Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 czerwca 2016r. w S.

odwołania A. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 16 września 2015 r. Nr (...)

w sprawie A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo A. G. do emerytury od dnia 01 sierpnia 2015r.;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz A. G. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 1307/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 16 września 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił A. G. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25 letni okres ubezpieczenia oraz 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach obejmuje okres zatrudnienia na (...) od 9 stycznia 1989r. do 31 grudnia 1998r., co stanowi 9 lat, 11 miesięcy i 24 dni.

Odwołanie od w/w decyzji złożył A. G. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał m.in., że do ogólnego okresu ubezpieczenia należy doliczyć okres jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 6 lutego 1971r. do 15 lipca 1980r. oraz we własnym gospodarstwie rolnym od 16 lipca 1980r. do chwili obecnej. Natomiast do stażu pracy w szczególnych warunkach należy doliczyć okres pracy jego pracy w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Kosowie L. od 7 kwietnia 1981r. do 16 sierpnia 1983r. oraz w (...) w W. od 18 sierpnia 1983r. do 31 lipca 1987r. W oby tych zakładach pracy był zatrudniony na stanowisku kierowcy ciągnika, a praca tego rodzaju jest zaliczana do pracy w szczególnych warunkach (odwołanie wraz z załącznikami k.1-15 akt sprawy)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.16-17 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony A. G. w dniu 5 lutego 2015r. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 24 sierpnia 2015r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 24 sierpnia 2015r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 23 lata, 11 miesięcy i 23 dni, z czego 8 miesięcy i 1 dzień stanowi okres uzupełniający w postaci pracy w gospodarstwie rolnym. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 9 lat, 11 miesięcy i 24 dni z tytułu zatrudnienia w (...) SA Zakład (...) w S. (zaświadczenie o okresach pracy w szczególnych warunkach z 19 stycznia 2015r. k.15 akt o emeryturę pomostową za wnioskiem z 20 stycznia 2015r.).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą okresu ubezpieczenia oraz stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 16 września 2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 16 września 2015r. k.12 akt emerytalnych).

Ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Kosowie L. w okresie od 7 kwietnia 1981r. do 16 sierpnia 1983r., a zatem przez 2 lata, 4 miesiące i 10 dni w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez cały okres zatrudnienia w powyższej Spółdzielni ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku kierowcy ciągnika (świadectwo pracy z 16 sierpnia 1983r. 9 akt o ustalenie kapitału początkowego). Przez cały okres zatrudnienia w powyższej Spółdzielni ubezpieczony pracował na stanowisku kierowcy ciągnika. Jeździł ciągnikiem marki U. (...). Kierując ciągnikiem wykonywał prace polowe – przy oraniu, sianiu, koszeniu, opryskach. W okresie zimowym wykonywał prace transportowe ,tj. woził żwir na drogi, rozwoził towary z ładunków kolejowych, przewoził mleko, sporadycznie – w ramach zastępstwa palił w piecu centralnego ogrzewania (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 26 października 2015r. - w kopii jako załącznik do odwołania na k.6 akt sprawy oraz w oryginale – w kopercie na k.27 akt sprawy, zeznania świadka Z. G. k.30-30v akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.30v i k.28v-29 akt sprawy).

Następnie w okresie od 18 sierpnia 1983r. do 31 lipca 1987r., a zatem przez 3 lata, 11 miesięcy i 14 dni ubezpieczony zatrudniony był w (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 31 lipca 1987r. k.11 akt o ustalenie kapitału początkowego). Przez cały okres zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku kierowcy ciągnika. Jeździł ciągnikiem marki U. (...) i woził żwir oraz inne materiały wykorzystywane w budowie dróg. W okresie zimowym odśnieżał drogi przy pomocy ciągnika i pługu, woził piasek z solą i wywoził śnieg (umowa o pracę z 18 sierpnia 1983r. na stanowisku kierowcy ciągnika k.1B akt osobowych, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 7 października 2015r. - w kopii jako załącznik do odwołania na k.5 akt sprawy oraz w oryginale – w kopercie na k.27 akt sprawy, zeznania ubezpieczonego k.30v i k.28v-29 akt sprawy).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.27 akt emerytalnych).

Ubezpieczony urodził się w dniu (...) w miejscowości T. powiat S.. Rodzice ubezpieczonego C. i F. małż. G. od lat 50-tych XX wieku byli posiadaczami gospodarstwa rolnego położonego na terenie wsi T. i T. o łącznej powierzchni 4,82 ha, a następnie stali się jego właścicielami - w trybie ustawy z 26 października 1971r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (zaświadczenie Urzędu Rejonowego w S. z 5 kwietnia 1995r. k.12 akt sprawy). Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa. Po ukończeniu szkoły podstawowej, od września 1970r. ubezpieczony rozpoczął naukę w Zakładzie (...) w S., ale po dwóch miesiącach przerwał ją. Miało to związek z choroba matki ubezpieczonego, która chorując na tarczycę nie mogła stale pracować w gospodarstwie rolnym i konieczna była pomoc ubezpieczonego w pracy na gospodarstwie. Po niespełna roku od przerwania nauki – od września 1971r. ubezpieczony rozpoczął naukę w (...) Szkole Zawodowej w Kosowie L. o profilu rolniczym. Szkoła ta znajdowała się blisko miejsca zamieszkania ubezpieczonego – 3 km od miejscowości T. i ubezpieczony mógł do niej chodzić pieszo lub jeździć rowerem. Powyższą szkołę ubezpieczony ukończył w dniu 12 czerwca 1973r. (świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z 12 czerwca 1973r. k.11 akt sprawy). Po ukończeniu powyższej szkoły ubezpieczony nadal mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa, a pierwsza parcę zawodową podjął w dniu 1 września 1973r. w M. (...) w Kosowie L. (świadectwo pracy z 4 maja 1974r. k.38 akt o ustalenie kapitału początkowego). Od ukończenia 16. roku życia – w dniu 5 lutego 1971r. do podjęcia pierwszej pracy zawodowej ,tj. do 31 sierpnia 1973r., a zatem przez 2 lata, 6 miesięcy i 24 dni – zarówno w okresie w/w nauki w (...) Szkole Zawodowej w Kosowie L., jak i w okresie przed jej rozpoczęciem (od 5 lutego 1971r. do 31 sierpnia 1971r.) i po zakończeniu nauki (od 13 czerwca 1973r. do 31 sierpnia 1973r.) ubezpieczony stale pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Na posiadanych gruntach uprawiane było zboże, ziemniaki, buraki, len. W gospodarstwie hodowane były krowy – od 2 do 4 sztuk, trzoda chlewna w różnej ilości - od 5 do maksymalnie 15 sztuk jednocześnie. Był koń wykorzystywany do prac polowych. W okresie nauki w szkole zawodowej ubezpieczony wychodził z domu na zajęcia o godzinie 7.30, a po szkole wracał do domu około godziny 13. Pracę w gospodarstwie rozpoczynał przed godziną 6 rano. Rozpoczynał od wydojenia krów i wystawienia mleka, a latem dodatkowo od wygonienia krów na pastwisko. Zajmowało mu to około 1 godziny. Dopiero po wykonaniu tych czynności szedł do szkoły. Po szkole w okresie wiosenno-letnim pracował w polu – bronował, siał, kosił, suszył siano. Pracował przy żniwach, wykopkach. Ponadto codziennie przez cały rok brał udział w tzw. obrządku zwierząt ,tj. przygotowywaniu paszy i karmieniu zwierząt oraz wieczornym dojeniu krów. W okresie jesienno-zimowym pracował również przy tzw. omłotach. W dni nauki szkolnej praca w gospodarstwie rolnym zajmowała ubezpieczonemu nie mniej niż 4 godziny dziennie, a w okresie kiedy nie uczył się w szkole, praca ta zajmowała mu cały dzień. Ubezpieczony był jedynym synem u rodziców. Miał dwie starsze siostry – o 11 i 14 lat, które w powyższym okresie były już samodzielne i mieszkały poza domem rodzinnym. W tych okolicznościach praca ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym miała istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania tego gospodarstwa. Z uwagi na chorobę matki stale w gospodarstwie rolnym obok ubezpieczonego pracował tylko jego ojciec, przy czym w 1972r. ojciec ubezpieczonego ukończył już 60. rok życia (urodził się w (...)r.), a matka miała 52 lata (zeznania świadków: G. B. k.29v-30 i Z. G. k.30-30v oraz zeznania ubezpieczonego k.30v i k.28v-29v).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. G. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę ogólnego okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, a także przesłankę co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Ubezpieczony podnosił, że posiada zarówno 25-letni okres ubezpieczenia, jak i 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało słuszność twierdzeń ubezpieczonego. Odnosząc się w pierwszej kolejności do ogólnego stażu ubezpieczenia wskazać należy, że Sąd podzielił argumentację ubezpieczonego, iż okres wymagany do emerytury należy uzupełnić okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia przez ubezpieczonego 16. roku życia ,tj. od 5 lutego 1971r. do podjęcia przez niego pierwszej pracy zawodowej ,tj. do 31 sierpnia 1973r. Okres ten stanowi 2 lata, 6 miesięcy i 24 dni i dodany do okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 23 lata, 3 miesiące i 22 dni stanowi wymagane 25 lat okresów ubezpieczenia. Z zaskarżonej decyzji wynika, że organ rentowy uznał za udowodniony okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym w wymiarze 8 miesięcy i 1 dnia, nie wskazując o jaki okres chodzi, przy czym okres ten okazał się niewystarczający do ustalenia 25 lat ubezpieczenia. Tymczasem nie ulega wątpliwości, że okres składkowy i nieskładkowy powinien być uzupełniony całym w/w okresem pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym w wymiarze 2 lat, 6 miesięcy i 24 dni. Przeprowadzone przez Sąd i omówione wyżej dowody nakazały bowiem uznać, że w całym tym okresie ubezpieczony stale – w wymiarze co najmniej 4 godziny dziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców i praca ta miała istotne znaczenie dla funkcjonowania tego gospodarstwa. W rozpatrywanym okresie ubezpieczony jako jedyny spośród dzieci mieszkał z rodzicami i choć przez znaczną część tego okresu uczył się w szkole, to z uwagi na niewielką odległość między miejscem zamieszkania a szkołą (około 3 km) oraz ilość zajęć w szkole (około 4-5 godzin w ciągu dnia), był w stanie łączyć naukę w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym, którego prowadzenie wymaga stałych czynności przy obrządku zwierząt obok szeregu prac sezonowych - właściwych dla określonej pory roku. Dlatego zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd uznał, że okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym od 5 lutego 1971r. do 31 sierpnia 1973r. wymiarze 2 lat, 6 miesięcy i 24 dni podlega doliczeniu do okresu wymaganego do emerytury, sprawiając że ubezpieczony legitymuje się 25-letnim okresem ubezpieczenia.

Przechodząc do kwestii pracy w szczególnych warunkach wskazać należy, że słuszne okazało się twierdzenie ubezpieczonego, że do stażu pracy w szczególnych warunkach, obok uznanego przez organ rentowy okresu pracy w (...), zaliczyć należy również okres pracy ubezpieczonego w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Kosowie L. od 7 kwietnia 1981r. do 16 sierpnia 1983r. (2 lata, 4 miesiące i 10 dni) oraz w (...) w W. od 18 sierpnia 1983r. do 31 lipca 1987r. (3 lata, 11 miesięcy i 14 dni). Jak ustalił Sąd – w oparciu o wiarygodne dowody z dokumentów oraz spójne i logiczne zeznania w/w świadków oraz samego ubezpieczonego - w obu powyższych przedsiębiorstwach ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy ciągnika. Praca tego rodzaju zaliczona jest do pracy w szczególnych warunkach o czym stanowi wykaz A dział VIII poz.3 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wymienione okresy zatrudnienia łącznie z okresem pracy w (...) stanowią ponad 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach.

Reasumując uznać należało, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony spełnia przesłankę 25-letniego okresu ubezpieczenia oraz 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że A. G. przysługuje prawo do emerytury od 1 sierpnia 2015r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o emeryturę.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc i w zw. z §11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1349 ze zm.) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.