Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący:SSO Anna Budzyńska

Sędziowie:SO Agnieszka Górska (spr.)

SO Natalia Pawłowska – Grzelczak

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2016 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Z. W.

przeciwko (...) B.

o wydanie

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie XI GC 152/16

postanawia:

oddalić zażalenie.

Agnieszka Górska Anna Budzyńska Natalia Pawłowska – Grzelczak

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie XI GC 152/16 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zabezpieczył roszczenie uprawnionej Z. W. poprzez nakazanie obowiązanej (...) B., aby na czas postępowania opróżniła i wydała uprawnionej Z. W. lokal użytkowy oznaczony (...) położony na parterze budynku przy ul. (...) w S., dla którego prowadzona jest przez Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie księga wieczysta nr (...), w stanie wolnym od osób i rzeczy.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że uprawniona wytoczyła przeciwko obowiązanej powództwo windykacyjne dotyczące wskazanego lokalu, który obowiązana zajmuje bez tytułu prawnego. Powódka ponosi straty i jest narażona na szkodę, a w interesie pozwanej leży jak najdłuższe korzystanie z lokalu bez ponoszenia dodatkowych opłat, a nadto może ona wprowadzić do lokalu osoby trzecie. W ocenie Sądu Rejonowego wniosek okazał się uzasadniony, albowiem uprawniona uprawdopodobniła zarówno roszczenia, jak i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Sąd Rejonowy wskazał, że powódka jest właścicielem wskazanego lokalu, poprzedni najemca jest w upadłości i obecnie reprezentuje go syndyk, a według oświadczenia syndyka nie ma praw do lokalu. Z niczego też nie wynikają prawa pozwanej do lokalu będącego przedmiotem sporu. Sąd Wskazał też, że powódka uprawdopodobniła interes prawny, albowiem powódka, mimo że jest właścicielem nie ma dostępu do swojej nieruchomości; próba przejęcia jej w posiadanie zakończyła się niepowodzeniem, za korzystanie z lokalu nie są uiszczane żadne opłaty, a lokal jest przekazywany do korzystania między osobami o nazwisku (...) i jest w nim prowadzona działalność gospodarcza. Biorąc zaś pod uwagę dotychczasowe zdarzenia nie jest wykluczone przekazanie lokalu kolejnym osobom, co uniemożliwiałoby wykonanie orzeczenia uwzględniającego powództwo w całości.

Obowiązana wniosła zażalenie na powyższe postanowienie domagając się jego uchylenia i zarzucając mu naruszenie art. 730 ¹ § 1 k.p.c., poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że powódka uprawdopodobniła roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia w sprawie o wydanie lokalu, podczas gdy pozwana posiada tytuł prawny do zajmowania lokalu użytkowego stanowiącego własność powódki, a także naruszenie art. 731 w zw. z art. 755 § 1 i 2 ¹ k.p.c. poprzez zabezpieczenie roszczenia powódki w sposób zmierzający do zaspokojenia roszczenia, bez uwzględnienia interesów strony pozwanej, podczas gdy istniała możliwość wyboru innego sposobu zabezpieczenia, nie urągająca ww. przepisom.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała (uzasadniając zarzut nieuprawdopodobnienia roszczenia) że przysługujący jej tytuł prawny do korzystania z lokalu powódki wywodzi z umowy najmu zawartej przez D. B. dnia 27 czerwca 2013 r. na czas określony do dnia 31 maja 2021 r., umowy podnajmu zawartej przez niego z A. B. dnia 1 sierpnia 2014 r. (obie te umowy zawarto w formie pisemnej) oraz umowy użyczenia zawartej przez A. B. z (...) B.. Tytuł ten w ocenie obowiązanej nie upadł, gdyż powódka nie wypowiedziała skutecznie umowy D. B.. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie postanowieniem z dnia 8 maja 2015 r. w sprawie XII GUp 23/14 zmienił tryb postępowania upadłościowego D. B. na postępowanie obejmujące likwidację majątku dłużnika i ustanowił syndyka masy upadłości w osobie E. P., oświadczenie o wypowiedzeniu umowy ze skutkiem natychmiastowym z dnia 3 sierpnia 2015 r. powinno zatem zostać doręczone syndykowi, bowiem czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego w skład masy upadłości, wobec którego upadły utracił prawo zarządu, są nieważne stosownie do art. 77 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2016 r. Skoro zaś oświadczenia powódki nie były kierowane do syndyka masy upadłości, to stosunek najmu zawiązany na podstawie umowy z dnia 27 czerwca 2013 r. nie ustał, a w konsekwencji nie ustał, mający charakter pochodny, tytuł prawny pozwanej do korzystania z lokalu. W zakresie drugiego z podniesionych zarzutów obowiązana wskazała, że została obciążona ponad potrzebę, a nadto sposób zabezpieczenia zmierza do zaspokojenia roszczenia powódki; wyjątek z art. 755 § 2 ¹ k.p.c. nie miał miejsca, gdyż w jej ocenie taki sposób zabezpieczenia nie jest konieczny dla odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionej skutków. Pozwana wywodziła, że sposobem zabezpieczenia mniej naruszającym jej prawa i nieobciążającym jej ponad potrzebę byłoby np. nakazanie opróżnienia i wydania lokalu na czas postępowania osobie trzeciej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się bezzasadne.

Zgodnie z brzmieniem art. 730 ¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Przepis ten ustanawia dwie przesłanki zabezpieczenia roszczenia: uprawdopodobnienie dochodzonego roszczenia oraz uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny został z kolei określony w art. 730 ¹ § 2 k.p.c., który stanowi, że interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Abstrahując od argumentacji przytoczonej w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia zauważyć należy, że sama pozwana, przeciwstawiając się żądaniu windykacyjnemu powódki, powołuje się na oddanie jej spornego lokalu w użyczenie przez podnajemcę lokalu. Tym samym skarżąca upatruje podstaw swojego tytułu prawnego do władania lokalem w umowie łączącej ją z A. B.. Przypomnieć zaś trzeba, że zgodnie z art. 222 § 1 k.c. roszczenie windykacyjne nie powstaje w sytuacji, gdy osobie władającej faktycznie rzeczą przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. W świetle powołanego przepisu nie jest wystarczające wykazanie samego tylko uprawnienia do władania rzeczą, lecz konieczne jest, by uprawnienie to było skuteczne względem właściciela. Tymczasem uprawnienia biorącego rzecz w używanie są skuteczne jedynie wobec drugiej strony umowy użyczenia, a zatem w tym wypadku – wobec podnajemcy A. B.. Uprawnienie do bezpłatnego używania oddanej w tym celu rzeczy (art. 710 k.c.) wynika bowiem ze stosunku obligacyjnego, a zatem jest wiążące tylko pomiędzy stronami tego stosunku. Uprawnienie to nie ma przymiotu skuteczności erga omnes, właściwej dla praw rzeczowych. W konsekwencji, za uprawdopodobnione uznać trzeba roszczenie powódki o wydanie lokalu stanowiącego jej własność, skoro pozwana nie przeciwstawiła mu skutecznego względem powódki uprawnienia do władania rzeczą.

Powódka uprawdopodobniła również, że ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Podzielić należy w tym zakresie argumentację powołaną przez Sąd Rejonowy w kontekście przekazywania kolejnym osobom lokalu we władanie oraz braku uiszczania opłat za korzystanie z lokalu mimo prowadzenia w nim działalności gospodarczej. W świetle wskazanych okoliczności za dostatecznie uprawdopodobnione należy uznać obawy powódki związane z przekazaniem lokalu kolejnym osobom trzecim, co może uniemożliwić wykonanie przyszłego orzeczenia. W zażaleniu nie zakwestionowano przytoczonych okoliczności i nie powołano zarzutów podważających to wnioskowanie.

Odnosząc się zaś do zarzutu naruszenia art. 731 w zw. z art. 755 § 1 i 2 ¹ k.p.c. należy wskazać, iż zgodnie z brzmieniem art. 731 k.p.c. zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej . Przepis ten ustanawia zatem - co do zasady - zakaz udzielenia zabezpieczenia w taki sposób, który powodowałby zaspokojenie roszczenia uprawnionego. Stosownie zaś do brzmienia art. 755 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych – przepis ten ustanawia zatem otwarty katalog sposobów zabezpieczenia roszczeń niepieniężnych. Natomiast zgodnie z art. 755 § 2 ¹ k.p.c. przepisu art. 731 nie stosuje się, jeżeli zabezpieczenie jest konieczne dla odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków.

Stosownie więc do art. 755 § 2 ¹ k.p.c. sąd może zabezpieczyć roszczenie uprawnionego w sposób, który zmierza do zaspokojenia roszczenia uprawnionego, jeżeli taki sposób zabezpieczenia jest konieczny dla odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków. W ocenie Sądu przesłanki te wystąpiły w niniejszej sprawie, o czym przede wszystkim świadczy dotychczasowe zachowanie najemcy D. B., A. B. oraz obowiązanej, przy jednoczesnym czerpaniu pożytków z korzystania z lokalu i prowadzeniu w nim działalności gospodarczej. Co więcej, przyjęty przez Sąd Rejonowy sposób zabezpieczenia nie może zostać uznany za nadmiernie dolegliwy dla obowiązanej, albowiem nawet wskazany przez nią w zażaleniu sposób byłby dolegliwy dla niej w dokładnie takim samym stopniu, jak zastosowany przez Sąd I instancji. Pozwana nie wskazała przy tym, jakiej konkretnie osobie trzeciej miałby być wydany lokal na czas postępowania. Za bezpodstawne uznać przy tym trzeba obawy pozwanej co do braku realnych możliwości odzyskania lokalu w przypadku wygrania przez nią sprawy.

W związku z powyższym na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. zażalenie pozwanej należało oddalić jako bezzasadne, o czym orzeczono w sentencji postanowienia.

Agnieszka Górska Anna Budzyńska Natalia Pawłowska – Grzelczak