Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Ostróda, dnia 03 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Ostródzie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Dąbrowska–Żegalska

Protokolant: prac. sąd. Aleksandra Tusznio

po rozpoznaniu w dniu 03 czerwca 2016 r. w Ostródzie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółka Akcyjna we W. (KRS: (...))

przeciwko G. R. (PESEL: (...))

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego G. R. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej we W. kwotę 2.392,93 zł (dwa tysiące trzysta dziewięćdziesiąt dwa złote 93/100) z odsetkami liczonymi od kwot:

- 2.143,15 zł od dnia 09 marca 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym, przy czym nie wyższe niż odsetki maksymalne za opóźnienie;

- 249,78 zł od dnia 04 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie;

II. w pozostałej części powództwo oddala;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 117 zł (sto siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. wyrokowi w pkt I i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 881/16

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wniósł o zasądzenie od pozwanej G. R. kwoty 2464,37 zł wraz z odsetkami:

- ustawowymi liczonymi od kwoty 249,78 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od kwoty 2143,15 zł od 09 marca 2016 roku do dnia zapłaty.

Powód wniósł również o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu podniósł, iż pozwany nie wywiązał się z przyjętego zobowiązania względem (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wynikającego z zawartej umowy kredytu z dnia 24 grudnia 2014 roku. Pozwany pomimo wezwania nie uregulował zadłużenia, dlatego powód wypowiedział mu umowę. Do dnia dzisiejszego zadłużenie nie zostało uregulowane.

W uzasadnieniu powód wskazał, że na żądaną kwotę 2464,37 zł składa się:

- kwota 2143,15 zł tytułem kapitału kredytu,

- kwota 249,78 zł tytułem odsetek umownych i karnych wyliczona na dzień sporządzenia pozwu,

- kwota 55,24 zł tytułem kosztów monitów i upomnień,

- kwota 16,20 zł jako kwota opłaty za pakiet usług dodatkowych w wysokości 2,70 zł miesięcznie za okres obowiązywania umowy. Pozwany zdaniem powoda wyraził zgodę na obciążenie opłatą za pakiet usług dodatkowych w treści umowy.

Pozwany nie stawił się na rozprawę i nie złożył odpowiedzi na pozew.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 24 grudnia 2014 roku pozwany G. R. zawarł z (...) Finanse S.A. we W. umowę bankową o nr (...). Łączna kwota kredytu zaciągniętego wynosiła 2143,15 zł. Kredyt został zaciągnięty na 12 rat, których wysokość 11 rat wynosić miała 193,12 zł oraz ostatniej raty 193,07 zł. (dowód: umowa k.10-14)

Z uwagi na niewywiązywanie się przez pozwanego z umowy, Bank wypowiedział pozwanemu umowę i z dniem 10 lipca 2015 roku całe zobowiązanie stało się wymagalne.

(okoliczność bezsporna)

Na dochodzoną przez powoda kwotę składa się:

- 2143,15 zł kapitał,

-249,78 zł suma odsetek umownych i karnych wyliczona na dzień sporządzenia pozwu, tj. 08.03.2016r.,

- 55,24 zł koszty monitów i upomnień

- 16,20 zł opłata za pakiet usług dodatkowych w wysokości 2,70 zł miesięcznie za okres obowiązywania umowy

(dowód: wykaz kosztów monitów i upomnień, zestawienie wpłat k.8)

Zgodnie z Tabelą Opłat i Prowizji wystawienie opinii o spłacie kredytu/ zaświadczenie wynosi 25 zł, opłata za wysyłanie blankietów wpłat zgodnych z polską normą – przesyłka zwykła wynosi 6,90 zł. Z kolei w pkt III ust.4 pakiet usług dodatkowych wskazanych w punktach III. 1-2 - opłata zryczałtowana pobierana w okresie spłaty zobowiązania (wybranie Pakietu usług dodatkowych zwalnia z opłat wskazanych w pkt III. 1-2) – 2,70 zł płatne miesięcznie w trakcie trwania umowy wg. pierwotnego harmonogramu.

(dowód: tabela opłat i prowizji k. 13-14

Wobec niespłacania przez pozwanego zadłużenia Bank upominał pozwanego i podejmował czynności windykacyjne, za które naliczył opłatę 55,24 zł.

(dowód: zestawienie – wykaz kosztów monitów i upomnień k.8 )

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w znacznej części.

Powód w pozwie wyjaśnił, iż pozwany G. R. zawarł z powodem umowę bankową i z tego powodu powstało nieuregulowane zobowiązanie.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew i nie złożył żadnych wyjaśnień, co spowodowało wydanie wyroku zaocznego (art. 339 § 1 k.p.c.). Wydając wyrok zaoczny sąd miał informację, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w PESEL – SAD, albowiem korespondencja przesłana na ten adres została prawidłowo doręczona. Uwzględniając powyższe istniały podstawy do uznania, że pozwany został skutecznie zawiadomiony o rozprawie.

Zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. zasadą jest, że wydając wyrok zaoczny przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba, że okoliczności budzą uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Zgromadzone w sprawie dokumenty nie wzbudziły wątpliwości Sądu w zakresie swojej wiarygodności. Dowody znajdujące się w aktach sprawy, a uznane przez Sąd za wiarygodne, nie były również kwestionowane przez strony postępowania, a nadto nie zachodziły żadne wątpliwości dotyczące ich formy bądź treści.

Strony zawarły umowę kredytu na mocy której pozwany otrzymał określoną w umowie kwotę na cele konsumenckie i zobowiązała się ją zwrócić w 12 ratach. Nie budziło wątpliwości, że pozwany nie wywiązał się z umowy, a zatem powinien zwrócić co najmniej pożyczoną kwotę z odsetkami.

Warte podkreślenia jest to, iż udowodnienie faktu istnienia zobowiązania obciąża powoda, zgodnie bowiem z art. 6 k.c., strona powołująca określone fakty na podstawie swojego żądania jest obowiązana je udowodnić w ramach przysługujących jej środków dowodowych, zaś zaniechanie w tym zakresie – oczywiście w przypadku zaprzeczenia twierdzeniom przez druga stronę (art. 230 k.p.c.) – prowadzi do niewykazania podstawy faktycznej żądania, a w konsekwencji jego oddalenia. Stąd też strona zmierzająca do dochodzenia swojego roszczenia na drodze sądowej winna wpierw rozważyć, czy jest w stanie w ramach dostępnych jej dowodów wykazać słuszność swoich twierdzeń.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy podkreślić także to, że niewątpliwie powód z istnienia zobowiązania wywodził skutki prawne, a zatem zgodnie z art. 6 k.c. obciążył go ciężar udowodnienia tego zobowiązania. Okoliczność tą, zdaniem Sądu, powód udowodnił, przedstawiając dokumenty potwierdzające fakt istnienia zobowiązania pozwanego względem powoda.

Mając na uwadze powyższe Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego jako wiarygodne źródło dowodowe uznał dokument w postaci umowy kredytu zawartej z powodem wraz załącznikiem – wykazem monitów i upomnień oraz zestawieniem wpłat, tabelą opłat i prowizji. Osnowa tego dokumentu precyzuje źródło i rodzaj przysługującej powodowi wierzytelności.

Na podstawie przedstawionych wyżej dowodów uznać należało, że powód udowodnił zasadność żądanego przez siebie roszczenia względem pozwanego i dlatego powództwo należało uznać za zasadne co do należności głównej oraz odsetek.

W tej sytuacji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.392,93 zł (dwa tysiące trzysta dziewięćdziesiąt dwa złote 93/100) z odsetkami liczonymi od kwot:

- 2.143,15 zł od dnia 09 marca 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym, przy czym nie wyższe niż odsetki maksymalne za opóźnienie;

- 249,78 zł od dnia 04 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.

Nieuzasadnione natomiast okazało się żądanie zasądzenia „kosztów monitów i upomnień” w wysokości 55,24 zł za wysłanie 1 upomnienia, za jednokrotne telefoniczne wezwanie do zapłaty, za ośmiokrotną tak zwaną „windykację zewnętrzną” i w tym zakresie powództwo zostało oddalone. Pożyczkodawca był bowiem przedsiębiorcą, a pozwany konsumentem. Zawarta umowa należała zatem do umów konsumenckich, do których stosuje się art.385 ^1,2,3 k.c. Pozwana jako konsument, z którym zawarto umowę posługując się wzorcem umownym stosowanym zwyczajowo w umowach z klientami, korzysta z ochrony przewidzianej w cytowanych przepisach. Zgodnie z klauzulą generalną wyrażoną w art.385 ¹§ 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Niewątpliwie takimi postanowieniami były te zawarte w ramowej umowie pożyczki, w tym punkcie III.3 w zakresie w jakim określał obciążenie pożyczkobiorcy kosztami działań monitorująco – upominawczymi.

Komentatorzy wskazują, że przez "dobre obyczaje" w rozumieniu powołanego wyżej przepisu należy rozumieć pozaprawne reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami (por. G. Bieniek, H. Ciepła, St. Dmowski, J. Gudowski, K. Kołakowski, M. Sychowicz, T. Wiśniewski, Cz. Żuławska, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, tom 1, Wielkie Komentarze, Lexis Nexis 2009). W swoim orzecznictwie zarówno Sąd Najwyższy, jak i sądy powszechne przyjmują, że za sprzeczne z dobrymi obyczajami należy w pierwszej kolejności uznać wprowadzenie klauzul godzących w równowagę kontraktową stron. "Rażące naruszenie interesów konsumenta" polega zaś na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 832/04).

Abuzywność analizowanego postanowienia związana jest z wysokością zastrzeżonej kwoty, która nie jest w żaden sposób uzasadniona informacją zawartą we wzorcu umowy o poniesionych przez pożyczkodawcę kosztach. Zdaniem sądu podana wysokość opłaty nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywiście poniesionych przez pożyczkodawcę kosztach czy też nakładzie pracy i nie jest uzależniona od ich wysokości, dając możliwość obciążenia konsumenta dodatkową opłatą nawet w sytuacji, gdy wykonane czynności generowały wydatki znacznie poniżej kwoty przewidzianych we wzorcu umownych. Stanowi to asymetryczne, niekorzystne dla konsumenta unormowanie jego praw i obowiązków, a tym samym rażąco narusza jego interesy.

Warto w tym miejscu przywołać trafne orzecznictwo sądów orzekających w sprawie uznania wzorca umowny za niedozwolony, albowiem w tego typu sprawach wielokrotnie zajmowano się analizą podobnych wzorców umownych. W wyroku z 23 kwietnia 2013r. (sygn. akt VI ACa 1526/12) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził chociażby że koszty działalności windykacyjnej pokrywane powinny być z odsetek za uchybienia w płatności poszczególnych rat kredytu, na tym polega ryzyko gospodarcze, że nie wiadomo z góry, ilu konsumentów nie będzie spłacało swych kredytów. Działalność windykacyjna, jako część działalności banku powinna być opłacalna dla tegoż banku, ale też nie naruszać rażąco interesów klienta. Poszczególne czynności z zakresu windykacji powinny być wycenione realnie, w oparciu o rzeczywiście ponoszone koszty, a w przedmiotowej sprawie już na pierwszy rzut oka widać, że tak nie jest, o czym świadczy zróżnicowanie opłat za dokonanie tej samej czynności.

Opłata pobierana przez pożyczkodawcę w realiach przedmiotowej sprawy przybiera postać kary umownej za niewykonanie zobowiązania. Pożyczkodawca po 30 dniach zwłoki w płatności (a więc nie wykonaniu zobowiązania) ma bowiem prawo naliczyć opłatę w wysokości 13 zł (wezwanie do zapłaty – list zwykły), 17 zł wezwanie do zapłaty (list polecony), telefoniczne wezwanie do zapłaty 10 zł. Zważyć jednak trzeba, że karę umowną można zastrzec jedynie na wypadek niewykonania zobowiązania niepieniężnego (art.483§1k.c.), a w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze zobowiązaniem pieniężnym. Zgodnie z art.353 ¹k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zapis dający możliwość naliczenia kar umownych przy zobowiązaniach pieniężnych należałoby zatem uznać sprzeczny z ustawą, a przez to nieważny (art.58k.c.).

Ponadto oddaleniu podlegała również kwota 16,20 zł tytułem opłaty za pakiet usług dodatkowych w wysokości 2,70 zł miesięcznie za okres obowiązywania umowy. Z treści dołączonej do pozwu umowy kredytu nie wynika, że pozwany wyraził zgodę na tą usługę. Ponadto powód nie wykazał za co miały być naliczone koszty, jakie świadczenia miałby w zamian za tą opłatę spełniać i nie wykazał aby faktycznie świadczył w ramach tego jakąkolwiek usługę. Zgodnie ze złożoną tabelą opłat i prowizji (k.13) wynika, że dodatkowa opłata w wysokości 2,70zł. miesięcznie naliczana jest za wystawienie opinii lub zaświadczenia o spłacie kredytu oraz za wysłanie blankietów wpłat. Powód nie wykazał aby świadczył na rzecz pozwanego takiego rodzaju dodatkowe usługi a zatem całkowicie bezpodstawne jest naliczanie na poczet ewentualnej, przyszłej usługi zryczałtowanych kosztów co miesiąc, nawet, jeżeli kwota ta jest niewielka. Pozwany miał możliwość wyboru pakietu usług dodatkowych, a skoro z nich nie korzystał – powód tego nie wykazał, nie może być obciążany dodatkowymi kosztami. W tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł jak w punkcie II wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Powód w przeważającej części wygrał proces, a w jego toku poniósł koszty w wysokości 117 zł (100 zł opłata sądowa, 17 zł opłata skarbowa).

Wyrokowi w punkcie I i III na podstawie artykułu 333 § 1 pkt 3 k.p.c. nadano rygor natychmiastowej wykonalności.