Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie, który do Sądu Rejonowego w S. wpłynął w dniu 16 lutego 2015 r., powód J. Ł. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego M. S. kwoty 990,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. W tym samym piśmie powód zamieścił żądanie zasądzenia na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu – z wyszczególnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu ustanowiony przez powoda pełnomocnik wskazał, iż w wyniku scalenia i melioracji gruntów wsi S., przeprowadzonych w roku 1974, wspólnota gruntowa wsi S. otrzymała we władanie na zasadach posiadania samoistnego działkę gruntów o powierzchni (...) ha, oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...).

W dalszej części uzasadnienia tego pisma pełnomocnik J. Ł. podniósł, że na mocy udzielonego przed notariuszem w dniu 24 czerwca 2013 r. pełnomocnictwa, powód został umocowany przez córkę B. M. oraz zięcia D. M. do zarządu i administrowania gospodarstwem rolnym położonym w obrębie ewidencyjnym S., w gminie K., w powiecie (...), w województwie (...), oraz do występowania w ich imieniu przed wszystkimi organami władzy, administracji państwowej i samorządowej, sądami, instytucjami, osobami fizycznymi i prawnymi, a w szczególności Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Pełnomocnik powoda wywiódł następnie, iż szkoda w majątku powoda powstała na skutek dwukrotnego zawinionego działania pozwanego M. S., który zdewastował istniejące dwa ogrodzenia. Pierwsze zdarzenie miała miejsce w maju 2012 r., natomiast drugie w lipcu 2013 r. W obu sytuacjach pozwany dwukrotnie zniszczył posadowiony na nieruchomości córki powoda ogrodzenie. Zaznaczył przy tym, iż ogrodzenie na nieruchomości istniało od 1974 r. i nikt nie zgłaszał żadnych roszczeń ani pretensji do sposobu, w jaki współwłaściciele wyżej wymienionej nieruchomości z niej w sposób zgodny korzystali.

Jak twierdził dalej pełnomocnik J. Ł., na skutek zdarzenia z maja 2012 r. zniszczeniu uległo ogrodzenie biegnące pomiędzy nieruchomościami oznaczonymi numerami geodezyjnymi (...). Przedmiotowe ogrodzenie posiadało 95 m długości. Natomiast na skutek zdarzenia z lipca 2013 r. zniszczeniu uległo podwójne ogrodzenie oznaczone na mapie geodezyjnej kolorem zielonym, o długości 160 m, czyli łącznie 320 m. Ogrodzenie zostało celowo w 1974 roku zbudowane przez powoda, aby móc zapewnić wszystkim osobom korzystającym z przedmiotowej nieruchomości swobodne przepędzanie bydła do swoich właściwych części nieruchomości. Taki sposób ogrodzenia zapewniał bezpieczeństwo w przepędzaniu bydła i unikanie sytuacji niszczenia nieruchomości przez zwierzęta gospodarskie.

Po przedstawieniu sposobu wyliczenia wielkości szkody powstałej w majątku powoda ustanowiony przez J. Ł. pełnomocnik opisał przesłanki odpowiedzialności cywilnej za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym pozwanego, po czym przytoczył dominującą w orzecznictwie definicję szkody.

W odpowiedzi na pozew opatrzonej datą 8 kwietnia 2015 r. pozwany M. S. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu tego pisma pozwany zaprzeczył przedstawionym w uzasadnieniu pozwu twierdzeniom, iż to on sprawcą deliktu, w wyniku którego powstała w mieniu powoda J. Ł. szkoda.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Przytoczone w uzasadnieniu pozwu okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie prowadzą do konkluzji, że za podstawę prawną odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego powód J. Ł. upatruje jeden z przepisów z zespołu, który ustawodawca wyodrębnił w tytule VI trzeciej księgi kodeksu cywilnego (art. 415–449 k.c.), i który to przepis – podobnie jak i pozostałe z tego zespołu – nie wiąże odpowiedzialności za szkodę z niewykonaniem wiążącego już strony stosunku zobowiązaniowego (art. 471 i n. k.c.), lecz z ujemnie ocenianymi zachowaniami podmiotów i innymi zdarzeniami normatywnie określonymi, których zaistnienie jest pierwotnym źródłem stosunku prawnego – obowiązku naprawienia szkody danym zdarzeniem spowodowanej.

Przesłankami odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego – bo o nim mowa w pośrednim akapicie – są szkoda, czyn sprawczy noszący znamiona winy oraz związek przyczynowy pomiędzy tym czynem a szkodą. Wystąpienie z roszczeniem odszkodowawczym wymaga wykazania przez powoda istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności strony pozwanej.

Do przyjęcia odpowiedzialności deliktowej dłużnika konieczne jest jednoczesne wykazanie trzech niezbędnych przesłanek tejże, tj. winy, szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy winą a szkodą. Brak jednej z nich zwalnia z analizowania pozostałych, bowiem odpowiedzialność cywilna za popełniony delikt wówczas nie zachodzi (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 czerwca 2015 r., I ACa 61/15, LEX nr 1916675).

Wedle powszechnie aprobowanych poglądów doktryny i aktualnego w tej mierze orzecznictwa Sądu Najwyższego, szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (tak w szczególności Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 11 lipca 1957 r., 2 CR 304/57, OSN z 1958 r., Nr III, poz. 76, w orzeczeniu z dnia 22 listopada 1963 r., III PO 31/63, OSNCP z 1964 r., z. 7-8, poz. 128 oraz w wyroku z dnia 7 sierpnia 2003 r., IV CKN 387/01, LEX nr 141410; zob. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 maja 2015 r., I ACa 1780/14, LEX nr 1771048).

Tak więc wysokość odszkodowania – które powinno ściśle odpowiadać wysokości szkody (art. 361 § 1 k.c.) – winna wyrównywać różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym poszkodowanego, a tym stanem, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę, tj. hipotetycznym.

Na mocy umowy darowizny, zawartej w dniu 18 stycznia 2010 r. w formie aktu notarialnego – sporządzonego w Kancelarii Notarialnej L. N. w S., za numerem Repertorium A (...) – K. Ł. i J. Ł. darowali swojej córce B. Ł., poza gospodarstwem rolnym szczegółowo opisanym w § 2 tego aktu, udział we wspólnocie gruntowej (...) wynoszący (...) części, tj. udział w takiej w wysokości w działce położonej w obrębie S., w gminie K., w powiecie (...), w województwie (...), oznaczonej w rejestrze gruntów numerem (...), o powierzchni (...) ha, a B. Ł. oświadczyła wówczas, że tę darowiznę przyjmuje będą panną (dowód: wypis z aktu notarialnego, sporządzonego w dniu 18 stycznia 2010 r. w Kancelarii Notarialnej L. N. w S., za numerem Repertorium A (...) – k. 95-102).

W ramach przytoczenia w uzasadnieniu pozwu okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie ustanowiony przez powoda pełnomocnik wskazywał, podobnie jak w piśmie procesowym z dnia 10 października 2015 r. (k. 104-105), że oznaczona w pozwie szkoda powstała na skutek dwukrotnego zawinionego działania pozwanego M. S., który zdewastował istniejące dwa ogrodzenia – jedno biegnące pomiędzy nieruchomościami położonymi we wsi S., oznaczonymi w rejestrze gruntów jajko działki o numerach (...), drugie, podwójne, położone w granicach działki położonej w obrębie S., oznaczonej w rejestrze gruntów numerem (...), o powierzchni (...) ha.

W ramach wstępnego wyjaśnienia stanowisk stron (potocznie zwanego informacyjnym wysłuchaniem stron) powód przyznał – na rozprawie wyznaczonej na dzień 23 września 2015 r. – że dokonywał naprawy tych ogrodzeń ze środków finansowych przekazanych na ten cel przez córkę B. Ł. (która obecnie nosi nazwisko w brzmieniu (...); zob.: protokół rozprawy wyznaczonej na dzień 23 września 2015 r. – k. 81 verte). To przyznanie zostało powtórzone przez pełnomocnika powoda w piśmie w piśmie procesowym z dnia 10 października 2015 r. (k. 104-105).

W tym ostatnim piśmie pełnomocnik J. Ł. zamieścił wniosek o zawiadomi B. M. o niniejszym procesie – w celu wstąpienia do sprawy w charakterze powoda.

Postanowieniem wydanym w dniu 8 października 2015 r. Sąd na mocy art. 196 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. zawiadomił o niniejszym, toczącym się procesie B. M..

Art. 196 k.c. stanowi w § 1, że jeżeli okaże się, że powództwo zostało wniesione nie przez osobę, która powinna występować w sprawie w charakterze powoda, sąd na wniosek powoda zawiadomi o toczącym się procesie osobę przez niego wskazaną. Osoba ta może w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia wstąpić do sprawy w charakterze powoda.

Z kolei wedle regulacji z § 2 art. 196 k.c. osoba zawiadomiona, która zgłosiła przystąpienie do sprawy w charakterze powoda, może za zgodą obu stron wstąpić na miejsce strony powodowej, która wówczas będzie od udziału w sprawie zwolniona. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony powodowej pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie dotychczasowych kosztów od osoby, która poprzednio występowała jako powód.

B. M. w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia wstąpiła do sprawy w charakterze powoda (zob. pismo procesowe ustanowionego przez nią pełnomocnika z dnia 26 października 2015 r. – k. 118).

Jednakże na rozprawie wyznaczonej na dzień 30 marca 2016 r. pozwany M. S. oświadczył, że nie wyraża zgody na wstąpienie na miejsce dotychczasowej strony powodowej (czyli powoda J. Ł.) powódki B. M..

Mając na uwadze przyznany przez dotychczasową stronę powodową (czyli powoda J. Ł.) całkowity brak legitymacji procesowej do wystąpienia z roszczeniem oznaczonym w pozwie z dnia 30 stycznia 2015 r., Sąd wyrokiem częściowym wydanym w dniu 30 marca 2016 r. powództwo J. Ł. o zapłatę kwoty 990,00 zł, skierowane przeciwko M. S., oddalił – na mocy art. 6 k.c. (art. 317 § 1 k.p.c.; wyrok częściowy może być bowiem wydany co do jednego ze współuczestników, jeżeli nie jest to współuczestnictwo konieczne i jednolite; brak wymaganej przez art. 196 § 2 k.p.c. zgody obu dotychczasowych stron powoduje utrzymanie się po stronie powodowej współuczestnictwa procesowego konkurencyjnego, gdyż dopiero sąd w wyroku rozstrzyga, czy i któremu z powodów przysługuje roszczenie; do takiego współuczestnictwa stosuje się przepisy o współuczestnictwie zwykłym – art. 198 § 4 k.p.c. w zw. z art. 73 § 1 k.p.c.).

Dalsze procedowanie przez Sąd Rejonowy w S. w sprawie z powództwa B. M. przeciwko M. S. o zapłatę kwoty 990,00 zł będzie miało miejsce po uprawomocnieniu się wyroku częściowego, wydanego w dniu 30 marca 2016 r. w sprawie z powództwa J. Ł. przeciwko M. S. o zapłatę kwoty 990,00 zł._