Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2016 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2016 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 7 grudnia 2015 roku nr (...)

w sprawie A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu A. M. emeryturę od dnia 01 listopada 2015 roku.

Sygn. akt IV U 25/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 maja 2016 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 07.12.2015r. odmówił A. M. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 162 poz 1118 z zm ) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w powołanej ustawie, bowiem w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej tj. 01.01.1999r. nie udokumentował zatrudnienia w szczególnych warunkach, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy, w wymiarze co najmniej 15 lat.

A. M. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ pracował w warunkach szczególnych w (...) S.A. w okresach od 14.04.1978r. do 31.12.1985r., 16.02.1986r. do 30.09.1990r., od 30.03.1991r. do 16.08.1993r., od 01.09.1995r. do 17.08.1997r. kiedy był zatrudniony na stanowisku montera konstrukcji stalowych co zamierza wykazać zeznaniami świadków. Po uwzględnieniu tych okresów zatrudnienia legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, argumentując, iż na dzień 31.12.1998r. odwołujący nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. M. urodzony w dniu (...) ukończył 60 lat. Odwołujący legitymuje się wymaganym okresem składkowym, nieskładkowym i uzupełniającym w wymiarze 25 lat na dzień 01.01.1999 r. W dniu 19.11.2015 r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Organ rentowy nie uznał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze od 14.04.1978r. do 31.12.1985r., od 16.02.1986r. do 30.09.1990r., od 30.03.1991r. o 16.08.1993r., od 01.09.1955r. do 17.08.1997r. w (...) S.A. z uwagi na fakt, iż świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 11.05.2001r. nie spełnia wymogów formalnych. Nadto zakład pracy uległ likwidacji zaś na podstawie przedłożonej dokumentacji brak możliwości określenia rodzaju pracy określonej ściśle według wykazu działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. Nadto brak jest dokumentacji potwierdzającej w jakim okresie jakie stanowisko było zajmowane.

Odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony w (...) S.A. początkowo – od kwietnia 1987 roku na stanowisku montera konstrukcji stalowych, a następnie – od 1982 roku, tj. po ukończeniu kursu spawalniczego spawalnictwa łukowego jako spawacz. W ramach zatrudnienia w spółce odwołujący wykonywał pracę na wysokości przy montażu konstrukcji stalowych, między innymi budując hale przemysłowe na wysokość 30 – 120 metrów. Odwołujący pracował jako monter konstrukcji stalowych na wysokości przy budowie kuźni na terenie przedsiębiorstwa (...) w G., którą wznoszono od podstaw na wysokość około 30 metrów. Nadto pracował na budowie walcowni na terenie huty w O. przy wznoszeniu konstrukcji na wysokość około 30 metrów, przy remoncie suwnic i pieców na stalowni oraz stawiając hale koksowni na terenie Huty (...). Pracował też budując wieżę Cementowni (...) – na wysokości powyżej 100 metrów. Odwołujący dwukrotnie wyjeżdżał na roboty eksportowe do Czechosłowacji i Niemiec. W 1984 wyjechał do Czechosłowacji na Hutę (...) w O. - pracując jako monter i spawacz dokonywał remontów pieców do wytopu stali. Na robocie eksportowej w Niemczech pracował przy budowie hali. Odwołujący pracował na wydłużonym dniu pracy to znaczy zawsze powyżej 8 godzin, od poniedziałku do soboty. W okresie: 17.08.1993. do 17.09.1994r. przebywał na urlopie bezpłatnym.

/dowód:

- akta osobowe, a w szczególności: świadectwa pracy z: 19.09.1994r., 13.02.1998r., 31.08.1995r., 11.01.2001r. oraz umowy o pracę z: 14.04.1978r., 02.03.1984r. 01.09.1995r.,

- zeznania świadka: M. K., k. 15 as,

- zeznania świadka: A. Ł., k. 16 as,

- zeznania odwołującego, k. 21 as

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków M. K. i A. Ł., że odwołujący w okresie zatrudnienia w (...) S.A. był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera konstrukcji stalowych i spawacza. Zeznania te korespondują z dostępną dokumentacją pracowniczą. Wszyscy słuchani w sprawie świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni poszczególnych spornych okresów i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanych okresach.

Także zeznania odwołującego Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdziły wypowiedzi świadków współpracowników odwołującego i dowody z dokumentów.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, w szczególności zalegających w aktach rentowych i aktach osobowych, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art. 245 kpc.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy A. M. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szkodliwych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy zasadnie organ rentowy odmówił odwołującemu A. M. uznania okresu pracy od: 14.04.1978r. do 31.12.1985r., od 16.02.1986r. do 30.09.1990r., od 30.03.1991r. do 16.08.1993r. w (...) S.A. od jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

Skoro więc w niniejszej sprawie odwołujący nie dysponował stosowną dokumentacją osobową, a przede wszystkim świadectwami wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków, jego zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. na stanowisku monter konstrukcji stalowych na wysokości i spawacz w okresach od: 14.04.1978r. do 31.12.1985r., od 16.02.1986r. do 30.09.1990r., od 30.03.1991r. do 16.08.1993r. Po ukończeniu kursu spawalnictwa łukowego w 1982 roku pracował w większości swojego wymiaru czasu pracy jako spawacz konstrukcji stalowych na wysokości ale jak zaistniała taka potrzeba to wykonywał też prace montera konstrukcji. W trakcie zatrudnienia u tego pracodawcy pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera konstrukcji stalowych lub spawaniu tych konstrukcji na wysokości 30 – 120 metrów. Odwołujący pracował przy budowie kuźni na terenie przedsiębiorstwa (...) w G., na budowie walcowni na terenie huty w O., wieży Cementowni (...), przy remoncie suwnic i pieców na stalowni oraz stawiając hale koksowni na terenie Huty (...). Odwołujący dwukrotnie wyjeżdżał na roboty eksportowe do Czechosłowacji i Niemiec. Pracując jako monter i spawacz dokonywał tam remontów pieców do wytopu stali. W ocenie Sądu należało odwołującemu doliczyć wyżej wskazany okres zatrudnienia jako okres pracy w warunkach szczególnych wymieniony w wykazie A, Dział V, poz. 5 oraz Dział XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r., z wyłączeniem okresów kiedy przebywał na urlopie bezpłatnym: 17.08.1993. do 17.09.1994r. Po uwzględnieniu wymienionych okresów zatrudnienia odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). A. M. osiągnął bowiem wiek 60 lat (...)posiada wymagany okres zatrudnienia (25 letni okres składkowy, nieskładkowy i uzupełniający), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po doliczeniu mu okresu pracy w przedsiębiorstwie (...) S.A. legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Sąd przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia 01.11.2015r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku o emeryturę na podstawie art. 129 ust. 1 powołanej ustawy.

Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 k.p.c.