Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 sierpnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2016r. w S.

odwołania Z. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 26 sierpnia 2015 r. Nr (...)

w sprawie Z. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1249/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 57 i art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.) odmówił ubezpieczonemu Z. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony jest co prawda całkowicie niezdolny do pracy, jednakże nie spełnia on wymogów posiadania odpowiedniej liczby okresów składkowych i nieskładkowych.

Odwołanie od tej decyzji wniósł Z. Z., który podniósł m. in., iż do jego stażu ubezpieczeniowego powinien zostać doliczony okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przed 1 stycznia 1983 r. Po tym zaliczeniu, do 30 lat składkowych zabraknie ubezpieczonemu tylko 7 miesięcy. Z. Z. przebył udar i z tego powodu cierpi na niedowład prawej ręki. Aktualnie ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy (odwołanie k. 1-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł jednocześnie, iż nie zawiera ono nowych dowodów faktycznych lub prawnych, które uzasadniałyby uwzględnienie odwołania. Zdaniem ZUS, ubezpieczony nie spełnia przesłanki posiadania 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o świadczenie jak również w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy. Ubezpieczony nie udowodnił również posiadania 30 lat okresów składkowych. Do tego okresu nie może zostać doliczony czas pracy Z. Z. w gospodarstwie rolnym przed 1983 r., gdyż jak stanowi art. 10 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnia się jedynie okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono składki (odpowiedź na odwołanie k. 14-16).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 17 czerwca 2015 r. Z. Z., ur. (...), złożył do (...) Oddział w S. wniosek ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek k. 1-4 a. r.). W związku z powyższym wnioskiem, ubezpieczony został skierowany na badanie przez Lekarza Orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 31 lipca 2015 r. ustalił, iż Z. Z. jest w okresie od 23 grudnia 2014 r. do 31 lipca 2017 r. całkowicie niezdolny do pracy (orzeczenie k. 50 a. r.). Na podstawie zgromadzonych dokumentów ZUS ustalił, iż Z. Z. posiada staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 26 lat, 1 miesiąca i 20 dni, w tym okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 2 miesięcy i 21 dni (k. 54 a. r.). W 10-leciu przed powstaniem niezdolności do pracy tj. od 23 grudnia 2004 r. do 22 grudnia 2014 r. ubezpieczony udokumentował 2 lata, 11 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych (karta przebiegu zatrudnienia k. 52 a. r.). Na okres ten składa się prowadzenie przez ubezpieczonego własnej działalności gospodarczej od 2 czerwca 2008 r. do 18 czerwca 2009 r. (k. 44 a. r.), zakwalifikowany jako okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych czas objęcia ubezpieczonego Indywidualnym Programem Zatrudnienia Socjalnego od 1 kwietnia 2011 r. do 30 września 2012 r. (k. 40-43 a. r. oraz k.45 a. r.) oraz zatrudnienie na podstawie umowy zlecenie w IMPEL Provider (...) od 16 lipca 2014 r. do 22 grudnia 2014 r. W 10-leciu przed złożeniem przez ubezpieczonego wniosku o rentę, tj. od 17 czerwca 2005 r. do 16 czerwca 2015 r. ubezpieczony legitymuje się okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 3 lat, 5 miesięcy i 20 dni (karta przebiegu zatrudnienia k. 52 a. r.). Na okresy te, oprócz wyżej wymienionych, składa się również czas pobierania zasiłku chorobowego do dnia 22 czerwca 2015 r. (k. 38 a. r.). Powyższe stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji z dnia 26 sierpnia 2015 r., w której organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja k. 55 a. r.).

W toku postępowania sądowego ubezpieczony nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających zatrudnienie w nowych, dotychczas nieuwzględnionych przez ZUS okresach.

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Artykuł 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, iż renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. W ustępie drugim przywołanego przepisu wskazano, iż przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Jak wyrażono w art. 58 ust. 1 pkt 2 przywołanej ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 5 i ust. 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Wymogu tego, stosownie do treści art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było ustalenie, czy Z. Z. legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym. W sprawie niniejszym bezspornym było bowiem, iż ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy w okresie od 23 grudnia 2014 r. do 31 lipca 2017 r.

W przypadku ubezpieczonego niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 lat życia. Z przywołanych wyżej przepisów wynika, iż dla otrzymania prawa do renty powinien on wykazać co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych, które to powinny przypadać w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. W pierwszej kolejności rozważyć należy, czy wobec Z. Z. nie ma zastosowania art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który wyłącza wymóg posiadania 5 lat okresów składowych i nieskładkowych w przywołanych wyżej dziesięcioleciach.

W ocenie ZUS, Z. Z. posiada okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 2 miesięcy i 21 dni. Ubezpieczony zaś domagał się doliczenia do tych okresów czasu pracy w gospodarstwie rolnym przed 1 stycznia 1983 r. Żądanie Z. Z. nie mogło jednak zostać uwzględnione. Jak słusznie podał ZUS, art. 10 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, iż przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnia się, traktując jak okresy składkowe, okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki. Obowiązek odprowadzania składek za rolników został wprowadzony od dnia 1 lipca 1977 r. na podstawie art. 69 ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. z 1977 r. Nr 32 poz. 140). Z kolei obowiązek opłacania składek za domowników rolnika został wprowadzony dopiero od dnia 1 stycznia 1983 r. na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1982 r. Nr 40 poz. 268). Z. Z. nie wykazał natomiast, by opłacał stosowne składki z tytułu bycia rolnikiem lub domownikiem rolnika. Okoliczność ta wyklucza zakwalifikowanie jako okresu składkowego czasu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym. A zatem, przyjąć należy, iż organ rentowy prawidłowo ustalił, że ubezpieczony legitymuje się okresami składkowymi w wymiarze 25 lat, 2 miesięcy i 21 dni i co z tym związane, w przypadku Z. Z. nie znajdzie zastosowania reguła wyrażona w art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W tej sytuacji, aby uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy, ubezpieczony powinien był wykazać okres ubezpieczenia wynoszący co najmniej 5 lat, który przypadałby w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o przyznanie renty lub przed datą powstania niezdolności do pracy. Również i te wymagania nie zostały spełnione przez ubezpieczonego. Analiza akt sprawy doprowadza do wniosku, że ZUS prawidłowo ustalił (karta przebiegu zatrudnienia k. 52 a. r.), iż w 10-leciu przed powstaniem niezdolności do pracy tj. od 23 grudnia 2004 r. do 22 grudnia 2014 r. ubezpieczony udokumentował 2 lata, 11 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych, zaś w 10-leciu przed złożeniem przez ubezpieczonego wniosku o rentę, tj. od 17 czerwca 2005 r. do 16 czerwca 2015 r. ubezpieczony legitymuje się okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 3 lat, 5 miesięcy i 20 dni. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż za okresy składowe uznaje się, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, okresy ubezpieczenia. Za okresy nieskładkowe, zgodnie z art. 7 pkt 1 lit. b, uznaje się okresy zasiłków z ubezpieczenia społecznego chorobowego lub opiekuńczego. Ubezpieczony w toku postępowania sądowego nie przedstawił żadnych nowych, nieznanych organowi rentowemu, dowodów, w postaci chociażby umów o pracę czy świadectw pracy potwierdzających inne niż wymienione zatrudnienie lub okresy nieskładkowe w przedziałach czasowych od 23 grudnia 2004 r. do 22 grudnia 2014 r. oraz od 17 czerwca 2005 r. do 16 czerwca 2015 r.

Z tego też powodu Sąd nie ma podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Mimo zatem tego, iż ubezpieczony jest bezspornie okresowo całkowicie niezdolny do pracy, nie może on nabyć prawa do renty. Dla uzyskania bowiem tego prawa koniecznym jest łączne spełnienie wszystkich warunków wyrażonych w art. 57 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Z. Z. nie spełnił natomiast wyrażonej w art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 tej ustawy przesłanki posiadania odpowiedniej liczby okresów składkowych i nieskładkowych.

Na marginesie jedynie zaznaczyć należy, iż ubezpieczony mógłby ewentualnie skutecznie domagać się prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy dopiero, gdyby ustalił w postępowaniu przed Sądem Rejonowym, iż w innych niż wyżej wymienione okresach łączył go stosunek pracy. Niezależnie od powyższego, ubezpieczony może również podjąć próbę uzyskania świadczenia w drodze wyjątku, w trybie określonym w art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jednakże, wydana w tym przedmiocie decyzja Prezesa ZUS, cechuje się uznaniowością.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.