Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 24-05-2016r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 24-05-2016r. w Koninie

sprawy E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania E. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 12-12-2014r. znak: (...)

Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przelicza E. B. wysokość emerytury z art.53 Ustawy o Emeryturach i R. ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 54,29 % w miejsce ustalonego , 50,96% obliczonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu tj. z lat 1989-1998 , 2001,2003, 2005-2012 oraz wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego uwzględnionego do obliczenia części emerytury z art. 26 Ustawy Emerytalnej w wysokości 67,54% obliczonego z 10 lat kalendarzowych tj. 1989- 1998 począwszy od daty złożenia wniosku.

Sygnatura akt III U 150/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. decyzją z dnia 24.11.2014 r. ((...) dokonał wobec E. B. ustalenia kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. Przy wyliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru organ rentowy przyjął wynagrodzenie z kolejnych 10 lat kalendarzowych obejmujących okres 1989-1998 r. i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 58,91 %.

Decyzją z dnia 12.12.2014 r. ( (...)) organ rentowy dokonał wobec E. B. ustalenia i podjęcia wypłaty emerytury od dnia (...). Przy obliczeniu wysokości emerytury na podstawie art. 53 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 50,96 % a wysokość emerytury 1349,52 zł. Organ rentowy dokonał wyliczenia wysokość świadczenia również na podstawie
art. 26 ustawy emerytalnej i wysokość emerytury wyniosła 1114,09 zł, a także według art. 183 ustawy i wysokość świadczenia wyniosła 1161,17 zł.

Odwołanie od decyzji z dnia 12.12.2014 r. złożyła E. B. podnosząc, że wynagrodzenie z lat 1989 -1992 r. zostało zaniżone.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podając,
że przy wyliczeniu kapitału początkowego oraz wysokości emerytury organ rentowy za okres pracy ubezpieczonej od 1.06.1989 r. do 31.01.1992 r. w Przedsiębiorstwie (...) przyjmował wysokości zarobków obliczone według przedstawionej przez odwołującą dokumentacji zastępczej tj. umowy o pracę i angaży, nie uwzględniając wydanego przez (...)w P. zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, albowiem powyższa spółka nie reagowała na korespondencję ze strony organu rentowego celem wyjaśnienia, czy jest ona następcą prawnym przedsiębiorstwa (...) czy tylko przechowawcą dokumentów i uzyskania prawidłowo wystawionego zaświadczenia.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

E. B. (ur. (...) w okresie od 1.06.1989 r. do 31.01.1992 r. pracowała w Przedsiębiorstwie (...) Oddział w K. na stanowisku krawcowa.

W świadectwie pracy pracodawca podał, że odwołująca uzyskiwała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 500.000 zł, premię uznaniową, a także dodatek stażowy w wysokości 100.000 zł. Dysponentem akt personalnych powyższego przedsiębiorstwa jest (...) w P., która na podstawie listy płac wystawiła w dniu 27.11.2001 r. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres zatrudnienia odwołującej w przedsiębiorstwie (...)

Z w/w dokumentu wynika, że łączna kwota wynagrodzenia odwołującej wynosi
za : 1989 r. - 1.345,600 zł; 1990 r. – 8.395,800 zł, 1991 r. – 15.076,600 zł, 1992 r. – 1.027,000 zł.

Organ rentowy rozpatrując wniosek o ustalenie kapitału początkowego odwołującej zwracał się do (...) o wyjaśnienie czy jest ona następcą prawnym przedsiębiorstwa (...) i o wypełnienie zaświadczenia o wynagrodzeniu na dołączonym druku. Próba kontaktu okazała się bezskuteczna i nie udzielono żadnej odpowiedzi. Organ rentowy zwrócił się wówczas do E. B., aby za okres od 1.06.1989 r. do 31.01.1992 r. dostarczyła karty wynagrodzeń lub umowy o pracę z podanym wynagrodzeniem, gdyż zaświadczenie o wynagrodzeniu zostało wystawione przez inny zakład pracy i nie może być uwzględnione w podstawie wymiaru. W odpowiedzi na powyższe E. B. przedłożyła umowę o pracę z której wynika wynagrodzenie podstawowe w kwocie 28.000 złotych oraz dodatek motywacyjny w wysokości 21.000 złotych. Dołączyła również angaże zgodnie z którymi przyznano odwołującej : od dnia 1.08.1989 r. wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 100.000 zł oraz dodatek motywacyjny w wysokości 30.000 złotych, od dnia 1.11.1989 r. wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 250.000 zł oraz dodatek motywacyjny w wysokości 50.000 zł, od 1.04.1990 r. wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 500.000 zł i premię uznaniową.

Decyzją z dnia 7.02.2005 r. (znak : (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał E. B. ustalenia wartości kapitału początkowego. Do obliczenia wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika tej wysokości organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych
tj. od 1.01.1989 r. do 31.12.1998 r. i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 55,78 %. Do dochodów odwołującej za lata 1989 r. do 1992 r. organ rentowy za okres jej pracy w przedsiębiorstwie (...) przyjął wynagrodzenie wyliczone według przedłożonych przez odwołującą umowy o pracę oraz angaży. Wyliczona przez organ rentowy wysokość zarobków za 1989 r. wyniosła 1.088,000 zł, za 1990 r. 5.400,000 zł, za 1991 r. 6.000,000 zł, a za 1992 r. (I miesiąc) 500.000 złotych. Organ rentowy nie uznawał, aby wysokość wynagrodzenia
za powyższe okresy mogła zostać ustalona na podstawie zaświadczenia wystawionego przez (...) z 27.11.2001 r. albowiem spółka nie jest następcą prawnym przedsiębiorstwa (...)

W dniu 20.10.2014 r. E. B. złożyła do organu rentowego wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 12.12.2014 r. (znak : (...) organ rentowy przyznał odwołującej emeryturę od (...) tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Obliczenie emerytury nastąpiło na podstawie art. 53, 26 i art. 183 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748).

Przy wyliczeniu świadczenia według treści art. 53 ustawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1989 r. do 2012 r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 50,96 %. Wysokość emerytury w tym wariancie wyniosła 1.347,73 zł. Organ rentowy za okres pracy E. B. od 1.06.1989 r. do 31.01.1992 r. przyjmował wysokości zarobków wynikające z umowy o pracę oraz angaży wyliczone tak jak przy kapitale początkowym. Obliczenia emerytury dokonano również na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Podstawę obliczenia świadczenia w tym wariancie stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzających miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura w tym wariancie stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Ustalona w ten sposób przez organ rentowy emerytura wyniosła 1114,09 zł

Organ rentowy obliczył E. B. emeryturę także na podstawie art. 183 ustawy tj. według przyjęcia, że 20 % stanowi emerytura obliczona na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej a 80 % emerytura obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej i jej wysokość wyniosła 1160,82 zł.

Wypłata emerytury ustalona powyższą decyzją podlegała zawieszeniu albowiem E. B. kontynuowała zatrudnienie. Jednocześnie była to decyzja o charakterze wstępnym albowiem wyjaśnieniu podlegała kwestia zasiłku chorobowego za kwiecień 2004 r. z zakładem pracy O..

W dniu 20.11.2014 r. odwołująca w związku z rozwiązaniem umowy o pracę zwróciła się do ZUS o wypłatę emerytury, doliczenie stażu pracy oraz opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne.

Zaskarżoną decyzją z dnia 12.12.2014 r. (znak : (...) organ rentowy dokonał E. B. ustalenia wysokości i wypłaty emerytury od (...)dokonując jej ponownego przeliczenia według art. 53, art. 26 i art. 183 ustawy emerytalnej. Przy obliczeniu emerytury według art. 53 ustawy, organ rentowy przyjął ustalony wcześniej wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 50,96 % i wyliczona wysokość świadczenia wyniosła 1349,52 zł. Obliczenie emerytury według art. 26 ustawy dało kwotę 1114,09 zł, a według art. 183 – 1161,17 zł. Decyzja ta miała również charakter decyzji wstępnej z uwagi na konieczność wyjaśnienia okresu zasiłku chorobowego za kwiecień 2004 r. z zakładem pracy O..

Decyzją z dnia 20.01.2016 r. (znak :(...) organ rentowy
po korekcie wynagrodzenia za okres zatrudnienia od 1.09.2000 r. do 31.12.2008 r. i przyjmując wynagrodzenia wykazane na zaświadczeniu o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (...)z 15.09.2014 r. przez firmę (...) dokonał wobec E. B. przeliczenia od 20.11.2014 r. emerytury. Obliczenie emerytury według art. 53 ustawy emerytalnej i przyjęciu wskaźnika podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji tj. 50,96 % dało kwotę świadczenia wynoszącą 1349,52 zł. Obliczenie emerytury według art. 26 ustawy emerytalnej dało kwotę 1114,09 zł, a według art. 183 ustawy 1161,17 zł.

Przy przyjęciu wysokości wynagrodzenia odwołującej za lata 1989 -1992 r. według zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27.11.2001 r. wystawionego przez (...) w P., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósłby 67,54 %, a w przypadku obliczenia emerytury wskaźnik wysokości podstawy wymiaru został ustalony
w wysokości 54,29 % z 20 lat kalendarzowych obejmujących lata 1989-1998, 2001, 2003, 2005-2012.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ZUS. Sąd uznał, iż dokument w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu wynagrodzeniu wystawiony przez spółkę (...) mógł stanowić podstawę rozstrzygnięcia w sprawie, gdyż organ rentowy skutecznie nie podważył jego wiarygodności ani autentyczności. Brak uwzględnienia tego dokumentu wynikał
z faktu, iż korespondencja kierowana do tego podmiotu nie była odbierana wobec czego nie można było ustalić czy jest on następcą prawnym przedsiębiorstwa (...). Ponadto przeciwko przyjęciu zarobków wynikających z tego dokumentu stały na przeszkodzie względy formalne tj. konieczność wystawiania zaświadczenia o wynagrodzeniu przez archiwa na podstawie odpowiednich druków. To powodowało, że organ rentowy jako miarodajne dla określenia wysokości dochodów odwołującej przyjmował kwoty wynagrodzeń obliczone na podstawie wskazanych w umowie o pracę oraz angaży składników wynagrodzenia. W ocenie Sądu bardziej właściwym było jednak przyjęcie wynagrodzeń z w/w zaświadczenia, albowiem wynagrodzenie odwołującej było zróżnicowane w poszczególnych latach pracy, składniki wynagrodzenia miały charakter zmienny a obliczone przez organ rentowy przychody, które chociaż miały oparcie w dokumentacji zastępczej to jednakże były one nadal wartościami przybliżonymi. Pozostała wartość dowodowa dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony.

Zeznania odwołującej E. B. Sąd uznał za szczere
i przekonujące, albowiem miały one odzwierciedlenie w dokumentach znajdujących się w aktach organu rentowego.

Przedmiotem sporu była kwestia wysokości emerytury, a w szczególności prawidłowość przyjęcia przez organ rentowy do podstawy wymiaru emerytury wynagrodzeń odwołującej za okres pracy od 1.06.1989 r. do 31.01.1992 r.
w Przedsiębiorstwie (...)w K. od 1.06.1989 r. do 31.01.1992 r. Organ rentowy dokonał bowiem ich wyliczenia według treści umowy o pracę oraz angaży. Odwołująca natomiast stała na stanowisku, że wysokość zarobków za powyższe okresy powinna kształtować się tak jak to wskazano
w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 27.11.2001 r. wystawionego przez (...)w P..

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748) wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego: 1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia, 2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,
3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Obecnie środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U.2011.237.1412) są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Z kolei zgodnie z § 28 ust 1 w/w rozporządzenia środkiem dowodowym
w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone
za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu, dochodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione
do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być jednak dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami. Nie mają więc zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów (por. wyroki SN: z dnia 7 grudnia 2006 r. I UK 179/2006, z dnia 14 czerwca 2006 r. I UK 115/2006 OSNP 2007/17-18 poz. 257, z dnia 25 lipca 1997 r. II UKN 186/97 OSNAPiUS 1998/11 poz. 342 i z dnia 2 lutego 1996 r. II URN 3/95 OSNAPiUS 1996/16 poz. 239).

Mając na uwadze, że odwołująca przedstawiła zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez spółkę (...) a z pisma z dnia 27.11.2001 r. wynika, iż spółka jest dysponentem akt personalnych zlikwidowanego przedsiębiorstwa (...), a przedmiotowe zaświadczenie zostało wystawione na podstawie list płac pracowników, to wynikające z powyższego zaświadczenia wysokości zarobków odwołującej mogły zostać uwzględnione jako podstawa wymiaru emerytury, a także kapitału początkowego, który ma wpływ na wyliczenie emerytury według art. 26 ustawy emerytalnej. Uwzględnienie przez organ rentowy zarobków odwołującej jedynie na podstawie umowy o pracę oraz angaży było dla odwołującej niekorzystne, gdyż opierało się ono na przyjęciu, że składniki wynagrodzenia były co do zasady stałe, a zmieniały się jedynie w okresach wynikających z angaży.
Z dokumentów na których oparł się organ rentowy wynika jednakże jedynie wysokość wynagrodzenia zasadniczego odwołującej oraz przysługującego jej dodatku motywacyjnego. Natomiast pracodawca co wynika również z angaży przyznawał odwołującej również premię uznaniową a także dodatek stażowy na co wskazuje treść świadectwa pracy, natomiast te składniki wynagrodzenia nie były już przez organ rentowy uwzględniane. Powyższe okoliczności świadczą o tym, że wynikające z zaświadczenia wystawionego przez spółkę (...)wysokości wynagrodzenia odpowiadają bardziej rzeczywistym zarobkom odwołującej, skoro dokument ten został sporządzony na podstawie listy płac pracownika, a więc na tym co odwołująca ostatecznie uzyskiwała od pracodawcy z uwzględnieniem wszystkich składników wynagrodzenia. Odwołująca nie może przy tym ponosić negatywnych konsekwencji tego, że (...) nie odpowiadał na korespondencję kierowaną przez organ rentowy, w szczególności, że podjęte przez odwołującą oraz sąd w trakcie przedmiotowego postępowania próby nawiązania kontaktu ze spółką, a także pracodawcą przedsiębiorstwem (...)okazały się być bezskuteczne.

W oparciu o wskazany wyżej dowód w piśmie z dnia 25.01.2016 r. organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia wysokości należnej odwołującej emerytury oraz kapitału początkowego przy przyjęciu wynikającego z niego wynagrodzeń za lata 1989 – 1992 r. Ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósłby 67,54 %, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury dla potrzeb jej wyliczenia na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wyniósłby 54,29 %. Ustalone wskaźniki wysokości podstawy wymiaru okazały się być wyższe niż wyliczone uprzednio czego wymaga przepis art. 111 ust. 1 ustawy emerytalnej, umożliwiający ponowne obliczenie emerytury.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w wyroku.

SSO Anna Walczak - Sarnowska