Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2014 r. w Gliwicach

sprawy P. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27 czerwca 2012 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że do ustalenia wysokości emerytury górniczej P. K. zalicza 490 (czterysta dziewięćdziesiąt) dniówek z przelicznikiem 1,8 z okresu pracy od 1 listopada 1984 roku do 9 stycznia 2007 roku;

2.  oddala odwołanie w pozostałej części;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz ubezpieczonego P. K. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za pierwszą i drugą instancję.

(-) SSO Teresa Kalinka

Sygn. VIII U 973/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 czerwca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonemu P. K. prawo do emerytury górniczej . Do ustalenia wysokości świadczenia przyjęto 30 lat i 3 miesiące okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych. Do 61 miesięcy zastosowano przelicznik 1,8, a do 270 miesięcy przelicznik 1,2. Pozostały okres zatrudnienia został zaliczony bez przeliczników górniczych.

Ubezpieczony w odwołaniu domagał się zmiany decyzji poprzez zastosowanie przelicznika 1,8 do okresu pracy od 1 stycznia 1984 roku do 9 stycznia 2007 roku. W tym okresie pracował jako operator spycharek i maszyn wieloczynnościowych, to jest na stanowisku wymienionym w pkt 5 III części załącznika nr 3 do rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. Komisja weryfikacyjna potwierdziła jego stanowisko w protokole weryfikacyjnym.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, bowiem odwołujący w spornych okresach posiadał angaże:

- od 11 maja 1984 roku do 31 października 1984 roku - mechanika maszyn górniczych,

- od 1 listopada 1984 roku do 16 listopada 2006 roku – operatora sprzętu technologicznego,

- od 17 listopada 2006 roku do 9 stycznia 2007 roku - operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce .

Ubezpieczony był zatrudniony w oddziale rs-7, a później rr-1. Organ rentowy zastosował przelicznik 1,8 do 90 dniówek przodkowych z okresu od 11 maja 1984 roku do 31 października 1984 roku oraz do 1260 dniówek z okresu od 1 stycznia 2007 roku do 29 lutego 2012 roku, Ubezpieczony przedłożył protokół komisji weryfikacyjnej z którego wynika, że od 11 maja 1984 roku do 29 lutego 2012 roku miał przepracować (...) dniówek przodkowych..

Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2012 roku Sąd uwzględnił odwołanie. Na skutek apelacji organu rentowego wyrok ten został uchylony do ponownego rozpoznania z zaleceniem odniesienia się do charakterystyki pracy ubezpieczonego zawartej w aktach osobowych, z której wynika, że ubezpieczony pracuje na terenie całej odkrywki i na terenie zwałowiska . Sąd winien wyjaśnić sprzeczności pomiędzy tą charakterystyką, a zeznaniami świadków, którzy twierdzili, ze ubezpieczony pracował bezpośrednio pod koparką wielonaczyniową. Należało ponownie przesłuchać świadka C. w celu wyjaśnienia sprzeczności pomiędzy jego zeznaniami, a sporządzoną charakterystyką pracy. Nadto należało przy ponownym rozpoznaniu sprawy u stalić , czy w stosunku do ubezpieczonego był sporządzony wykaz dniówek „stykowych”.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. K. urodził się (...). Od 5 kwietnia 2012 roku jest uprawniony do emerytury górniczej. Do ustalenia wysokości świadczenia przyjęto 30 lat i 3 miesiące okresów składkowych i 2 miesiące okresów nieskładkowych. 61 miesięcy zaliczono w wymiarze półtorakrotnym – dotyczy to okresów od 11 maja 1984 roku do 31 października 1984 roku ( 90 dniówek w wymiarze z przelicznikiem 1,8) oraz okresu 10 stycznia 2007 roku do 29 lutego 2012 roku ( w tym 1260 dniówek z przelicznikiem 1,8).

Ubezpieczony w dniu 7 sierpnia 1981 roku został zatrudniony w (...). Z akt osobowych wynika, że został zatrudniony na stanowisku ślusarza. Został pracownikiem oddziału MW-1. W. okresie od 16 kwietnia 1982 roku do 13 kwietnia 1984 roku odbywał służbę wojskową . Od 11 maja 1984 roku ponownie podjął pracę w (...) w oddziale RS-7 . Został zatrudniony na stanowisku mechanika maszyn górniczych . W 1884 roku posiadał uprawnienia operatora ładowarki jednonaczyniowej do 2,5 m ³,a dnia 22 listopada 1986 roku uzyskał uprawnienia operatora ładowarki do 5 m ³ .. W latach 1987 - 2006 posiadał angaże operatora, operatora maszyn budowlanych, operatora sprzętu technologicznego, operatora sprzętu technologicznego i ładowarki, spycharki, zgniatarki. Z dniem 17 listopada 2006 roku otrzymał angaż operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce.

Z charakterystyki stanowiska pracy wynika, że ubezpieczony obsługiwał ładowarki i spycharki gąsienicowe oraz zgniatarki. Świadek A. C. (1) wyjaśnił, że charakterystyka to nie odnosi się tylko do pracy ubezpieczonego ale jest to ogólna charakterystyka pracy operatorów obsługujących wymienione w opinii maszyny i urządzenia. Mogą występować nieścisłości pomiędzy pracą wykonywaną przez poszczególnych pracowników, a ogólna charakterystyką pracy. Przyznał, ze od 2006 roku ubezpieczony wykonywał pracę wyłącznie pod koparką wielonaczyniową i pracował w systemie stykowym.

Na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej z dnia 26 października 2007 roku wydano świadectwo pracy górniczej, z którego wynika, że ubezpieczony pracował:

- od 1 listopada 1984 roku do nadal na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonującego prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych (...). Nr 3 Dz. III poz. 7 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku ;

Z karty ewidencyjnej pracownika wynika, że w okresie zatrudnienia w (...) ubezpieczony przepracował (...) dniówek w wymiarze półtorakrotnym - wszystkie dniówki zaliczono do pracy w wymiarze półtorakrotnym.

Od marca 1988 roku pracodawca zaczął prowadzić ewidencję dniówek stykowych dla pracowników wykonujących pracę w takim systemie. Są to osoby zatrudnione na koparkach wieloczynnościowych i zwałowarkach oraz operatorzy koparek i spycharek, ładowarek gąsienicowych, które muszą pracować bezpośrednio pod kołem koparki wielonaczyniowej, czy zwałowarką w celu niwelacji terenu w obrębie tej maszyny, usuwania kamieni, wykonywania zjazdów. Od marca 1998 roku ewidencję dniówek stykowych zmieniono na ewidencję pracy w nadgodzinach

Z ewidencji dniówek stykowych wynika, że w okresie od stycznia 1988 roku do stycznia 2007 ubezpieczony przepracował 490 dniówek w systemie stykowym.

Z zeznań świadków i ubezpieczonego wynika, że w okresie od 1984 roku do stycznia 2007 roku ubezpieczony wykonywał taką samą pracę na rzecz oddziałów górniczych. Pracował w obrębie maszyn podstawowych jako operator ładowarki, a w późniejszym okresie spycharki gąsienicowej. Wykonywał taka samą pracę jak operatorzy tych maszyn pracujący w systemie stykowym .Osoby wykonujące pracę poza obrębem maszyn podstawowych nigdy nie pracowali w systemie czterobrygadowym.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie akt emerytalnych, akt osobowych ubezpieczonego, wykazu dniówek stykowych, przesłuchania świadków - B. O., J. O., K. S. . Przeprowadzonym dowodom dał wiarę, z tym zastrzeżeniem, że nie podzielił zeznań świadków, iż ubezpieczony wykonywał pracę wyłącznie w przodku. Wykonywanie takiej samy pracy jaką wykonują pracownicy zatrudnieni w systemie stykowym nie jest podstawą do uznania, że wykonywana praca jest pracą przodkową. Nie tylko charakter pracy decyduje o zaliczeniu pracy górniczej do pracy przodkowej, ale również miejsce świadczenia pracy oraz spełnienie przesłanek z art. 50 d. ustawy emerytalno – rentowej, o czym poniżej. Wykaz dniówek stykowych świadka K. S. potwierdził, że faktycznie rozpracował on mniejszą ilość dniówek w przodku od odwołującego.

Charakterystyka stanowisk pracy, podpisana przez świadka A. C., jest ogólną charakterystyką operatorów wymienionego w charakterystyce sprzętu, obejmuje całość robót wykonywanych przez tych robotników i nie odnosi się wyłącznie do pracy wymienionego pracownika. Stąd wynikają czasami nieścisłości pomiędzy charakterystyką stanowiska pracy, a pracą faktycznie wykonywaną przez pracownika. Może się zdarzyć, że pracownik wykonuje jedynie część czynności wymienionych w tej charakterystyce. Zdaniem Sądu, tak sporządzone charakterystyki są nieprzydatne przy ocenie zasadności żądań zgłaszanych przez poszczególnych pracowników. Z drugiej strony, znacznie utrudnione byłoby uzyskanie charakterystyki nie tyle stanowiska pracy , a charakterystyki pracy faktycznie wykonywanej przez odwołujących , skoro okres sporny obejmuje czasami ponad 20 lat i w tym okresie odwołujący mieli różnych przełożonych i pracowali w różnych brygadach.

Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie zasługuje częściowo na uwzględnienie. Ubezpieczony zakwestionował ustalenie wysokości emerytury górniczej stwierdzając, że cały okres pracy górniczej od 1984 roku winien zostać zaliczony z przelicznikiem 1,8.

Zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 1. przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:

1)1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2)1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;

3)1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4)1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

2. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.

Podstawowym przelicznikiem pracy górniczej dla pracowników zatrudnionych stale pod ziemią jest przelicznik 1,5, a dla pracowników kopalni węgla brunatnego 1,2. Aby zastosować przelicznik 1,8 dla pracownika zatrudnionego pod ziemią konieczne jest przedstawienie ilości dniówek przodkowych. Taką samą zasadę winno stosować się do pracowników kopalni węgla brunatnego. Zdaniem Sądu nieuzasadnione byłoby zastosowanie przelicznika 1,8 do całego okresu pracy górniczej P. K. w kopalni węgla brunatnego. Przelicznik taki należy się za każdą przepracowaną dniówkę w przodku, a nie za cały miesiąc, zwłaszcza w sytuacji gdy pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego, urlopu profilaktycznego, szkoleń, dni wolnych wynikających z pracy w systemie czterobrygadowym, dni wolnych za niedziele itp.

Zdaniem Sądu wiarygodnym dokumentem potwierdzającym pracę w przodku jest wykaz dniówek stykowych i nadgodzin przepracowanych w systemie stykowym. Jeżeli ubezpieczony przepracował w miesiącu np. 10 dniówek , to przelicznik 1,8 należy zastosować do tych dni, a nie do całego miesiąca.

Z zestawienia dniówek stykowych i nadgodzin z tytułu dniówek stykowych wynika, że ubezpieczony w okresie od marca 1988 roku do stycznia 2007 roku przepracował 490 dniówki stykowe . Były lata, w których ubezpieczony nie pracował w ogóle w takim systemie. Nie można ustalić ilości dniówek przodkowych z okresu sprzed wprowadzenia ewidencji nadgodzin z tytułu przepracowania dniówki stykowej w sytuacji, kiedy w od marca 1998 roku do sierpnia 2005 odwołujący nie przepracował ani jednej dniówki w systemie stykowym. Nie wykazał również, że przed 1988 rokiem pracował w systemie czterobrygadowym, co pośrednio wskazywałoby na fakt pracy przodkowej. Z pewnością bywały okresy, kiedy ubezpieczony w czasie dniówki wykonywał prace przodkowe , w których mowa w art. 50d ustawy emerytalno – rentowej, ale nie wiadomo, cz była to praca przez całą dniówkę w pełnym wymiarze, czy były to jedynie prace okazjonalne, „wpadkowe”. Pracodawca nie prowadził ewidencji pracy w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Prawdopodobnie zaniedbanie to było wynikiem błędnego przeświadczenia pracodawcy, że wszystkie prace wykonywane na terenie odkrywki są pracami przodkowymi.

Sąd przyjął, że w spornym okresie ubezpieczony pracował w systemie stykowym przez 490 dniówek wykonując prace, do której należy zastosować przelicznik 1,8. . W takim zakresie odwołanie uwzględniono. Zaskarżoną decyzję zmieniono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc.

Odwołanie oddalono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc w części dotyczącej zastosowania przelicznika 1,8 ponad 490 dniówek uznając, że P. K. nie wykazał, że wykonywał pracę o której mowa w art. 50d ustawy emerytalno- rentowej przez cały okres. Przeczy temu zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz wyniki wizji lokalnej z dnia 23 kwietnia 2012 roku. Pod koparką wielonaczyniową nie może pracować więcej maszyn, ponieważ uniemożliwiałoby to pracę koła czerpakowego i stanowiłoby zagrożenie dla osób pracujących bezpośrednio przy wydobywaniu kopaliny.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 i nast. kpc w związku z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.