Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Iława, dnia 27 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Iławie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Jerzy P. Skuza

Protokolant:stażysta Damian Michalski

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2016 r. w Iławie na rozprawie

sprawy z powództwa W. P.

przeciwko T. A., J. A.

- o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 2417 zł ( dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu .

UZASADNIENIE

Powód W. P. wniósł o nakazane pozwanym T. A. i J. A. złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu własności nieruchomości, położonej w S., stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni (...) arów, dla której jest prowadzona księga wieczysta (...) w wykonaniu zobowiązania przeniesienia tej działki zawartej w notarialnej umowie przedwstępnej z dnia 18 maja 1999r. zawartej przed notariuszem K. S. nr rep. (...) oraz o zasądzenie od pozwanych na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, o ile nie zostanie złożony spis poniesionych kosztów.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż strony zawarły umowę w formie aktu notarialnego w dniu 18 maja 1999r. przed notariuszem K. S. na podstawie, której pozwani zobowiązali się wydzielić ze swojego gospodarstwa działkę o powierzchni (...) arów i sprzedać ją powodowi. Pozwani po otrzymaniu umówionej zapłaty wydali nieruchomość , która stanowiła siedlisko. Powód wraz z rodziną poczynił niezbędne nakłady na nieruchomość . Termin do zawarcia umowy ostatecznej jaki przewidziano w umowie został skorelowany z ostatnim terminem spłaty raty kredytu zabezpieczonego hipoteką , najpóźniej do 30 listopada 2001r. Termin do zwarcia umowy przyrzeczonej za zgodą stron był wielokrotnie przesuwany . Strony nie zawarły umowy przenoszącej własność nieruchomości pomimo wielokrotnych rozmów na ten temat oraz dokonania geodezyjnego wyłączenia działki o powierzchni (...) arów , które zostało dokonane dopiero w 2014r.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwani potwierdzili fakt zwarcia umowy przedwstępnej oraz podnieśli, iż umowa ta został zawarta w formie aktu notarialnego i ewentualne przedłużenie terminu zrealizowania umowy przyrzeczonej powinno nastąpić również w tej formie . Ponadto pozwani wskazali , iż termin do zawarcia umowy przenoszącej własność został ustalony na 30.11.2001r. i zgodnie z treścią art. 390§3 kc roszczenie z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. W związku z tym termin do wniesienia przedmiotowego powództwa upłynął 01.12.2002r., pozwany zaś podniósł zarzut przedawnienia.

Sąd ustalił, co następuje;

Strony w dniu 18 maja 1999r. przed notariuszem K. S. w Kancelarii Notarialnej w I. zawarły w formie aktu notarialnego umowę przedwstępną na mocy, której T. i J. małżonkowie A. zobowiązali się sprzedać W. P. działkę gruntu, położoną pod budynkami oraz w bezpośrednim ich otoczeniu o powierzchni (...) arów , stanowiącej część nieruchomości zabudowanej, położnej we wsi S. , o łącznej powierzchni (...) ha , dla której jest prowadzona przez Sąd Rejonowy w Iławie księga wieczysta (...), zaś W. P. zobowiązał się kupić nieruchomość za kwotę 11.000 zł. Strony w umowie ustaliły , że przyrzeczona umowy sprzedaży zostanie zawarta po spłaceniu przez zbywających ostatniej raty kredytu zabezpieczonego hipoteką , najpóźniej do dnia 30 listopada 2001r. ( dowód: wypis aktu notarialnego k.11-13 akt). Powód w całości zapłacił cenę sprzedaży nieruchomości, zaś pozwani wydali mu przedmiotową nieruchomość ( bezsporne).

W kwietniu 2014r. został dokonany podział nieruchomości położonej w S. , dla której jest prowadzona przez Sąd Rejonowy w Iławie księga wieczysta (...) , na dwie działki (...) o powierzchni (...) oraz (...) o powierzchni (...) ha ( dowód: dokumentacja geodezyjna k.12-15 akt ICo1120/14).

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu z zawartej przez strony w dniu 18 maja 1999r. umowy przestępnej w sposób jednoznaczny wynika termin zawarcia umowy przyrzeczonej – przenoszącej własność nieruchomości i został on określony najpóźniej do dnia 30 listopada 2001r. Żadna ze storn nie kwestionowała tej umowy. Jednocześnie należy podkreślić, iż przeprowadzony dowód z zeznań świadków G. M., D. A., P. A. i M. B. nie wnosi nic istotnego do przedmiotowej sprawy albowiem żaden ze świadków nic nie wiedział na temat zawarcia przez strony umowy przestępnej, jak również ewentualnych ustaleń pomiędzy stronami w przedmiocie korekty terminu do zawarcia umowy przenoszącej własność nieruchomości.

Przechodząc do oceny okoliczność dotyczących ewentualnego przesunięcia terminu określającego obowiązek zawarcia umowy przyrzeczonej , zdaniem Sądu należy wskazać, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe nie pozwala na przyjęcie w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości , iż stron rzeczywiście w sposób zgodny dokonały ustalenia takiego nowego terminu. Fakt taki nie wypływa ani z zeznań świadka M. P. , ani też z przesłuchania powoda w charakterze strony , zaś świadek Z. J. stwierdził wprost , iż nic nie słyszał na temat problemów z „przepisami” spornej nieruchomości. Analiza zeznań świadka M. P. oraz twierdzeń zwartych w przesłuchaniu powoda nie pozwala na na przyjęcie żadnego konkretnego terminu , w którym strony miayłby ewentualnie zawrzeć umowę przenoszącą własność nieruchomości , czy nawet zdarzenia, w miarę pewnego , po którym miało nastąpić zawarcie tej umowy . Z zeznań tych osób można jedynie wnioskować, iż prowadzone rozmowy miały charakter raczej towarzyski i nie można z nich w jakikolwiek sposób ustalić, ile razy miało dochodzić do przesunięcia terminu zawarcia umowy i ewentualnie w jakich terminach umowa miałby być zawarta.

Zgodnie z art. 390 §3 kc roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta . W przedmiotowej sprawie umowa przyrzeczona miała zostać zawarta w terminie najpóźniej do dnia 30 listopada 2001r.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r. III CK 344/05 (LEX nr 172178) stanął na stanowisku, że określony w umowie przedwstępnej termin zawarcia umowy przyrzeczonej nie jest terminem końcowym, a jedynie terminem spełnienia świadczenia, którego upływ nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej. Przeciwnie, upływ tego terminu skutkuje wymagalnością roszczenia o zawarcie umowy, a konsekwencją tej wymagalności staje się rozpoczęcie biegu jednorocznego terminu przedawnienia, a także wynikającego z art. 390 § 2 k.c. roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej. Zatem w przypadku strony powodowej po upływ terminu określonego na 30 listopada 2001r. otwierała się skutego w postaci wymagalności roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej, a jednocześnie rozpoczęcie biegu jednorocznego terminu przedawnia . Umowa przedwstępna nie jest umową wzajemną. Jednakże w celu osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest zawarcie umowy przyrzeczonej wymagane jest współdziałanie stron, polegające na wyrażeniu wobec siebie gotowości zawarcia tej umowy. W tym zakresie strony są wobec siebie wzajemnie uprawnione i zobowiązane w tym sensie, że każda z nich może wezwać drugą stronę do wykazania woli zawarcia umowy ostatecznej i może uzależnić swoje zachowanie od postawy drugiej strony, ale jednocześnie każda z nich ma obowiązek zawarcia umowy przyrzeczonej niezależnie od tego, czy druga strona skorzystała z uprawnienia do wystosowania wezwania. W przedmiotowej sprawie brak jest jednoznacznych dowodów na to, iż w ustalonym terminie do zawarcia umowy, strony czyniły jakikolwiek starania mające na celu doprowadzenie do zawarcia umowy przyrzeczonej . Twierdzenia powoda, iż strony zgodnie ustaliły przesunięcie tego terminu, mają na tyle ogólny charakter, iż nie ma możliwości jednoznacznego ustalenia na jaki okres te przesunięcie nastąpiło i kiedy ten termin upływał . Okoliczność ta jest o tyle istotna , albowiem nowy termin wiąże się ściśle z ewentualnymi skutkami wynikającymi z art. 390 §3 kc , w szczególność ze skutkami upływu terminu przedawnienia na które powołuje się strona pozwana . W związku z tym , iż pomiędzy stronami nie doszło do zawarcia aneksu w formie aktu notarialnego do zawartej umowy przestępnej w zakresie przedłużenia terminu do zawarcia umowy przyrzeczonej , brak jest podstaw do przyjęcia , że strony rzeczywiście na podstawie zgodnych ustaleń doprowadziły do przedłużenia obowiązywania tej umowy. Odmienne stanowisko nie znajduje na gruncie przepisu art. 390 § 1 i 2 oraz 77 k.c. uzasadnienia. Należy bowiem przyjąć , iż do skutecznego przedłużenia terminu obowiązywania umowy przedwstępnej niezbędne jest zawarcie aneksu do tej umowy w formie aktu notarialnego.

W związku z powyższym w ocenie Sądu zarzut przedawnienia podniesiony przez stronę pozwaną jest zasadny . Termin do wniesienia przedmiotowego powództwa upłynął 1.12.2002r. , co musiało skutkować jego oddaleniem .

W świetle poczynionych przez Sąd ustaleń, czynności podejmowane przez powoda polegające na doprowadzeniu do geodezyjnego wydzielania działki o powierzchni (...) arów , a następnie wezwanie pozwanych do stawiennictwa w Kancelarii Notarialnej w I. prowadzonej przez notariusza K. S. na dzień 2 czerwca 2014r. celem zawarcia umowy przyrzeczonej , a także zawezwanie do próby ugodowej w sprawie I Co 1120/14 nie mogły jako takie niweczyć skutku w postaci upływu terminu przedawnienia.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków M. C. i A. B. z uwagi na to, iż powód nie wskazał ich prawidłowego adresu pomimo zobowiązania w tym przedmiocie przez Sąd. W związku z tym nie było możliwości wezwania tych świadków na rozprawę .

O kosztach sądowych rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w treści przepisów art. 98 § 1 i § 3 kpc oraz według norm §6pkt.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.