Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie w Wydziale VII Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Urlińska

Protokolant: stażysta Joanna Leśniewska

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2016r.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej – Joanny Syczyło

sprawy

J. Z. (1), syna A. i C. z domu F., ur. (...) w O.,

oskarżonego o to, że

w dniu 27 grudnia 2015r. w O. na ul. (...) kierował w ruchu lądowym pojazdem marki P. (...) o nr rej. (...) będąc w stanie nietrzeźwości z wynikami badań: I – 2>00 mg/l, II – 2>00 mg/l zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu

tj. o przestępstwo określone w art. 178a § 1 kk

I.  Oskarżonego J. Z. (1) uznaje za winnego dokonania zarzucanego mu czynu i za to z mocy art. 178a § 1 kk przy zastosowaniu art. 34 § 1 a pkt 1 kk i art. 35 § 1 kk i art. 4 § 1 kk skazuje go na karę 10 (dziesięciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w rozmiarze 20 (dwudziestu) godzin miesięcznie,

II.  Na podstawie art. 42 § 2 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk orzeka środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres lat 5 (pięciu);

III.  Na podstawie art. 43 a § 2 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk orzeka środek karny świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 5 000 (pięć tysięcy) złotych;

IV.  Na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości, w tym od opłaty.

Sygn. akt VII K 112/16

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 października 2015r. W. B. około 11:40 poruszał się swoim pojazdem ul. (...). Następnie mężczyzna skręcił w ul. (...) i kierował się w stronę centrum miasta O.. Wówczas na wysokości ul. (...) zauważył pojazd koloru czerwonego marki P. (...) o nr tej. (...), którego kierowca wykonywał manewr zawracania na przejściu dla pieszych.

W. B. zszokowany taką sytuacją zbliżył się do pojazdu marki P. i zaczął machać w kierunku jego kierowcy, aby ten się zatrzymał. Kierowca P. – J. Z. (1) - zatrzymał się i otworzył drzwi. W. B. zwrócił mu uwagę na jego zachowanie jako kierowcy. Usłyszał wulgarną odpowiedź, aby się tym nie interesował. W. B. zorientował się wówczas, że kierujący P. znajduje się pod wpływem alkoholu, w związku z czym wyjął mu ze stacyjki pojazdu kluczyki i zabrał je. Następnie zaś telefonicznie około godz. 11:50 wezwał na miejsce funkcjonariuszy Policji.

W tym samym czasie kierujący P. (...) J. Z. (1) wyszedł z pojazdu zataczając się i z bagażnika wyjął klucz teleskopowy. Kierując się w stronę W. B. zażądał on wydania kluczyków od pojazdu, jednocześnie wypowiadając groźby do wymienionego. W tym samym czasie swoją pomoc W. B. zaoferował przechodzący obok mężczyzna o nieustalonym danych osobowych.

Kierujący pojazdem uspokoił się wówczas, podszedł do swojego samochodu i tym razem poprosił W. B. o zwrot kluczyków do swojego pojazdu.

W. B. nie przystał jednak na prośbę mężczyzny, a na miejscu wkrótce pojawili się funkcjonariusze Policji którzy dokonali zatrzymania kierującego P., którym okazał się J. Z. (1).

(dowód: częściowo wyjaśnienia J. Z. k. 24v. Zbiór A, k. 38v., zeznania świadka W. B. k. 36v. -37v. [uprzednio k. 6v. – 7v. wyodrębnionego zbioru dokumentów])

Przeprowadzone w dniu 27 grudnia 2015r. badania stanu trzeźwości J. Z. (1) za pomocą urządzenia Alco-Sensor IV CM dały następujące wyniki badania: I pomiar o godz. 12:02 – 2>00mg/l, II pomiar o godz. 12:10 2>00 mg/l, III pomiar o godz. 12:27 – 2>00mg/l.

Następnie J. Z. (1) został poddany kolejnym dwóm badaniom stanu trzeźwości tym razem za pomocą urządzenia Alkometr A 2.0. Urządzenie to po badaniu o godz. 13:14 wyświetliło wynik 1,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, a po badaniu o godz. 13:16 wynik wyniósł 1,62 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

(dowód: protokół z przebiegu badania stanu trzeźwości urządzeniem elektronicznym k. 2,4 Zbioru A, świadectwo wzorcowania k. 3, 5 Zbioru A)

J. Z. (1) był dotychczas jednokrotnie karany za czyn popełniony przeciwko mieniu.

(dowód: informacja z KRK k. k. 24-25, odpis wyroku k. 28)

J. Z. (1) nie jest chory psychicznie, ani upośledzony umysłowo, cierpi natomiast na zespół uzależnienia spowodowany używaniem alkoholu. W okresie objętym zarzutem znajdował się w stanie upojenia alkoholowego zwykłego. W czasie popełnienia przestępstwa jego zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem nie była ograniczona w rozumieniu art. 31 § 1 lub 2 kk. Stan jego zdrowia pozwala mu na prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna k. 31-33 Zbioru A)

W toku postępowania przygotowawczego J. Z. (1) przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że kierował pojazdem, ale nie wiedział, że znajduje się pod wpływem alkoholu. Dodał, że ostatni raz alkohol spożywał dzień przed zatrzymaniem, przy czym nie pamiętał w jakiej ilości i w jakim czasookresie. Wyjaśnił również, że pije od około roku czasu codziennie. Dalej wskazał, że czuł się dobrze wsiadając do samochodu, rano gdy się obudził nie pił alkoholu i nic nie jadł. Podał również, że w dniu zatrzymania jechał do znajomego na ul. (...) na osiedlu (...). (k. 24v. Zbiór A)

W toku postępowania jurysdykcyjnego J. Z. (1) nie przyznał się do winy. Wyjaśnił, iż i tak nic nie pamięta. Dodał też, że ma uszczerbek na mózgu, zaniki pamięci i wszystko potrafi zapominać. Po odczytaniu jego wyjaśnień z postępowania przygotowawczego mężczyzna podał, że co mu dali to on podpisał. (k. 38v.)

Sąd zważył, co następuje:

Oceniając wyjaśnienia oskarżonego należało dojść do wniosku, iż na wiarę zasługują jedynie twierdzenia J. Z. (1) złożone w toku postępowania przygotowawczego, w których to mężczyzna przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu, spożywania alkoholu, a następnie kierowania pojazdem mechanicznym. Ta część wyjaśnień mężczyzny znajduje bowiem odzwierciedlenie w zeznaniach świadka W. B., a nadto w dowodach dokumentarnych, w tym przede wszystkim protokołach z przebiegu badania stanu trzeźwości.

Całkowicie niewiarygodne są natomiast wyjaśnienia oskarżonego złożone w toku rozprawy głównej, w których to mężczyzna powoływał się na stan niepoczytalności oraz zasłaniał niepamięcią. Ta nieudolna i naiwna linia obrony oskarżonego została jednak całkowicie zaprzeczona przez po pierwsze wnioski opinii sądowo – psychiatrycznej, po drugie zaś zeznania wskazanego powyżej świadka oraz protokoły badania stanu trzeźwości. I tak w tym miejscu zaznaczyć należy, że sprawca, który nadużywa alkoholu i wprowadza się dobrowolnie w stan upojenia prostego znając skutki spożywania alkoholu, działa na własne ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej, z czego może sobie nie zdawać sprawy i nie mieć możliwości zdawania sprawy. Stanowi to niewątpliwie wyłom od zasady winy, gdyż przyjmuje się fikcją umyślności, a to dlatego, że chodzi tu o obronę społeczeństwa przed osobami nadużywającymi alkoholu i dlatego zachowanie takiego sprawcy ocenia się, porównując dany wypadek z hipotecznym przestępstwem sprawcy trzeźwego, o identycznych właściwościach (poziomu inteligencji i doświadczenia życiowego). W przeciwnym wypadku sprawca popełniający przestępstwo i będący nietrzeźwym, nie ponosiłby odpowiedzialności karnej, a to z tego powodu, że nie był świadomy tego co czyni. Ponadto w przypadku uzależnionych od alkoholu, należałoby przyjmować, że nie wprowadzili się dobrowolnie w taki stan, lecz było to następstwem tego uzależnienia, nad którym nie mogli zapanować. Właśnie z powyższego powodu w kodeksie karnym znalazł się art. 31 § 3, w myśl którego przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłącznie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć. Wbrew twierdzeniom oskarżonego biegli lekarze psychiatrzy uwzględnili w swojej opinii to, że oskarżony J. Z. (1) od wielu lat alkoholizuje się i z racji tego uzależnienia był kilkakrotnie hospitalizowanym. Stwierdzili, że w dniu czynu był w stanie upojenia alkoholowego prostego, a nie patologicznego, a powyższe jak wskazano powyżej wyłącza możliwość zastosowania art. 31 § 1 i 2 kk.

Mając powyższe na uwadze wyjaśnienia oskarżonego złożone w toku postępowania sądowego nie mogły spowodować umorzenia postępowania karnego wobec wymienionego.

Brak było również w ocenie Sądu podstaw do przyjęcia, iż J. Z. (1) został przymuszony do złożenia wyjaśnień w toku postępowania przygotowawczego. Po pierwsze bowiem mężczyzna podpisał protokół przesłuchania w charakterze podejrzanego, po drugie natomiast w żaden sposób nie udowodnił, iż w rzeczywistości tak mogło być, a poprzestał jedynie na gołosłownym i lakonicznym stwierdzeniu, iż tak właśnie było.

Jako w pełni prawdziwe Sąd ocenił zeznania świadka W. B.. Mężczyzna bowiem był osobą całkowicie obcą dla oskarżonego i nie miał żadnych powodów, aby swoimi zeznaniami obciążać J. Z. (1), którego w dniu zdarzenia spotkał po raz pierwszy i jak wynika z jego zeznań do dnia dzisiejszego nie zna on nawet jego danych osobowych. Mężczyzna w sposób bardzo szczegółowy, logiczny i konsekwentny opisał całość zdarzenia, podał powody dla których zatrzymał oskarżonego, a nadto w jakich zorientował się, iż J. Z. (1) jest pod wpływem alkoholu. Nadto o braku uprzedzeń i złej woli po stronie świadka w kierunku oskarżonego świadczy chociażby to, że mężczyzna nie chciał, aby wymieniony odpowiadał także za czyn z art. 190 § 1 kk. Uwypuklić również należy, iż zeznania W. B. korespondują również z protokołami z przebiegu badania stanu trzeźwości, które to badania potwierdziły stan nietrzeźwości J. Z. (1). Wobec powyżej wskazanych okoliczności brak jest jakichkolwiek podstaw, aby przyjąć że mężczyzna pomówił oskarżonego o popełnienie przestępstwa.

Sąd w całości podzielił opinię sądowo – psychiatryczną albowiem została ona sporządzona przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych i specjalistycznej wiedzy, nadto opinia ta jest jasna, spójna, logiczna oraz odpowiada na pytania postawione w postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii. Jak już wskazano przy wydawaniu opinii biegli dysponowali wiedzą odnośnie uprzedniego hospitalizowania mężczyzny w (...). We wnioskach tejże opinii wskazano, iż intelekt podejrzanego mieści się w normie, a sam J. Z. (1) jest samodzielny, a także rozumie podstawowe normy społeczno – moralne, zna konsekwencje ich łamania, jego działanie nie wynikało z pobudek psychotycznych. W opinii wskazano ponadto, iż w trakcie badania udzielił on rzeczowych i zbornych wyjaśnień. Dalej biegli wskazali, iż J. Z. (1) zna wpływ alkoholu na swój organizm, a w stanie trzeźwym ma zachowaną kontrolę emocjonalną i wolicjonalną nad swoim zachowaniem, ma też zachowany krytycyzm. Z dowodu tego jednoznacznie wynika więc, iż J. Z. (1) można przypisać winę.

Sąd za wiarygodne uznał również dowody dokumentarne w postaci protokołów z przebiegu stanu trzeźwości urządzeniem elektronicznym wraz ze świadectwami wzorcowania, danych z Krajowego Rejestru Karnego, danych osobopoznawczych. Dowody te zostały sporządzone przez uprawnione do tego organy, w ramach przysługujących im kompetencji, zostały prawidłowo wypełnione, zawierają wszystkie wymagane przepisami prawa elementy. Wskazać należy, że urządzenia którymi był badany stan trzeźwości oskarżonego posiadały aktualne świadectwa wzorcowania, stąd też brak absolutnych podstaw do kwestionowania wyników badań stanu trzeźwości.

Biorąc pod uwagę, że oskarżony J. Z. (1) jest osobą dorosłą, znającą obowiązujące normy prawne i konsekwencje ich nieprzestrzegania uznać należy, że można i należy przypisać mu winę, która polega na tym, że:

- w dniu 27 grudnia 2015r. w O., na ul. (...) kierował w ruchu lądowym pojazdem marki P. (...) o nr rej. (...) będąc w stanie nietrzeźwości z wynikami badan: I – 2>00 mg/l, II- 2>mg/l zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu - czym wyczerpał znamiona przestępstwa określonego w art. 178a § 1 kk.

W ocenie Sądu stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu jest wysoki. Na ocenę tego stopnia zaś wpływa rodzaj naruszonego dobra, jakim jest bezpieczeństwo w ruchu drogowym, rozmiary grożącej szkody, sposób i okoliczności dokonania przez oskarżonego przypisanego mu czynu. Wskazać należy, iż oskarżony naruszył podstawową zasadę bezpieczeństwa w ruchu lądowym, jaką jest wymóg bezwzględnej trzeźwości. Stwierdzić też trzeba, że zawartość alkoholu w organizmie oskarżonego była znaczna i przekraczała podczas pierwszego badania ośmiokrotnie minimalny poziom określony w art. 115 § 16 k.k. Oskarżony zatem, prowadząc pojazd w stanie nietrzeźwości, sprowadzał bezpośrednie zagrożenie w ruchu lądowym.

Jako okoliczność obciążająca Sąd uwzględnił przede wszystkim uprzednią karalność oskarżonego.

W sprawie brak było natomiast okoliczności łagodzących.

W tych warunkach Sąd wymierzył oskarżonemu karę, jak w pkt I wyroku. Kara ta w ocenie Sądu jest sprawiedliwa i adekwatna do stopnia zawinienia oraz rozmiaru społecznej szkodliwości czynu oskarżonego. Winna spełnić swe cele zarówno w zakresie prewencji ogólnej, uwzględniając potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej w warunkach szerzącej się akceptacji kierowców do prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu, jak i prewencji szczególnej. Nadto winna wpłynąć na oskarżonego w ten sposób, aby w przyszłości powstrzymał się on od podobnego typu zachowań, uzmysławiając mu ich szkodliwość i nieopłacalność. W ocenie Sądu najbardziej dolegliwą dla oskarżonego będzie kara ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne, która z jednej strony zmusi oskarżonego do aktywnej pracy i zaprzestania spożywania alkoholu na czas jej wykonywania, z drugiej najbardziej wpłynie na przyszłą motywację oskarżonego. W razie zaś niewykonywania przez oskarżonego wymienionej kary, kara ta może zostać zamieniona na zastępczą karę pozbawienia wolności.

Zdaniem Sądu kara ta będzie dla oskarżonego adekwatniejsza od kary pozbawienia wolności, tym bardziej, że biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności niniejszej sprawy nie istniały podstawy do orzeczenia kary bezwzględnej pozbawienia wolności albowiem J. Z. (1) był karany jedynie raz i to za przestępstwo odmienne rodzajowo.

Wobec umyślnego naruszenia przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu pojazdów oraz kierowania samochodem, będąc w stanie nietrzeźwości, Sąd zobligowany do czasowego wyeliminowanie go jako kierowcy z ruchu drogowego, orzekając wobec niego obligatoryjny środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat. Czas ten jest w ocenie Sądu konieczny i zarazem adekwatny do stopnia zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jakie spowodował oskarżony, jak również do okoliczności samego czynu. Nie może bowiem Sądowi umknąć z pola widzenia to, że mężczyzna będąc w stanie znacznej nietrzeźwości nie tylko kierował pojazdem mechanicznym, ale podczas jazdy wykonywał zabronione przez przepisy ustawy prawo o ruchu drogowym manewry, tj. zawracanie na przejściu dla pieszych, co należy ocenić jako szczególnie zagrażające bezpieczeństwu w ruchu nawet wykonywane przez osobę trzeźwą, a co dopiero przez osobę pod takim wpływem alkoholu, pod jakim był J. Z. (1).

Na podstawie art. 43a § 2 kk Sąd orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 5000 zł. Orzeczenie tego środka i to w takiej wysokości jest bowiem obligatoryjne wobec sprawców przestępstwa z art. 178a § 1 kk.

Przy podstawie skazania, wymiaru kary oraz podstawie wymierzenia oskarżonemu środków karnych Sąd zastosował art. 4 § 1 kk jako, że przepisy w momencie popełnienia przez oskarżonego czynu zabronionego były względniejsze aniżeli przepisy obowiązujące w dacie wyrokowania przez Sąd.

Na podstawie art. 624 § 1 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, bacząc na jego trudną sytuację materialną wynikającą z tego, iż pozostaje on osobą bezrobotną i utrzymuje się jedynie z zasiłku z MOPS. (pkt IV wyroku).

SSR Joanna Urlińska