Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2016 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt II C 64/16

p o s t a n a w i a :

uchylić zaskarżone postanowienie pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.

Sygn. akt I ACz 499/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2016r. Sąd Okręgowy w Katowicach odrzucił pozew powódki skierowany przeciwko Ministrowi Sprawiedliwości.

W motywach Sąd podał, że z uzasadnienia pozwu wynika, że intencją powódki nie jest pozwanie osoby fizycznej pełniącej tę funkcję, lecz „urzędu” Ministra Sprawiedliwości.

Zdaniem Sądu tak określony pozwany nie ma zdolności sądowej, gdyż Minister Sprawiedliwości nie jest osobą prawną, ani też zdolności sądowej nie przydaje mu żaden szczególny przepis prawa.

W ocenie Sądu ten brak jest nieusuwalny. Zmiana oznaczenia pozwanego nie jest bowiem możliwa przy zachowaniu tożsamości stron. Dlatego Sąd Okręgowy odrzucił pozew bez wzywania powódki do usunięcia braku zdolności sądowej pozwanego wskazując jako podstawę prawną swego orzeczenia przepis art. 199 § 1 pkt 3 kpc i art. 199 § 3 kpc.

Postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem przez powódkę, która zarzuciła naruszenie przepisów procesowych, tj. art. 70 § 1 kpc i art. 67 § 2 kpc w związku z art. 199 § 1 kpc poprzez uznanie, że w sprawie zachodzi nieusuwalny brak zdolności sądowej pozwanego.

Skarżąca podniosła nadto zarzut naruszenia art. 202 kpc i art. 5 kpc poprzez zaniechanie czynności procesowych zmierzających do wyjaśnienia określenia przez powódkę strony pozwanej oraz nieudzielenie powódce, działającej bez zawodowego pełnomocnika, niezbędnych pouczeń.

W uzasadnieniu zażalenia powódka podniosła, że jest osobą niepełnosprawną, niewidzącą, a pozew skierowała do sądu działając bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Jej intencją, co wynika z uzasadnienia pozwu, było pozwanie władzy publicznej za nieprawidłowości wskazane w podstawie faktycznej powództwa.

Przyznając, że Minister Sprawiedliwości, jako jednostka organizacyjna Skarbu Państwa, nie ma zdolności sądowej powódka sprecyzowała orzeczenie pozwanego, że jest nim Skarb Państwa – Minister Sprawiedliwości.

Zdaniem skarżącej Sąd zgodnie z przepisami art. 202 kpc i 5 kpc, jako osobie nieporadnej i działającej bez profesjonalnego pełnomocnika, winien jej udzielić stosownych pouczeń co zapobiegłoby odrzuceniu pozwu, gdyż podmiot, którego określiła jako pozwanego w zażaleniu nie jest inną osobą niż wskazana w pozwie jednostka organizacyjna Skarbu Państwa (art. 33 i 34 kc oraz art. 67 § 2 kpc).

Powołując się na powyższe powódka wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Skarb Państw – Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na zażalenie wnosił o jego oddalenie i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

W ocenie pozwanego pozwanie jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa zamiast Skarbu Państwa winno skutkować odrzuceniem pozwu ze względu na nieusuwalny brak zdolności sądowej takiej jednostki. Sąd nie jest bowiem władny decydować za powoda, kto ma być stroną sporu.

Sąd Apelacyjny w Katowicach zważył co następuje:

Zażalenie powódki jest zasadne.

Trafnie skarżąca podnosi, że odrzucenie pozwu bez pouczenia jej przez Sąd Okręgowy, że wskazany w pozwie Minister Sprawiedliwości nie ma zdolności sądowej, stanowiło naruszenie powołanych w zażaleniu przepisów prawa procesowego. Sąd Apelacyjny, w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, przychyla się do tej linii orzecznictwa, która stoi na stanowisku, że błędne pozwanie jednostki organizacyjnej osoby prawnej, zamiast danej osoby prawnej, jest usuwalnym brakiem zdolności sądowej w rozumieniu przepisu art. 70 § 1 kpc.

W przypadku usunięcia braku zdolności sądowej i wskazania jako pozwanego osoby prawnej, z działalnością jednostki organizacyjnej której wiąże się dochodzone roszczenie, nie zachodzi bowiem zmiana tożsamości strony pozwanej.

W sprawie nie ma miejsca sytuacja, że to sąd zamiast powódki zadecydował o tym kto ma być stroną sporu, gdyż to powódka w zażaleniu dokonała zmiany oznaczenia pozwanego w taki sposób, że jest ona podmiotem posiadającym osobowość prawną i zdolność sądową, tożsamym z tym o jakim mowa w pozwie, a jedynie błędnie określonym.

Odmienna formalistyczna wykładnia przepisu art. 70 § 1 kpc zbędnie mnoży wpływ do sądów oraz związane z tym koszty.

Świadczy o tym chociażby odpowiedź na zażalenie wniesiona przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, która jest uprawniona do występowania w imieniu Skarbu Państwa, a nie Ministra Sprawiedliwości jako „urzędu”.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc w związku z art. 397 § 2 kpc i art. 108 kpc orzekł jak w sentencji.