Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2016 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w S.

przeciwko U. L.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej U. L. na rzecz powódki Wspólnoty Mieszkaniowej(...) ul. (...) w S. kwotę 1270,16 zł (tysiąc dwieście siedemdziesiąt złotych szesnaście groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 9 kwietnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 261 zł (dwieście sześćdziesiąt jeden złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt III C 1268/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 15 lutego 2016r. wydanego w postępowaniu zwykłym

Powódka Wspólnota Mieszkaniowa (...) przy ul. (...) w S. wniosła o zasądzenie od pozwanej U. L. kwoty 1270,16 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu.

W uzasadnieniu żądania powódka wskazała, że powyższej kwoty dochodzi tytułem zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną i opłat za użytkowanie lokalu w okresie od 1 marca 2013r. do 31 października 2014r. Podała, że nieuregulowane należności wynoszą odpowiednio kwoty 947,28 zł i 322,88 zł. Powódka zaznaczyła, że powyższe należności ustaliła biorąc pod uwagę, że pozwana jako współwłaściciel lokalu, której przysługuje udział do ½ w prawie własności w tej części odpowiada za należności związane z przedmiotowym lokalem.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 29 kwietnia 2015r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana złożyła sprzeciw, w którym zaskarżyła nakaz w całości. Pozwana przyznała, że zalega z płatnościami na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej podając, że przyczyną jest jej sytuacja materialna bowiem uzyskuje emeryturę w kwocie 728 zł. Wniosła o rozłożenie należności na raty. Podniosła nadto, że w zestawieniach przedstawionych przez powódkę, a dołączonych do pozwu, brak wpłat, które dokonała w banku. Pozwana dołączyła do sprzeciwu potwierdzenia wpłat.

W piśmie procesowym z dnia 10 listopada 2015r. powódka podtrzymała swoje żądanie wskazując, że uwzględniła wpłaty, wynikające z przedłożonych przez pozwaną dowodów wpłat, lecz nie wpłynęło to na zmianę wysokości zadłużenia objętego żądaniem pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Właściciele lokali w budynku przy ul. (...) w S. tworzą Wspólnotę Mieszkaniową. U. L. jest współwłaścicielem lokalu nr (...) w udziale do 1/2. Lokal ma powierzchnię 43,93 m ².

bezsporne

Uchwałą nr 5/2012, z dnia 1 marca 2012r., która weszła w życie z dniem jej podjęcia, Wspólnota Mieszkaniowa (...) przy ul. (...) w S. ustaliła miesięczną zaliczkę na pokrycie kosztów zarządu nieruchomości wspólnej w wysokości 1,38 zł/m ² powierzchni lokalu. Uchwałą nr 7/2009 z dnia 9 czerwca 2009r., która weszła w życie z dniem jej podjęcia, Wspólnota Mieszkaniowa (...) przy ul. (...) w S. ustaliła miesięczna wpłatę na fundusz remontowy w kwocie 2 zł/m ² powierzchni lokalu poczynając od 1 czerwca 2009r. Uchwałą nr 2/2012 wpłata na fundusz remontowy została zwiększona od dnia 1 stycznia 2012r. do kwoty 2,10 zł/m ² powierzchni lokalu.

bezsporne, a nadto dowód:

- uchwała nr 5/2012 k. 14

- uchwała nr 7/2009 k. 20

- uchwała nr 2/2012 k. 21

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Podstawę prawną żądania stanowił art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994r. o własności lokali (Dz. U. z 1994r. nr 85 poz. 388). Zgodnie z treścią tego przepisu, właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności wydatki na remonty i bieżącą konserwację, opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu, wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publiczno-prawne, wydatki na utrzymanie porządki i czystości, wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy (art. 14 ustawy). Z kolei przepis art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w firmie bieżących opłat płatne z góry do 10 każdego miesiąca.

Nie ulega wątpliwości, że na pozwanej spoczywa obowiązek uiszczenia na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej opłat w formie zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną, na fundusz remontowy oraz kosztów związanych z użytkowaniem jej lokalu. Obowiązku tego pozwana zresztą nie kwestionowała, jak również wysokości obciążających ją opłat ustalonych przez powódkę. Sąd dokonując ustaleń w zakresie wysokości zadłużenia pozwanej uwzględnił stanowiska obu stron, w tym fakt, że pozwana przyznała istnienie należności z tytułu opłat za mieszkanie co do zasady i wysokości. Pozwana w toku procesu nie zakwestionowała żadnych opłat ustalonych przez powódkę, na rozprawie w dniu 13 stycznia 2016r. wprost oświadczyła, że nie kwestionuje wysokości należności obciążających ją za okres objęty pozwem, a wyszczególnionych w załączonym do pozwu wydruku sporządzonym przez powódkę. Nadto na rozprawie w dniu 12 lutego 2016r. pozwana podała, że według jej wyliczeń za okres od marca 2013r. do października 2014r. zalega z zapłatą na rzecz Wspólnoty kwotę 1246,76 zł.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że w niniejszej sprawie nie jest niezbędne przedstawienie przez powódkę szczegółowego materiału dowodowego na okoliczności stanowiące podstawę naliczenia opłat obciążających pozwaną w okresie objętym żądaniem. Stosownie bowiem do art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości, a zgodnie z art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. W oparciu o stanowisko pozwanej Sąd przyjął, że po jej stronie powstał obowiązek zapłaty w wysokości wskazywanej w podstawie faktycznej żądania pozwu.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia dwóch kwestii, a mianowicie tego, jakie znaczenie dla zgłoszonego roszczenia ma sytuacja majątkowa pozwanej oraz czy powódka ustalając wysokość aktualnego zadłużenia uwzględniła wpłaty przywołane przez pozwaną w sprzeciwie.

W odniesieniu do pierwszej kwestii Sąd wskazuje, że stan majątkowy dłużnika tylko w wyjątkowych sytuacjach może być elementem niweczącym roszczenie wierzyciela, jednakże co do zasady pozostaje bez znaczenia dla powstania i wysokości wierzytelności. Ustawodawca przewiduje przypadki, gdy stosunek prawny może być modyfikowany np. z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków (art. 357 ¹ k.c.). Dłużnik może się też w procesie bronić zarzutem, że zgłoszenie roszczenia stanowi nadużycie prawa (art. 5 k.c.). Jednakże w realiach niniejszej sprawy, uwzględniając charakter roszczenia, jego powstanie oraz wysokość, nie sposób doszukać się podstaw do przyjęcia, że wierzytelność powódki wobec pozwanej winna zostać zmodyfikowania poprzez ingerencję sądu. Pozwana, jak pozostali członkowie wspólnoty, zobowiązana jest do pokrywania kosztów zarządu nieruchomością wspólną przypadających na jej lokal oraz kosztów związanych z utrzymaniem tego lokalu. Zwolnienie jej z tego obowiązku oznaczałoby konieczność przerzucenia obowiązku zapłaty tych należności na inne osoby, co jest wykluczone. Nie do zaaprobowania jest także sytuacja, w której Wspólnota nie może regulować swoich zobowiązań z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną, wobec braku płatności ze strony właścicieli lokali. Tej oceny nie zmienia fakt braku możliwości płatniczych po stronie właściciela lokalu. Ponadto stwierdzić należy, że wysokość miesięcznych opłat przypadających na lokal pozwanej jest relatywnie niewysoka. Pozwana nie jest zatem uprawniona, powołując się na swoją trudną sytuację materialną, do żądania zwolnienia jej z obowiązku zapłaty.

Niekorzystna sytuacja majątkowa dłużnika mogła być w realiach niniejszej sprawy jedynie podstawą do oceny, czy zachodzi podstawa do zastosowania art. 320 k.p.c. Przepis ten stanowi, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Uprawnienie to umożliwia odroczenie terminu płatności należności, a w konsekwencji modyfikuje roszczenie w zakresie odsetek. Sąd jednak uznał, że brak jest podstaw do zastosowania dyspozycji tego przepisu. Podkreślić bowiem należy, że podstawą do jego zastosowania są „szczególnie uzasadnione przypadki”. Warunek ten może spełniać niekorzystna sytuacja majątkowa dłużnika, jednakże tylko wówczas, gdy na tle pozostałych okoliczności sprawy jawi się jako szczególnie wyjątkowa, uzasadniająca odroczenie płatności roszczeń. Nie każde trudności finansowe dłużnika mogą być zakwalifikowane jako szczególnie uzasadniony przypadek w rozumieniu art. 320 k.p.c. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie brak było podstaw do zastosowania tego przepisu. Przede wszystkim pozwana poza ujawnieniem, że jej dochód stanowi emerytura w kwocie 728 zł miesięcznie, nie przedstawiła dalszych informacji dotyczących jej stanu majątkowego, kosztów utrzymania, zobowiązań, a także sytuacji osobistej, aby możliwa była ocena, czy sytuacja pozwanej jest wyjątkowo trudna, nietypowa. Poza tym, zdaniem Sądu należało wziąć pod uwagę charakter roszczenia i jego źródło, a w konsekwencji fakt, że brak płatności ze strony pozwanej może skutkować negatywnymi konsekwencjami dla pozostałych członków Wspólnoty Mieszkaniowej. Ostatecznie Sąd miał na względzie także wysokość zadłużenia objętego pozwem, które – choć przekracza miesięczny dochód pozwanej – jest stosunkowo niewysokie. Rozłożenie tej należności na raty stanowiłoby zbytnie uprzywilejowanie wobec pozwanej jako dłużnika. Godzi się w tym miejscu zauważyć, że powódka i tak określając zakres żądania z tytułu odsetek potraktowała pozwaną w sposób ulgowy, bowiem wniosła o zasądzenie odsetek od dnia wytoczenia powództwa, podczas gdy należności objęte pozwem stały się wymagalne znacznie wcześniej. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali właściciele lokali uiszczają zaliczki w firmie bieżących opłat płatne z góry do 10 każdego miesiąca. Z tych względów Sąd uznał, że rozłożenie należności na raty nie jest zasadne.

Drugą sporną kwestią objętą zarzutami pozwanej było to, czy powódka ustalając wysokość zadłużenia, uwzględniła wszystkie wpłaty dokonane przez pozwaną. W celu jej wyjaśnienia Sąd dwukrotnie zobowiązywał powódkę do ustosunkowania się do zarzutów pozwanej, wyjaśnienia, czy i w jaki sposób zostały zaliczone wskazywane przez nią wpłaty. Wyjaśnienia zawarte w pismach procesowych powódki z dnia 10 listopada 2015r. i 29 stycznia 2016r. Sąd uznał za wystarczające, uprawniające do konkluzji, że zadłużenie w kwocie 1270,16 zł zostało ustalone z uwzględnieniem wykazanych przez pozwaną wpłat, podlegających zaliczeniu na okres objęty sporem.

Zgodnie z art. 451 § 1 k.c. dłużnik mający wobec tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Stosownie do § 2 jeżeli dłużnik nie wskazał, który z kilku długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie, w którym wierzyciel zaliczył otrzymane świadczenie na poczet jednego z tych długów, dłużnik nie może już żądać zaliczenia na poczet innego długu. Zgodnie z § 3 w razie braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych – na poczet najdawniej wymagalnego.

Na dowodach wpłat dołączonych do sprzeciwu wskazane zostało na poczet jakich należności dokonywane są wpłaty. Z wyjaśnień przedstawionych przez powódkę wynika, że wpłaty zostały zaliczone według dyspozycji dłużnika. W tym miejscu trzeba podkreślić, że przedmiotem pozwu były należności za okres od 1 marca 2013r. do 31 października 2014r., a zatem bez znaczenia dla rozstrzygnięcia były wpłaty pozwanej dotyczące należności za inny okres. Pozostałe wpłaty powódka zaliczyła zgodnie ze wskazaniem pozwanej, a w razie nadpłaty, na wskazane przez siebie inne należności, w tym najdalej wymagalne, do czego uprawniona była w świetle dyspozycji z art. 451 § 2 k.c. Pozwana nie zakwestionowała przedstawionego przez powódkę sposobu zaliczenia wpłat, stwierdziła jedynie, że według jej wyliczeń zadłużenie wynosi 1246,76 zł, lecz nie uzasadniła swojego stanowiska, ani nie wskazała na błędy po stronie powódki.

Na zakończenie rozważań Sąd podkreśla, że w procesie o zapłatę rzeczą powoda jest wykazanie istnienia zobowiązania i jego wysokości, natomiast pozwany jako dłużnik winien wykazać, czy i w jakim zakresie zobowiązanie to uregulował. Na powodzie nie ciąży obowiązek udowodnienia, że dłużnik nie dokonał zapłaty. Dlatego w sytuacji, gdy wysokość należności obciążających pozwaną nie była kwestionowana (co wynikało z treści sprzeciwu oraz oświadczenia złożonego przez pozwaną na rozprawie w dniu 13 stycznia 2016r.), rozstrzygnięcie o zasadności żądania co do wysokości sprowadzało się do weryfikacji, czy pozwana uregulowała je w całości lub w części. Powódka wskazała, że brak jest zapłaty w wysokości 1270,16 zł, zaś pozwana nie wykazała, że uregulowała tę należność, w tym nie udowodniła, że dokonała wpłat, które nie zostały uwzględnione w zestawieniu księgowym sporządzonym przez powódkę, na podstawie którego ustaliła ona wysokość zadłużenia. Z tego względu należało przyjąć, że pozwana nie wykazała, iż dokonała zapłaty zadłużenia w kwocie 1270,16 zł w całości lub w części, a to skutkowało uwzględnieniem powództwa w całości.

Podstawę prawną zasądzenia odsetek stanowił art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali i art. 481 § 1 i 2 k.c. Zważywszy, że w dniu 1 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1830), która znowelizowała m. in. art. 481 § 2 k.c., Sąd od dochodzonych pozwem należności zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na postawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. ustalając, że po stronie powódki powstały koszty w postaci opłaty od pozwu 64 zł, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł oraz wynagrodzenia pełnomocnika zawodowego w kwocie 180 zł, w stawce minimalnej na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 490), tj. łącznie kwota 261 zł. Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od obciążania pozwanej tą kwotą. Nawet przy uwzględnieniu, że sytuacja majątkowa pozwanej uzasadniałaby zwolnienie jej od kosztów sądowych, to – zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005r. nr 167 poz. 1298 ze zm.)– nie zwalnia to strony z obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Koszty te nie były znaczne, a ich pominięcie oznaczałoby konieczność przerzucenia ich na pozostałych członków Wspólnoty Mieszkaniowej.

SSR Joanna Suchecka