Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Turliński

Protokolant: starszy sekretarz sądowy – Agnieszka Godlewska - Kur

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2013 r., w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa D. Ł.

przeciwko (...) S.A. w S.

o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone

1.  oddala powództwo,

2.  nie obciąża powoda kosztami procesu,

3.  przejmuje na Skarb Państwa Sąd Okręgowy w Warszawie opłatę sądową od pozwu
w kwocie 600 zł, od której powód był zwolniony.

SSO Andrzej Turliński

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 października 2012 r. powód – D. Ł. – wniósł o uznanie postanowienia wzorca umowy stosowanego przez pozwanego – (...) SA w S. - w § 23 umowy sprzedaży dobrowolnego ubezpieczenia (...) w brzmieniu: „Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna Ubezpieczającego za szkody w mieniu lub na osobie wyrządzone osobom trzecim (w rozumieniu § 4 pkt 20) w czasie podróży [§ 4 pkt 20: „osobę trzecią – uważa się osobę pozostającą poza stosunkiem ubezpieczenia”]” za niedozwolone i zakazanie jego stosowania.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż w dniu 12 stycznia 2012 r. zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia (...) na podstawie której został objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie KL, NNW i OC wraz z pozostałymi osobami z listy. Umowa miała charakter umowy dobrowolnej, a pozwany korzystał z wzorca umowy i nie była ona negocjowana.

Umowa zawierała § 23 OWU z dnia 10 sierpnia 2007 r. (...) zapis w brzmieniu: „Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna Ubezpieczającego za szkody w mieniu lub na osobie wyrządzone osobom trzecim (w rozumieniu § 4 pkt 20) w czasie podróży [§ 4 pkt 20: „osobę trzecią – uważa się osobę pozostającą poza stosunkiem ubezpieczenia”]”.

Powód oświadczył, iż w czasie wyjazdu zagranicznego osoba powiązana tą samą umową ubezpieczenia wyrządziła mu szkodę materialną w postaci uszkodzenia odzieży narciarskiej. Podobne przypadku mogą się zdarzać w czasie grupowych wyjazdów szkolnych, gdzie jedno dziecko, drugiemu może wyrządzić niechcący krzywdę na mieniu lub osobie. W takim przypadku zgodnie z w/w § (...) S.A. odmówi wypłaty odszkodowania, a jak wiadomo w czasie zorganizowanych wycieczek wszystkie osoby objęte są tą samą polisą.

Według powoda stosownie do treści art. 385 ³ pkt 1 k.c. jest to niedozwolone postanowienie umowne. Rejestr Postanowień Wzorców Umowy Uznanych za Niedozwolone nie zawiera wskazanej powyżej klauzuli w brzmieniu identycznym, ewentualnie zbliżonym.
Z tych powodów, zdaniem powoda, pozew jest uzasadniony.

Do pozwu powód dołączył kopię umowy ubezpieczenia, oświadczenie sprawcy, odmowę przyjęcia odpowiedzialności z polisy OC przez Ubezpieczyciela, zgłoszenie szkody – koszty leczenia, Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...).

W odpowiedzi na pozew pozwana Spółka wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a także kosztów opłaty od pełnomocnictwa.

Pozwany stwierdził, iż w sprawie tej powód otrzymał nieprawidłową decyzję likwidatora pozwanego zakładu ubezpieczeń, który to likwidator błędnie zinterpretował treść ogólnych warunków ubezpieczenia jak i cel samej umowy ubezpieczenia.

Ponieważ powód nie złożył odwołania od tej decyzji, pozwany nie mógł skorygować błędu pracownika.

Dopiero doręczenie odpisu pozwu w niniejszej sprawie pozwoliło pozwanemu na korektę i sprostowanie błędnej decyzji, o czym powód został zawiadomiony, a należne odszkodowanie zostało przez pozwanego zapłacone.

Niezależnie od powyższego pozwany stał na stanowisku, że kwestionowane przez powoda postanowienie ogólnych warunków ubezpieczenia w brzmieniu: „za osobę trzecią uważa się osobę pozostającą poza stosunkiem ubezpieczenia” nie jest i nie może być niedozwoloną klauzulą umowną.

Pozwany wskazał, iż istotę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jako ubezpieczenia majątkowego zawarto w treści art. 822 k.c. Zgodnie z tym przepisem przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania, za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający, albo ubezpieczony, czyli osoba, na rachunek której została zawarta umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Każdy wzorzec dobrowolnego ubezpieczenia OC zawiera definicję osoby trzeciej. Istnieją również wzorce nie zawierające tej definicji i osiągają one ten sam efekt co pierwsza grupa wzorców.

Zaskarżone przez powoda postanowienie nie mogło być zatem, zdaniem pozwanego, klauzulą niedozwoloną, tym bardziej, że postanowienie nie było sprzeczne z prawem ani z dobrymi obyczajami, nie naruszało interesów konsumenta, ani też nie wynikało z katalogu niedozwolonych postanowień umownych wskazanych w katalogu art. 385 ³ k.c.

Pozwany dodał, iż w omawianym przypadku wszyscy ubezpieczeni u pozwanego uczestnicy wycieczki wymienieni byli w treści jednego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia, który został doręczony ubezpieczającemu.

Każdego jednakże ubezpieczonego uczestnika wycieczki wiązał z pozwanym ubezpieczycielem odrębny stosunek ubezpieczenia, a inni ubezpieczeni pozostawali poza tym indywidualnym stosunkiem.

Dlatego szkodę wyrządzoną przez jednego z uczestników wycieczki innemu uczestnikowi należało potraktować jako szkodę wyrządzoną osobie trzeciej zgodnie z treścią Ogólnych Warunków Ubezpieczenia – czego nie uczynił likwidator tej szkody, nieprawidłowo traktując wszystkich uczestników wycieczki jako osoby tego samego stosunku ubezpieczenia.

Pozwany do odpowiedzi na pozew dołączył 2 decyzje odszkodowawcze.

Rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił co następuje.

Bezsporne w sprawie jest, że pozwany posługuje się w obrocie z konsumentami postanowieniami wzorca umowy – Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) zawierającymi oba objęte treścią pozwu postanowienia (K – 12 – 19).

Sąd zważył co następuje.

Zakwestionowane przez powoda postanowienie o treści: Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego za szkody na mieniu lub na osobie, wyrządzone osobom trzecim w czasie podróży przy czym za osobę trzecią uważa się osobę pozostającą poza stosunkiem ubezpieczenia odpowiada rozwiązaniu przyjętemu w art. 822 § 1 k.c., w którym przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Osobą trzecią w rozumieniu OWU (...) jest osoba pozostająca poza stosunkiem ubezpieczenia. Rozwiązanie to jest zgodne z pojęciem osoby trzeciej znajdującym się w art. 822 § 1 k.c.

Przyjęte w analizowanych postanowieniach rozwiązania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczającego nie wyłączają, ani nie ograniczają odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela względem konsumenta za szkody na osobie, o których mowa w art. 385 ³ pkt 1 k.c. Na marginesie należy zwrócić uwagę, że w świetle konkretnego zdarzenia opisanego w pozwie (zniszczenie ubrania narciarskiego powoda przez osobą trzecią w czasie grupowego wyjazdu narciarskiego) odpowiedzialność ubezpieczyciela ogranicza się do likwidacji szkody w mieniu powoda, a nie na jego osobie.

Poddane abstrakcyjnej kontroli postanowienia OWU (...) pozostając w zgodności z rozwiązaniem art. 822 § 1 k.c. nie mogą kształtować praw i obowiązków konsumenta sprzecznie z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, co jest wymogiem uznania konkretnego zapisu wzorca za niedozwolone postanowienie umowne w świetle art. 385 ¹ pkt 1 k.c.

Powód wskazując na abuzywność objętych pozwem postanowień nie określił na czym, jego zdaniem, polegać ma ich sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie jego interesów. Poprzestał na podaniu, że po zajściu zdarzenia objętego ubezpieczeniem pozwany odmówił mu wypłaty odszkodowania.

Fakt ten, jak się jednak okazało po wyjaśnieniach pozwanego, był skutkiem błędnej interpretacji OWU przez likwidatora pozwanego, który uznał, że inny uczestnik wyjazdu grupowego (sprawca szkody) nie jest osobą trzecią pozostającą poza stosunkiem ubezpieczenia zawartym przez powoda z pozwanym.

Tego rodzaju pomyłka nie może mieć wpływu na ocenę abuzywności postanowienia wzorca umowy, gdyż jego abstrakcyjnej kontroli dokonuje się wyłącznie na podstawie treści tego wzorca.

W tym stanie rzeczy powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne (pkt 1 wyroku).

Odnośnie do kosztów postępowania Sąd postanowił nie obciążać nimi powoda mimo przegrania sprawy (pkt 2 wyroku). W tym celu zastosował zasadę z art. 102 k.p.c. Z dokumentów załączonych do odpowiedzi na pozew wynika bowiem, że likwidator działający w imieniu pozwanego odmówił powodowi wypłaty odszkodowania błędnie interpretując OWU w zakresie pojęcia osoby prawnej. Stało się to przyczyną wystąpienia ubezpieczającego na drogę postępowania przed Sądem OKiK co bardzo szybko doprowadziło do wypłaty odszkodowania – dzień doręczenia pozwu 15.11.2012 r., decyzja odszkodowawcza z 21.11.2012r. i z 26.11.2012 r. (K – 29 i K – 30). Wniesienie niniejszego powództwa było więc uzasadnioną dla powoda drogą postępowania dla realizacji praw z umowy ubezpieczenia.

Orzeczenie w pkt 3 wyroku oparto na art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.).

SSO Andrzej Turliński