Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 marca 2016r. w S.

odwołania Z. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 31 lipca 2015 r. Nr (...)

w sprawie Z. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że Z. Ł. przysługuje prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2015 roku.

Sygn. akt IV U 1117/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 lipca 2015 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił Z. Ł. przyznania prawa do emerytury, wskazując, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu ZUS wskazał, iż ubezpieczony udowodnił jedynie 24 lat, 7 miesięcy i 29 dni stażu ubezpieczeniowego, w tym 3 lata, 10 miesięcy i 8 dni pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uwzględnił jako okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia ubezpieczonego: od 24 maja 1974 r. do 1 lutego 1975 r. w M. (...) w N., ze względu na nieprzedstawienie stosownego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz od 3 listopada 1975 r. do 31 października 1987 r. w Spółdzielni (...) w M., z powodu nieprawidłowego określenia stanowiska pracy w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od wyżej wymienionej decyzji złożył ubezpieczony Z. Ł. wnosząc o jej zmianę lub uchylenie i przyznanie mu prawa do emerytury. Z. Ł. domagał się zaliczenia do ogólnego stażu ubezpieczeniowego pobierania praktycznej nauki zawodu w Państwowym Ośrodku (...) w M. w czasie roku szkolnego 1969/1970 r. Ubezpieczony podniósł, iż w kwestionowanym przez organ rentowy okresie od 3 listopada 1975 r. do 25 października 1987 r. pracował w warunkach szczególnych w Spółdzielni (...) Oddział w M.. W początkowym okresie, tj. do 25 października 1978 r. ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy ciągnika, zaś po tej dacie operatora koparki. W ocenie autora odwołania, do stażu pracy w warunkach szczególnych powinien mu zostać zaliczony okres pracy na stanowisku operatora sprzętu budowlanego od 4 stycznia 1988 r. do 11 maja 1991 r. w (...) Zespole (...) (odwołanie k. 1-4).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując argumentację i stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 6-7).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 18 czerwca 2014 r. Z. Ł. ukończył 60 lat, natomiast dnia 7 lipca 2015 r. (data prezentaty) złożył do (...) Oddział w S. wniosek o przyznanie emerytury w warunkach szczególnych (wniosek k. 1-4 a. e.).

Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lat, 7 miesięcy i 29 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 24 lata, 6 miesięcy i 7 dni, a okresy nieskładkowe 1 miesiąc i 22 dni. Organ rentowy uznał, iż ubezpieczony posiada stażu pracy w warunkach szczególnych wynoszący 3 lata, 10 miesięcy i 8 dni. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył pracę od 1 sierpnia 1992 r. do 31 lipca 1996 r. w M.-B. w M.. Nie zaliczył natomiast do pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w od 24 maja 1974 r. do 1 lutego 1975 r. w M. (...) w N., ze względu na nieprzedstawienie stosownego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz od 3 listopada 1975 r. do 31 października 1987 r. w Spółdzielni (...) w M., z powodu nieprawidłowego określenia stanowiska pracy w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Na tej podstawie, z uwagi na nieudowodnienie przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 r. 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych, organ rentowy odmówił Z. Ł. prawa do emerytury (decyzja k. 37 a. e.).

Ubezpieczony Z. Ł. w okresie w roku szkolnym 1969/1970 był uczniem klasy pierwszej (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących w M.. W dniu 2 września 1969 r. rozpoczął praktyczną naukę zawodu w Państwowym Ośrodku (...) w M. (zaświadczenie wydane przez Zespół Szkół Zawodowych Nr (...) w M. k. 5). W dniu 24 września 1969 r. między S. Ł. jako opiekunem prawnym ubezpieczonego i Państwowym Ośrodkiem (...) w M. została zawarta umowa o naukę zawodu w zakresie mechanik samochodowo-ciągnikowy (umowa o naukę zawodu z dnia 24 września 1969 r. k. 9, przyjęcie do pracy młodocianego k. 9v). Umowa miała obowiązywać w okresie od 24 września 1969 r. do 31 sierpnia 1973 r., jednakże faktycznie obowiązywała do końca roku szkolnego, tj. do czerwca 1970 r., gdyż Z. Ł. nie otrzymał promocji do drugiej klasy. W tym czasie Z. Ł. przez 3 dni odbywał 8-godzinne praktyki i przez 2 dni pobierał naukę w szkole, a za pracę na praktykach otrzymywał wynagrodzenie (zeznania ubezpieczonego k. 33).

Ubezpieczony Z. Ł. w okresie od 3 listopada 1975 r. do 31 października 1987 r. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w M.. Od początku zatrudnienia do 25 października 1978 r. ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy ciągnika. Do zadań ubezpieczonego jako traktorzysty należało przewożenie z wagonów do Gminnych Spółdzielni położonych na obszarze powiatu (...) m. in. nawozów oraz wapna. Powyższe odbywało się przy użyciu ciągnika i dwóch przyczep. Pracę tę ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do 25 października 1978 r. W dniu 24 października 1978 r. ubezpieczony nabył uprawnienia na operatora koparki i w związku z powyższym od 26 października 1978 r. do 31 października 1987 r. ubezpieczony podjął u tego samego pracodawcy zatrudnienie na stanowisku operatora koparki. Do jego obowiązków należała praca przy wyładunku nawozów, wapna palonego oraz materiałów sypkich z wagonów na samochody. Ubezpieczony dokonywał powyższego przy użyciu koparki gąsiennicowej. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (zeznania ubezpieczonego k. 33, zeznania świadków A. C. i B. C. k. 31v-32, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wydane przez Spółdzielnię (...) w M. k. 15 a. e., ogólne świadectwo pracy wydane przez Spółdzielnię (...) w M. k. 24 a. e., uprawnienie nr (...) wydane przez Komisję E.-Kwalifikacyjną dla maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych- akta osobowe z (...) Zespołu (...), dokumenty znajdujące się w aktach osobowych z (...) w M.).

Z. Ł. w okresie od 4 stycznia 1988 r. do 11 maja 1991 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze na stanowisku operatora sprzętu budowlanego w (...) Zespole (...). W dniu 4 stycznia 1988 r. ubezpieczony zawarł z (...) S. umowę o pracę na czas określony, a dnia 1 maja 1988 r. została zawarta pomiędzy wyżej wymienionymi stronami kolejna umowę o pracę na czas nieokreślony. Do zadań ubezpieczonego podczas wskazanego zatrudnienia należało wykonywanie przy użyciu koparki gąsiennicowej wykopów pod budowę domów oraz pod kanalizację. Pracę na stanowisku operatora koparki (...) Zespole (...) ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Obszar, na którym odbywały się prace składał się z piaszczystych terenów, co powodowało, iż prace ziemne mogły być wykonywane również w okresie zimowym. W czasie powyższego zatrudnienia ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego w wymiarze 33 dni, tj. 14 października 1988 r., 21-28 lutego 1990 r., 5-10 lipca 1990 r., 8 sierpnia 1990 r., 18 września 1990 r., 20 kwietnia- 11 maja 1991 r. (świadectwo pracy wydane przez (...) S. k. 25 a. e., dokumenty znajdujące się w aktach osobowych z (...) S., w tym umowy o pracę z dnia 4 stycznia 1988 r. oraz z dnia 1 maja 1988 r.).

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność niesporna - oświadczenie zawarte we wniosku k. 2 a. e.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. Ł. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Stosownie do treści § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w wyżej wymienionym wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było ustalenie czy Z. Ł. na datę 1 stycznia 1999 r. legitymuje się 25-letnim stażem ubezpieczeniowym, w tym okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Po przeprowadzonej analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie, Sąd stwierdził, że Z. Ł. na dzień 1 stycznia 1999 r. posiada co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Do okresów składkowych należy bowiem doliczyć czas praktycznej nauki zawodu ubezpieczonego w Państwowym Ośrodku (...) w M., tj. okres od 24 września 1969 r. do 24 czerwca 1970 r. (9 miesięcy). Za datę początkową powyższego okresu uznać należy dzień zawarcia przez opiekuna prawnego ubezpieczonego umowy z Państwowym Ośrodkiem (...) w M. o naukę zawodu. Jako datę końcową, przyjąć należy koniec roku szkolnego 1969/1970. Ubezpieczony nie otrzymał bowiem promocji do następnej klasy i zaprzestał od kolejnego roku szkolnego nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących w M.. Zazwyczaj rok szkolny kończy się w okolicach 24 czerwca. Stąd też Sąd przyjął, iż ubezpieczony pobierał praktyczną naukę zawodu przez okres 9 miesięcy. Sąd uznał, iż zebrane w sprawie dokumenty w postaci umowy z dnia 24 września 1969 r. o przyuczenie do zawodu mechanika samochodowo-ciągnikowego (k. 9), zaświadczenie o pobieraniu nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących w M. (k. 5), przyjęcia do pracy młodocianego (k.9v) oraz zeznań ubezpieczonego (k. 33) są wiarygodne i spójne. Jak stanowi art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, za okresy składkowe uważa się również okres zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r. Przepisy, o których mowa powyżej, zawarte zostały w ustawie z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z 1958 Nr 45 poz. 226 ze zm.). Jak uregulowano w art. 1 przywołanej ustawy, młodocianymi są osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 lat życia. W art. 9 ust. 1 wskazano, iż zakład pracy przyjmując młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy jest obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego. Stwierdzić należy, iż umowa z dnia 24 września 1969 r. spełnia powyższe warunki. Określono w niej zawód tj. mechanik samochodowo-ciągnikowy oraz wskazano czas, w którym umowa miała obowiązywać. Spełniono również warunek oznaczenia zasadniczych uprawnień ubezpieczonego. A zatem, należy uznać, iż ubezpieczony wypełnił warunki do uznania go za młodocianego przyjętego na naukę zawodu w rozumieniu powyższego przepisu. Artykuł 10 wyżej wymienionej ustawy o nauce zawodu stanowi, iż okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia. Z tego też powodu należy zaliczyć powyższy okres praktycznej nauki zawodu jako okres zatrudnienia Z. Ł.. Po z sumowaniu tego okresu, tj. 9 miesięcy z czasem uprzednio uznanym przez ZUS, czyli 24 lata, 7 miesięcy i 29 dni, stwierdzić należy, iż ubezpieczony posiada co najmniej 25 lat stażu ubezpieczeniowego.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika również, iż Z. Ł. posiada ponad 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych. Sąd zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w tych warunkach sporne okresy od 3 listopada 1975 r. do 25 października 1978 r. (na stanowisku traktorzysty), od 26 października 1978 r. do 31 października 1987 r. (na stanowisku operatora koparki) oraz od 4 stycznia 1988 r. do 11 maja 1991 r. (na stanowisku operatora koparki). Odnośnie pierwszego z wymienionych okresów Sąd oparł się na zeznaniach ubezpieczonego (k. 33) oraz świadka A. C. (k. 31v-32), które uznał za wiarygodne. Wynika z nich, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do 25.10.1978 r. wykonywał pracę na stanowisku traktorzysty w Spółdzielni (...) w M., a po nabyciu uprawnień na operatora koparki od 26 października 1978 r. do 31 października 1987 r. pracował jako operator koparki gąsiennicowej i zajmował się wyładunkiem nawozów, wapna palonego oraz materiałów sypkich z wagonów na samochody ciężarowe (zeznania ubezpieczonego k. 33, zeznania świadka B. C. k. 32). Zeznania te uznać należy za spójne, logiczne i wiarygodne. Wskazać również należy, iż świadkowie A. C. oraz B. C. pracowali w tym samym czasie co ubezpieczony w (...) w M., wobec czego wiedzieli, na czym polegała praca ubezpieczonego. Zeznania świadków korespondują również ze świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych (k. 15 a. e.) oraz ogólnym świadectwem pracy (k. 24 a. e.). Odnośnie okresu od 4 stycznia 1988 r. do 11 maja 1991 r. Sąd przyjął, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze wykonywał pracę operatora koparki na rzecz (...) S. wykonując wykopy pod budowę domów oraz pod kanalizację. Powyższe wynika ze spójnych i wiarygodnych zeznań ubezpieczonego oraz pracujących w tym okresie w (...) S. na stanowiskach operatora ciężkich maszyn budowlanych i operatora koparki świadków: M. B. oraz J. Z. (k. 32-32v). Powyższy obraz wyłania się również z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych, w tym umów o pracę z dnia 4 stycznia 1988 r. oraz z dnia 1 maja 1988 r. jak również znajdującego się w aktach emerytalnych (k. 25) ogólnego świadectwa pracy.

Pracę ubezpieczonego w wyżej wymienionych okresach uznać należy za pracę w warunkach szczególnych. Praca kierowcy ciągnika została wymieniona wprost w wykazie A, dziale VIII poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Świadczona przez Z. Ł. praca przy wyładowywaniu nawozów, wapna palonego oraz materiałów sypkich przy użyciu koparki gąsiennicowej w (...) w M. powinna zostać zakwalifikowana jako wymieniona w przywołanym wykazie w dziale VIII poz. 1 (ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie). Z kolei praca na stanowisku operatora koparki wykonywania przez ubezpieczonego w (...) S. powinna zostać zakwalifikowana jako wymieniona w przywołanym wyżej wykazie w dziale V, poz. 3 (prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych). Podkreślić należy, iż dla kwalifikacji danego zatrudnienia jako pracy w warunkach szczególnych decydujące znacznie ma rodzaj faktyczne wykonywanej pracy, nie zaś treść dokumentów pracowniczych. Sam brak stosownego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub jego błędy formalne nie mogą mieć decydującego znaczenia dla kwalifikacji danej pracy jako pracy w warunkach szczególnych, zwłaszcza, gdy wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego wyraźnie świadczy, że ubezpieczony pracę taką wykonywał.

Po zaliczeniu okresu od 3 listopada 1975 r. do 31 października 1987 r. (tj. zatrudnienie w (...) w M. - 11 lat, 11 miesięcy i 28 dni) oraz okresu od 4 stycznia 1988 r. do 11 maja 1991 r. (tj. zatrudnienie w (...) S. bez okresów korzystania z urlopów bezpłatnych w wymiarze 33 dni, czyli czas 3 lat, 3 miesięcy i 6 dni) jako czasu pracy w warunkach szczególnych z okresem zaliczonym przez ZUS stwierdzić należy, iż ubezpieczony spełnia na dzień 1 stycznia 1999 r. przesłankę 15 lat pracy w wyżej wymienionych warunkach, gdyż wykazał łączy staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 19 lat, 12 dni, razem z okresem uznanym przez organ rentowy.

Powyższe powoduje, iż ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Poza sporem pozostawało natomiast, iż ubezpieczony w dniu 18 czerwca 2014 r. ukończył 60 lat oraz, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że Z. Ł. przysługuje prawo do emerytury od 1 lipca 2015 r., czyli od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył wniosek o przyznanie tego prawa, stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w wyroku.