Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2016r. w S.

odwołania S. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 22 grudnia 2014 r. (Nr (...) )

w sprawie S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala S. C. prawo do emerytury od dnia 03 stycznia 2015 roku

Sygn. akt IV U 154/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 grudnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), odmówił S. C. prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a nadto nie osiągnął wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat.

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony S. C., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazano, że wiek 60 lat osiągnął w dniu 3 stycznia 2015r., przed podjęciem pracy zawodowej w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Ż., tj. w okresie od 3 stycznia 1971r. do 31 marca 1977r. pracował w wymiarze przekraczającym 8 godzin dziennej w gospodarstwie rolnym rodziców B. i W. C. o pow. 2,70 ha położonym w miejscowości S., jednocześnie w gospodarstwie tym zamieszkiwał i był stale zameldowany. Wobec powyższego posiada ponad 27 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ponadto wniesiono o zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Oddział w M. (od 3 października 1977r. do 31 maja 1980r.), Przedsiębiorstwie (...) w Ż. (od 24 czerwca 1982r. do 30 czerwca 1992r.) oraz w Zakładzie Usług (...) sp. z o.o. (od 1 lipca 1992r. do 31 maja 1996r.) na stanowisku operatora koparko-ładowarki, kierowcy ciągnika-maszynisty koparek jednonaczyniowych oraz operatora spycharki, co daje łącznie 16 lat i 7 miesięcy pracy w szczególnych warunkach (odwołanie k. 1-2v akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Ponadto wskazano, że z oświadczenia wnioskodawcy wynika, iż pracował w gospodarstwie rolnym rodziców przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej oraz po odbyciu służby wojskowej aż do podjęcia zatrudnienia w (...) Ż.. Świadkowie podnosili natomiast, że wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały okres od 3 stycznia 1971r. do 1 kwietnia 1977r. (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k. 3-5 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony S. C. w dniu 3 stycznia 2015r. ukończył 60-ty rok życia. Uprzednio w dniu 21 listopada 2014r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury.

Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 21 lat, 5 miesięcy i 18 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 21 lat, 4 miesiące i 7 dni, a okresy nieskładkowe 1 miesiąc i 11 dni. Organ rentowy uznał, iż ubezpieczony nie udowodnił żadnych okresów pracy w szczególnych warunkach (decyzja z dnia 22.12.2014r., k. 24 akt emerytalnych).

Od urodzenia, tj. od 3.01.1955r., ubezpieczony zameldowany jest na pobyt stały w miejscowości (...), gmina Ż. (poświadczenie o adresach i okresach zameldowania, k. 40 akt emerytalnych). Rodzice ubezpieczonego W. i B. C. byli współwłaścicielami gospodarstwa rolnego o powierzchni 2,70 ha, położonego we wsi S. (gmina Ż.). Od 1980r. całe gospodarstwo rolne zostało przekazane następcom – synowi S. i jego żonie K. (zaświadczenie z dnia 19.08.2014r., k. 43 akt emerytalnych).

W dniu 3 stycznia 1971r. ubezpieczony S. C. ukończył 16 rok życia. Wnioskodawca uczęszczał do Szkoły Podstawowej w S.. Po ukończeniu szkoły podstawowej, nie kontynuował nauki i pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. S. C. posiadał starsze rodzeństwo, lecz wówczas brat już wyprowadził się z domu, a siostra uczęszczała do szkoły. Ojciec ubezpieczonego pracował zawodowo. Rodzice wnioskodawcy posiadali krowy i świnie, uprawiali zboże i ziemniaki. Wnioskodawca wykonywał czynności przy obrządku, przy wykopkach, jak również podczas żniw, kosząc zboże kosą.

W okresie od 4 listopada 1974r. do 18 sierpnia 1976r. S. C. odbywał zasadniczą służbę wojskową (kopia książeczki wojskowej, k. 10 akt sprawy).

W okresie od 1 kwietnia 1977r. do 14 września 1977r. ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Ż. na stanowisku traktorzysty. W okresie od 3 października 1977r. do 31 maja 1980r. S. C. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w M. O. w M. Mazowieckiem początkowo jako pomocnik operatora, zaś po uzyskaniu uprawnień już jako operator sprzętu. Kurs na spycharki ubezpieczony ukończył w dniu 16 grudnia 1978r. Pracownik zatrudniony jako pomocnik operatora choć podlegał przyuczeniu do zawodu, to wraz z operatorem wykonywał czynności na spycharce. Praca w w/w zakładzie polegała na czyszczeniu stawów dla przedsiębiorstwa rybnego za pomocą odpowiedniego sprzętu ciężkiego. Następnie od 1 września 1980r. do 23 czerwca 1982 r. wnioskodawca świadczył pracę w Zakładzie (...) Samodzielnym O. Wykonawstwa Inwestycyjnego w Ż.. Na zasadzie porozumienia pomiędzy zakładami ubezpieczony został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ż. w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 24 czerwca 1982r. do 30 czerwca 1992r. wykonując faktycznie czynności operatora spycharki gąsienicowej. W okresie od 1 lipca 1992 r. do 31 maja 1996r. S. C. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w Zakładzie Usług (...) sp. z o.o. w Ż. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora sprzętu, tj. spycharki gąsienicowej DT-75, wykonując czynności na wysypisku odpadów komunalnych w K..

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna, nadto: raport z analizy konta, k. 19 akt emerytalnych).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków J. S. (k. 11v akt sprawy), M. S. (k. 11v akt sprawy), P. K. (k. 12 akt sprawy), J. F. (k. 12-12v akt sprawy), W. K. (k. 12v akt sprawy) i M. K. (k. 12v-13 akt sprawy), jak również w oparciu o zeznania ubezpieczonego S. C. (k. 41v akt sprawy), które oceniono jako spójne i wiarygodne. Ponadto ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, aktach organu rentowego oraz aktach osobowych ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego S. C. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust. 1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się w niezbędnym zakresie również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony legitymuje się co najmniej 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, jak również czy posiada wymagane przepisami 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd miał bowiem na uwadze, że w dniu 3 stycznia 2015r. ubezpieczony ukończył 60-ty rok życia oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, czego organ rentowy nie kwestionował.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawcy staż ubezpieczeniowym w łącznym wymiarze 21 lat, 5 miesięcy i 18 dni, zatem do 25-letniego okresu wymaganego do przyznania emerytury brakowało mu 3 lata, 6 miesięcy i 12 dni. W tym celu S. C. wnosił o uwzględnienie okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia przypadających przed dniem 1 lipca 1983r.

Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, aby można było zaliczyć okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia traktując je jako okresy składkowe ubezpieczony musi wykazać, iż pracował w gospodarstwie rolnym co najmniej 4 godziny dziennie. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego pozwoliła na uznanie, iż po ukończeniu szkoły podstawowej ubezpieczony nie kontynuował nauki, a mieszkając w gospodarstwie rolnym rodziców mógł od ukończenia 16-tego roku życia stale pracować w gospodarstwie w wymiarze czasu przekraczającym 4 godziny dziennie. Sąd obdarzył wiarygodnością zeznania złożone przez ubezpieczonego oraz zeznania świadków J. S. i M. S., mieszkających w S. i będących sąsiadami rodziców wnioskodawcy. Ubezpieczony codziennie zajmował się obrządkiem, jak również wykonywał szereg prac sezonowych, w tym przy sadzeniu i zbieraniu ziemniaków, sianiu zboża, a także podczas żniw. Przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy należy mieć również na uwadze realia pracy w gospodarstwie rolnym w spornym okresie, kiedy to wszystkie prace wykonywane były ręcznie, co potwierdził także ubezpieczony, zeznając, że w tamtym okresie kosił zboże kosą. Ojciec ubezpieczonego pracował zawodowo, starszy brat nie mieszkał już z rodzicami, a starsza siostra uczyła się. Powyższe daje podstawy do stwierdzenia, iż w gospodarstwie rolnym rodziców ubezpieczonego istniało zapotrzebowanie na jego pracę w wymiarze przekraczającym 4 godziny dziennie, w szczególności, że wnioskodawca nie kontynuował nauki w szkole ponadpodstawowej. Sąd zwrócił także uwagę, że już w życiorysie z 1982r. znajdującym się w aktach osobowych ubezpieczony wskazywał, iż po ukończeniu Szkoły Podstawowej pomagał rodzicom w gospodarstwie.

Do wymaganego przepisami 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego ubezpieczonemu brakowało tylko 3 lat, 6 miesięcy i 12 dni (organ rentowy przyjął za udowodniony staż ubezpieczeniowy w wymiarze 21 lat, 5 miesięcy i 18 dni), tym samym w okolicznościach niniejszej sprawy wystarczyło zaliczenie uzupełniająco, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia, a przed rozpoczęciem odbywania zasadniczej służby wojskowej, czyli od 3 stycznia 1971r. do 3 listopada 1974r. (3 lata i 10 miesięcy). Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło zatem ustalić, iż ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, uzupełnionym okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. Zebrany w sprawie materiał dowodowy – w postaci dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego, a także zeznania świadków P. K., J. F., W. K. i M. K. oraz zeznania ubezpieczonego – pozwolił zaliczyć do stażu pracy w szczególnych warunkach następujące okresy zatrudnienia ubezpieczonego w pełnym wymiarze czasu pracy:

1.  od 1 kwietnia 1977r. do 14 września 1977r. (5 miesięcy i 14 dni) w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Ż. na stanowisku traktorzysty,

2.  od 3 października 1977r. do 31 maja 1980r. (2 lata, 7 miesięcy i 28 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w M. O. w M. jako operator spycharki gąsienicowej,

3.  od 24 czerwca 1982r. do 30 czerwca 1992r. (10 lat i 6 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w Ż. jako operator spycharki gąsienicowej,

4.  od 1 lipca 1992 r. do 31 maja 1996r. (3 lata i 11 miesięcy) w Zakładzie Usług (...) sp. z o.o. w Ż. jako operator spycharki gąsienicowej.

Niewątpliwie praca ubezpieczonego we wskazanych zakładach pracy na stanowisku traktorzysty czy też operatora spycharki gąsienicowej wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zaliczana jest do pracy w szczególnych warunkach i odpowiada rodzajowo pracy wymienionej w wykazie A dziale VIII poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Podkreślenia wymaga, że o zakwalifikowaniu pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach nie decyduje nazwa stanowiska, czy też angaż, lecz faktycznie wykonywane przez ubezpieczonego czynności pracownicze. Wobec całokształtu okoliczności sprawy Sąd zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia ubezpieczonego w powołanych zakładach pracy, w konsekwencji czego S. C. na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 3 stycznia 2015r., tj. od ukończenia przez ubezpieczonego 60-tego roku życia.