Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2013 r. w Szczecinie

sprawy K. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W..

o przywrócenie renty w związku z wypadkiem przy pracy i przyznanie renty z ogólnego stanu zdrowia

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 26 listopada 2012 r. sygn. akt VI U 900/11

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W.. na rzecz ubezpieczonego K. B. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSO del. Beata Górska SSA Barbara Białecka SSA Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 80/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 20 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. opierając się na orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS z 5 maja 2011 r. odmówił ubezpieczonemu K. B. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Następnie decyzją z 12 września 2011 r., na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z 16 sierpnia 2011 r. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

W odwołaniach od powyższych decyzji ubezpieczony K. B. zakwestionował dokonaną przez organ rentowy ocenę stanu zdrowia oraz zarzucił naruszenie przepisów art. 57, 58, 12 i 13 oraz art. 124 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 153 poz. 1227 ze zmianami, zwanej dalej ustawą rentową), jak też naruszenie przepisów art. 7, 10, 77 i 107 kodeksu postępowania administracyjnego. Ubezpieczony domagał się zmiany decyzji i przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Wyrokiem z 26 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 12 września 2011 r. i przyznał ubezpieczonemu K. B. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres 18 miesięcy, od 1 maja 2011 r. oraz oddalił odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z 20 maja 2011 r.; rozstrzygnął również o kosztach procesu.

W zakresie istotnym dla rozpoznania apelacji organu rentowego, sąd I instancji ustalił, że K. B., ur. (...), wniosek o rentę z ogólnego stanu zdrowia złożył w 9 marca 2011 r. nie pozostając w zatrudnieniu. Do 30 kwietnia 2011 r. pobierał rentę wypadkową. Ma wykształcenie wyższe socjologiczne, pracował w zawodzie oraz jako pracownik administracyjno-samorządowy. Komisja lekarska ZUS orzeczeniami z 5 maja 2011 r. i 16 sierpnia 2011 r. uznała brak długotrwałej niezdolności do pracy ubezpieczonego zarówno w związku z wypadkiem przy pracy, jak i z ogólnego stanu zdrowia. Sąd I instancji ustalił ponadto, że ubezpieczony po 30 kwietnia 2011 r. odzyskał zdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, jednak od 1 maja 2011 r. był częściowo niezdolny do pracy z ogólnego stanu zdrowia na okres 18 miesięcy. Ustalenie to sąd okręgowy oprał na dowodach z opinii biegłych sądowych specjalisty chorób wewnętrznych – kardiologa, specjalisty medycyny pracy, specjalisty chirurga i specjalisty diabetologa, którzy zgodnie uznali, że badany po 30 kwietnia 2011 r. był nadal częściowo niezdolny do pracy z ogólnego stanu zdrowia, na okres 18 miesięcy przyjmując, że za wypadek przy pracy uzasadniający dotychczas niezdolność do pracy został uznany zawał serca. Zgodnie z opinią biegłych zaawansowane zmiany w stawach biodrowych po 30 kwietnia 2011 r. znacznie ograniczają możliwość wykonywania przez ubezpieczonego pracy umysłowej, albowiem są to dolegliwości bólowe, których nasilenie może ustąpić wyłącznie wskutek zabiegu operacyjnego. Sąd I instancji w pełni podzielił stanowisko biegłych i na tej podstawie uznał, że ubezpieczony spełnił przesłankę niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia, zgodnie z art. 12, 13 i 57 ustawy rentowej. Analizując przesłankę z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy rentowej sąd okręgowy stwierdził, że ostatnim okresem ubezpieczenia K. B. był 11 maja 2007 r., a od 12 maja 2007 r. ustalono jego niezdolność do pracy. Była to wprawdzie niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, ale nadal niezdolność do pracy uznana przez organ rentowy. Nie ma więc żadnych racjonalnych powodów, aby uznać, że ubezpieczony stał się niezdolny do pracy dopiero od 1 maja 2011 r., albowiem schorzenia kardiologiczne powodujące tę niezdolność utrzymywały się do 2011 r., a już w lutym 2011 r. wystąpiły schorzenia stawów biodrowych powodujące dalszą niezdolność do pracy wnioskodawcy, tym razem z ogólnego stanu zdrowia. Zdaniem sądu I instancji przyjęcie za uzasadnione stanowiska organu rentowego w zakresie analizowanej przesłanki, powodowałoby utratę środków do egzystencji przez osobę od wielu lat niezdolną do pracy. Co jednak istotne niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała w związku z zatrudnieniem, a zatem przyznanie mu prawa do renty z ogólnego stanu zdrowia spełniało cel z przepisu art. 57 ustawy rentowej sprowadzający się do zapewnieniu środków do życia dla osób, które stały się niezdolne do pracy wskutek warunków zatrudnienia. Wobec tego, kierując się treścią art. 57 i 12, 13 ustawy rentowej sąd I instancji uznał, że ubezpieczony spełnił przesłanki do przyznania mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia, od dnia następnego po ukończeniu pobierania renty wypadkowej do dnia wskazanego w opinii biegłych sądowych, dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z 12 września 2011 r. Natomiast na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. sąd okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 20 maja 2011 r. odmawiającej prawa do renty z tytułu wypadku przy pracy, ponieważ biegli sądowi stwierdzili, że K. B. odzyskał zdolność do pracy w tym zakresie (schorzenia kardiologiczne), a ubezpieczony i organ rentowy tej konkluzji nie kwestionowali. O kosztach zastępstwa procesowego sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od wyroku sądu okręgowego w części, tj. co do punktu I i III wniósł organ rentowy zarzucając naruszenie art. 57 i 58 ustawy rentowej przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wskutek przyjęcia, że ubezpieczony ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres 18 miesięcy poczynając od 1 maja 2011 r., w sytuacji gdy w ustalonej dacie powstania niezdolności do pracy ubezpieczony nie spełnił warunku, o którym stanowi art. 57 ust. 1 pkt 3 tej ustawy (K. B. ostatnio podlegał ubezpieczeniu do 11 maja 2007 r.). Wskazując na powyższy zarzut organ rentowy wniósł o zmianę wyroku w pkt I. i III. i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja organu rentowego jest oczywiście bezzasadna. Sąd odwoławczy w pełni zaaprobował ustalenia sądu I instancji oraz dokonane na ich podstawie rozważania prawne, które doprowadziły do pozytywnego rozstrzygnięcia o żądaniu odwołania od decyzji organu rentowego z 12 września 2011 r. Tezy uzasadnienia wyroku w tym zakresie są prawidłowe i odpowiadają przepisom prawa materialnego wskazując na stosowanie prawa procesowego zgodnie z k.p.c. Bezspornie ostatnim okresem ubezpieczenia K. B. był 11 maja 2007 r., natomiast od 12 maja 2007 r. ubezpieczony został uznany za niezdolnego do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z przyczyn kardiologicznych, a od 1 maja 2011 r. za niezdolnego do pracy z ogólnego stanu zdrowia (z przyczyn ortopedycznych). Sąd apelacyjny uwzględnił, że zgodnie z niekwestionowaną w apelacji opinią biegłych sądowych ubezpieczony po 30 kwietnia 2011 r. jest nadal częściowo okresowo niezdolny do pracy, choć już nie z przyczyn kardiologicznych (zawału serca, który uznany został za wypadek przy pracy), a z powodu samoistnych schorzeń, mających źródło w organizmie chorego. Bez wątpienia wskazana przez biegłych data po 30 kwietnia 2011 r. warunkowana była przyznaną poprzednio okresowo, do 30 kwietnia 2011 r. rentą z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, przy czym biegły ortopeda wyjaśnił, że schorzenie stawów biodrowych (powodujące częściową niezdolność do pracy z ogólnego stanu zdrowia po 30 kwietnia 2011 r.) nie jest schorzeniem pojawiającym się z dnia na dzień, a obecnie stwierdzone u ubezpieczonego jest konsekwencją procesu mającego miejsce od kilku lat. Kluczowe i ostatecznie niesporne w sprawie jest jednak ustalenie, że w przypadku ubezpieczonego K. B. pomiędzy niezdolnością do pracy z tytułu wypadku przy pracy, a niezdolnością do pracy z ogólnego stanu zdrowia nie było przerwy, przeciwnie okresy te nałożyły się na siebie, przez co w ocenie sądu apelacyjnego przyjąć należy, że analizowany stan niezdolności do pracy zachował ciągłość.

W tych okolicznościach całkowicie chybione jest stanowisko organu rentowego, że stan niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia jest odrębną kategorią stwierdzanej dotychczas u ubezpieczonego niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, przy której odrębnie należy badać upływ 18 miesięcznego terminu od ostatniego okresu ubezpieczenia (art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy rentowej). Taka wykładnia nie znajduje uzasadnienia w szczególności w przepisach regulujących konstrukcję prawnego pojęcia niezdolności do pracy (obowiązującej tak na gruncie ustawy wypadkowej, jak i ustawy rentowej). Zgodnie z treścią przepisu z art. 12 ustawy rentowej niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Stosownie zaś do treści art. 13 ust. 1 ustawy rentowej przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji; 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Wynika z tego, że znaczenie zasadnicze przy ustaleniu przesłanki niezdolności do pracy ma powiązanie aspektu biologicznego (tj. medycznej oceny stanu zdrowia badanego) z elementami ekonomicznymi (na które wpływa m.in. wiek, wykształcenie, doświadczenie oraz predyspozycje zawodowe). Innymi słowy w żadnym razie zmiana przyczyny niezdolności do pracy (tj. schorzenia, które ją powoduje, czy też powiązania tego schorzenia z wypadkiem przy pracy lub z ogólnym stanem zdrowia), nie przerywa ciągłości statusu ubezpieczonego jako osoby niezdolnej do pracy w rozumieniu przepisów ubezpieczeniowych, w tym sensie, że nie wymaga ponownej i odrębnej oceny warunku, o którym stanowi art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy rentowej. Nadal jest to niezdolność do pracy uznana przez organ rentowy. Słusznie też argumentuje ubezpieczony, że interpretacja wskazanej regulacji sugerowana przez organ rentowy w sposób nieuzasadniony pozbawiałaby ubezpieczonych prawa do uzyskania świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej ogólnym stanem zdrowia, co również w ocenie sądu apelacyjnego nie było intencją ustawodawcy. Przeciwko argumentacji prezentowanej w apelacji przemawia nadto okoliczność ujawniona przez ubezpieczonego w toku postępowania apelacyjnego, że w decyzji z 19 marca
2013 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 grudnia 2012 r. do 31 stycznia 2015 r., a więc wbrew twierdzeniom wyrażanym w tej sprawie, uwzględnił ciągłość niezdolności do pracy ubezpieczonego zgodnie ze stanowiskiem sądów obu instancji oraz odwołującego się.

Z uwagi na powyższe sąd apelacyjny uznał zarzuty apelacji organu rentowego za nietrafne i na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił. Rozstrzygnięcie o kosztach poniesionych przez strony w postępowaniu apelacyjnym sąd odwoławczy oprał na podstawie przepisu z art. 108 § 1 k.p.c., przy zastosowaniu zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c., w wysokości ustalonej zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U z 2002 r. nr 163 poz. 1349 ze zm.).