Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariola Watemborska

Sędziowie SO: Dorota Curzydło, Elżbieta Jaroszewicz (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Zadrożna

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2016 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa B. J. (1)

przeciwko T. J.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego
w S. z dnia 31 marca 2016r., sygn. akt III RC 884/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 w ten sposób, że określa, iż należności w nim zasądzone płatne są z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia do dnia 31 grudnia 2015 r., a od 1 stycznia 2016 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanego T. J. na rzecz B. J. (1) kwotę 2400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt IV Ca 261/16

UZASADNIENIE

Powódka B. J. (1) pozwem z dnia 26 listopada 2014 roku wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego T. J. z kwoty po 500 zł do kwoty po 2.000 zł miesięcznie począwszy od dnia 1 października 2014 roku.

Żądanie uzasadniła znacznym wzrostem swoich usprawiedliwionych potrzeb. Wyjaśniła przy tym, że od czasu ustalenia alimentów w poprzedniej sprawie upłynęło 8 lat. Wskazała, że obecnie jest osobą dorosłą, studiuje w G. na studiach dziennych. Ponosi koszty związane z wynajmem pokoju – 900 zł miesięcznie, koszty wyżywienia – 700-800 zł miesięcznie, na dojazdy do S. oraz na bilety komunikacji miejskiej wydaje 250 zł miesięcznie, na zakup pomocy naukowych - 100 zł miesięcznie, na kosmetyki oraz środki czystości - ok. 100-150 zł miesięcznie, opłata za telefon - 50 zł miesięcznie, zakup odzieży butów 300-400 zł miesięcznie, leczenia u (...) - 400 zł 3-4 razy w roku.

Pozwany T. J. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, że w jego ocenie obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców, a nie tylko jego. Podniósł, że z uwagi na to, iż powódka jest osobą dorosłą, realizacja obowiązku alimentacyjnego na jej rzecz jest jedynie finansowa. Wobec czego również matka powódki winna łożyć na utrzymanie dorosłej powódki świadczenie pieniężne. Uwzględniając wysokość kosztów utrzymania powódki to pozwany winien przekazywać na jej rzecz kwotę 1.000 zł, a drugie 1.000 zł powinna powódka otrzymywać od matki.

Wyrokiem z dnia 31 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w S.zasądził od pozwanego T. J. na rzecz powódki B. J. (1) kwotę 3.667 zł tytułem niezaspokojonych potrzeb za okres od 1 października 2014 roku do 25 listopada 2014 roku płatnych z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności od dnia wymagalności roszczenia, zmieniając w tym zakresie wyrok Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 czerwca 2006 roku w sprawie I RC 487/04 (punkt 1 sentencji) i podwyższył alimenty zasądzone powyższym wyrokiem od pozwanego T. J. na rzecz powódki B. J. (1) z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 2.000 zł miesięcznie, płatne z góry począwszy od 26 listopada 2014 roku do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności każdej z rat (punkt 2 sentencji). Nadto zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt 3 sentencji), nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w S. kwotę 900 zł tytułem kosztów sądowych (punkt 4 sentencji) i nadał wyrokowi w punkcie drugim rygor natychmiastowej wykonalności (punkt 5 sentencji).

Przedmiotowe orzeczenie zostało oparte na następujących ustaleniach. Wyrokiem Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 czerwca 2006r. w sprawie I RC 487/04 rozwiązano przez rozwód związek małżeński T. J. i J. J. oraz zasądzono od T. J. na rzecz małoletniej B. J. (1) alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie. Orzeczenie uprawomocniło się z dniem 12 lipca 2006r.

B. J. (1) miała wówczas (...)lat. Uczęszczała do szkoły podstawowej. Osiągała bardzo dobre wyniki w nauce. Dwa razy w tygodniu uczęszczała na basen oraz pobierała prywatne lekcje języka angielskiego.

Matka B. J. (2) J. miała (...) lata. Poza powódką nie miała innych dzieci na utrzymaniu. Była zatrudniona w (...) jako (...) za wynagrodzeniem 2.040 zł netto miesięcznie. Nie pozostawała z nikim w związku. Mieszkała wraz z małoletnią w 4 -pokojowym mieszkaniu w S. przy ul. (...). Koszt utrzymania mieszkania wynosił około 450 zł miesięcznie.

T. J. miał (...) lat. Pracował jako (...) pełniący funkcję (...). Osiągał miesięczne dochody w granicach 2.600-3.000 USD czyli ok. 9.000 zł miesięcznie, zaś jego wynagrodzenie podstawowe wynosiło 1.463 USD. Zimą 2004r. uległ wypadkowi na nartach, doznał urazu kolana, przeszedł kilka operacji. Z powodu problemów ze zdrowiem nie mógł uzyskać świadectwa upoważniającego do pływania na statkach. Podejmował wówczas pracę za granicą w portach. W 2006r. od stycznia do maja pracował w porcie w N.

Pozwany poza małoletnią B. nie miał innych dzieci na utrzymaniu. Pozostawał w związku partnerskim z M. B.. Mieszkał wraz z partnerką w mieszkaniu użyczonym przez znajomych. Ponosił koszty utrzymania mieszkania ok. 350 zł miesięcznie. Poza alimentami nie przekazywał córce żadnych dodatkowych pieniędzy.

Obecnie B. J. (1) ma (...) lata. Od 1 października 2014r. studiuje w systemie dziennym na kierunku biotechnologii na U. G.. Na podręczniki, pomoce naukowe, ksero wydaje około 150-200 zł miesięcznie. Powódka od października do czerwca mieszka na stancji w wynajętym pokoju w G., za który obecnie płaci wraz z opłatami za media 1.000 zł miesięcznie. W poprzednim roku akademickim koszty te kształtowały się w granicach 900 zł miesięcznie. W okresie wakacyjnym powódka mieszka w S. i jest na utrzymaniu swojej matki. Do S. przyjeżdża średnio 3-4 razy w miesiącu. Koszt biletu w jedną stronę wynosi 20 zł. Kupuje bilet miesięczny za kwotę 50 zł. Dodatkowo opłaca abonament miesięczny za telefon w kwocie 50 zł. Na swoje utrzymanie oraz opłaty otrzymuje od matki 1.000 zł miesięcznie. Dodatkowo matka powódki robi córce zakupy żywnościowe na kwotę ok. 200 zł. Ponadto powódkę wspomagają finansowo dziadkowie w kwocie ok. 200 zł miesięcznie oraz brat matki - ok. 300 zł miesięcznie.

B. J. (1) ma problemy ze zdrowiem. Przeszła zabieg wycięcia (...). Korzysta 3-4 razy w roku z prywatnych wizyt lekarskich u (...). Koszt jednej wizyty wynosi 110 zł, dodatkowo przed każdą wizytą musi zrobić badanie USG za kwotę 80 zł oraz badania krwi za 50-60 zł. Ponadto z uwagi na (...) korzysta z wizyt u lekarza (...)w L., koszt wizyty 50-70 zł, przy czym dodatkowe zabiegi i terapie są dodatkowo odpłatne i wynoszą do 250 zł. Dodatkowo regularnie stosuje leki za które płaci 150 zł miesięcznie, maski do włosów koszt których wynosi 130 zł, a także dwa rodzaje szamponów, które kosztują 80 zł miesięcznie. Dwa razy w roku korzysta z prywatnych wizyt u g.. Jedna wizyta kosztuje ok. 200-250 zł.

Powódka nie posiada żadnego majątku. Nie otrzymuje żadnego stypendium. Wakacje letnie 2015r. spędziła w T.. Koszt wyjazdu na wakacje pokryli dziadkowie wraz z matką.

Pozwany T. J. ma(...) lat. Z zawodu jest (...) Poza powódką nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Pozostaje w związku małżeńskim z M. J.. Żona pozwanego nie pracuje, ma problemy z kręgosłupem. Pozwany pracuje jako (...) w systemie kontraktowym u (...), z wynagrodzeniem podstawowym do grudnia 2014 r. - 2.238,46 euro, a od stycznia 2015 r. - 2.412,31 euro. Wynagrodzenie pobiera wyłącznie w okresie pracy. Ostatnio przez okres 7 miesięcy jest w(...) i 5 miesięcy w kraju. W dniu 19 września 2014 zawarł umowę na pełnienie funkcji (...) na statku na okres 4 miesięcy, wynagrodzenie podstawowe wynosiło 2.238,46 euro, miesięczne nadgodziny ryczałtowe 1.343,08 euro, miesięczne wynagrodzenie urlopowe 596,92 euro, miesięczny dodatek na utrzymanie w trakcie urlopu 116,92 euro, premia 2.354,62 euro. Pozwany mieszka wraz z żoną w domu jednorodzinnym w N.. Posiada dwa samochody 20-letnią H. (...) i 10-letnią H. (...). Spłaca kredyt w wysokości 2.500 – 3.000 zł, zaciągnięty na w 2009 r. na kwotę 380.000 zł. Koszty utrzymania domu wynoszą 1.500 zł prąd, 100 zł miesięcznie gaz, 2.000 – 2.500 zł opał na sezon zimowy.

Nie utrzymuje kontaktów z powódką. Regularnie przekazuje powódce alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie. Oprócz alimentów nie partycypuje w kosztach jej utrzymania.

Matka powódki – J. Ż. pracuje w (...)w S. na stanowisku (...) za wynagrodzeniem 4.320,41 zł netto w tym premia 731,50 zł. Spłaca pożyczkę w pracy na kwotę 4.000 zł, którą przeznaczyła na wynajem pokoju dla córki w G.. Obecnie mieszka w 3 pokojowym mieszkaniu w K., które nabyła od dewelopera za kwotę 150.000 zł. Pieniądze na zakup mieszkania uzyskała ze sprzedaży mieszkania w S. przy ul. (...). We wrześniu 2014r. kupiła powódce laptopa za kwotę 2.592 zł. Matka powódki nie pozostaje z nikim w związku. Oprócz powódki nie ma innych dzieci na utrzymaniu.

Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy przez pryzmat art. 135 k.r.o. w zw. z art. 138 k.r.o., Sąd I instancji stanął na stanowisku, iż w przedmiotowej sprawie doszło do takiej zmiany stosunków, która uzasadniała zmianę orzeczenia w zakresie alimentów.

Sąd wskazał, że na przestrzeni ostatnich 10 lat znacznie wzrosły usprawiedliwione potrzeby powódki, zaś sytuacja materialna pozwanego nie uległa pogorszeniu. Powódka od października 2014 roku kontynuuje naukę na studiach wyższych na U. G.. Mieszka na stancji w wynajętym pokoju. W związku z tym ponosi wysokie koszty. Ponadto ma problemy ze zdrowiem. Na wizyty lekarskie oraz badania, leki, przeznacza wysokie kwoty. Obecna kwota alimentów, tj. 500 zł miesięcznie, jest zdaniem Sądu Rejonowego znikoma w świetle potrzeb studentki, mieszkającej w innym (dużym) mieście. Powódka osiąga sukcesy w nauce, a więc należy jej umożliwić dalsze kształcenie i zdobycie dobrego wykształcenia, co pozwoli na uzyskanie dobrze płatnej pracy.

Sąd I instancji zauważył, że poprawie uległa sytuacja materialna matki powódki. W 2006 roku J. Ż. wówczas J. zarabiała 2.040 zł netto miesięcznie, a obecnie ok. 3.618,85 zł plus premia. Nie mniej jednak matka powódki przez cały ten okres utrzymywała powódkę i nadal to czyni. Przekazuje na jej utrzymanie ponad 1000 zł miesięcznie, a dodatkowo kupuje jej żywność, leki, a także zapewnia jej utrzymanie podczas pobytu córki w S.. Zatem udział matki powódki w jej utrzymaniu jest co najmniej czterokrotnie większy niż pozwanego, mimo iż jej sytuacja materialna jest znacznie gorsza, a uzyskiwane dochody znacznie niższe niż te osiągane przez byłego męża.

Sąd Rejonowy mając na uwadze ustalone w sprawie okoliczności uznał, że sytuacja finansowa pozwanego i jego możliwości zarobkowe uzasadniają podwyższenie - od dnia 26 listopada 2014r. - alimentów na rzecz B. J. (1) do kwoty żądanej w pozwie po 2.000 zł miesięcznie. Podkreślił, że T. J. pracuje jako (...). Wynagrodzenie pobiera co prawda jedynie w czasie gdy pracuje, jest jednak ono na tyle wysokie, że może utrzymać się z tych pieniędzy w okresie pobytu w kraju. Wynagrodzenie za kontrakt zawarty we wrześniu 2014 roku opiewało na kwotę ponad 6.000 euro miesięcznie.

Z uwagi na to, że przed wytoczeniem powództwa były niezaspokojone potrzeby powódki, bowiem powódka otrzymywała pomoc od dziadków oraz bliskiej rodziny, matka zaciągała pożyczki w zakładzie pracy, aby utrzymać studiującą córkę, zasadzono od pozwanego T. J. na rzecz powódki B. J. (1) kwotę 3.667 zł tytułem niezaspokojonych potrzeb, za okres od 1 października 2014r. do 25 listopada 2014r. płatnych z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki płatności od dnia wymagalności roszczenia.

Na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd zasądził od T. J. na rzecz B. J. (1) kwotę 4.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Nadto na podstawie art. 102 k.p.c. obciążył T. J. kosztami sądowymi w kwocie 900 zł, od ponoszenia których strona powodowa była zwolniona z mocy ustawy.

Wyrokowi w punkcie drugim nadano rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Pozwany T. J. zaskarżył powyższy wyrok apelacją, domagając się jego zmiany, poprzez oddalenie powództwa o alimenty za okres sprzed wytoczenia powództwa oraz poprzez ustalenie wysokości należnych powódce alimentów na kwotę 1.000 zł miesięcznie płatnych z góry począwszy od 26 listopada 2014 roku do 15-tego dnia każdego miesiąca, z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia do dnia 31 grudnia 2015 roku, od dnia 1 grudnia 2015 roku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W przypadku nie uwzględnienia żądania obniżenia alimentów do kwoty po 1000 złotych miesięcznie, pozwany wniósł o zmianę wyroku poprzez obniżenie wysokości zasądzonych od niego alimentów na rzecz powódki do kwoty po 1000 złotych miesięcznie w okresie od lipca do września każdego roku.

Nadto wniósł o zasądzenie na swoja rzecz zwrotu kosztów postepowania apelacyjnego. Skarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie art. 128 k.r.o., art. 135 k.r.o., art. 137 § 2 k.r.o. oraz art. 481 k.c.

Powódka w odpowiedzi na apelacje wniosła o jej oddalenie, względnie przychyliła się do wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej zasądzenia odsetek ustawowych w razie opóźnienia do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz odsetek za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku. Nadto domagała się zasądzenia na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o., rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich dzieci nie jest ograniczony terminem, a osiągnięcie przez dziecko określonego wieku nie stanowi przesłanki jego uchylenia. Nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego wykształcenia. Zależy on jedynie od tego, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jeżeli chodzi o dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, brać należy pod uwagę to, czy dokładają starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki (uzasadnienie Wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 12 maja 2014 r., II CA 224/14 – za pośrednictwem Systemu (...) Prawnej Lex).

Jednym z podstawowych założeń prawa rodzinnego jest obowiązek wzajemnego wspierania się członków rodziny, skonkretyzowany w przepisach regulujących obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka. Sam zaś obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w razie potrzeby także wychowania. O jego zakresie decydują w każdym przypadku usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego. Zakres tych potrzeb, które winny być przez rodziców zaspakajane, wyznacza treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dzieci i przygotowywać je należycie - odpowiednio do ich uzdolnień - do życia w społeczeństwie. Stosownie do tej dyrektywy, rodzice obowiązani są zapewnić dzieciom nie tylko środki na zakup żywności, czy odzieży, ale także na zaspokojenie ich potrzeb kulturalnych i wypoczynku. Zważyć nadto należy, że zgodnie z treścią art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Z przepisu tego wypływa wniosek, iż wysokość rat alimentacyjnych jest wypadkową pomiędzy usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego z jednej strony, z drugiej zaś - majątkowymi i zarobkowymi możliwościami zobowiązanego do alimentacji. W razie zaś zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Zmianą stosunków w rozumieniu przepisu art. 138 k.r.o., jest każda zmiana wpływająca na zmniejszenie lub zwiększenie kryteriów opisanych w przepisie art. 135 § 1 k.r.o. (zmiana ilościowa i jakościowa), z tym, że zmiana ta musi mieć charakter istotny (H. Haak, „Obowiązek alimentacyjny. Komentarz”, Toruń 1995, str. 139). Innymi słowy chodzi tutaj o istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie lub zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Trzeba w tym miejscu pamiętać, że przez ustawowe określenie "możliwości zarobkowe i majątkowe" rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych (Komentarz do art. 128, art. 129, art. 133, art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z. Krzemiński – za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Lex).

Odnosząc powyższe rozważania do realiów przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż bezsprzecznie od czasu wydania wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 20 czerwca 2006 roku w sprawie I RC 487/04, ustalającego wysokość zobowiązania alimentacyjnego, doszło między stronami do istotnej zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o.

Bezsprzecznie od tamtego momentu, tj. przez okres dziesięciu lat potrzeby powódki wzrosły. B. J. (1) nie jest już (...) dzieckiem uczęszczającym do szkoły podstawowej. Obecnie jest dorosłą kobietą. Ma (...) lata i od 2014 roku studiuje w systemie dziennym na kierunku biotechnologii na (...) G.. Oczywistym jest, że we wskazanym okresie nastąpił znaczny rozwój fizyczny powódki, a co za tym idzie wzrosły jej potrzeby w zakresie stosownej do wieku i okoliczności odzieży, środków higieny, czy też kosmetyków. Nadto ostatnie lata są dla powódki czasem wzmożonego rozwoju intelektualnego połączonego ze zdobywaniem nowych doświadczeń. Bez wątpienia będą one rzutowały na jej dalsze dorosłe już życie. Okres ten ma wpływ na zwiększenie nakładów finansowych, związanych chociażby z koniecznością zapewnienia mieszkania w miejscu studiów (1.000 zł miesięcznie), kosztami dojazdu na zajęcia i do domu rodzinnego, poszerzania horyzontów myślowych, ugruntowywaniem zdobytej dotychczas wiedzy, czy zakupem pomocy naukowych, kserowaniem notatek. Oprócz wydatków związanych z zakupem żywności, droższych podręczników, odzieży i innych rzeczy stosownych do wieku (...) kobiety, jaką jest B. J. (1), w tym wydatków związanych z zapewnieniem rozrywki i zaspokajaniem jej potrzeb kulturowych (kino, basen, siłownia, książki, płyty, wyjścia ze znajomymi), uzasadnione koszty utrzymania powódki obejmują również koszty jej leczenia. B. J. (1) ma problemy ze zdrowiem. Mimo młodego wieku przeszła już zabieg wycięcia (...). Korzysta 3-4 razy w roku z prywatnych wizyt lekarskich u (...)Koszt jednej wizyty wynosi 110 zł, dodatkowo przed każdą wizytą musi zrobić badanie USG za kwotę 80 zł oraz badania krwi za 50-60 zł. Ponadto z uwagi na nadmierne wypadanie włosów – co stanowi istotny problem dla młodej kobiety - korzysta z wizyt u lekarza(...)w L., koszt wizyty to 50-70 zł, przy czym dodatkowe zabiegi i terapie są dodatkowo odpłatne i wynoszą do 250 zł. Dodatkowo regularnie stosuje leki za które płaci 150 zł miesięcznie, maski do włosów koszt których wynosi 130 zł, a także dwa rodzaje szamponów, które kosztują 80 zł miesięcznie. Dwa razy w roku korzysta z prywatnych wizyt u g.. Jedna wizyta kosztuje ok. 200-250 zł.

Matka powódki J. Ż. nadal pracuje w (...) w S. na stanowisku (...)za wynagrodzeniem 4.320,41 zł netto w tym premia 731,50 zł. Spłaca pożyczkę w pracy na kwotę 4.000 zł, którą przeznaczyła na wynajem pokoju dla córki w G.. Obecnie mieszka w 3 pokojowym mieszkaniu w K., które nabyła od dewelopera za kwotę 150.000 zł. Pieniądze na zakup mieszkania uzyskała ze sprzedaży mieszkania w S. przy ul. (...). We wrześniu 2014 roku kupiła powódce laptopa za kwotę 2.592 zł. Co miesiąc przekazuje córce około 1.000 zł.

W czasie ustalania wysokości dotychczasowej raty alimentacyjnej pozwany T. J. pracował jako (...) pełniący funkcję (...). Osiągał miesięczne dochody w granicach 2.600-3.000 USD, czyli ok. 9.000 zł miesięcznie. Poza powódka nie miał nikogo na utrzymaniu. Obecnie T. J. ma (...) lat. Pracuje jako (...)w systemie kontraktowym u (...), z wynagrodzeniem podstawowym do grudnia 2014 roku - 2.238,46 euro, a od stycznia 2015 roku - 2.412,31 euro. Wynagrodzenie pobiera wyłącznie w okresie pracy. Zwykle jest (...) przez około 7 miesięcy, pozostałe 5 miesięcy spędza w kraju. Oprócz wynagrodzenia podstawowego otrzymuje dodatki za nadgodziny ryczałtowe 1.343,08 euro, miesięczne wynagrodzenie urlopowe 596,92 euro, miesięczny dodatek na utrzymanie w trakcie urlopu 116,92 euro, premia 2.354,62 euro. Pozwany mieszka wraz z żoną w domu jednorodzinnym wN.. Posiada dwa samochody 20-letnią H. (...) i 10-letnią H. (...). Spłaca kredyt w wysokości 2.500 – 3.000 zł, zaciągnięty na w 2009 r. na kwotę 380.000 zł. Koszty utrzymania domu wynoszą wedle jego deklaracji 1.500 zł prąd, 100 zł miesięcznie gaz, 2.000 – 2.500 zł opał na sezon zimowy.

T. J. nie utrzymuje kontaktów z powódką. Oprócz alimentów w żaden inny sposób nie partycypuje w kosztach jej utrzymania.

W ocenie Sądu Okręgowego, osiągane przez T. J. dochody pozwalają mu na alimentowanie powódki w kwocie 2.000 zł miesięcznie. Kwota ta odpowiada uzasadnionym potrzebom powódki oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym pozwanego. Uwzględnia przy tym zarówno stopień, w jakim pozwany powinien przyczyniać się do zaspokajania potrzeb swojej córki, jak i fakt, że powódka we wszystkich trudach życia może liczyć jedynie na matkę.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że mimo iż B. J. (1) jest dorosła i przez większą część roku mieszka w T., to weekendy i okresy wolne od nauki spędza w domu matki. Wbrew twierdzeniom pozwanego, to właśnie na tej ostatniej spoczywa wówczas ciężar osobistych starań o utrzymanie córki. To J. Ż. oprócz wsparcia pieniężnego, wspiera powódkę emocjonalnie i duchowo, troszczy w chorobie. Stara się też dać jej ciepło, które winna dostawać od obojga rodziców. Okazanie zainteresowania, wysłuchanie córki i udzielenie rady jak pokonać codzienne troski, świadczą o tym, że matka powódki dodatkowo w sposób pozafinansowy wypełnia swój obowiązek alimentacyjny wobec córki. Owe starania trudno wycenić finansowo. Bezsprzecznie są one jednak tak samo ważne, jak dostarczane powódce środki umożliwiające pokrycie kosztów jej utrzymania.

Mając na uwadze powyższe nie można podzielić poglądu apelującego, iż on i matka powódki winni w równym stopniu ponosić finansowy ciężar zaspokajania uzasadnionych potrzeb córki. Dodać należy, że wprawdzie sytuacja finansowa obojga rodziców B. J. (1) jest co najmniej dobra, nie mniej jednak pozwany posiada zdecydowanie większe możliwości majątkowe i zarobkowe, co musiało znaleźć odzwierciedlenie w stopniu jego partycypacji w kosztach utrzymania córki. Co więcej, powódka – jako jedyna córka pozwanego - ma prawo do takiej samej stopy życiowej, jak ojciec.

Zauważyć w tym miejscu należy, że rolą Sądu rozpoznającego sprawę o alimenty, nie jest szczegółowe (co do złotówki) wyliczenie uzasadnionych potrzeb uprawnionego, ani możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Doświadczenie życiowe uczy bowiem, że wartości te ulegają ciągłym zmianom, które niejednokrotnie nie sposób przewidzieć, a których wystąpienie – idąc tokiem rozumowania skarżącego – niemalże co miesiąc dawałyby jednej, bądź drugiej stronie zobowiązania alimentacyjnego możliwość wystąpienia z powództwem o obniżenie bądź podwyższenie raty alimentacyjnej. Sąd ma zatem na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego określić jedynie ogólnie kwotę uzasadnionych wydatków na utrzymanie uprawnionego i wartość środków, jakimi dysponuje zobowiązany tak, by nieznaczne i incydentalne wahania ich wysokości nie były zanadto odczuwalne dla żadnej ze stron.

Za chybione należało uznać twierdzenia pozwanego w kwestii bezzasadności żądania zasądzenia alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa.

Alimenty ze swej natury przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb bieżących. Dochodzenie ich za okres miniony dopuszczalne jest jedynie w przypadkach wyjątkowych. Uzyskanie alimentów za okres sprzed wniesienia pozwu uzależnione jest od wykazania przez wierzyciela, że jego usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem lub utrzymaniem i wychowaniem nie zostały za ten okres zaspokojone albo zostały zaspokojone dzięki np. zaciągniętym pożyczkom (Komentarz do art. 137 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – M. Andrzejewski – za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Lex).

Pozew w rozpoznawanej sprawie został złożony w dniu 26 listopada 2014 roku. W toku procesu strona powodowa wykazała, iż w okresie poprzedzającym wytoczenie powództwa zaciągnęła pożyczki, przeznaczone na zaspokojenie uzasadnionych potrzeb życiowych. Powódka zaciągnęła w tym zakresie zobowiązania u członków dalszej rodziny. Wobec faktu, iż B. J. (1) w owym czasie pozostawała osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, a uzyskiwane przez nią alimenty (500 zł) były z pewnością niewystarczające na pokrycie kosztów jej utrzymania w miejscu podjęcia studiów, oczywistym pozostawało, że musiała zaciągnąć zobowiązania finansowe, by zrealizować starania o podjęcie studiów i o uzyskaniu wyższego wykształcenia.

Sąd II instancji uznał za uzasadnione żądanie pozwanego w zakresie zmiany rozstrzygnięcia o odsetkach. Owa zmiana podyktowana była zarówno zmianą treści art. 481 § 1 k.c., która weszła w życie 1 stycznia 2016 roku, jak i miała na względzie, iż obowiązek zapłaty odsetek obciąża pozwanego jako dłużnika bez względu na przyczyny uchybienia terminowi płatności alimentów.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

W oparciu o art. 385 k.p.c., apelacja pozwanego została oddalona w pozostałym zakresie, jako bezzasadna (punkt 2 sentencji).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (punkt 3 sentencji).