Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Karol Radaszkiewicz

Sędziowie: SO Leszek Wojgienica (spr.)

SO Zbigniew Paturalski

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Filipiak

Przy udziale Prokuratora Prok. Okręgowej Marii Chaleckiej

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2013 roku

sprawy J. S., oskarżonego z art. 229 § 3 kk, na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 16 maja 2013 roku, w sprawie II K 427/12

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie o karze grzywny, a w pozostałym zakresie wyrok ten utrzymuje w mocy;

II.  Obciąża oskarżonego J. S. kosztami procesu postępowania odwoławczego, w tym jedną opłatą za obie instancje w kwocie 360 (trzystu sześćdziesięciu) złotych.

VII Ka 764/13

UZASADNIENIE

J. S. został oskarżony o to, że w dniu 08 maja 2012 roku, w W., gmina G., woj. (...), złożył obietnicę udzielenia korzyści majątkowych w postaci nieodpłatnego transportu oraz pieniędzy w kwocie po 100,00 złotych funkcjonariuszowi celnemu młodszemu ekspertowi służby celnej W. Z. oraz funkcjonariuszom Straży Granicznej R. J. i M. K. (1), w związku z pełnieniem przez nich funkcji publicznej aby skłonić wymienionych do naruszenia przepisów prawa, polegającego na odstąpieniu od wykonania czynności zmierzających do ukarania go jako sprawcy wykroczenia drogowego, to jest o czyn z art. 229 § 3 kk.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 16 maja 2013 roku, w sprawie II K 427/12:

I.  Oskarżony J. S. został uznany za winnego zarzucanego mu czynu, z tym ustaleniem, że z opisu czynu wyeliminowano obietnicę korzyści w postaci nieodpłatnego transportu i za ów czyn na podstawie art. 229 § 3 kk został skazany i wymierzono mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33 § 2 kk wymierzono karę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk, wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 3 lat próby;

III.  zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę w kwocie 380 złotych natomiast zwolniono go od wydatków postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który na podstawie art. 444 kpk w zw. z art. 425 § 2 kpk zaskarżył go w całości, na podstawie art. 427 § 2 kpk i art. 438 pkt 2 i 3 kpk zarzucając:

1/ obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść orzeczenia, polegającą na obrazie art. 424 § 1 kpk, art. 4 kpk, art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk, poprzez niedostateczne wykazanie przez sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dlaczego oparł swoje skazujące rozstrzygnięcie jedynie na wzajemnie sprzecznych zeznaniach świadków oskarżenia: W. Z., R. J. i M. K. (2), a więc osób zainteresowanych takim skazującym rozstrzygnięciem pomimo, że dowody te pozostają w rażącej sprzeczności z wiarygodnymi i konsekwentnymi wyjaśnieniami oskarżonego złożonymi zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak też na rozprawie, co w rezultacie powinno prowadzić do uniewinnienia oskarżonego;

2/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na dowolnym przyjęciu, iż oskarżony J. S. dopuścił się występku łapownictwa czynnego z art. 229 § 3 kk pomimo, iż całościowa i logiczna ocena materiału dowodowego winna prowadzić do uniewinnienia tego oskarżonego od stawianego mu zarzutu;

ewentualnie:

3/ obrazę przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 1 § 2 kk w zw. z art. 229 § 3 kk w zw. z art. 17 § 1 ust. 3 kpk poprzez ich niezastosowanie do sytuacji karno-prawnej oskarżonego J. S., albowiem całościowa ocena materiału dowodowego winna prowadzić do uznania, że społeczna szkodliwość czynu, którego się dopuścił jest znikoma;

4/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na dowolnym i niezasadnym założeniu, że stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego nie jest znikomy pomimo, że właściwa wykładnia art. 115 § 2 kk w przedmiotowej sprawie powinna prowadzić do wniosków odmiennych, co winno skutkować umorzeniem postępowania karnego.

Podnosząc powyższe zarzutu autor apelacji sformułował wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie – uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji, wreszcie – uchylenie zaskarżonego wyroku u w oparciu o art. 1 § 2 kk w zw. z art. 17 § 1 ust. 3 kpk umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu, którego się dopuścił.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja, co do zasady, nie zasługiwała na uwzględnienie. Ujawnienie w toku postępowania odwoławczego rażącej niesprawiedliwości wyroku, wynikającej z orzeczenia na podstawie art. 33 § 2 kk kary grzywny, mimo braku w czynie przypisanym oskarżonemu celu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wywołało potrzebę reformacji wyroku w tym zakresie, a z uwagi na kierunek zaskarżenia orzeczenia, ograniczonej do uchylenia rozstrzygnięcia o karze grzywny, a nie zmiany podstawy prawnej tej kary. Niekwestionowany jest bowiem z orzecznictwie pogląd, że „jeżeli z opisu czynu przypisanego oskarżonemu nie wynika aby sąd przyjął, iż sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął, a do znamion przestępstwa nie należy działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej to nie ma podstaw do wymierzenia za ten czyn kary grzywny w oparciu o dyspozycję art. 33 § 2 k.k.” (tak: wyrok SN z dnia 02.02.2010 roku w sprawie III KK 431/09 OSNwSK 2010/1/225).

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że wbrew zasadniczemu zarzutowi apelacji sąd a quo starannie i wnikliwie przeanalizował cały zgromadzony i ujawniony materiał dowodowy, a w wyniku przeprowadzonej analizy wyeliminował ewentualne wątpliwości, które w lakonicznym środku odwoławczym, skoncentrowanym w szczególności na teoretycznych rozważaniach, poświęconych podstawowym zasadom procesu karnego, a w dużo mniejszym stopniu zagadnieniom dotyczącym konkretnej sprawy, dostrzegł skarżący. Jest to kwestia niezwykle istotna, albowiem adresatem normy z art. 5 § 2 kpk jest sąd orzekający i można zarzucić skutecznie obrazę tego przepisu tylko w sytuacji, kiedy ujawnione wątpliwości nie zostaną wyeliminowane w wyniku dozwolonej przepisem art. 7 kpk oceny dowodów, pozostając poza zainteresowaniem sądu tudzież zostaną zinterpretowane niezgodnie z kierunkiem tłumaczenia ich jedynie na korzyść oskarżonego. In concreto sytuacja taka nie zaistniała, a ustalenie faktów na dowodach obciążających oskarżonego, samo w sobie nie może stanowić podstawy kwestionowania tych ustaleń. Co ważne, stawiając zarzut dowolności analizy ujawnionego w toku przewodu sądowego materiału dowodowego, autor apelacji nie wykazał by w zeznaniach świadków, którym oskarżony złożył propozycję łapówki rzeczywiście wystąpiły sprzeczności, mogące ich relacje zdyskwalifikować. Kwestia, czy oskarżony złożył propozycję przekazania pieniędzy na kolację, czy też śniadanie została przez sąd logicznie wyjaśniona, a dodatkowo można jedynie zasygnalizować, że świadek W. Z. rozmawiał początkowo z oskarżonym pod nieobecność innych osób, a więc treść tej rozmowy mogła odbiegać od wypowiedzi oskarżonego, która pojawiła się w momencie, kiedy tenże świadek słysząc bardzo konkretną propozycję łapówki, zaproponował oskarżonemu by ją powtórzył w obecności pozostałych funkcjonariuszy. Wyjaśnienia oskarżonego w świetle bardzo konkretnych dowodów, nie mających cechy poszlaki, jak zdaje się to wynikać z sugestii apelacji, nie mogły przeto stanowić wystarczającej podstawy do odwrócenia klasyfikacji dowodów. Nie jest również przekonywająca próba wykazania przez skarżącego, że treść zeznań świadków oskarżenia może być podyktowana ich osobistą korzyścią, jaką jest nagroda, czy też premia za ujawnienie przestępstwa. W toku postępowania nie wykazano w najmniejszym choćby stopniu, by tego rodzaju motywacja mogła zainspirować świadków. Wręcz przeciwnie, o ile jeden z nich nie krył, że ujawnił kilka podobnych przestępstw, o tyle nie można tej miary przykładać do pozostałych i sugerować in abstracto możliwość popełnienia przez nich co najmniej kilku przestępstw na szkodę oskarżonego.

Zarzut obrazy prawa materialnego należy ocenić jako wadliwy, albowiem w jego treści zawiera się błędne ustalenie okoliczności rzutujących na ocenę społecznej szkodliwości czynu. "Obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano do niego właściwego przepisu" (tak wyrok SN z 21 czerwca 1978 r., I KR 124/78, OSNPG 3/1979, poz. 51), z czego z kolei wniosek, że "nie ma obrazy prawa materialnego, jeżeli wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę" (tak wyrok SN z 2 sierpnia 1978 r., I KR 155/78, OSNKW 12/1979, poz. 233). Niezależnie od powyższego nie jest właściwe stawianie tego zarzutu w sytuacji, gdy sąd nie korzysta z przysługujących mu, fakultatywnych możliwości określonego rozstrzygnięcia.

Za bezzasadny w stopniu oczywistym ocenić należy zarzut błędnego ustalenia okoliczności stanowiących kwantyfikatory stopniowania społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu. Już tylko z punktu widzenia motywacji działania i rodzaju naruszonego dobra społeczna szkodliwość czynu oskarżonego jest wysoka, niewątpliwie wielokrotnie przewyższająca tę postulowaną w apelacji. W konsekwencji czyn ten wyczerpał w stopniu wynikającym z uzasadnienia zaskarżonego wyroku materialną treść przestępstwa.

Wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności nie razi surowością i to nie tylko dlatego, że orzeczona została z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Jest to kara równa dolnej granicy ustawowego zagrożenia i uwzględnia wszelkie prawidłowo ustalone okoliczności łagodzące i obciążające.

Stąd też zaskarżony wyrok zmieniono jedynie poprzez uchylenie rozstrzygnięcia o karze grzywny (art. 440 kpk w zw. z art. 438 pkt 1 kpk), a w pozostałym zakresie utrzymano go w mocy (art. 437 § 1 kpk w zw. z art. 438 pkt 2 i 3 kpk).

O kosztach procesu postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 636 § 1 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 3, art. 8 i 10 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz.U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późn. zmianami).