Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2013r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie :

Przewodniczący: SSO Hanna Wujkowska

Sędziowie: SO Katarzyna Augustyniak

SO Regina Duda – Marciczewska /spr/

Protokolant: sekr. sądowy Karolina Płaczkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2013 r. we Włocławku

na rozprawie

sprawy z powództwa I. G.

przeciwko A. R.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego A. R.

od wyroku Sądu Rejonowego we W. - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 kwietnia 2013r. sygn. akt IV P (...)

1.  Zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 (drugim) i zasądza od pozwanego A. R. na rzecz powódki I. G. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego za I (pierwszą) instancję;

2.  Oddala apelację w pozostałej części;

3.  Zasądza od pozwanego A. R. na rzecz powódki I. G. kwotę 60 (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II (drugą) instancję.

Sygn. akt IV Pa 55/13

UZASADNIENIE

W dniu 6 lutego 2013 roku powódka I. G.wniosła do Sądu Rejonowego weW.pozew przeciwko pozwanemu A. R., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą PPH (...) we W., w którym domagała się zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 5.250,00 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

W uzasadnieniu pozwu I. G. szczegółowo argumentuje za zasadnością jej stanowiska co do meritum sprawy.

Na rozprawie pierwszoinstancyjnej w dniu 16 kwietnia 2013 roku pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasadzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych..

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew A. R. szczegółowo argumentuje za zasadnością jego stanowiska co do meritum sprawy.

Sąd Rejonowy we (...)wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2013 roku w sprawie o sygn. akt IV P (...)zasądził od pozwanego A. R.Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) we W.na rzecz powódki I. G.kwotę 5250 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę (pkt 1 sentencji); zasądził od pozwanego A. R.Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...)we W.na rzecz powódki I. G.kwotę 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2 sentencji); nakazał pobrać od pozwanego A. R.Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...)we W.na rzecz Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego we W.kwotę 263 złote tytułem opłaty sądowej, od uiszczenia której powódka była zwolniona (pkt 3 sentencji); wyrokowi w pkt 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1 750 złotych (pkt 4 sentencji).

W pisemnych motywach orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał na ustalenia faktyczne uzasadniające powyższe rozstrzygnięcia. Odnośnie orzeczenia o kosztach procesu podniesiono, że w tym zakresie Sąd orzekł na podstawie art. 98 w zw. z art. 99 k.p.c. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, a dodatkowo w oparciu o treść art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2010, Nr 90, poz. 594 ze zm.). Na zasądzone na rzecz pozwanego koszty procesu złożyły się koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie § 11 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U 2002 nr 163 poz. 1349). Jednocześnie Sąd obciążył pozwanego pozostałymi kosztami postępowania sądowego, na które złożyła się opłata od pozwu w kwocie 263 zł. W uchwale z dnia 5 marca 2007 roku sygn. akt I PZP l/07 Sąd Najwyższy orzekł bowiem, iż ,, sąd w orzeczeniu kończącym w instancji sprawę z zakresu prawa pracy, w której wartość przedmiotu sporu nie przekracza kwoty 50.000 złotych obciąży pozwanego pracodawcę na zasadach określonych w art. 113 ust 1 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych, kosztami sądowymi, których nie miał obowiązku uiścić pracownik wnoszący powództwo”.

Od wyroku Sądu I instancji apelację wywiódł pozwany wnosząc o zmianę w całości zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego we (...)i oddalenie
powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według
norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego we (...)i przekazanie prawy o ponownego rozpoznania przez ten Sąd przy uwzględnieniu kosztów postępowania przed Sądem apelacyjnym według norm przepisanych. Apelujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi m.in. naruszenie prawa procesowego — art. 98 kpc i art. 99 kpc w zw. z § 11 Rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez
radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002, nr 163, poz. 1349 ze zm.).

W uzasadnieniu apelacji skarżący szczegółowo argumentuje za zasadnością jego stanowiska co do meritum sprawy. Odnośnie orzeczenia o kosztach procesu podniesiono, że zgodnie z ogólną regułą rządząca kosztami procesu w postępowaniu cywilnym, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Art. 98 § 3 kpc wskazuje, iż do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W myśl art. 99 kpc, stronom reprezentowanym przez radcę prawnego lub rzecznika patentowego oraz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (tak np. post. SN z dnia 9 VI 2010 r., sygn. akt II PZ 20/10, http://www.sn .pl/Sites/orzecznictwo/Orzeczenia2/Il%2OPZ%2020-10pdf), stawka wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w sprawie o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę (przywrócenie do pracy) jaki i w sprawie o odszkodowanie za niezasadne lub niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, winna być taka sama. Z tego też względu, Sąd I Instancji rozstrzygając o kosztach procesu w niniejszej sprawie w pkt II wyroku powinien za podstawę rozstrzygnięcia przyjąć stawkę wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 60 złotych, zgodnie z treścią § 11 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
Sąd I Instancji zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zamiast 60 zł, naruszył wskazane powyżej przepisy postępowania cywilnego. Naruszenie to, co oczywiste miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na apelację powódka szczegółowo argumentuje za zasadnością jej stanowiska co do meritum sprawy.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego podlegała uwzględnieniu jedynie w części dotyczącej orzeczenia w postaci rozstrzygnięcia o kosztach procesu poprzez zasądzenia od pozwanego A. R.Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...)we W.na rzecz powódki I. G.kwoty 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W pozostałym zakresie apelację jako bezzasadną oddalono na mocy art. 385 kpc.

Mając na uwadze treść art. 387 § 1 zd. 2 kpc, wobec braku stosownego żądania stron, poniżej niniejszy dokument skoncentruje się li tylko na kwestii uzasadnienia orzeczenia Sądu II instancji o charakterze reformatoryjnym.

Wskazać w tym miejscu należy, iż zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z § 3 wskazanego przepisu do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez fachowego pełnomocnika zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego fachowego pełnomocnika, koszty sądowe, oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Wysokość wynagrodzenia radcy prawnego uregulowana została przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity z dnia 25 lutego 2013 roku, Dz.U. z 2013, poz. 490). Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 1 wskazanego aktu prawnego, minimalną stawką opłaty za czynności radców prawnych , za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne wynosi 60 złotych, a z kolei zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 2 wskazanego aktu prawnego, minimalną stawką opłaty za czynności radców prawnych, za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy o odszkodowanie stanowi 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Z kolei zgodnie z § 6 pkt 4 cytowanego rozporządzenia stawki minimalne przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 5.000 złotych do 10.000 złotych wynoszą 1.200 złotych. Zgodnie z § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Zgodnie z § 2 ust. 2 zd. 2 tego przepisu zasądzona przez sąd opłata nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna określona w rozdziałach 3-4 tego rozporządzenia.

W niniejszej sprawy zauważyć należy, iż roszczenie o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne (a po rozwiązaniu umowy o pracę - o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach, art. 45 § 1 kp) lub o przywrócenie do pracy w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 56 § 1 kp) oraz roszczenie o odszkodowanie (art. 45 § 1 kp i art. 56 § 1 kp) są nie tylko alternatywne, ale także ekwiwalentne. Roszczenie o odszkodowanie jest substytutem roszczenia o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy. W taki sposób traktuje je prawo materialne (Kodeks pracy), pozwalając nie tylko pracownikowi na dokonanie swobodnego wyboru między nimi, ale także sądowi na orzeczenie o żądaniu ekwiwalentnym w stosunku do wybranego przez pracownika nawet wbrew jego woli i zgłoszonemu oraz popieranemu przez niego roszczeniu (art. 45 § 2 kp i art. 56 § 2 kp oraz art. 264 § 1 i 2 kp). Podobnie traktuje te roszczenia prawo procesowe (art. 4771 § 2 kpc). Przy rozpoznawaniu i rozstrzyganiu sprawy o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy) lub o odszkodowanie, podstawy prawne roszczeń są takie same (zastosowanie znajdują te same przepisy kodeksu pracy), przesłanki materialnoprawne są identyczne (rozwiązanie umowy o pracę jest niezgodne z prawem lub nieuzasadnione), ustalenia wymagają te same okoliczności faktyczne, a wysokość odszkodowania (odpowiednio zryczałtowana - art. 471 kp i art. 58 kp) nie jest istotą takiego procesu i na ogół nie jest przedmiotem sporu. Również formuła odwołania od wypowiedzenia (art. 44 kp i art. 264 § 1 kp) sprawia, że odwołanie dotyczy w takim samym stopniu uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, jak i odszkodowania. Jest to zatem ten sam rodzaj sprawy, sprowadzający się w istocie do tego samego, niezależnie od zgłoszonego przez pracownika żądania. Z tej przyczyny wynagrodzenie pełnomocnika powinno być ustalane według tych samych zasad (na tej samej podstawie) - albo w obu przypadkach jako pochodna stawki minimalnej odniesionej do wartości przedmiotu sprawy, albo w obu przypadkach jako pochodna zryczałtowanej stałej kwoty stawki minimalnej.

Jeżeli pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu alternatywnie roszczeń, a roszczenie to okaże się nieuzasadnione, sąd pracy może z urzędu uwzględnić inne roszczenie alternatywne. Ta możliwość działania przez sąd pracy z urzędu, wbrew woli pracownika, jest podstawowym argumentem przemawiającym za tym, aby przy zasądzaniu zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w sprawie toczącej się na skutek odwołania pracownika od wypowiedzenia umowy o pracę wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika było określane według tych samych zasad (na tej samej podstawie) niezależnie od wyboru żądania przysługującego pracownikowi i niezależnie od tego, które z przysługujących alternatywnie roszczeń uwzględni sąd pracy. Inaczej mówiąc, stawka minimalna opłat za czynności adwokata lub radcy prawnego powinna być taka sama zarówno w sprawie o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy), jak i w sprawie o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę albo z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia. W każdej z tych spraw rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany i niezbędny nakład pracy pełnomocnika jest taki sam, niezależnie od wybranego przez pracownika lub uwzględnionego przez sąd pracy z urzędu alternatywnego roszczenia.

Trzeba w tym miejscu wskazać, iż Sąd Najwyższy w swym orzecznictwie dał wyraz stanowisku, że przyjęte w rozporządzeniu rozwiązanie, polegające na przyznaniu stawek minimalnych za prowadzenie spraw, w których pracownik dochodzi uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, czy przywrócenia do pracy (§ 11 ust 1 pkt 1 rozporządzenia) i zarazem potraktowanie takiego samego rodzaju spraw odmiennie, ze względu na możliwość zasądzenia alternatywnego roszczenia w postaci odszkodowania (§ 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia), a co za tym idzie innego sposobu ustalania wysokości opłaty za czynności radców prawnych, jest wadliwe ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2010 roku, sygn. akt II PZ 20/10).

W sprawie toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony należy zatem przy zasądzaniu kosztów zastępstwa prawnego przyjmować podstawę prawną z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, niezależnie od wyboru żądania ( vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2002 r. III PZP 15/02, OSNP 2003, nr 12, poz. 285).

W niniejszej sprawie, toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, Sąd I instancji winien zatem, interpretując powyżej cytowane przepisy zgodnie z poczynionymi wyżej rozważaniami, mając na uwadze charakter sprawy oraz przyczynienie się i wkład pracy pełnomocnika powódki w jej rozwiązanie, na podstawie § 11 ust. 1 pkt 1 cyt. rozporządzenia zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę stanowiącą jednokrotność w/w stawki minimalnej, tj. kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za I instancję.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uwzględnił apelację zgodnie z treścią art. 386 § 1 kpc w zakresie orzeczenia o kosztach procesu.

O kosztach zastępstwa procesowego za drugą instancję Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o zasadę kosztów celowych i odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 kpc in fine w zw. z art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 kpc, mając nadto na uwadze złożony w trybie art. 109 § 1 kpc wniosek fachowego pełnomocnika powódki, a także na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity z dnia 25 lutego 2013 roku, Dz.U. z 2013, poz. 490) w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 oraz § 2 pkt 2 przedmiotowego rozporządzenia i w konsekwencji zasądził od strony ,,przegrywającej” postępowanie w sprawie, w tym także odwoławcze, tj. pozwanego A. R. (jego uznano za stronę przegrywającą sprawę albowiem powództwo I. G. uwzględniono, a apelację pozwanego co do meritum oddalono), na rzecz strony ,,wygrywającej” postępowanie odwoławcze, tj. powódki I. G., kwotę 60 złotych. Rozstrzygając w omawianym zakresie uwzględniono niezbędny nakład pracy pełnomocnika, czynności podjęte przez niego w sprawie, charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.