Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 lipca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 czerwca 2016 roku w Lublinie

sprawy M. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 20 stycznia 2015 roku, nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala M. K. (1) prawo do emerytury od dnia (...)roku.

Sygn. akt VII U 522/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 stycznia 2015 roku, Znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., odmówił M. K. (1) prawa
do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu organ emerytalny wskazał, iż odmawia ustalenia prawa do emerytury z uwagi
na to, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił co najmniej
15-letniego okresu prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (decyzja – k. 11 akta emerytalne).

Dnia 17 lutego 2015 roku M. K. (1) złożył odwołanie od tej decyzji wskazując, iż pracował w okresie od 15 grudnia 1975 roku do 5 lipca 1976 roku
w Jednostce Wojskowej nr (...) w S. oraz od 2 maja 1978 roku do 2 września 1978 roku w Przedsiębiorstwie (...)
w G.. Podniósł on także, iż wykonywana przez niego praca była pracą
w warunkach szczególnych, na co nie posiada dokumentów z powodu likwidacji obu zakładów (odwołanie – k. 2 akta sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie - k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

M. K. (2) urodzony (...), w dniu (...) roku złożył wniosek o emeryturę, z którego treści wynika, że nie jest on członkiem otwartego funduszu emerytalnego (wniosek o emeryturę - k. 1 - 4 a.e).

Na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku oraz uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy decyzją z dnia 20 stycznia 2015 roku ustalił wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 26 lat, 0 miesięcy oraz 23 dni tj. 0 lat, 7 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych, oraz 25 lat, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych. Do stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zakład uznał za udowodniony okres w wymiarze 14 lat, 3 miesięcy i 29 dni. Z treści powyższej decyzji wynika, iż zakład nie zaliczył M. K. (1) do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 15 grudnia 1975 roku do 5 lipca 1976 roku w Jednostce Wojskowej nr (...) w S. oraz od 2 maja 1978 roku do 2 września 1978 roku w Przedsiębiorstwie (...) w G., ponieważ nie przedłożył on świadectw pracy w warunkach szczególnych, lub innych dokumentów zawierających wzmiankę o takich warunkach zatrudnienia w okresach wskazanych przez wnioskodawcę oraz w świadectwach ogólnych dokumentujących wyżej wymienione okresy (odpowiedź na odwołanie – k. 3 a.e.).

W celu dokonania niezbędnych ustaleń Sąd dopuścił dowody z dokumentów znajdujących się w aktach ZUS oraz dowody osobowe w postaci zeznań wnioskodawcy M. K. (1) (protokół – k 10 v., 78 v a.s) oraz świadków: M. K. (3) (protokół – k. 33 a.s.), J. P. (protokół – k. 33 v. a.s.), S. S. (protokół – k. 33 v a.s.) i J. Z. (protokół – k. 34 a.s.).

Wnioskodawca w okresie od 1 lipca 1972 roku do 13 października 1973 roku zatrudniony był w Spółdzielni (...). H.. (...) w L. w Zakładzie Budowlano (...) w R. (okoliczność bezsporna, świadectwo pracy – akta ZUS, tom I).

M. K. (1) od (...) roku odbył zasadniczą służbę wojskową. Od dnia 15 grudnia 1975 roku do 5 lipca 1976 roku pracował w Jednostce Wojskowej nr (...) w S., na stanowisku montera – mechanika silników spalinowych w Wydziale (...) Stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron między zakładem pracy a pracownikiem (okoliczność bezsporna, świadectwo pracy - akta ZUS, tom I, k. 59-72 a.s.). Wnioskodawca pracował wówczas w warsztacie samochodowym który znajdował się na jednej hali razem z warsztatem kolejowym. Na warsztacie samochodowym znajduje się kanały, w których naprawiał samochody ciężarowe, autobusy, karetki oraz samochody osobowe. W kanałach m.in. wymieniał resory, sworznie, zwrotnice, układ hamulcowy, zabezpieczał podwozie. Naprawy silnikowe wiązały się jednak z pracą w kabinie, podczas której również wchodziło się do kanału. (zeznania świadka J. Z. – k. 34 a.s., zeznania świadka J. P. – k. 33 v a.s., zeznania wnioskodawcy – k.10 v, 78 v. a.s.).

Kolejno, w okresie od 29 lipca 1976 roku do 31 marca 1978 roku M. K. (1) pracował w Przedsiębiorstwie Państwowej (...)
w P., również na stanowisku montera – mechanika silników spalinowych (okoliczność bezsporna, świadectwo pracy, świadectwo wykonywania prac
w szczególnych warunkach – akta ZUS, tom I).

W dniu 27 kwietnia 1978 roku wnioskodawca złożył podanie
do Przedsiębiorstwa (...) w G. z prośbą o zatrudnienie w charakterze kierowcy z kategorią(...)W powyższym przedsiębiorstwie pracował na stanowisku kierowcy w okresie od 2 maja 1978 roku do 2 września 1978 roku (okoliczność bezsporna, świadectwo pracy - akta ZUS, tom I, akta osobowe pracownika – k. 75 a.s.). Do zadań wnioskodawcy należało wożenie piasku, żwiru, tłucznia oraz ziemi jako nasyp pod tory kolejowe. M. K. (1) kierował głównie samochodem ciężarowym marki K., o ładowności 24 ton. Praca kierowcy obejmowała zmiany po 12 godzin, zarówno za dnia jak i w nocy, przez cały rok. Warsztat mechaniczny znajdował się na placówkach natomiast baza była w miejscu gdzie znajdowała się budowa. Kierowca nie zajmował się załadunkiem i wyładunkiem. Wnioskodawca jeździł także wywrotką, załadunek wykonywała firma z K.. W przypadku zepsucia wywrotki kierowca dokonywał drobnych napraw typu wymiana koła, natomiast poważniejszymi usterkami zajmował się mechanik. Kierowca dostawał wówczas pojazd zastępczy. (zeznania świadka M. K. (3) – k. 33 a.s., zeznania świadka S. S.
– k. 33 v a.s., zeznania M. K. (1) – k. 10 v, 78 v a.s.).

M. K. (1) w okresie od 18 października 1978 roku do 30 kwietnia 1994 roku pracował w (...) w R., gdzie wykonywał pracę kierowcy samochodowego, kierowcy autobusu, kierowcy samochodu ciężarowego, palacza co. oraz kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (okoliczność bezsporna, świadectwo pracy, świadectwo pracy w szczególnych warunkach – akta ZUS, tom I).

Wnioskodawca od dnia 5 maja 1994 roku zatrudniony został w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o., w tym, w okresie od 5 maja 1994 roku do 31 grudnia 2008 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej piętnastu. W okresie
od 1 stycznia 2009 roku M. K. (1) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonuje pracę w transporcie publicznym na stanowisku kierowcy autobusu konduktora (okoliczność bezsporna, zaświadczenie o zatrudnieniu, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, zaświadczenie wykonywania prac w szczególnym charakterze – akta ZUS, tom I).

Okoliczności stanu faktycznego niniejszej sprawy ustalone zostały na podstawie dokumentów złożonych w toku postępowania przed organem rentowym o prawo
do emerytury oraz złożone do akt sprawy, przy czym okoliczności te, jak również wynikający z nich, a uwzględniony przez organ rentowy staż pracy w łącznym wymiarze 26 lat 0 miesięcy i 23 dni pozostawał poza sporem stron. Spór koncentrował się bowiem jedynie na ustaleniu, czy praca świadczona przez wnioskodawcę w okresie od 15 grudnia 1975 roku do 5 lipca 1976 roku w Jednostce Wojskowej nr (...) w S. oraz od 2 maja 1978 roku do 2 września 1978 roku w Przedsiębiorstwie (...) w G. była pracą w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla wnioskodawcy. Ich zeznania zostały odebrane w toku postępowania sądowego, po pouczeniu o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań.

Przede wszystkim, na okoliczność świadczenia pracy w szczególnych warunkach w Jednostce Wojskowej w S., Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. P. oraz J. Z., którzy pracowali w Jednostce w okresie zatrudnienia wnioskodawcy mając wgląd w czynności którymi skarżący się zajmuje. Ich zeznania są spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniają. Podobnie, Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. K. (3) oraz S. S.. Uznać je należy za w pełni miarodajne dla poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, sprowadzających się do ustalenia, iż skarżący w okresie swojego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G., wykonywał prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zaś rodzaj wykonywanych faktycznie czynności pozwala na uznanie, iż prace te stanowiły zatrudnienie w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu zeznania te ocenić należy jako w pełni wiarygodne, bowiem świadkowie w sposób co do zasady jednobrzmiący opisywali zasady pracy w przedsiębiorstwie, w którym byli zatrudnieni, jak i zakres wykonywanych przez wnioskodawcę czynności.

W świetle powyższych ustaleń należało stwierdzić, że również zeznania skarżącego złożone w trybie art. 299 k.p.c., w powyższym zakresie zasługują
na pełne uwzględnienie. Powyższe odpowiada zeznaniom świadków w tym zakresie, świadectwom pracy, w sposób pośredni potwierdzają to akta osobowe pracownika. Stąd też, w ocenie Sądu, tak zeznania świadków jak i zeznania M. K. (1)
co do tego, że pracował on w wyżej wymienionych okresach w warunkach szczególnych uznać należy za w pełni wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. K. (1) jako zasadne zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony materiał dowodowy pozwala
na jednoznaczne przyjęcie, że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako mechanik w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych w okresie od 15 grudnia 1975 roku do 5 lipca 1976 roku w Jednostce Wojskowej nr (...) w S. a także jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton od 2 maja 1978 roku do 2 września 1978 roku w Przedsiębiorstwie (...) w G..

Czynności uznane przez Sąd jako prace w szczególnych warunkach, wykonywane przez wnioskodawcę w powyższych okresach opisane są w wykazie
A w dziale VIII, pozycja 2, tj. „prace kierowców samochodów ciężarowych
o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów” oraz Dział XIV, pozycja 16, tj. „prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych” z załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W tym miejscu wskazać należy, że okoliczność nie posiadania dokumentu potwierdzającego, że wykonywana praca była pracą w szczególnych warunkach, nie może dyskwalifikować M. K. (1) w możliwości ubiegania się o prawo
do emerytury. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża bowiem pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji jej braku czy wadliwości sporządzenia, byłoby dla niego nazbyt krzywdzące.

Ustalenie, że wnioskodawca pracował we wskazanych okresach w warunkach szczególnych przesądza o uznaniu odwołania za zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczeń (tekst jednolity: Dz. U.
z 2015 roku, poz. 748), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione
w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu
z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury wnioskodawca musiał spełnić łącznie następujące warunki:

1)  osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3)  na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnić:

)a  co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

)b  staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

W ocenie Sądu Okręgowego wszystkie te przesłanki zostały przez wnioskodawcę spełnione. W niniejszym postępowaniu M. K. (1) udowodnił staż pracy
w warunkach szczególnych w wymiarze 10 miesięcy i 22 dni.

Organ rentowy z okresu pracy w warunkach szczególnych wyłączył także okresy niewykonywania pracy, za które wnioskodawca otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w wymiarze 7 miesięcy i 9 dni (pismo ZUS z 3 masrca 2016 rk.46). Nie było podstaw prawnych do powyższego wyłączenia.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury, które Sąd Okręgowy podziela, przepis art. 184 ust. 1 cytowanej ustawy ustanawia odrębną niż wymieniona w art. 32 tej ustawy, kategorię ubezpieczonych i znajduje zastosowanie do innych stanów faktycznych niż określone w art. 32 ust. 1 i art. 46 ust. 1 ustawy. art. 184 ustawy wskazuje, że ten drugi przepis nie odsyła w zakresie warunków nabycia przez zatrudnionego w szczególnych warunkach prawa do wcześniejszej emerytury do art. 32, jak czyni to art. 46 ustawy, lecz ustanawia własne przesłanki nabycia tego prawa (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r, II UZP 14/06, OSNP 2007/13-14/199 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 lipca 2007 r, I UK 62/07, OSNP 2008/17-18/269 i z dnia 6 grudnia 2007 r, I UK 132/07 - L.).

Wykładnia art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazuje, że sformułowanie: „po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 4 ” odnosi się wyłącznie do wieku emerytalnego określonego w tych przepisach - bez odwoływania się do pozostałych wymogów związanych z tym wiekiem.

Przepis art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach, Przepis art.32 ust.1a ustawy obowiązujący od dnia 1 lipca 2004 r. wprowadził ograniczenia przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze polegające na tym, iż nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Skoro jednak przepis art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odsyła do art. 32 tej ustawy jedynie w zakresie przewidzianego w nim wieku emerytalnego, to przepis art. 32 ust. 1a nie ma zastosowania do ubezpieczonych ubiegających się o przyznanie wcześniejszej emerytury na podstawie przepisu przejściowego, jakim jest art. 184 .

Powyższe ustalenia prowadza do uznania, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Z tego względu zaskarżoną decyzję należało zmienić i ustalić M. K. (1) prawo do emerytury od dnia(...)roku – od dnia złożenia wniosku o emeryturę.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.