Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2015 r. w Gliwicach

sprawy M. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o składki na ubezpieczenie zdrowotne

na skutek odwołania M. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 8 grudnia 2014 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  odstępuje od obciążania ubezpieczonej kosztami zastępstwa procesowego.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 117/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 8 grudnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. określił wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przez M. L.. Wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne wynosiła za okresy:

- od stycznia 2012r. do grudnia 2012r. – 254,55 zł miesięcznie,

- od stycznia 2013r. do grudnia 2013r. – 261,73 zł miesięcznie,

- od stycznia 2014r. do października 2014r. – 270,40 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu organ rentowy stwierdził, że ubezpieczona prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu była zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, w oparciu o dokonane przez nią osobiście zgłoszenie do tego ubezpieczenia. Organ rentowy wskazał nadto, że ubezpieczona nie spełnia warunków, określonych w art. 82, ust. 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r.
o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
z 2008r. Nr 164, poz. 1027, ze zm.), do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za lata 2012 – 2014.

W odwołaniu ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że spełniała przesłanki do zwolnienia jej z obowiązku opłacania tych składek za okres objęty zaskarżona decyzją. Ubezpieczona powoływała się na okoliczność, że osiągała
w tym czasie niskie dochody z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, zaś jej emerytura również jest niewysoka. Na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2015r. podała, że od końca roku 2014, działalności gospodarczej już nie prowadzi. Ubezpieczona zaznaczyła, że po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu, jej faktyczny miesięczny dochód osiąga około 250 – 320 zł. W jej ocenie tak ustalony dochód nie pozwala na zapłatę składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwotach wyznaczonych przez ZUS, bowiem czyniłoby to jej działalność całkowicie nieopłacalną.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania
i zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podtrzymał dotychczasowe stanowisko i wskazał, że przychód ubezpieczonej nie uzasadnia zwolnienia jej z obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. L. jest uprawniona do renty rodzinnej po swoim mężu F. L. od 23 października 1990r. świadczenie to zostało ubezpieczonej przyznane na stałe w związku z osiągnięciem przez nią wieku 50 lat. Ubezpieczona nie legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, nie została też uznana za niezdolną do pracy. M. L. prowadziła działalność gospodarczą w ramach której prowadziła handel w formie niewielkiego sklepiku z odzieżą. Zgłosiła ona prowadzenie działalności gospodarczej do Drugiego Urzędu Skarbowego w G.. Opodatkowana była w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Nie składała miesięcznych deklaracji w zakresie podatku dochodowego, gdyż składała roczne zeznania PIT - 28. Przychód wyniósł:

- w roku 2012 – 19.400,00 zł,

- w roku 2013 – 19.400,00 zł,

- w roku 2014 – 18.450,00 zł.

Z kolei z przedłożonych przez nią ewidencji przychodów wynika, że jej miesięczne przychody z działalności gospodarczej kształtowały się na następującym poziomie:

-

w styczniu 2012r. – 1.960,00 zł

-

w lutym 2012r. – 670,00 zł

-

w marcu 2012r. – 1.255,00 zł

-

w kwietniu 2012r. – 1.500,00 zł

-

w maju 2012r. – 1.915,00 zł

-

w czerwcu 2012r. – 1.725,00 zł

-

w lipcu 2012r. – 1.479,00 zł

-

w sierpniu 2012r. – 1.405,00 zł

-

w wrześniu 2012r. – 1.410,00 zł

-

w październiku 2012r. – 1.545,00 zł

-

w listopadzie 2012r. – 1.648,00 zł

-

w grudniu 2012r. – 2.878,00 zł

-

w styczniu 2013r. – 2.010,00 zł

-

w lutym 2013r. – 955,00 zł

-

w marcu 2013r. – 1.556,00 zł

-

w kwietniu 2013r. – 655,00 zł

-

w maju 2013r. – 1.240,00 zł

-

w czerwcu 2013r. – 2.145,00 zł

-

w lipcu 2013r. – 1.835,00 zł

-

w sierpniu 2013r. – 1.310,00 zł

-

w wrześniu 2013r. – 1.768,00 zł

-

w październiku 2013r. – 1.795,00 zł

-

w listopadzie 2013r. – 1.565,00 zł

-

w grudniu 2013r. – 2.535,00 zł

-

w styczniu 2014r. – 1.950,00 zł

-

w lutym 2014r. – 1.150,00 zł

-

w marcu 2014r. – 1.027,00 zł

-

w kwietniu 2014r. – 1.389,00 zł

-

w maju 2014r. – 1.220,00 zł

-

w czerwcu 2014r. – 1.453,00 zł

-

w lipcu 2014r. – 1.295,00 zł

-

w sierpniu 2014r. – 998,00 zł

-

w wrześniu 2014r. – 1.376,00 zł

-

w październiku 2014r. – 1.656,00 zł

-

w listopadzie 2014r. – 1.835,00 zł

-

w grudniu 2014r. – 3.098,00 zł

M. L. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od dnia
1 stycznia 1999r. dokonała zgłoszenia do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Bezspornym między stronami było, że wysokość renty rodzinnej pobieranej przez ubezpieczoną w spornym okresie wynosiła 1.4270,96 zł brutto i nie przewyższała kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Stan faktyczny został ustalony na podstawie akt organu rentowego, a także pisemnej informacji Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w G. z dnia 24 marca 2015r. (k.11) i przedłożonej przez ubezpieczoną na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2015r. ewidencji przychodów za lata 2012 – 2014 (koperta k.15).

Zgromadzony materiał dowodowy Sąd ocenił jako przekonujący, kompletny
i pozwalający na dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Strony nie kwestionowały ustaleń Sądu i nie zgłosiły dalszych wniosków dowodowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej M. L. nie zasługuje na uwzględnienie.

W sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy z 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027, ze zm.).

Istotne znaczenie ma, że M. L. dokonała od dnia 1 stycznia 1999r. zgłoszenia do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i przyznawała, że w spornym okresie prowadziła działalność gospodarczą, zatem podleganie przez nią obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej nie budziło wątpliwości. Nie było konieczne wydawanie decyzji przez NFZ w tym zakresie – tak SN w postanowieniu z 29 stycznia 2014 roku, II UZ 70/13, Lex nr 1436076, w którym stwierdził, że :

„Przepis art. 109 ust. 1 ustawy z 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należy rozumieć w ten sposób, że wydanie decyzji przez NFZ jest konieczne w przypadkach szczególnych, tj. wówczas, gdy chodzi o osoby, które ubiegają się o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, albowiem o zawarciu z daną osobą umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego decyduje wyłącznie ta instytucja, czy też w sytuacjach wątpliwych, tj. wtedy, kiedy dopiero decyzja NFZ może rozstrzygnąć istniejące wątpliwości co do podlegania przez daną osobę obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.”

W związku z powyższym organ rentowy był uprawniony do wydania decyzji określającej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Przepis art. 82 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027, ze zm.) stanowi:

Art. 82. 1. W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

2. W przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

3. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

4. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

5. Rodzajami działalności są:

1)działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej;

2)działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

3)działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej;

4)działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej;

5)działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki partnerskiej;

6)wykonywanie działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta;

7)wykonywanie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

8)wykonywanie wolnego zawodu, z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

9)inna niż określona w pkt 1-8 pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

6. W przypadku zbiegu tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego,
o których mowa w art. 66 ust. 1, składka finansowana z budżetu państwa jest opłacana tylko wtedy, gdy nie ma innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. W takim przypadku ubezpieczony ma obowiązek poinformować płatnika składek o opłacaniu składek
z innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.

7. W przypadku zbiegu tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego,
o których mowa w art. 66 ust. 1, gdy w ramach każdego z tych tytułów składka finansowana jest z budżetu państwa, składka jest opłacana wyłącznie z tytułu, który powstał najwcześniej. Jeżeli tytuły powstały równocześnie, składka jest opłacana z pierwszego zgłoszonego tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

8. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę, której świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, od tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, w przypadku gdy osoba ta:

1)uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50 % kwoty najniższej emerytury lub

2)opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

9. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności od tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, w przypadku gdy osoba ta:

1)uzyskuje przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50 % kwoty najniższej emerytury lub

2)opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

M. L. nie spełniała przesłanek do zwolnienia jej z opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne od przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej, określonych w art. 82 ust. 8 ustawy z 27 sierpnia 2004r. W szczególności ubezpieczona nie opłacała podatku dochodowego w formie karty podatkowej – nie jest tą formą opodatkowania ryczałt ewidencjonowany co wynika z art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998r.
o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998r. nr 144, poz. 930 ze zm.). nie została też uznana za niepełnosprawną choćby w stopniu umiarkowanym. Natomiast jej świadczenie rentowe w spornym okresie nie przekraczało minimalnego wynagrodzenia – okoliczność ta była niesporna pomiędzy stronami. Zatem do zwolnienia z opłacania składek ubezpieczona musiałaby wykazać, że jej miesięczne przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają 50 % najniższej emerytury.

W spornym okresie 50% najniższej emerytury wynosiło:

- od marca 2011 roku do lutego 2013 roku – 364,09 zł

- od marca 2013 roku do lutego 2014 roku – 415,58 zł

- od marca 2014 roku do lutego 2015 roku – 422,23 zł

Ubezpieczona wykazała swoje przychody miesięczne z prowadzonej działalności gospodarczej. Z przedłożonych przez nią ewidencji przychodów wynika, że jej przychód
w żadnym z miesięcy ze spornego okresu nie był niższy niż kwota 655,00zł osiągnięta
w kwietniu 2013r. Należy zatem uznać, że przekraczają one 50% najniższej emerytury. Ubezpieczona podkreślała, że w ww. ewidencjach wykazała przychód, a rzeczywiste dochody są na poziomie 250 – 320 zł miesięcznie. Zaznaczyć jednak należy, że przepisy powołanej ustawy posługują się pojęciem przychodu z działalności gospodarczej, nie zaś dochodu.

W tym zakresie Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni akceptuje pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 lipca 2013r. w sprawie III AUa 10/13 (LEX nr 1345527), gdzie podkreślono, że pojęcie "przychód" i "dochód", choć oba należą do pojęć z kategorii rachunkowości, to mają różny zakres znaczeniowy. Dochód stanowi przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Okoliczność, iż w danym roku rozliczeniowym ubezpieczony nie osiągnął dochodu, a prowadzona przez niego działalność gospodarcza wygenerowała stratę, nie oznacza zatem, iż przychód, o którym mowa w art. 82 ust. 9 ustawy z 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, nie przekracza miesięcznie 50 % kwoty najniższej emerytury.

Z kolei zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012r. nr 361), który stosuje się z mocy art. 4 pkt 9 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, tj. czyli działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat
i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

M. L. nie spełnia także przesłanek do zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne od przychodów określonych w art. 82 ust. 9 ustawy z 27 sierpnia 2004r. Powyższe jest związane z tym, że ubezpieczona w spornym okresie prowadzonej działalności gospodarczej nie posiada orzeczenia o zaliczeniu jej do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.

Mając powyższe na uwadze odwołanie oddalono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. i odstąpił od obciążania nimi odwołującej w całości z uwagi na zaprzestanie przez nią prowadzenia działalności gospodarczej i wysokość pobieranego świadczenia rentowego.

SSO Patrycja Bogacińska – Piątek