Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

A. Z. został skazany prawomocnymi wyrokami:

4.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 15.09.2014 roku w sprawie VIII K 934/14 za czyn z art. 178a § 1 kk popełniony w okresie 18 lipca 2014 r. na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący lat 5 (pięć) i grzywnę 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych po 10 (dziesięć) złotych;

5.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 6.11.2014 roku w sprawie II K 869/14 za czyn z art. 62 ust. 3 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii popełniony w dniu 11 kwietnia 2014 r. na karę 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności po 20 (dwadzieścia) godzin pracy w stosunku miesięcznym z zaliczeniem na jej poczet okresu zatrzymania od 11 do 12 kwietnia 2014 roku, którą zaczął odbywał w formie prac społecznych w styczniu 2015 r. i której resztę postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 11.08.2015 r. w sprawie IX 2 Ko 1479/15 zamieniono na zastępczą karę 42 dni pozbawienia wolności, której nie zaczął jeszcze odbywać;

6.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 12.01.2016 roku w sprawie VIII K 1183/15 za ciąg przestępstw z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk popełniony w okresie od 2.03.2015 r. do 13.08.2015 r. na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności i oraz karę 1 (jednego) roku i 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności w postaci prac społecznych po 20 godzin w stosunku miesięcznym z zaliczeniem na poczet pozbawienia wolności 2 (dwóch) dni zatrzymania od 13 do 14 sierpnia 2015 r.

Dowód: karta karna k. 3-4, odpisy orzeczeń k. 5-108, 111 i akta spraw, sprawozdanie z dozoru k. 115-117.

Kary orzeczone w/w wyrokami podlegają wykonaniu. A. Z. był także karany innymi wyrokami, z tym, że kary nimi orzeczone nie podlegają już wykonaniu (k. 3-4, 121-124).

Sąd, zgodnie z art. 19 ust. 1 Ustawy z 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20.03.15 r., poz. 396), zastosował w niniejszej sprawie przepisy kodeksu karnego w aktualnym brzmieniu, bowiem zachodziła potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu 30 czerwca 2015 roku. Mowa tu konkretnie o wyroku opisanym wyżej w punkcie 3.

W tym miejscy warto zacytować art. 85 kodeksu karnego:

§ 1. Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną.

§ 2. Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89, w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1.

§ 3. Jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu.

Należy też zaznaczyć, że §3 art. 85 kk doznał modyfikacji nowelizacją kodeksu, która weszła w życie 15 kwietnia 2016 roku, a więc przed datą wyrokowania. Wydaje się jednak, że zmiana ta miała na celu tylko jaśniejsze sformułowanie przepisu. Zmiana słowa „wykonywana” na „odbywana” zdaje się nic nie zmieniać w rozumieniu treści wspomnianej normy. Wszak kodeks karny używa sformułowania o odbywaniu kary także w kontekście kary ograniczenia wolności (np. art. 83 kk). Wydaje się także, że ustawodawcy nie chodziło o przestępstwa popełnione w trakcie fizycznego wykonywania pracy na cele społeczne, np. przy pracach w hospicjach. Zresztą przy takim rozumieniu absurdalnie wręcz brzmiałyby przepisy art. 34§2 pkt 1 i 2 kk, które mówią, że w czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu i ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Mając to na uwadze Sąd umorzył postępowanie w zakresie połączenia kary orzeczonej wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 2 – karę ograniczenia wolności skazany zaczął odbywać w styczniu 2015 roku i jeszcze jej nie odbył w całości. Z kolei przestępstwo, a właściwie ciąg przestępstw, za który został skazany wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 3 popełnił w okresie od 2.03.2015 r. do 13.08.2015 r.

Do połączenia pozostały więc kary orzeczone wyrokami opisanymi wyżej w punktach 1 i 3. Pierwszy z wyroków opiewał na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i wykonanie tej kary nie zostało zarządzone. Zachodzi więc tu przypadek opisany w art. 89 kk, który również warto zacytować:

§ 1. W razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia każdego z tych przestępstw nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające do osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

§ 1a. W razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania sąd może w wyroku łącznym orzec karę łączną pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

§ 1b. Sąd orzeka karę łączną pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, przyjmując, że miesiąc kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania równa się 15 dniom kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Zdaniem Sądu art. 89 kk daje możliwość wyboru w sytuacji łączenia kar z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia wykonania. Oczywiście przy spełnieniu odpowiednich warunków. W niniejszej sprawie nie było możliwości orzeczenia kary łącznej z warunkowym zawieszeniem wykonania – A. Z. był uprzednio (przed popełnieniem każdego z przestępstw, których dotyczą opisane wyżej wyroki) skazany na kary pozbawienia wolności, a poza tym, nie zasługiwał na karę wolnościową (art. 69§1 kk).

Kolejnym problemem wynikłym na tle niniejszej sprawy była kwestia sposobu łączenia kar opisanych w art. 37b kk (zwanej czasami, acz niesłusznie jedną karą mieszaną), na które A. Z. został skazany wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 3 z inną karą – tutaj z karą pozbawienia wolności, na którą A. Z. został skazany wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 1. Sąd stanął na stanowisku, (tylko) posiłkując się treścią art. 87§2 kk, gdyż nie mieliśmy do czynienia z większą ilością kar orzeczonych na podstawie art. 37b kk, że orzeczenie osobno kar łącznych pozbawienia wolności i ograniczenia wolności jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, gdy kara łączna pozbawienia wolności nie przekroczyłaby 6 miesięcy (podobnie jak się wydaje Mikołaj Małecki, Sekwencja krótkoterminowej kary pozbawienia wolności i kary ograniczenia wolności (art. 37b kk) – zagadnienia podstawowe, Palestra 7-8/2015, str. 43, oraz Krzysztof Janczukowicz, Kodeks karny. Omówienie zmian wprowadzonych ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.396), LEX monografia). W przypadku A. Z. było to zdaniem Sądu niemożliwe, zwłaszcza w świetle granic kary łącznej, o których niżej. Z pewnością skazany nie zasługiwał na orzeczenie kary łącznej na zasadzie absorpcji. W tej sytuacji, stosując się do treści art. 87 kk Sąd połączył karę pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 1 z karą pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 3 i w efekcie powyższych rozważań z karą ograniczenia wolności także orzeczoną wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 3. Mówiąc wprost innego rozwiązania Sąd nie widział.

Mając to na uwadze granice kary łącznej w niniejszej sprawie kształtowały się w ten sposób, że Sąd mógł wymierzyć ją skazanemu od 6 miesięcy pozbawienia wolności (art. 89§1b kk) do 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności (art. 86§1 kk, art. 87§1 kk).

Orzeczona kara łączna pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności zgodna jest w ocenie Sądu z dyrektywami, które jak się wydaje nie uległy zmianie mimo nowelizacji kodeksu karnego. Jak więc słusznie wskazano w orzecznictwie, wydając wyrok łączny Sąd powinien rozważyć przede wszystkim, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono te kary, istnieje ścisły związek podmiotowy lub przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto powinien rozważyć, czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków, przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym ukształtowaniem kary łącznej (m.in. wyr. SN z 25 października 1983 roku, IV KR 213/83, OSNKW 1984/5-6/65). „W aspekcie przedmiotowym związek zbiegających się realnie przestępstw wyrażają kryteria przedmiotowe poszczególnych przestępstw, a to bliskość czasowa ich popełnienia (największa - gdy czyny przestępcze popełniane są równocześnie lub bezpośrednio po sobie), osoby pokrzywdzonych (największa ścisłość związku zachodzi, gdy kilkoma przestępstwami pokrzywdzono tę samą osobę), rodzaj naruszonego dobra prawnego (im bardziej zbliżone dobra, tym większa bliskości przestępstw, zatem największa przy tożsamości dóbr), sposób działania sprawcy itd. W aspekcie podmiotowym chodzi o motywy bądź pobudki stymulujące sprawę, rodzaj i formę winy itd.” (wyr. SA w Krakowie z 19 stycznia 2005 roku, II AKa 274/04, KZS 2005/1/14). Ponadto, wskazuje się, iż zastosowanie zasady pełnej absorpcji lub pełnej kumulacji jest rozstrzygnięciem skrajnym, zaś przeciwko zastosowaniu zasady pełnej absorpcji przemawia brak szczególnie bliskich powiązań - tak czasowych, jak i rodzajowych - pomiędzy przypisanymi oskarżonemu czynami (wyr. SA w Lublinie z 27 kwietnia 2006 roku, II AKa 80/06, LEX nr 183575). „Całkowitą absorpcję można zastosować albo wtedy, gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową, albo orzeczone za niektóre z czynów kary są tak minimalne, że w żadnym stopniu nie mogłyby rzutować na karę łączną, albo też istnieją jakieś inne szczególne okoliczności dotyczące osoby oskarżonego (wyr. SA w Katowicach z 13 listopada 2003 roku, II AKa 339/03, LEX nr 183336).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zwrócić uwagę, że czyny za które A. Z. został skazany wyrokami „podlegającymi łączeniu” miały całkowicie inny charakter i godziły w zupełnie niezwiązane ze sobą dobra prawem chronione. Trudno inaczej potraktować włamania (art. 279§1 kk) i kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości (art. 178a§1 kk). Dodatkowo zostały one popełnione na przestrzeni roku, a więc długiego czasu. To przede wszystkim spowodowało, że karę łączną orzeczoną niniejszym wyrokiem ukształtowano zgodnie co prawda z zasadą asperacji, aczkolwiek jest ona jedynie o 4 miesiące niższa od maksymalnego jej wymiaru. Biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności, a więc także te podmiotowe, Sąd stanął na stanowisku, że A. Z. po prostu na łagodniejszą karę nie zasługuje.

Karę łączną zgodnie z art. 71§2 kk skrócono o odpowiednią ilość dni z tytułu uiszczenia grzywny orzeczonej wyrokiem opisanym wyżej w punkcie 1, a także zaliczono na jej poczet okres zatrzymania odbytego w sprawie, której dotyczył wyrok opisany wyżej w punkcie 3.

O kosztach orzeczono w myśl art. 624§1 kpk.