Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 marca 2013 roku powódka (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w Ł. kwoty 3.483,36 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 listopada 2012 roku do dnia zapłaty i kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż na skutek kolizji drogowej z dnia 26 sierpnia 2012 roku, której sprawca posiadał zawartą z pozwaną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, pojazd marki V. (...), będący własnością K. W. uległ uszkodzeniu. Poszkodowany został pozbawiony - nie z własnej winy – możliwości korzystania z własnego pojazdu i był zmuszony do skorzystania w okresie od dnia 6 września 2012 roku do dnia 18 września 2012 roku z pojazdu zastępczego. W dniu 6 września 2012 roku powódka zawarła z poszkodowanym umowę cesji, na podstawie której stała się uprawniona do żądania od pozwanej zwrotu kosztów najmu auta zastępczego (w kwocie brutto). Powódka jest więc uprawniona do wystąpienia przeciwko pozwanej z niniejszym pozwem albowiem dochodzona kwota stanowi odszkodowanie należne jej na podstawie umowy cesji wierzytelności od pozwanej jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Odszkodowanie obejmuje koszty najmu przez poszkodowanego auta zastępczego w okresie naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji drogowej, której sprawca ubezpieczony był w pozwanym towarzystwie. Powódka zgłaszała swoje roszczenia wobec pozwanej przed wystąpieniem z niniejszym powództwem, jednakże pozwana nie uiściła należności dochodzonej pozwem (pozew – k. 2-13).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 12 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. nakazał, aby pozwana zapłaciła powódce kwotę dochodzoną pozwem wraz z kosztami procesu oraz kosztami zastępstwa procesowego w terminie 14 dni od doręczenia nakazu zapłaty albo w tym terminie wniosła sprzeciw (nakaz zapłaty – k. 73).

Sprzeciwem od nakazu zapłaty pozwana zaskarżyła nakaz w całości i wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, iż nie kwestionuje okoliczności wypadku jak i własnej odpowiedzialności (co do zasady) za szkodę. Pozwana zarzuciła nieważność umowy najmu z uwagi na brak istotnych elementów umowy – ustalenia stawki czynszu najmu. Pozwana wskazała również na nieskuteczność umowy cesji wierzytelności z uwagi na nie istnienie wierzytelności wynikającej z umowy najmu. Ponadto pozwana zakwestionowała zasadność najmu samochodu zastępczego oraz zarzuciła zbyt długi czas naprawy i zbyt wysoką stawkę czynszu najmu (sprzeciw – k. 78-83).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 sierpnia 2012 roku doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzony został pojazd marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący własność K. W.. Sprawcą kolizji był kierujący pojazdem marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...) ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. z siedzibą w Ł..

(dowód: okoliczność niesporna; oświadczenie o spowodowaniu kolizji – k. 29)

W dniu 31 sierpnia 2012 roku dokonano oględzin przednaprawczych uszkodzonego pojazdu. Dnia 6 września 2012 roku przyjęto uszkodzony samochód do naprawy. Następnego dnia – 7 września 2012 roku wysłano do ubezpieczyciela sporządzoną przez serwis kalkulację naprawy do zatwierdzenia. Zatwierdzoną kalkulację naprawy dostarczono do serwisu dnia 12 września 2012 roku. Dnia 18 września 2012 roku zakończono naprawę pojazdu i w tym samym dniu odebrano samochód z serwisu.

(dowód: arkusz naprawy pojazdu najemcy – k. 38)

Od dnia 6 września 2012 roku do dnia 18 września 2012 roku K. W. użytkował pojazd zastępczy marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wynajęty od (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. na podstawie umowy najmu (...) nr (...) z dnia 6 września 2012 roku. Czynsz najmu wyniósł 3.483,36 złotych brutto.

(dowód: umowa najmu (...) nr (...) – k. 30-33; pełnomocnictwo – k. 34; cennik – k. 35; (...) k. 36; oświadczenie dla towarzystwa ubezpieczeń – k. 37)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 6 września 2012 roku K. W. przelał na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. pojazdu zastępczego, przysługujące mu w związku z wyżej opisaną szkodą komunikacyjną.

(dowód: umowa cesji wierzytelności – k. 28; pełnomocnictwo – k. 34; oświadczenie dla towarzystwa ubezpieczeń – k. 37)

Poszkodowanemu samochód zastępczy był niezbędny poszkodowanemu do dojazdu do pracy oraz do załatwiania spraw osobistych. Poszkodowany nie dysponował innym pojazdem oraz nie korzystał z prawa do najmu pojazdu zastępczego z innego tytułu.

(dowód: oświadczenie najemcy – k. 40)

W dniu 16 lutego 2012 roku (...) sp. z o.o. wystawiła fakturę VAT nr (...) tytułem wynajmu pojazdu zastępczego marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w okresie od 6 września 2012 roku do 18 września 2012 roku (12 dni) opiewającą na kwotę 3.483,36 złotych brutto.

(dowód: faktura VAT – k. 39)

Pismem z dnia 10 października 2012 roku (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. wezwała (...) S.A. z siedzibą w Ł. do zapłaty kwoty 3.483,36 złotych. Wezwanie do zapłaty zostało doręczone w dniu 16 października 2012 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 52-57)

Uzasadniony i niezbędny czas usuwania szkody w samochodzie marki V. (...) nie powinien przekraczać 3 dni robocze. W czwartym dniu samochód powinien być gotowy do odbioru przez klienta.

Stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego porównywalnej klasy do wynajętego przez poszkodowanego pojazdu wedle cen obowiązujących na terenie W. we wrześniu 2012 roku wahały się od 130 złotych netto za 1 dobę do 260 złotych netto za 1 dobę.

(dowód: opinia pisemna biegłego sądowego R. S. – k. 84-110; ustne wyjaśnienia biegłego sądowego R. S. złożone na rozprawie – k. 152-153)

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na okolicznościach przyznanych przez drugą stronę (okolicznościach niespornych), dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy oraz opinii biegłego sądowego R. S..

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art.3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Z kolei, zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Zatem w sytuacji zaistnienia szkody ubezpieczycie odpowiadający z tytułu ubezpieczenia OC z sprawcę szkody obowiązany jest do jej naprawienia w całości. Ta zasada odnosi się również do kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, oczywiście w zakresie, w jakim pozostają one w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, w tym wypadku z kolizją drogową.

W przedmiotowym procesie pozwana nie kwestionowała okoliczności zdarzenia, a także swojej odpowiedzialności (co do zasady) za wyrządzoną szkodę. Pozwana zgłosiła trzy zarzuty: nieważności umowy najmu z uwagi na nie ustalenie stawki czynszu najmu, a tym samym bezskuteczność umowy cesji wierzytelności, nie wykazania zasadności najmu samochodu zastępczego oraz zarzuciła zbyt długi czas naprawy i zbyt wysoką stawkę czynszu najmu.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania, iż opisana w pozwie umowa najmu jest nieważna. Wysokość czynszu została określona poprzez wskazanie w § IV.1 umowy najmu, że Najemca zobowiązuje się zapłacić Wynajmującemu czynsz najmu za auto zastępcze w wysokości wynikającej z cennika (...), stanowiącego załącznik nr 1 do umowy. Ponadto w § IV.2 umowy najmu ustalono, że zaspokojenie roszczenia Wynajmującego z tytułu czynszu najmu może nastąpić poprzez zapłatę kwoty pieniężnej określonej w cenniku lub przelew wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów najmu auta zastępczego, przysługujących Najemcy wobec ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody (k. 31). Powódka złożyła cennik (...) podpisany przez najemcę (k. 35), na którego podstawie wystawiono fakturę VAT (k. 39). W konsekwencji brak było podstaw do uznania, że umowa najmu była nieważna. Strony bowiem ustaliły, że czynsz najmu będzie płacony na podstawie zaakceptowanego przez najemcę cennika. Wbrew twierdzeniom pozwanej nie istnieje rozbieżność pomiędzy kwotą czynszu wskazaną w cenniku i fakturze VAT. Przedmiotem najmu był pojazd S. (...), który jak wynika z karty kontroli (k. 36) należy do grupy pojazdów (...). Zgodnie z cennikiem (...) przy 12 dobach korzystania z pojazdu należącego do grupy (...) stawka czynszu najmu wynosi 3.483,36 złotych brutto, to jest dokładnie tyle, ile wskazano w fakturze VAT.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.).

Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać (tak też E. Ł., (...) prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 904). Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (tak trafnie SN w wyroku z 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, Biul. SN 2000, nr 1, s. 1), a zatem oznaczenie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Strony stosunku, świadczenie oraz przedmiot świadczenia muszą być oznaczone bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczalne) w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność.

W niniejszej sprawie wierzytelność będąca przedmiotem umowy cesji została w dostateczny sposób oznaczona i została skuteczne zbyta na rzecz powódki. Ponieważ umowa najmu była ważna bezzasadny był również zarzut pozwanej odnośnie nieskuteczności umowy cesji wierzytelności. Pozwana wywodziła bowiem nieskuteczność umowy cesji wierzytelności z nieważności umowy najmu.

Odnosząc się z kolei do trzeciego zarzutu pozwanej, iż nie zostało wykazane, że normalnym następstwem działania sprawcy jest prawo najmu pojazdu zastępczego, wskazać należy, iż zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.

W ocenie Sądu szkoda, którą poszkodowany poniósł w wyniku kolizji z dnia 26 sierpnia 2012 roku obejmowała również koszty najmu pojazdu zastępczego. Oczywistym jest bowiem, że przez okres, kiedy samochód przebywał w warsztacie naprawczym nie mógł korzystać z własnego samochodu, mógł zatem wynająć samochód zastępczy i ponieść koszty tego wynajmu. Poszkodowany wykorzystywał uszkodzony pojazd do dojazdu do pracy i załatwiania spraw osobistych, nie dysponował innym samochodem, a także nie korzystał z prawa do najmu pojazdu zastępczego z innego tytułu (k. 40). Pozwana nie zgłosiła wniosków dowodowych mających na celu wykazanie, że poszkodowany mógł wykorzystać inny, posiadany pojazd lub zasada proporcjonalności przemawiała za skorzystaniem z innego środka komunikacji.

Pozwana zakwestionowała także zgłoszone w pozwie roszczenie co do wysokości, w szczególności zakwestionowała długość okresu naprawy uszkodzonego pojazdu oraz będący jego odpowiednikiem czas korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego, a także stawkę czynszu najmu.

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c. w zw. z art. 223 k.p.c.), w konsekwencji, to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania podnoszonych przez nią twierdzeń, że uzasadniony czas naprawy uszkodzeń powstałych w pojeździe poszkodowanego był krótszy niż faktyczny czas naprawy tego pojazdu i pojazd nie musiał przez cały ten okres znajdować się w warsztacie naprawczym, stawka czynszu była wyższa niż stawki rynkowe. Pozwana celem wykazania powyższego zgłosiła wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność ustalenia uzasadnionego i niezbędnego czasu naprawy oraz wysokości stawek czynszu występujących na rynku lokalnym. Jak wynika z pisemnej opinii biegłego sądowego R. S., uzasadniony czas naprawy pojazdu w okolicznościach niniejszej sprawy powinien wynosić maksymalnie 3 dni robocze (czwartego dnia pojazd powinien być gotowy do wydania poszkodowanemu). Stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego porównywalnej klasy do wynajętego przez poszkodowanego pojazdu wedle cen obowiązujących na terenie W. we wrześniu 2012 roku wahały się od 130 złotych netto za 1 dobę do 260 złotych netto za 1 dobę.

W trakcie składania ustnych wyjaśnień biegły podkreślił, że mając na uwadze okoliczności sprawy oraz zakres uszkodzeń należało przyjąć, że pojazd był sprawny technicznie. W konsekwencji nie było uzasadnione przyjęcie pojazdu do warsztatu przed otrzymaniem zaakceptowanej kalkulacji naprawy i sprowadzeniem wszystkich części zamiennych. Ponadto warsztat nie udokumentował procesu sprowadzania części zamiennych, a deklarowany czas w arkuszu naprawy był stanowczo zbyt długi, jeśli ma się na uwadze niewielką ilość części zamiennych i ich nieskomplikowanie oraz deklarację warsztatu, że sprowadza części codziennie. Ponadto biegły wyjaśnił, że nie było żadnego uzasadnienia dla dokonywania dodatkowych oględzin albowiem wszystkie uszkodzenia były widoczne poza odbojnikiem, jednak z uwagi na jego posadowienie (pod zderzakiem) było oczywiste, że mógł on zostać uszkodzony. W przypadku wątpliwości sprawdzenie ewentualnego uszkodzenia odbojnika poprzez zdjęcie zderzaka zajęłoby pół godziny.

Opinia biegłego jest opinią jasną i przekonującą. Po złożeniu przez biegłego ustnych wyjaśnień żadna ze stron opinii nie kwestionowała, nie wnosiła o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej lub dowodu z opinii innego biegłego.

Okres przebywania uszkodzonego pojazdu wykraczający poza wyżej wymieniony czas nie pozostaje w związku przyczynowym z zaistniałą szkodą (wynika ze zwłoki zakładu naprawczego, za którą pozwana nie ponosi odpowiedzialności). W konsekwencji jako uzasadniony czas naprawy pojazdu, a tym samym uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego Sąd uznał 4 dni robocze (3 dni naprawy oraz 1 dzień przeznaczony na czynności wydania pojazdu), który to okres był wystarczający z punktu widzenia technologicznego oraz faktycznego czasu naprawy do dokonania naprawy pojazdu.

Ponieważ pojazd został przyjęty do naprawy w dniu 6 września 2012 roku (czwartek), naprawa powinna zakończyć się w dniu 10 września 2012 roku (po upływie trzech dni roboczych, tj. w poniedziałek), a kolejnego dnia, tj. 11 września 2012 roku (wtorek) poszkodowany powinien odebrać pojazd. W konsekwencji uzasadniony okres przebywania pojazdu w warsztacie powinien wynosić 6 dni kalendarzowych.

Zgodnie z wystawioną na podstawie zaakceptowanego przez poszkodowanego cennika fakturą VAT, stawka czynszu najmu wyniosła 236 złotych netto za 1 dobę. Przyjęta przez strony umowy najmu stawka czynszu pozostaje tak długo w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, dopóki nie wykracza znacząco poza stawki występujące na rynku lokalnym. W zbadanych przez biegłego wypożyczalniach stawki czynszu najmu wahały się od 130 złotych do 260 złotych netto za 1 dobę. W związku z tym przyjęta przez strony stawka czynszu nie przekraczała stawek rynkowych.

W konsekwencji należało przyjąć, że uzasadniony czynsz najmu pojazdu zastępczego wyniósł 1.416 złotych netto (6 razy 236 złotych netto), tj. 1.741,68 złotych brutto. Ponieważ przed procesem pozwana nie zapłaciła nic, do zasądzenia pozostawała cała ta kwota.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Mając na uwadze fakt,
że wezwanie z dnia 10 października 2012 roku zostało doręczone pozwanej w dniu 16 października 2012 roku (k. 57), uzasadnione było żądanie odsetek ustawowych od dnia 16 listopada 2012 roku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych wyżej przepisów, orzeczono jak w punkcie I i II wyroku.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) i dokonał stosunkowego ich rozdzielenia. Powódka wygrała sprawę w zakresie, w jakim powództwo zostało uwzględnione, zaś pozwana w części, w jakiej Sąd oddalił powództwo.

Powódka wygrała w 50% (1.741,68/3.483,36 razy 100%.), a więc powódka i pozwana powinny ponieść po 50% kosztów procesu.

Koszty procesu wyniosły w sumie 2.631,03 złotych, w tym:

- poniesione przez powódkę: opłata od pozwu (175 złotych) oraz wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową 617 złotych (łącznie – 792 złotych);

- poniesione przez pozwaną: wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową 617 złotych plus zaliczka na biegłego 1.000 złotych (łącznie 1.617 złotych);

- nie uiszczone koszty sądowe: 222,03 złotych – część wynagrodzenia biegłego.

Pozwana i powódka powinny ponieść koszty po połowie, czyli w kwotach po 1.315,52 złotych. Ponieważ powódka poniosła kwotę niższą, tj. 792 złotych powinna zapłacić kwotę 523,52 złotych, w tym na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kwotę 222,03 złotych, a na rzecz pozwanej kwotę 301,48 złotych.