Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Elżbieta Matyasik

Sędziowie SO Anna Hajda

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2015 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa S. P.

przeciwko H. P.

o alimenty

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 31 sierpnia 2015 r., sygn. akt V RC 305/15

postanawia:

1.  odrzucić zażalenie co do punktu 2 zaskarżonego postanowienia,

2.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.

SSR (del.) Roman Troll SSO Elżbieta Matyasik SSO Anna Hajda

Sygn. akt III Cz 1731/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 31 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach udzielił powódce S. P. zabezpieczenia powództwa w ten sposób, że zobowiązał pozwanego H. P. do łożenia na jej rzecz alimentów w wysokości po 500 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10-tego każdego miesiąca, poczynając od 1 lipca 2015 roku z ustawowymi odsetkami, do czasu zakończenia postępowania (pkt 1); a w pozostałym zakresie wniosek oddalił (pkt 2). W uzasadnieniu wskazał, że strony pozostają w związku małżeńskim od (...) roku, a powództwo o rozwód zostało oddalone, ale wówczas zabezpieczono roszczenie alimentacyjne powódki na kwotę po 300 zł miesięcznie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, wtedy pozwany opłacał rachunki i koszty utrzymania mieszkania. Obecnie sytuacja stron uległa zmianie, albowiem pozwany zaprzestał płacenia za lokal mieszkalny. Oprócz renty w wysokości ponad 1400 zł miesięczne otrzymuje on wynagrodzenie w wysokości powyżej 2000 zł miesięcznie. Powódka zaś od lat nie pracuje zawodowo, nie posiada własnych dochodów, a pozostawała na utrzymaniu męża, jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, leczy się w (...) w G. oraz (...). Orzeczenie zapadło na podstawie art. 730 ^{( 1)} § 1 i 2 k.p.c. oraz art. 27 k.r.o.

Zażalenie na to postanowienie złożył pozwany zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego i przepisów postępowania, a to: art. 133 § 1 k.p.c. w związku z art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez niedoręczenie odpisu pozwu, co skutkuje pozbawieniem go prawa do obrony swoich praw, a w konsekwencji nieważnością postępowania; art. 207 § 1 k.p.c. poprzez uniemożliwienie złożenia odpowiedzi na pozew i odniesienia się do treści pozwu oraz okoliczności w nim podniesionych; art. 135 k.r.o. poprzez niezastosowanie zapisu tego przepisu w zakresie uzależnienia wysokości obowiązku alimentacyjnego od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, który poza rentą uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 1250 zł miesięcznie; art. 731 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji udzielenia zabezpieczenie, podczas gdy wniosek o zabezpieczenie zmierza do zaspokojenia roszczenia; art. 231 k.p.c. poprzez błędne uznanie, że zarobkowe i majątkowe możliwości pozwanego uzasadniają orzeczenie zabezpieczenia w kwocie po 500 zł miesięcznie; art. 227 k.p.c. poprzez nieustalenie stanu zdrowia pozwanego, podczas gdy jest także osobą niepełnosprawną, a mimo to pracującą ; poprzez nieustalenie przyczyn braku zatrudnienia powódki, podczas gdy ma ona możliwości wykonywania pracy w warunkach pracy chronionej; art. 316 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. poprzez pominięcie indywidualnych okoliczności dotyczących zobowiązanego, a to nieuwzględnienia jego wieku i faktu, że pomimo tego i ustalonego lekkiego stopnia niepełnosprawności nadal podejmuje pracę zarobkową; poprzez pominięcie indywidualnych okoliczności dotyczących powódki, a to faktu, że pozwany posiada liczne zobowiązania kredytowe każdorazowo zaciągane na życzenie powódki.

Przy tak postawionych zarzutach wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego oddalenie jako bezzasadnego i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W sprawach o alimenty, jak również o zabezpieczenie potrzeb rodziny, podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie roszczenia (art. 753 § 1 k.p.c.). Przepis ten bowiem dotyczy udzielenia zabezpieczenia polegającego na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu określonej sumy pieniężnej i w tego rodzaju sprawach konieczne jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia bez potrzeby uprawdopodobnienia interesu prawnego w zabezpieczeniu (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 1982 r., III CZP 3/82, opublik. w OSNC z 1982 r., nr 7, poz. 100). Dlatego też powódka w rozpoznawanej sprawie winna uprawdopodobnić jakie są potrzeby rodziny oraz jakie są możliwości majątkowe i zarobkowe stron (por. art. 27 k.r.o.). Obowiązek alimentacyjny z art. 27 k.r.o. ma szerszą treść od zwykłego obowiązku alimentacyjnego – ma bowiem bronić rodzinę przez niedostatkiem. Bezsporne jest, że strony zamieszkują razem i tworzą rodzinę.

W postępowaniu o zabezpieczenie nie wymaga się udowodnienia okoliczności faktycznych, ale wystarczające jest ich uprawdopodobnienie. Uprawdopodobnienie roszczenia oznacza, że powód przedstawi i należycie uzasadni twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia. Roszczenie jest więc uprawdopodobnione, jeżeli jest szansa na jego istnienie, gdyż istotą postępowania zabezpieczającego jest to, że sąd dokonuje jedynie pobieżnej analizy dostarczonego przez powoda materiału dowodowego niekoniecznie odpowiadającego wymogom stawianym dowodom przeprowadzanym w toku procesu (por. art. 243 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Uprawdopodobnienia nie można bowiem utożsamiać z udowodnieniem roszczenia, stanowi ono bowiem niejako surogat dowodu nie dający pewności, lecz jedynie wiarygodność określonego faktu (por. K. Flaga – Gieruszyńska: [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. A. Zielińskiego, Warszawa 2008, s. 424).

Z przedłożonej informacji od (...) Urzędu Skarbowego w G. wynika, że w zeznaniu podatkowym za (...) rok powód otrzymał dochód z należności ze stosunku pracy, z emerytury i rent krajowych oraz działalności wykonywanej osobiście w kwocie łącznej (...) zł /k. 55/, co daje miesięcznie kwotę w wysokości ponad (...) zł. Pozwany w żaden sposób nie uprawdopodobnił powodów, dla których obecnie otrzymuje niższą kwotę wynagrodzenia, a co za tym idzie niższą wysokość dochodów. Trzeba także podkreślić, że wskazana w dołączonych do odpowiedzi na pozew wysokość jego wynagrodzenia w lipcu i sierpniu (...) roku wynosi po ponad 1480 zł, a we wrześniu (...) roku wynosi ponad 1670 zł, po czym spada w październiku do kwoty około 1240 zł /k. 74 – 82/. Na obecnym etapie wysokości tych kwot są trudne do zweryfikowania, natomiast pozwany nie wskazała żadnych powodów, dla których jest ona w październiku niższa. Wyliczone przez pozwanego koszty jego utrzymania zawierają w sobie już wszystkie wydatki (także na kredyty) związane z utrzymaniem mieszkania i mediów (w tym korzystania z urządzeń telekomunikacyjnych) oraz alimenty na rzecz powódki – 200 zł – pozwany samodzielnie ustalił je w takiej wysokości. Łącza kwota tak ustalonych wydatków wynosi około 2803 zł. Natomiast raty kredytów ujęte przez pozwanego wynoszą (wg kserokopii dołączonych do zażalenia) 1052,65 zł, zaś w swoim wyliczeniu o kosztach wskazuje on je na kwotę 1150 zł, czego nie uprawdopodabnia i nie uzasadnia w żaden sposób.

Dodać należy, że pozwany wskazując należną powódce kwotę 200 zł miesięcznie ustala ją w wysokości połowy swojego wyżywienia oraz w kwocie niższej niż zobowiązania za telefon, internet i TV. Takie postępowanie nie jest prawidłowe. Jak już wyżej wskazano powódka w rozpoznawanej sprawie winna uprawdopodobnić jakie są potrzeby rodziny oraz jakie są możliwości majątkowe i zarobkowe stron (por. art. 27 k.r.o.). Powódka nie pracuje i jest osobą niepełnosprawną, wskazała też – co nie zostało zaprzeczone – że małżonkowie sami ustalili wcześniej, że nie będzie pracowała, tylko będzie zajmowała się wychowaniem córki stron. W takiej sytuacji pozwany powinien, uwzględniając obecne potrzeby powódki, zaspokajać je w takim zakresie w jakim sama nie potrafi tego uczynić.

Powódka jako osoba niepełnosprawna może podjąć pracę jedynie w warunkach chronionych /k. 14-15/, a pozwany w żaden sposób nie uprawdopodobnił, że miała możliwość skorzystania z takiej oferty, ale tego nie zrobiła. To wskazuje, że na obecnym etapie uprawdopodobnione są niezaspokojone potrzeby powódki w wysokości co najmniej 500 zł miesięcznie związane chociażby z wyżywieniem i lekami. Do tego dochodzą jeszcze koszty utrzymania mieszkania, których – co uprawdopodobniono – pozwany obecnie nie pokrywa (stąd zadłużenie).

Pozew został pozwanemu doręczony wraz załącznikami 15 października (...) roku, a dokonanie tego po w wydaniu postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia w żaden sposób nie pozbawia go prawa do obrony, albowiem postępowanie w rozpoznawanej sprawie dopiero się zaczyna i nie było wyznaczonej jeszcze pierwszej rozprawy. Dlatego też pozwany ma możliwość złożenia odpowiedzi na pozew, z czego już skorzystał.

Oczywistym jest, że w toku postępowania w rozpoznawanej sprawie sąd będzie kierował się także tym w jakiej wysokości obowiązek alimentacyjny powinien spoczywać na pozwanym biorąc pod uwagę jego możliwości zarobkowe i majątkowe, natomiast przede wszystkim kierował się będzie normą art. 27 k.r.o. W tym miejscu należy podkreślić, że regulacja art. 27 k.r.o. w samej swojej treści wskazuje, że każdy z małżonków wg swych sił i możliwości zarobkowych oraz majątkowych ma obowiązek przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny. Możliwości pozwanego są wyższe od powódki, co zostało uprawdopodobnione i wynika z osiąganych przez niego dochodów.

Sąd Rejonowy w swoim uzasadnieniu wskazał, że wniosek o zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia w roszczenia i w żaden sposób kwota 500 zł miesięcznie nie jest zabezpiecza całości roszczeń powódki, albowiem już z samej treści pozwu wynikało, że są one w wyższej w kwocie niż 500 zł - powódka sama swoje potrzeby osobiste wskazuje na kwotę około 850 zł.

W toku postępowania w sprawie o zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych, jak już wyżej wskazał Sąd Okręgowy, oceny dokonuje się na postawie uprawdopodobnienia faktów, dlatego też pozostałe przepisy postępowania zaskarżone zażaleniem nie zostały w żaden sposób naruszone.

Z powyższych względów Sąd Rejonowy nieprawidłowo pominął przy ocenie prawnej art. 753 k.p.c., ale pomimo tego orzeczenie okazało się zasadne.

Ostateczne ustalenie stanu faktycznego w sprawie będzie dokonywane w toku prowadzonego postępowania dowodowego przez Sąd Rejonowy na podstawie przeprowadzonych dowodów, co może wpłynąć zarówno na ustalenia dotyczące zmian w usprawiedliwionych potrzebach oraz możliwości zarobkowych i majątkowych stron. Natomiast na obecnym etapie (w zakresie zabezpieczenia) wystarczające jest uprawdopodobnienie okoliczności faktycznych.

Biorąc pod uwagę oddalenie wniosku w punkcie 2 zaskarżonego postanowienia należy podkreślić, że pozwany w tym zakresie nie miał żadnego interesu w zaskarżaniu tego punktu postanowienia, gdyż w tej części nie jest nim w żaden sposób pokrzywdzony (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 19 maja 2010 r., sygn. akt I CZ 19/10, LEGALIS 381531, uchwała Sądu Najwyższego z 15 maja 2014 r., sygn. akt III CZP 88/13, opubl. w OSNC z 2014 r., nr 11, poz. 108). Dlatego też w tej części jego zażalenie jest niedopuszczalne (por. art. 370 k.p.c. w związku z art. 373 k.p.c. i art. 397 § 2 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze na podstawie:

a.  art. 370 k.p.c. w związku z art. 373 k.p.c., art. 397 § 1 i 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. należało orzec jak w punkcie 1 sentencji,

b.  art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 1 i 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c., należało orzec jak w punkcie 2 sentencji oddalając zażalenie jako bezzasadne.

Natomiast rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego zapadnie w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c.

SSR (del.) Roman Troll SSO Elżbieta Matyasik SSO Anna Hajda

Sygn. akt III Cz 1731/15