Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Barbara Braziewicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 kwietnia 2016 r.

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w K.

przeciwko J. W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 24 listopada 2015 r., sygn. akt I C 821/15 upr.

oddala apelację.

SSO Barbara Braziewicz

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia 24 listopada 2015r. Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej oddalił powództwo Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w K. przeciwko pozwanej J. W. o zapłatę 534,10 zł.

Przytoczony wyrok został poprzedzony ustaleniami Sądu Rejonowego, z których wynika, iż pozwana zawarła z P..pl – (...) sp. z o.o. w W. ramową umowę pożyczki. Strony za akceptację warunków ramowej umowy pożyczki uznawały zapłatę opłaty rejestracyjnej poprzez wykonanie przelewu w wys. 1 lub 50 gr. Po otrzymaniu opłaty rejestracyjnej pożyczkodawca powinien przesłać na adres pożyczkobiorcy projekt ramowej umowy pożyczki, którą pozwana powinna podpisać. Pożyczkodawca przelał na rzecz pozwanej kwotę 310 zł. Umową cesji z dnia 30 października 2014r. powód nabył od pożyczkodawcy wierzytelności wskazane w wykazie wierzytelności stanowiącym załącznik do umowy.

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy stwierdził, że pozwana nie wykazała by nabyła wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z przedłożonej ramowej umowy pożyczki. Wskazał, że z wyciągu nie wynika, aby powódka nabyła wierzytelności wynikające z umowy pożyczki zawartej przez wierzyciela pierwotnego z pozwaną. Umowa pożyczki bowiem nie została oznaczona jakimkolwiek numerem, a przedmiotem cesji była wierzytelność pochodząca z umowy pożyczki nr (...). Kserokopia przelewu wskazywała, że pożyczka była udzielona w ramach tej umowy, ale dołączone do pozwu dokumenty nie pozwalają sprecyzować jakie były warunki udzielenia pożyczki.

Nadto, zdaniem Sądu Rejonowego powódka nie wykazała, że do zawarcia umowy pożyczki na warunkach przedstawionych przez powódkę w ogóle doszło, bowiem przedłożona umowa ramowa pożyczki, uzupełniona wprawdzie o dane pozwanej, nie została podpisana. Powódka nie przedłożyła także dokumentów potwierdzających dokonanie przelewu przez pozwaną kwoty 1 lub 50 gr lub nie wykazała w inny sposób, że pozwana wyraziła zgodę na zawarcie umowy pożyczki. W dalszej części swoich rozważań Sąd pierwszej instancji wskazał, że powódka nie przedłożyła ani oryginałów dokumentów ani uwierzytelnionych odpisów, pomimo, że była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. W szczególności przedłożony przez powódkę załącznik był całkowicie nieczytelny. Z uwagi na te okoliczności Sąd meriti uznał, że powództwo nie zostało przez powódkę wykazane i na mocy art. 509 k.c. w zw. z art. 720 k.c. w zw. z art. 6 k.c. je oddalił.

Od powyższego wyroku apelację wniosła powódka, zaskarżając orzeczenie w całości. We wnioskach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kwoty 534,10 zł z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia wytoczenia powództwa oraz kosztami postępowania wg norm przepisanych za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku zaocznego i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Skarżąca zarzuciła Sądowi naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 5 pkt 13 ustawy o kredycie konsumenckim w związku z art. 6 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny poprzez przyjęcie, że z powodu braku podpisanego przez pozwaną dokumentu nie doszło do zawarcia umowy i art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez przyjęcie, że w razie braku formy pisemnej nie doszło do zawarcia umowy oraz naruszenia przepisów prawa procesowego tj. art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powódka nie przedstawiła dowodów na potwierdzenie zasadności roszczenia, art. 308 k.p.c. poprzez przyjęcie, że dokumenty przedłożone przez powoda nie posiadają mocy dowodowej i art. 339 §2 k.p.c. poprzez przyjecie, że twierdzenia powódki budzą uzasadnione wątpliwości.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że umowa pożyczki nie jest kserokopią, ponieważ takową umowę zawiera się za pomocą platformy internetowej, a obieg informacji pomiędzy stronami umowy pożyczki odbywa się elektronicznie, co do zasady za pomocą poczty elektronicznej. Skarżąca podniosła, że wobec treści normy prawnej wypływającej z art. 5 pkt 13 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 6 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za produkt niebezpieczny zawarcie tej umowy może zostać dokonane również poprzez platformę internetową. W dalszej argumentacji powódka wywiodła, że zachowanie formy pisemnej nie było konieczne albowiem w wypadku umowy kredytu konsumenckiego oraz umowy pożyczki wymagana jest forma pisemna, która nie została jednak obwarowana rygorem nieważności.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługuje na uwzględnienie, a zaskarżony wyrok należy uznać za trafny.

Powołane w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego należało uznać za chybione.

Sąd Okręgowy zasadniczo podziela i uznaje za swoje zarówno ustalenia faktyczne, jak i prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania. Ustalenia te bowiem znajdują oparcie w rodzaju zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zaoferowanego w sprawie przez powódkę, a w istocie w jego braku. Zasadnie przyjął Sąd meriti, iż powód nie przedstawił dostatecznych dowodów na potwierdzenie zasadności dochodzonego roszczenia. Przedstawione przez niego wydruki różnych nie uwierzytelnionych w sposób prawidłowy dokumentów nie mogły i nie stanowiły dowodów w sprawie. Sąd meriti ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., trafnie przyjmując, iż czyniąc ustalenia i orzekając w sprawie nie mógł oprzeć się na zaoferowanych przez powoda dowodach. Wnioski wywiedzione w sprawie przez Sąd meriti są logiczne i ściśle związane z wartością dowodową zaoferowanych przez powódkę dowodów. Przede wszystkim jednak należy zauważyć, że skarżąca nie postawiła skutecznie zarzutu naruszenia przez Sąd art. 232 k.p.c. w zw. z art.233 § 1 k.p.c., bowiem nie wykazała, iż Sąd Rejonowy, dopuścił się błędu logicznego w dokonanej ocenie okoliczności wziętych za podstawę wydanego orzeczenia i istotnych dla jej rozstrzygnięcia, uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, tymczasem tylko takie uchybienia mogą być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena Sądu (tak SN w orzeczeniu z 6.11.1998r., IICKN 4/98 nie publ.).

W niniejszej sprawie zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego, gdyż spełnione zostały przesłanki wskazane w art. 339 § 1 k.p.c. Przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powódki dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego - domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powódki nie budzą uzasadnionych wątpliwości. Zatem wówczas gdy zasadnie wydaje się, iż twierdzenia pozwu np. nie odpowiadają w pełni rzeczywistości, czy też wskazują na bezzasadność dochodzonego roszczenia, to koniecznym jest przeprowadzenie postępowania dowodowego w sprawie. Jednocześnie zaś wymaga podkreślenia, że przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia Sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów. Wprowadzone przez przepis art. 339 § 2 k.p.c. swoiste domniemanie zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy nie zwalnia powoda od przytoczenia faktów, które są niezbędne do dokonania subsumcji materialnoprawnej, stanowiącej faktyczną i materialnoprawną podstawę wyroku. Sąd obowiązany jest bowiem, nawet przy uznaniu twierdzeń powoda za prawdziwe, dokonać prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach, z punktu widzenia prawa materialnego; stanowisko takie ugruntowane jest zarówno w doktrynie, jak i judykaturze (zob. np. wyrok SN z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, Prok.i Pr.-wkł. 1999/9/30, zob. też ost. wyrok SA w Katowicach z dnia 10.09.2013r. IACa 494/13, LEX nr 1378705). Zatem Sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądań pozwu, w zakresie tym bowiem nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 k.p.c., negatywny zaś wynik takich rozważań powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo.

Zatem wobec tego, iż w ocenie Sądu Rejonowego zachodziły okoliczności wskazane w art. 339 § 2 k.p.c., uniemożliwiające przyjęcie przez Sąd za prawdziwe twierdzeń powódki o okolicznościach sprawy, Sąd ten przed rozstrzygnięciem sprawy przeprowadził postępowanie dowodowe celem wyjaśnienia zaistniałych wątpliwości co do faktów. Także rozważył, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powódki uzasadniały żądanie pozwu i ostatecznie doszedł do wniosku, iż nie dawały one podstaw do uwzględnienia żądania pozwu, co skutkowało oddaleniem powództwa. Zatem, z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy uznał za chybiony zarzut naruszenia przez Sąd meriti regulacji art. 339 § 2 k.p.c.

Ponadto w świetle art. 230 k.p.c. Sąd bez dostatecznego uzasadnienia, nie może przyjmować za prawdziwe twierdzeń strony, którym strona przeciwna wyraźnie nie zaprzeczyła. Sąd może uznać za przyznane przez stronę niezaprzeczone twierdzenia strony drugiej tylko w wypadku, gdy takie domniemane przyznanie jest uzasadnione wszechstronnym rozważeniem wszystkich okoliczności sprawy, biorąc pod uwagę wynik całej rozprawy (por. np. uzasadnienie wyroku SN z dnia 19 października 2005 r., V CK 260/05, LEX nr 187090). Równocześnie samo milczenie jednej ze stron co do twierdzeń strony przeciwnej nie może stanowić podstawy do uznania faktów za przyznane (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 1975 r., II CR 719/74, LEX nr 7661).

Także za chybiony należało uznać zarzut naruszenia przez Sąd meriti regulacji art. 232 k.p.c. Obowiązek wykazania dowodów obciąża przede wszystkim strony. Jednocześnie rzeczywistego znaczenia nabierają obecnie reguły rozkładu ciężaru dowodu, wynikające z art.6 k.c. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art.3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art.227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art.6 k.c. - zob. orzeczenie S.N. z 17 grudnia 1996r., I CKU 45/96 OSNC 1997, nr 6-7, poz.75).

Chybiony jest także zarzut naruszenia art. 308 k.p.c. Przepis art. 308 k.p.c. ma umożliwić przedstawienie rzeczywistości utrwalonej na fotografiach, filmach i nagraniach. Uznanie, że w oparciu o ten przepis można przypisać moc dowodową niepoświadczonej kserokopii dokumentu, prowadziłoby do obejścia przepisów o dowodzie z dokumentów, albowiem w wypadku kserokopii nie jest istotny sam fakt istnienia skserowanego pisma, ale to jaką treść pismo w sobie zawiera. Kserokopia nie może więc stanowić dowodu, chyba, że, zgodnie z treścią art. 129 k.p.c., strona umożliwi na rozprawie wgląd w treść oryginałów (a na żądanie strony przeciwnej jeszcze przed rozprawą) lub, gdy kserokopie zostaną urzędowo poświadczone za zgodność z oryginałem.

Rację zatem ma Sąd meriti, że to rzeczą powódki było udowodnienie i wykazanie stosownymi środkami dowodowymi, że doszło do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy poprzednikiem prawnym powódki a pozwaną, że doszło do przekazania pozwanej określonej umową kwoty, że dochodzona kwota stała się wymagalna oraz ewentualnie jaka jej część została spłacona i kiedy, także w jaki sposób i za jaki okres czasu zostały naliczone odsetki. Ponadto powódka także powinna była udowodnić fakt zawarcia umowy cesji pomiędzy nią i jej poprzednikiem prawnym. Tymczasem powódka nie wykazała, żadnych z powyższych okoliczności, zatem faktycznie z powinności wynikającej z art. 6 k.c. się nie wywiązała.

Przy czym przede wszystkim należy zauważyć, iż powódka nie wykazała swojej legitymacji czynnej w niniejszej sprawie, skoro nie przedłożyła w formie dokumentu umowy przelewu wierzytelności wraz z załącznikiem, w którym wskazano, iż przedmiotem cesji jest wierzytelność istniejąca wobec pozwanej, a wynikająca z umowy ramowej pożyczki z bliżej nieokreślonej daty, notabene nie podpisanej przez żadną ze stron. Zatem powódka nie wykazała skuteczności cesji, a tym samym swojej legitymacji w sprawie. W takiej sytuacji, w ocenie Sądu Okręgowego nie celowym było odnoszenie się do zarzutów naruszenia prawa materialnego podniesionych w apelacji przez powódkę.

Ponadto należy zauważyć, iż także dołączony do akt wydruk w/w umowy pożyczki nie został w sposób prawidłowy uwierzytelniony przez występującego w sprawie zawodowego pełnomocnika, co więcej z dołączonego wydruku wynika, iż powyższa umowa nie została w ogóle podpisana przez pozwaną J. W.. Zatem za dostateczny dowód wykazujący powyższe okoliczności nie mogły być uznane przedstawione przez powódkę wydruki różnych nie uwierzytelnionych w sposób prawidłowy dokumentów złożonych przez nią w toku sprawy.

Tym samym, wbrew zarzutom apelacji, Sąd Rejonowy trafnie ocenił, iż z uwagi na zaoferowany przez powódkę w toku sprawy niewystarczający materiał dowodowy, brak było podstaw do poczynienia definitywnych ustaleń co do uznania zasadności i wysokości roszczenia powódki. Przy czym, jak trafnie zauważył Sąd Rejonowy, to na powódce ciążył powyższy obowiązek (art.6 k.c.), z którego ta się nie wywiązała.

Ponadto zarzuty podniesione w apelacji mają w ocenie Sądu Okręgowego przede wszystkim charakter czysto polemiczny i sprowadzają się do negowania właściwej oceny i ustaleń Sądu pierwszej instancji, przeciwstawiając im własne oceny i wnioski, które w żadnym razie nie mogą podważyć trafności rozstrzygnięcia i argumentacji Sądu Rejonowego. Tym bardziej, że z treści samej kserokopii umowy ramowej wynika, że konsument winien jest ją podpisać i odesłać pożyczkodawcy.

Konkludując, zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a zarzuty powódki nie zasługiwały na uwzględnienie. Powódka nie udowodniła ani istnienia długu, ani tego, iż przelew wierzytelności był ważny i skuteczny w rozumieniu prawa cywilnego. W efekcie nie udowodniła faktu, iż jest wierzycielem, co wyłączało możliwość zasądzenia na jej rzecz kwoty dochodzonej pozwem. W świetle powyższych rozważań oraz materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu powództwo trafnie zostało przez Sąd Rejonowy oddalone.

Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹⁰ § 1 k.p.c., apelację powódki oddalono jako bezzasadną.

SSO Barbara Braziewicz