Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Joanna Baranowska

Sędziowie: SSA Mirosław Godlewski (spr.)

SSA Jacek Zajączkowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 maja 2016 r. w Ł.

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o emeryturę

na skutek apelacji J. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 19 maja 2015 r. sygn. akt V U 6469/14

oddala apelację.

Sygn.akt. III AUa 1367/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 października 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił J. K. prawa do emerytury.

W odwołaniu , J. K. zarzucił decyzji błąd w ustaleniach faktycznych poprzez stwierdzenie braku stażu szczególnego oraz merytoryczną błędność poprzez odmowę przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia . Argumentując , że w warunkach szczególnych pracował także w trakcie zatrudnienia w (...) S.A. w K. w okresach od 1 kwietnia 1985 roku do 15 lutego 1990 roku na stanowisku spawacza oraz od 23 września 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. Wskazując na powyższe wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku .

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, powtarzając argumentację z uzasadnienia zaskarżonej decyzji .

Wyrokiem z dnia 19 maja 2015 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie. Wydając przedmiotowy wyrok sąd pierwszej instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia następujące ustalenia faktyczne .

J. K., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 3 października 2014 roku, wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi 5 lat, 7 miesięcy i 24 dni. Są to okresy zatrudnienia w (...) S.A. w K.: od 7 marca 1981 roku do 21 marca 1985 roku na stanowisku spawacza (z wyłączeniem okresu przebywania na urlopie bezpłatnym) oraz od 16 lutego 1990 roku do 22 września 1991 roku na stanowisku montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Od 10 lutego 1977 roku do chwili obecnej wnioskodawca jest zatrudniony w (...) S.A. w K.. W dniu 9 lutego 1977 roku J. K. złożył podanie o przyjęcie do pracy w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisko murarza. Zgodnie z umową o pracę z dnia 24 lutego 1977 roku wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku murarza. Na stanowisku tym wnioskodawca pracował do dnia 26 lutego 1981 roku. Od dnia 27 lutego 1981 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisko spawacza. W dniu 29 marca 1981 roku zdał egzamin sprawdzający kwalifikacje do wykonywania zawodu spawacza. W okresie od 7 marca 1981 roku do 30 września 1982 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w (...) na stanowisku spawacza. Stanowisko spawacza widnieje także w kartach zaszeregowania z dnia 2 kwietnia 1982 roku i 28 marca 1984 roku. W dniu 15 lipca 1983 roku pracodawca zobowiązał wnioskodawcę do ukończeniu kursu kwalifikacyjnego na tytuł robotnika wykwalifikowanego w zawodzie ślusarza. Po ukończeniu tego kursu wnioskodawca uzyskał w dniu 23 marca 1984 roku tytuł mistrza w zawodzie ślusarz maszynowy. Od 1 kwietnia 1985 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisko ślusarza-spawacza. W dniach 15 kwietnia 1985 roku i 6 września 1985 roku zdał egzamin sprawdzający kwalifikacje do wykonywania zawodu ślusarza-spawacza. We wniosku o nadanie stopnia energetycznego z dnia 15 sierpnia 1985 roku pracodawca wskazał, że wnioskodawca pracuje na stanowisku ślusarza-spawacza, a do zakresu jego obowiązków należy montaż tras kablowych i układanie kabli. Od 1 października 1985 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisko ślusarza. Od 1 lipca 1986 roku ponownie pracował na stanowisku ślusarza-spawacza. W oświadczeniu dotyczącym wypadku przy pracy złożonym w dniu 17 października 1988 roku wnioskodawca wskazał, że pracuje na stanowisku ślusarza. W okresie od 16 lutego 1990 roku do 16 sierpnia 1991 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w Turcji na stanowisku montera. Po powrocie z budowy eksportowej w Turcji wnioskodawca od dnia 23 września 1991 roku został zatrudniony na stanowisku ślusarza i na tym stanowisku pracował do 31 grudnia 1998 roku. Na stanowisku montera urządzeń i konstrukcji wnioskodawca został zatrudniony od dnia 1 kwietnia 2000 roku. (...) S.A. w K. wystawiła wnioskodawcy w dniu 19 września 2014 roku świadectwa pracy w warunkach szczególnych, w których wskazała, że pracował on w takich warunkach w okresach: od 7 marca 1981 roku do 31 marca 1985 roku na stanowisku spawacza (Wykaz A, Dział XIV, poz. 12, pkt 1 stanowiący załącznik do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prac w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę) oraz od 16 lutego 1990 roku do 22 września 1991 roku na stanowisku montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości (Wykaz A, Dział V, poz. 5, pkt 1 do ww. zarządzenia).

Dokonując ustaleń faktycznych sąd pierwszej instancji odmówił wiary osobowym źródłom dowodowym w postaci zeznań świadków J. C., J. T. i P. W. oraz zeznań wnioskodawcy w zakresie, w jakim wskazywano , że w okresie od 1 kwietnia 1985 roku do 15 lutego 1990 roku pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz, a w okresie od 23 września 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku jako monter urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości. W ocenie sądu , złożone zeznania nie są wiarygodne w konfrontacji z treścią szczegółowej dokumentacji pracowniczej zachowanej w aktach osobowych. Przywołana dokumentacja osobowa ubezpieczonego, wbrew temu, co twierdzi wnioskodawca, nie nasuwa wątpliwości, co do jej wiarygodności. Odzwierciedla bowiem w sposób precyzyjny i szczegółowy przebieg zatrudnienia ubezpieczonego oraz powierzonych mu obowiązków. Zawarte w niej zapisy pozostają przy tym konsekwentne i tworzą logiczny ciąg wydarzeń, które są też spójne z nabywanymi przez ubezpieczonego kwalifikacjami, wykształceniem oraz stażem pracy. W dokumentacji tej odnośnie wskazanych wyżej okresów zatrudnienia nie ma żadnych dokumentów potwierdzających fakt pracy pełnowymiarowej i stałej wnioskodawcy na stanowisku spawacza i montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości .

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych sąd pierwszej instancji uznał odwołanie za niezasadne . Przywołując przepisy art.184 ust.1 i art.32 ust.4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zmianami ) skonstatował , że wnioskodawca nie spełnił przesłanki stażu szczególnego albowiem nie wykazał się stażem pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999 roku wynoszącym co najmniej 15 lat i tym samym nie spełnił warunków do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku .

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył w całości apelacją wnioskodawca zastąpiony przez profesjonalnego pełnomocnika . W apelacji zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów postępowania w szczególności art.233§1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej , jednostronnej i niepełnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego - skoncentrowanie się jedynie na treści akt osobowych odwołującego i ograniczenie oceny zeznań świadków oraz samego wnioskodawcy do stwierdzenia , że nie stanowią one miarodajnego dowodu wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach . Ponadto zarzucił wyrokowi obrazę prawa materialnego , przepisu art.184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego niezastosowanie w sytuacji gdy wnioskodawca spełnił także przesłankę stażu szczególnego .

Motywując podniesione zarzuty , apelant argumentował , iż przedstawione osobowe źródła dowodowe wykazały fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach także w okresach od 1 kwietnia 1985 roku do 15 lutego 1990 roku oraz od 23 września 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku a sąd pierwszej instancji nie dając wiary wskazanym zeznaniom dokonał nieuprawnionego formalnego podziału dowodów .

Konkludując , apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji na koszt organu rentowego .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje .

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu . Sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe i pełne ustalenia faktyczne wystarczające do merytorycznego rozpoznania sprawy. Sąd drugiej instancji wskazane ustalenia faktyczne podziela i przyjmuje za własne dla potrzeb rozpoznania sprawy na etapie postępowania apelacyjnego . W świetle wskazanych ustaleń faktycznych nie ma podstaw do zakwestionowania stanowiska tak organu rentowego jak i sądu pierwszej instancji co do braku spełnienia przesłanki stażu szczególnego .

Podniesiony w apelacji zarzut obrazy prawa procesowego nie jest zasadny . W okolicznościach przedmiotowej sprawy niespornym jest , że staż szczególny ustalony w oparciu o świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynosił 5 lat 7 miesięcy i 24 dni . Pozostały, brakujący do 15 lat okres ( 6 dni , 4 miesiące i 9 lat ) wnioskodawca chciał uzupełnić okresem zatrudnienia u tego samego pracodawcy , który odmówił wystawienia na wskazywane okresy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Niewątpliwie , dopuszczalny jest spór sądowy odnośnie kwalifikacji okresu zatrudnienia co do którego pracodawca odmawia wystawienia świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach , niewątpliwie spór taki może być prowadzony w sprawie o przyznanie prawa do emerytury a fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach może być wykazywany poprzez wszystkie znane procedurze cywilnej środki dowodowe , wśród których nie ma formalnej hierarchii . Wbrew wywodom apelacji , w sprawie niniejszej sąd pierwszej instancji przeprowadził wnioskowane dowody a następnie dokonał wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego , oceny która nie była oceną dowolną i nie naruszała dyrektyw art.233§1 k.p.c. . Sąd ten nie stosował też żadnej hierarchii dowodów . W szczególności nie na tym była oparta odmowa dania wiary osobowym źródłom dowodowym . Dokonując takiej oceny sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art.233§1 k.p.c. . W związku z podnoszoną w apelacji kwestią , powrócić bowiem należy do ocen i wniosków sformułowanych przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniach postanowień z dnia 18 lutego 2013 roku w sprawie II UK 332/12 / legalis/ oraz z dnia 22 sierpnia 2013 roku II UK 155/13 /legalis/. Przywołane orzeczenia , stanowisko w których wyrażone sąd w niniejszym składzie podziela i przyjmuje dla potrzeb rozpoznania przedmiotowej sprawy , dostatecznie wyjaśnia , że sąd odmawiając wiary osobowym źródłom dowodowym w sytuacji gdy ich zeznania nie korelują z treścią zachowanej dokumentacji pracowniczej nie oznacza stosowania prawnie niedopuszczalnej hierarchii dowodów lecz działanie takie mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów . Sąd mając przeciwstawne dowody musi bowiem dokonać ocen i wyboru tych na których opiera rozstrzygnięcie . I jest rzeczą naturalną , zgodną tak z zasadami doświadczenia życiowego jak i logicznego rozumowania , że w sprawach dotyczących odległych zdarzeń pamięć ludzka bardzo często bywa zawodna , dlatego prawidłowe jest stanowisko uznające za bardziej wiarygodny dowód z dokumentów , które opisują rzeczywistość w sposób bardziej obiektywny niż subiektywne a często stronnicze zeznania świadków albo samej strony zainteresowanej korzystnym rozstrzygnięciem . W ten tok rozumowania wpisywał się także , motywami swoich orzeczeń Sąd Apelacyjny w Łodzi , wskazać tu przykładowo można uzasadnienie do wyroku z dnia 19 września 2013 roku w sprawie III AUa 1794/12 i tam przywoływane dalsze orzecznictwo /legalis / . Jak również w wyroku z dnia 7 października 2014 roku wydanego w sprawie III AUa 2640/13 /legalis/ dotyczącego tego samego pracodawcy i analogicznego problemu , sprawy w której także prac przy montażu tras kablowych nie zakwalifikowano jako pracy w szczególnych warunkach . Uwzględnienie powyższych uwag oraz argumentacji sądu pierwszej instancji , który dokonał szczegółowej analizy dokumentacji pracowniczej, pochodzącej bezpośrednio ze spornego okresu, nakazuje zarzut apelacji wskazujący na przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów uznać za bezzasadny . Dokonując oceny, mieć bowiem także należy na uwadze to , że charakter prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie w istocie nie budził wątpliwości , zarzutu sprowadzały się do tego czy w okresie od 1 kwietnia 1985 do 15 lutego 1990 łączył on pracę spawacza i ślusarza jak twierdzi pracodawca w dokumentacji czy też pracował sprzecznie z dokumentacją wyłącznie jako spawacz w pełnym wymiarze a w okresie od 23 września 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku , zarzut sprowadzał się do tego , czy prace przy montażu tras kablowych były wykonywane wyłącznie na wysokości . Wbrew wywodom apelacji , przywoływane osobowe źródła dowodowe nie były co do okoliczności prac wnioskodawcy ani stanowcze ani jednolite ani nawet korespondujące w pełni ze sobą . I tak , sam wnioskodawca utrzymywał , że do września 1991 roku był wyłącznie spawaczem a następnie monterem konstrukcji stalowych na wysokości. Świadek J. C. szwagier wnioskodawcy , który nigdy nie pracował razem z wnioskodawcą w niespójnych zmienianych co do treści zeznaniach utrzymywał ,że wnioskodawca tylko montował i spawał elementy konstrukcji stalowych . Świadek P. W. ( k.23 00:26:09 i dalej ) który pracował z wnioskodawcą w jednej brygadzie od 1985 roku do 1999 roku , twierdząc , że brygada wykonywała rozdzielnie , trasy kablowe , transformatory utrzymywał , iż wnioskodawca tylko spawał . A świadek J. T. (k.22 00:14:46 i dalej ) brygadzista , wskazywał na różnorodność prac wykonywanych od 1991 roku przez wnioskodawcę , związanych z wyposażaniem istniejących budynków i konstrukcji w szynoprzewody , kanały kablowe oraz montaż suwnic , konstrukcji rozdzielni czy konstrukcji lamp . Prac w trakcie których , trzeba było dostarczone prefabrykaty dopasować , poskładać , poskręcać i ewentualnie zawiesić na ścianach czy innych konstrukcjach . Podnosząc , że prace te przeważnie wykonywane były z rusztowań .

W świetle takich zeznań , nie sposób było , jak to prawidłowo uczynił sąd pierwszej instancji zakwestionować stanowiska pracodawcy i treści dokumentacji pracowniczej . To bowiem, treść dokumentacji pracowniczej była bardziej wiarygodna co do zgodności z rzeczywistością a gołosłowne twierdzenia o jej fałszowaniu przez pracodawcę po to aby wypłacać pracownikom wyższe wynagrodzenia nie zostały wykazane. Praca spawacza łączona z pracą ślusarza nie może być kwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach bo taki charakter ma tylko praca przy spawaniu stale i w pełnym wymiarze . Opisywane prace monterskie , tylko przez to , że „ przeważnie „ były wykonywane z rusztowań , nie pozwala ich generalnie kwalifikować jako prac na wysokości przy montażu konstrukcji stalowych . Nie każda bowiem praca wykonywana powyżej powierzchni „ 0” na galeriach czy rusztowaniach jest praca w warunkach szczególnych i nie każda praca polegającą na zmontowaniu elementów metalowych stanowiących wyposażenie budowli , jest pracą przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości z wykazu A . / patrz bliżej - III AUa 2640/13 legalis /. To , że przeważnie prace były wykonywane z rusztowań nie niweczy tego , że były też inne prace , gdzie montaż był bez rusztowań . Aby , w związku z tym , ewentualnie wyjąć z okresu zatrudnienia , prace spełniające wymagania rodzajowe prac z wykazu A , konieczna jest specyfikacja takiego okresu pracy , tego dokonał pracodawca wystawiając świadectwo pracy w szczególnych warunkach a wnioskodawca w toku postępowania nie zdołał udowodnić dalszych okresów wykonywania takiej pracy .

Przy tak ustalonym stanie faktycznym , niezasadnym okazał się także zarzut obrazy prawa materialnego . Warunkiem nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku , niespornie jest wykazanie się stażem pracy w szczególnych warunkach wynoszącym na dzień 31 grudnia 1998 roku co najmniej 15 lat . Wnioskodawca tego warunku nie spełnił .

Kierując się wskazaną argumentacją Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 k.p.c. apelację jako bezzasadną oddalił .