Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w Lęborku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2016 r. w Lęborku

sprawy z powództwa Gminy M. L.

przeciwko J. L.

o wydanie nieruchomości

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od pozwanego J. L. na rzecz powoda Gminy M. L. kwotę 30 zł (trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. L. wniosła pozew przeciwko J. L., domagając się aby pozwany opuścił, opróżnił i wydał zajmowaną przez siebie nieruchomość, w postaci gruntu o powierzchni 15 m ² zabudowanego garażem blaszanym, zlokalizowanego w granicach działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako nr 121/2 i nr 142/4 obrębu 11 przy ul. (...) I w L.. W uzasadnieniu wytoczonego powództwa wskazano, że opisana nieruchomość stanowi własność powódki, a pozwany zajmuje powyżej wskazany grunt bez żadnego tytułu prawnego. Gmina M. L. wezwała J. L. do wydania gruntu . Do chwili obecnej nieruchomość nie została wydana właścicielowi.

Pozwany J. L. nie złożył odpowiedzi na pozew. Podczas rozprawy w dniu 16 maja 2016 roku przedłożył pismo procesowe datowane na ten sam dzień, w którym wskazał, że nie użytkuje już gruntu będącego przedmiotem sporu.

Na rozprawie w dniu 16 maja 2016 roku powódka cofnęła powództwo wobec zaspokojenia jej roszczenia w dniu 13 maja 2016 roku, na którą to okoliczność został sporządzony protokół poświadczający rozbiórkę garażu blaszanego i wydaniu spornego gruntu.

Pozwany nie wyraził zgody na cofnięcie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Gmina M. L. jest właścicielem nieruchomości gruntu o powierzchni 15 m ²

zlokalizowanego w granicach działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako nr 121/2 i nr 142/4 obrębu 11 przy ul. (...) I w L. dla których prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Lęborku V Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...). Wyżej wymieniony grunt został zabudowany garażem blaszanym przez J. L..

Z dniem 13 maja 2016 roku Gmina M. L. protokolarnie stwierdziła rozbiórkę blaszanego garażu i wydanie jej gruntu.

Na rozprawie w dniu 16 maja 2016 roku powódka cofnęła powództwo wobec zaspokojenia jej roszczenia.

J. L. potwierdził wydanie właścicielowi gruntu, jednakże nie wyraził zgody na cofnięcie powództwa.

/ dowód: zawiadomienie o bezumownym korzystaniu z gruntu k. 4, mapka sytuacyjna k. 5, odpisy zwykły księgi wieczystej k.19-21, protokół wydania gruntu i rozbiórki garażu k. 23-24/

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Jak wynika ze stanowisk stron zaprezentowanych w toku sprawy, w zasadzie jej okoliczności pozostawały w większości bezsporne. Strony zgadzały się co do stanu właścicielskiego nieruchomości, jak i również rozbiórki blaszanego garażu i w ostateczności wydania gruntu.

Gmina M. L. swoje roszczenie oparła na regulacji art. 222 § 1 kc, zmierzając do ochrony prawa własności w stosunku do nieruchomości zajmowanej przez pozwanego. Zgodnie z powołanym przepisem właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Stąd dla oceny zasadności takiego roszczenia konieczne jest ustalenie czy określony podmiot dysponuje skutecznym uprawnieniem względem właściciela do posiadania spornej rzeczy, ale także czy faktycznie nią włada.

Przysługujące stronie powodowej prawo własności do wskazanej w pozwie działki jest okolicznością bezsporną, której nie przeczy żadna ze Stron . Ponadto stan właścicielski nieruchomości wynikał z dokumentów urzędowych w postaci odpisu zwykłego ksiąg wieczystych załączonych do akt sądowych. Sąd przyjął (w zakresie praw wpisanych do księgi wieczystej) domniemanie wpisu z rzeczywistym stanem prawnym na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 06.07.1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 roku, Nr 19, poz. 147 ze zm.).

Wobec powyższego zasadnym jest wniosek, że Gmina M. L. była uprawniona do skorzystania z instytucji roszczenia windykacyjnego w każdej sytuacji, w której doszłoby do naruszenia jej prawa własności do nieruchomości będącej przedmiotem sporu w niniejszej sprawie. Niewątpliwie powódka jest aktualnym właścicielem rzeczy, mogącym skorzystać z rei vindicatio. Stąd, w ocenie Sądu, nie było wątpliwości co do posiadania legitymacji czynnej przez Gminę M. L. w przedmiotowej sprawie.

Jak już wyjaśniono w toku wywodu, aby móc efektywnie skorzystać z roszczenia windykacyjnego niezbędne jest wykazanie, że przedmiot, w stosunku do którego jest ono skierowane, pozostaje we faktycznym władaniu innej osoby. Okoliczność ta nie była pomiędzy stronami sporna. J. L. na rozprawie w dniu 16 maja 2016 roku nie zaprzeczył, że co najmniej do 13 maj 2016 roku do momentu spisania protokołu zdawczego gruntu zajmował przedmiotową nieruchomość, co potwierdzało pośrednio również wezwanie pozwanego do wydania nieruchomości .

W realiach niniejszej sprawy nie zachodzi przesłanka tamująca możliwość wystąpienia z powództwem windykacyjnym, ponieważ pozwanemu, w którego faktycznym władaniu pozostaje nieruchomość, nie przysługiwało skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Zdaniem Sądu, zaszły wszystkie przesłanki warunkujące uwzględnienie wytoczonego powództwa windykacyjnego. Jednakże z uwagi na zaspokojenie roszczenia powódki przez pozwanego i cofnięcie powództwa przez Gminę M. L. przy braku zgody na cofnięcie powództwa przez pozwanego Sąd był zobligowany do wydania orzeczenia oddalającego powództwo w niniejszej sprawie (art. 203 § 1 k.p.c, a contrario art. 355 k.p.c. .), albowiem pomiędzy stronami nadal istniał spór (pozwany pomimo zaspokojenia roszczenia kwestionował działania powódki i stan własności gruntu).

Postępowanie procesowe wszczynane jest na żądanie powoda wyrażone w pozwie lub wniosku. Istnienie powództwa objętego tym żądaniem jest warunkiem dopuszczalności procesu. Przyczynę wystąpienia z powództwem stanowi twierdzenie powoda o posiadaniu interesu prawnego w domaganiu się świadczenia lub ustalenia, a rozstrzygnięcie o nim dokonywane jest w merytorycznym orzeczeniu. Do zakończenia postępowania rozpoznawczego może dojść przez wydanie orzeczenia o charakterze formalnym (procesowym), bez rozstrzygnięcia sprawy co do istoty - postanowienia o umorzeniu postępowania (art. 355 § 1 k.p.c.), albo orzeczenia merytorycznego, dotyczącego przedmiotu procesu - wyroku zawierającego rozstrzygnięcie spornego stosunku prawnego (art. 316 § 1 k.p.c.). Do przyczyn umorzenia postępowania, objętych art. 355 k.p.c., należą zdarzenia zaistniałe w toku postępowania (następcze), które sprawiły, że wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne, każda z nich powinna być rozpatrywana oddzielnie. Należą do nich cofnięcie przez powoda pozwu ze skutkiem prawnym lub inne przypadki zbędności postępowania i wyrokowania lub niedopuszczalności wyrokowania. Inne wypadki umorzenia postępowania, dotyczące konkretnych podstaw, uregulowane zostały w przepisach art. 182 do 183, 428 § 2, art. 446, art. 450 § 2, art. 456 § 1 i 3 k.p.c. 4 Cofnięcie przez powoda pozwu sprawia, że wydanie wyroku stało się zbędne, a skutki rezygnacji z kontynuowania postępowania określone zostały w art. 203 § 2 k.p.c. Zrzeczenie się przez powoda roszczenia, jeżeli nie zostanie połączone z cofnięciem pozwu, nie może doprowadzić do umorzenia postępowania, lecz wydania wyroku. W przypadku zaspokojenia roszczenia powoda przez pozwanego w toku procesu nie dojdzie do umorzenia postępowania, jeżeli powód nie cofnie pozwu, ponieważ w dalszym ciągu istnieje żądanie rozpoznania sprawy i orzeczenia o przedstawionym sporze. Samo zaspokojenie roszczenia bez cofnięcia pozwu wywołuje skutki materialnoprawne, prowadzące do oddalenia powództwa z powodu jego bezzasadności, nie zachodzi przeszkoda w merytorycznym rozpoznaniu sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1999 r., III CKN 936/98, niepubl.). W orzeczeniu z dnia 15 marca 1955 r., II CR 1449/54, OSNC z 1956 r., nr 1, poz. 12. Sąd Najwyższy przyjął, że, gdy pozwany zaspokoi w toku procesu powoda, a ten nie podtrzymuje powództwa, wydanie wyroku staje się zbędne przede wszystkim wówczas, gdy pozwany spełnił świadczenie z wolą zaspokojenia powoda co do dochodzonego roszczenia; jeżeli jednak pozwany płacił, aby uniknąć egzekucji, lecz przeczył w dalszym ciągu zasadności żądania powoda, to wydanie wyroku nie stało się zbędne, gdyż istnieje w dalszym ciągu pomiędzy stronami spór o zasadność roszczenia, który sąd powinien rozstrzygnąć. Stanowisko Sądu Najwyższego dotyczyło wykładni art. 361 kodeksu postępowania cywilnego z 1930 r., którego treść była taka sama, jak obecnie obowiązującego art. 355 k.p.c. Oparte zostało na założeniu, że o zbędności postępowania, w sytuacji cofnięcia pozwu, decydować powinny pobudki jakimi kierował się pozwany, zaspokajając wierzytelność powoda.

Po przeprowadzeniu postępowania i zamknięciu rozprawy sąd, stosownie do art. 316 § 1 k.p.c., wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stanowi on podstawową czynność decyzyjną sądu o charakterze merytorycznym, rozstrzygającą sprawę co do istoty, w odniesieniu do przedmiotu procesu. Stan sprawy obejmuje zarówno jej okoliczności faktyczne, jak i obowiązujące przepisy, mogące stanowić podstawę prawną rozstrzygnięcia (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 5 września 1975 r., I CR 526/75, OSNC 1996, nr 7-8, poz. 171; z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113; z dnia 22 czerwca 2004 r., IV CK 453/03, niepubl.; z dnia 8 lutego 2006 r., II CSK 153/05, niepubl.; z dnia 15 lutego 2013 r., I CSK 314/12, niepubl.).

Do czynności wpływających na zmianę stanu sprawy istniejącego w chwili wnoszenia pozwu należy również spełnienie świadczenia przez pozwanego w toku postępowania, powodujące wygaśnięcie dochodzonego roszczenia. Jeżeli na skutek spełnienia świadczenia przez pozwanego w toku postępowania doszło do wygaśnięcia objętej roszczeniem wierzytelności, odpadła podstawa do uwzględnienia powództwa. Stąd też Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji orzeczenia.

Nie oznacza to jednak, że strona pozwana wygrała niniejszą sprawę. Pozwany zaspokoił roszczenie powódki dopiero po wniesieniu powództwa w niniejszej sprawie, stąd też co najmniej do 13 maja 2016 roku powództwo było zasadne.

Zgodnie z art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 kpc). Natomiast stronom reprezentowanym przez radcę prawnego lub rzecznika patentowego oraz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalna Skarbu Państwa zwraca się koszty według przepisów o wynagrodzeniu adwokata (art. 99 kpc).

Nie ulegało wątpliwości, że spór wygrała Powódka, ponieważ jej żądanie główne zostało zaspokojone w toku procesu. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 30 złotych tytułem kosztów procesu, na które składały się jedynie koszty opłaty sądowej uiszczonej przez powódkę od pozwu, albowiem powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego zrezygnowała z dochodzenia od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego udzielonego w sprawie.