Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonej E. I. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z tego względu, że Komisja Lekarska ZUS nie stwierdziła u niej niezdolności do pracy. W odwołaniu wniesionym do tutejszego Sądu ubezpieczona wniosła o zmianę tej decyzji poprzez ustalenie, że przysługuje jej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Opisała stan swojego zdrowia, opisała stan faktyczny i wniosła również o powołanie odpowiednich biegłych w celu oceny jej niezdolności do pracy. W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Ustalenia i rozważania Sądu w niniejszej sprawie są następujące. Pobierająca rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy ubezpieczona E. I. w dniu 6 października, w dniu 21 października 2014 roku złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia. Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenie daty początkowej trwałości, względnie przewidywanego okresu niezdolności do pracy, a także celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, a po wniesieniu sprzeciwu, Komisja Lekarska ZUS, o czym stanowi artykuł 14 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a tekst jednolity tej Ustawy został opublikowany w Dzienniku Ustaw z 2015 roku pod pozycją 748. W związku z tym w dniu 4 grudnia 2014 roku wydała ona stosowne orzeczenie, w którym nie uznała powódki za niezdolną do pracy. Ubezpieczona w swoim odwołaniu zakwestionowała takie stanowisko Komisji Lekarskiej ZUS, które stało się podstawą do wydania w dniu 17 grudnia 2014 roku zaskarżonej decyzji. Przedmiotem sporu pomiędzy stronami okazał się być stan zdrowia E. I. w kontekście jej zdolności bądź niezdolności do pracy. Rzeczą Sądu było przeprowadzenie postępowania dowodowego i dlatego postanowieniem z dnia 17 lutego 2015 roku Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych o specjalnościach: kardiolog, diabetolog, pulmonolog, alergolog, ortopeda, hepatolog, neurochirurg, specjalista medycyny pracy w celu stwierdzenia czy stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją nadal całkowicie bądź częściowo niezdolną do pracy, trwale czy okresowo i do kiedy. Czy w porównaniu z badaniami poprzednio przeprowadzonymi stan jej zdrowia uległ takiej poprawie, że niezdolność do pracy już nie występuje, na czym ta poprawa w stanie zdrowia polega. Jeżeli tak, to czy podstawą stwierdzonej niezdolności do pracy były te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym czy również dokumentacja medyczna złożona po wydaniu decyzji przez ZUS. Zadaniem biegłych było również ustosunkowanie się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS. Zespół biegłych w swojej opinii z dnia 16 grudnia ubiegłego roku stwierdził u powódki: przewlekły zespół bólowy lędźwiowo-krzyżowy w przebiegu stenozy kanału kręgosłupa leczony operacyjnie, przebyty krwotok podpajęczynówkowy po urazie samoistnym do diagnostyki z towarzyszącymi objawami piramidowymi, tłuszczak mózgu okolicy ciała modzelowatego, obustronny zespół cieśni nadgarstka leczony operacyjnie po lewej, choroba zwyrodnieniowa wielostawowa, szczególnie kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, stawu biodrowego lewego i stawu międzypaliczkowego palucha lewego, nadciśnienie tętnicze kontrolowane, cukrzycę typu drugiego z hepatologią cukrzycową oraz astmę oskrzelową nieatopową, łagodną, przewlekłą. Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonej, biegli wyprowadzili zgodny wniosek o jej nadal trwającej częściowej niezdolności do pracy. Pismem z dnia 10 lutego 2016 roku organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii podkreślając poziom wykształcenia ubezpieczonej, średnie ogólne, podkreślając to, że wykonywała w przeszłości różne zawody, a schorzenia narządu ruchu mogą być leczone w ramach zwolnienia lekarskiego. Natomiast objawy piramidowe po przebytym w 1999 roku krwotoku podpajęczynówkowego także nie uzasadniają długotrwałej niezdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Ubezpieczona nie musi wykonywać pracy związanej z dźwiganiem ciężarów czy pracy w wymuszonej pozycji ciała. Po tychże zastrzeżeniach zespół biegłych 23 marca bieżącego roku wydał opinię uzupełniającą, w której podtrzymał swoje stanowisko wskazując, że brak jest poprawy w stanie zdrowia od ostatniego badania przez lekarza orzecznika ZUS. Według Sądu opinia biegłych lekarzy sądowych, łącznie z opinią uzupełniającą, zasługuje na przyjęcie jej za wiarygodny dowód właściwej kwalifikacji zdrowotnej E. I.. Została sporządzona po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu, opisy stanu narządów i układów ubezpieczonej świadczą o tym, że badania przeprowadzono rzetelnie. Została wydana przez specjalistów z dziedzin medycyny odpowiednich do jej schorzeń, którzy przekonywująco uzasadnili swoje stanowisko, a logiczne wnioski ich opinii oparte były na starannej ocenie dokumentacji lekarskich i wynikach badań przedmiotowych. Jej mocy dowodowej nie odebrały kolejne zastrzeżenia organu rentowego z dnia 26 kwietnia bieżącego roku, które sprowadziły się praktycznie do powtórzenia zastrzeżeń już wcześniej złożonych. Zarówno lekarz orzecznik ZUS, Komisja Lekarska ZUS jak i zespół biegłych lekarzy sądowych dokonali oceny własnej stanu zdrowia ubezpieczonej, przy czym ci ostatni dostrzegli znacznie większy stopień nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u niej schorzeń. Podkreślenia wymaga, że opinia biegłych, tak jak każdy inny dowód, podlega ocenie Sądu orzekającego, tak co do jej zupełności i zgodności z wymaganiami formalnymi, jak i co do jej mocy przekonywującej. Jeżeli jeden z tych punktów widzenia nie nasunie Sądowi zastrzeżeń, to może stanowić uzasadnioną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy. Warto tutaj przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1974 roku w sprawie I CR 100/74. Sąd jest powołany do kontrolowania logicznego biegu przesłanek opinii i do sprawdzenia jej wyników w oparciu o materiał dowodowy w sprawie. Skoro jednak biegły wydaje opinię o takich dziedzinach życia, które wymagały wiadomości szczególnych, Sąd nie może postąpić z opinią biegłego w ten sposób, aby zastąpić pewne wnioski tej opinii swoimi ustaleniami opartymi nie na konkretnych faktach, lecz na rozumowaniu, które w oderwaniu od wiadomości fachowych może z łatwością przekształcić się w dowolność. Dlatego też opinia biegłych może być analizowana i oceniana jedynie w zakresie jej fachowości, rzetelności i poprawności wnioskowania, a nie z pozycji wartościowania poglądów. Odmienne ustalenia mogą być w tej mierze dokonywane tylko na podstawie opinii innych biegłych, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca. Tutaj warto z kolei przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku w sprawie II URN 228/87 opublikowanym w Zbiorze Orzeczniczym z 1988 roku pod numerem 7, pod pozycją 62. Trzeba zaznaczyć, iż przyjęcie opinii biegłego może nastąpić tylko przy spełnieniu podstawowych warunków takich jak jasność, wewnętrzna niesprzeczność oraz naukowe i logiczne uzasadnienie, a także ścisły związek z realiami danej sprawy, no i co oczywiste, nie naruszanie reguł proceduralnych przy jej uzyskiwaniu. Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że kwestionowana przez pozwanego opinia biegłych lekarzy sądowych spełnia wszystkie powyższe kryteria. Sąd nie znalazł podstaw do podważania wniosków biegłych i dlatego przyjął ich opinię za podstawę rozstrzygnięcia. Przy jej wydawaniu biegli mieli na uwadze wszystkie niezbędne dane, których istnienie i ocena wynika z treści artykułu 13 ustęp 1 cytowanej Ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Analiza tych danych pozwoliła biegłym lekarzom sądowym na uznanie powoda, przepraszam, powódki za częściowo niezdolną do pracy w rozumieniu artykułu 12 ustęp 1 i 3 cytowanej Ustawy. Warto tutaj powołać się na dokładne brzmienie opinii uzupełniającej, w której biegli podkreślili to, na co, nacisk kładł organ rentowy, a mianowicie, poziom wykształcenia powódki. Biegli wyraźnie wskazali, że wprawdzie ukończyła liceum ogólnokształcące pani E. I., ale nie wyuczyła się żadnego zawodu i przez całe życie pracowała fizycznie. Ostatnio na stanowisku sprzątaczki czy też woźnej w przedszkolu. Według biegłych, ja przypomnę, że w składzie zespołu zasiadał również specjalista medycyny pracy, nie ma takiej możliwości, żeby osoba w wieku 59 lat, tak jak pani I., mogła wrócić do pracy na stanowisku pracownika umysłowego. Z powyższych względów Sąd nie uwzględnił wniosku ZUS-u o dopuszczenie dowodu z opinii drugiego zespołu biegłych uznając, że uwzględnienie tego wniosku doprowadziłoby tylko do przewlekłości postępowania. Przepis artykułu 107 cytowanej Ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego ustalono brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Skoro zespół biegłych stwierdził, że w stanie zdrowia ubezpieczonej nie nastąpiła poprawa skutkująca odzyskaniem zdolności do pracy, to należało uznać, że prawo do spornego świadczenia nadal jej przysługuje. Co ważne, organ rentowy nie wykazał, na czym miałaby polegać poprawa w stanie zdrowia ubezpieczonej w porównaniu do poprzedniego badania. W tym stanie rzeczy Sąd uznał odwołanie E. I. za uzasadnione i na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 2 kpc orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji. W punkcie drugim sentencji wyroku Sąd zgodnie z treścią artykułu 118 1a cytowanej Ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu musiał orzec w przedmiocie odpowiedzialności bądź nieodpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Analiza porównawcza części medycznej akt rentowych z treścią opinii biegłych lekarzy sądowych pozwoliła Sądowi na wniosek, że zespół ten nie dysponował żadnymi nowymi dowodami leczenia ubezpieczonej. Oznacza to, że przyczyną, dla której uzyskała ona prawo do dochodzonego świadczenia dopiero w następstwie wyroku wydanego w niniejszej sprawie nie były nowe dowody, nowe okoliczności, do których organ rentowy nie mógłby się ustosunkować, a jedynie odmienna ocena stanu zdrowia ubezpieczonej w zakresie, który był przedmiotem badania przez lekarzy z Komisji Lekarskiej ZUS. Cytowany przepis artykułu 118 Ustawy z 17 grudnia 1998 roku określa moment, od jakiego organ rentowy musi wydać decyzję w sprawie o świadczenie. Jest nim wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Może nią być wpływ orzeczenia organu odwoławczego, ale tylko wówczas, gdy organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie tej ostatniej niezbędnej do wydania decyzji okoliczności. E. I. spełniała wszystkie warunki niezbędne do przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i dlatego, w ocenie Sądu, konsekwencje wydania decyzji z przekroczeniem tegoż terminu pozwany musi ponieść. Nieprawidłowe działanie Komisji Lekarskiej ZUS wyrażające się w nietrafnym orzeczeniu o zdolności powódki do pracy zawodowej jest okolicznością, za którą zakład ponosi odpowiedzialność, skoro jedynie z tej przyczyny doszło do odmowy przyznania jej prawa do dochodzonego świadczenia.