Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lipca 2016 r. w S.

odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 7 stycznia 2016 r., znak: (...)- (...)- (...)

w sprawie M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala prawo M. B. do ustawowych odsetek:

- za okres od 16 sierpnia 2013r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc sierpień 2013r.,

- za okres od 16 września 2013r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc wrzesień 2013r.,

- za okres od 16 października 2013r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc październik 2013r.,

- za okres od 16 listopada 2013r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc listopad 2013r.,

- za okres od 16 grudnia 2013r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc grudzień 2013r.,

- za okres od 16 stycznia 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc styczeń 2014r.,

- za okres od 16 lutego 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc luty 2014r.,

- za okres od 16 marca 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc marzec 2014r.,

- za okres od 16 kwietnia 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc kwiecień 2014r.,

- za okres od 16 maja 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc maj 2014r.,

- za okres od 16 czerwca 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc czerwiec 2014r.,

- za okres od 16 lipca 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc lipiec 2014r.,

- za okres od 16 sierpnia 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc sierpień 2014r.,

- za okres od 16 września 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc wrzesień 2014r.,

- za okres od 16 października 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc październik 2014r.,

- za okres od 16 listopada 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc listopad 2014r.,

- za okres od 16 grudnia 2014r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc grudzień 2014r.,

- za okres od 16 stycznia 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc styczeń 2015r.,

- za okres od 16 lutego 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc luty 2015r.,

- za okres od 16 marca 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc marzec 2015r.,

- za okres od 16 kwietnia 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc kwiecień 2015r.,

- za okres od 16 maja 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc maj 2015r.,

- za okres od 16 czerwca 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc czerwiec 2015r.,

- za okres od 16 lipca 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc lipiec 2015r.,

- za okres od 16 sierpnia 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc sierpień 2015r.,

- za okres od 16 września 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc wrzesień 2015r.,

- za okres od 16 października 2015r. do 8 grudnia 2015r. od kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należnej ubezpieczonej za miesiąc październik 2015r.

Sygn. akt: IV U 167/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 stycznia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art.118 ust.1 i 1a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił M. B. prawa do wypłaty odsetek od wyrównania renty za okres od 1 sierpnia 2013r. do 31 października 2015r. wskazując, że wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 1 października 2015r., który rozstrzygał w przedmiocie apelacji organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z 7 maja 2015r., wpłynął do organu rentowego w dniu 23 października 2015r. Organ rentowy zrealizował powyższy wyrok wydając w dniu 3 grudnia 2015r. decyzję o przyznaniu ubezpieczonej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 sierpnia 2013r. ,tj. od daty określonej w wyżej wymienionym wyroku Sądu Okręgowego. Należność za okres od 1 sierpnia 2013r. do 30 listopada 2015r. ubezpieczona otrzymała w dniu 9 grudnia 2015r. W tych okolicznościach brak jest podstaw do wypłaty odsetek.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła M. B. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że przysługuje jej prawo do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 1 sierpnia 2013r. do 31 października 2015r. Ubezpieczona wskazała, że przez ponad 2 lata toczył się spór przed sądem o przyznanie jej prawa do renty. Ostatecznie, ubezpieczona uzyskała prawo do spornego świadczenia. Dlatego też, w jej ocenie, powinna otrzymać również odsetki od przyznanego jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odwołanie k.1 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.2-3 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona M. B. z wykształcenia jest technikiem ekonomistą, jednakże nigdy nie pracowała w wyuczonym zawodzie. Dotychczas była zatrudniona jako sprzedawca, sprzątaczka oraz składacz opakowań z tektury (bezsporne, wyjaśnienia ubezpieczonej k.32 akt sprawy IV U 1444/13 SO w Siedlcach, świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i umowa o pracę k.8-14 akt rentowych za wnioskiem z 9 lipca 2013r.). W okresie od 13 listopada 2003r. do 31 marca 2004r. ubezpieczona była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (decyzja z 9 grudnia 2003r. k.33 akt rentowych za wnioskiem z 13 października 2003r.).

W dniu 9 lipca 2013r. ubezpieczona wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek k.1-2 akt rentowych). Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy skierował ubezpieczoną na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z 21 sierpnia 2013r. ustalił, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy (k.20 akt rentowych). Na skutek sprzeciwu ubezpieczonej od powyższego orzeczenia, ubezpieczona została skierowana na badanie przez komisję lekarską ZUS, która w orzeczeniu z 3 października 2013r. ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy (sprzeciw ubezpieczonej od orzeczenia lekarza orzecznika k.32 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej i orzeczenie komisji lekarskiej ZUS k.24 akt rentowych). Na podstawie powyższego orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, decyzją z 31 października 2013r. organ rentowy odmówił przyznania ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja z 31 października 2013r. k.36 akt rentowych). Na skutek odwołania ubezpieczonej od tej decyzji Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z 7 maja 2015r. w sprawie IV U 1444/13 zmienił w/w decyzję i ustalił prawo M. B. do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 sierpnia 2013r. do 31 grudnia 2015r. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy od 1 sierpnia 2013r. do 31 grudnia 2015r. Powyższe ustalenia Sąd oparł na dwóch opiniach biegłych neurologów- B. A. i M. Z.. Obie biegłe w oparciu o badanie ubezpieczonej i analizę dokumentacji medycznej uznały, że występująca u ubezpieczonej padaczka lekooporna powoduje u niej częściową niezdolność do pracy. Sąd Okręgowy przyznając ubezpieczonej prawo do renty zauważył, że ubezpieczona nigdy nie pracowała w wyuczonym zawodzie technika ekonomisty, ale wykonywała prace fizyczne wiążące się ze staniem, chodzeniem, dźwiganiem oraz pracą na wysokości. Sąd Okręgowy nie podzielił odosobnionych wniosków opinii biegłej neurolog J. S. - opiniującej wspólnie z ortopedą M. W. i psychiatrą B. G., która nie uwzględniła, że w lipcu 2013r. nastąpiło u ubezpieczonej pogorszenie zapisu EEG pod postacią uogólnionych zmian pod wpływem hiperwentylacji (opinie biegłych - k.13, 38-39 i 68 oraz wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 7 maja 2015r. wraz z uzasadnieniem - k.78 i 80-83 akt IV U 1444/13 SO w Siedlcach). Wyrokiem z 1 października 2015r. Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację organu rentowego - zarzucającego nieuwzględnienie przez Sąd Okręgowy i opiniujących biegłych kwalifikacji ubezpieczonej i wynikających z padaczki ograniczeń w wykonywaniu określonych prac - od powyższego wyroku Sądu pierwszej instancji (apelacja organu rentowego k.87-90 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 1 października 2015r. wraz z uzasadnieniem k.100 i 103-107 akt IV U 1444/13 Sądu Okręgowego w Siedlcach).

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie oddalający apelację organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach wpłynął do organu rentowego w dniu 23 października 2015r. (k.74 akt rentowych). Wykonując ten wyrok, organ rentowy wydał w dniu 3 grudnia 2015r. decyzję, w której przyznał ubezpieczonej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 sierpnia 2013r. do 31 grudnia 2015r. Organ rentowy ustalił termin płatności renty na 15. dzień każdego miesiąca i dokonał wypłaty na rzecz ubezpieczonej renty za okres od 1 sierpnia 2013r. do 30 listopada 2015r. Należność ta została wypłacona ubezpieczonej w dniu 9 grudnia 2015r. (decyzja z 3 grudnia 2015r. o przyznaniu prawa do renty k.86-87 akt rentowych i informacja organu rentowego z 7 czerwca 2016r. o dacie wypłaty wyrównania k.8 akt sprawy).

W dniu 18 grudnia 2015r. (data prezentaty) wpłynął do organu rentowego wniosek ubezpieczonej o wypłatę odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 sierpnia 2013r. do 31 października 2015r. (wniosek k.92 akt rentowych).

Zaskarżoną decyzją z 7 stycznia 2016r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do wypłaty odsetek z uzasadnieniem przedstawionym na wstępie niniejszego uzasadnienia (zaskarżona decyzja z 7 stycznia 2016r. k.96 akt rentowych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. B. okazało się uzasadnione.

Stosownie do treści art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń (t.j.: Dz. U. z 2015r. poz.121 ze zm.), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Z kolei w myśl art.118 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2015r. poz.748) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust.2 i 3. Zgodnie z ust.1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wypływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W myśl ust.2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1.

W sprawie niesporne jest, że renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy należna ubezpieczonej za okres od 1 sierpnia 2013r. do 31 października 2015r. nie została jej wypłacona w terminie. Z akt rentowych ubezpieczonej wynika, że termin płatności renty upływał każdego 15. dnia miesiąca. Tymczasem świadczenie rentowe za w/w okres zostało wypłacone ubezpieczonej łącznie za cały ten okres w dniu 9 grudnia 2015r. Rozstrzygnięcie sprawy zależało zatem od ustalenia, czy opóźnienie w wypłacie świadczenia było następstwem okoliczności, za które Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności, czy też przeciwnie organ rentowy ponosi odpowiedzialność za brak terminowej wypłaty świadczenia. Wbrew twierdzeniom organu rentowego fakt, że organ rentowy wykonał wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 7 maja 2015r., zmieniający decyzję organu rentowego i ustalający prawo ubezpieczonej do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 sierpnia 2013r. do 31 grudnia 2015r. poprzez wydanie decyzji z 3 grudnia 2015r. nie przesądza o tym, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie renty. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Siedlcach w sprawie IV U 1444/13 ustalono prawo ubezpieczonej do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż w przywołanym procesie, w przedmiocie niezdolności ubezpieczonej do pracy wypowiadali się biegli z zakresu medycyny, przy czym w zgodnej opinii dwóch neurologów B. A. i M. Z. stan zdrowia ubezpieczonej – wbrew ustaleniom organu rentowego - dawał podstawy do ustalenia u ubezpieczonej częściowej niezdolności do pracy powodu schorzenia, jakim jest padaczka. Wprawdzie pierwsza z opiniujących biegłych z zakresu neurologii - w osobie J. S. stwierdziła, że ubezpieczona z powodu padaczki nie jest niezdolna do pracy, ale opinia tak jak wskazano wyżej była odosobniona, a jej uzasadnienie (wspólne dla jeszcze dwóch innych biegłych) lakoniczne. Ponadto biegła ta wskazała, że w ostatnim czasie ubezpieczona nie wymagała hospitalizacji (opinia k.13 akt IV U 1444/13 SO w Siedlcach). Z dokumentacji medycznej zgromadzonej w aktach rentowych wynika jednak, że ubezpieczona była w latach 2012-2013 kilkukrotnie pacjentem Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Szpitala Wojewódzkiego w S. (k.19-22 tom dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej), a ostatnia wizyta ubezpieczonej na (...), zawiązana z napadem padaczki, miała miejsce 8 sierpnia 2013r., a zatem już po złożeniu przez ubezpieczoną wniosku o rentę z 9 lipca 2013r. Okoliczności te pokazują, że przyczyną, dla której organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty była błędna ocena przez organ rentowy (lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS) stanu zdrowia ubezpieczonej w kontekście prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Prawidłowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonej, uwzględniając przy tym jej kwalifikacje, dokonały biegłe z zakresu neurologii w osobie B. A. i M. Z., co znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu pierwszej i drugiej instancji (vide: ustalenia faktyczne). Wskazane biegłe w sposób należyty odniosły się do zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej. Co prawda, opiniując biegłe wskazywały również na wyniki badań przeprowadzonych po dniu wydania zaskarżonej w w/w procesie decyzji - z 31 października 2013r., jednakże ta nowa dokumentacja medyczna – zgromadzona w wyniku upływu czasu - uzupełniała jedynie obraz prezentujący stopień zaawansowania u ubezpieczonej padaczki lekoopornej według stanu na sierpień 2013r., a zatem istniejącego w dacie wydania w/w decyzji odmawiającej ubezpieczonej prawa do renty. Należy podkreślić, że błędne orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS o braku niezdolności do pracy jest okolicznością, za którą organ rentowy ponosi odpowiedzialność. Zarówno bowiem lekarz orzecznik ZUS, jak i komisja lekarska ZUS działają w ramach organu rentowego i jeśli przyczyną nieprawidłowej decyzji organu rentowego była błędna ocena stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie przez lekarza orzecznika lub przez komisję lekarską ZUS, to błąd taki stanowi błąd organu rentowego rodzący odpowiedzialność na podstawie art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi z 19 listopada 2013r. w sprawie III AUa 295/13, Lex nr 1402872). Skoro zatem organ rentowy błędnie ustalił, że ubezpieczona nie jest częściowo niezdolna do pracy i na tej podstawie nie przyznał ubezpieczonej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, to niczym nieuzasadnione jest jego obecne twierdzenie, że nie ponosi on odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie tego świadczenia. W konsekwencji powyższego, wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 7 maja 2015r. „utrzymany” wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 1 października 2015r. nie stanowił w istocie wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i moment wpływu tego wyroku do organu rentowego nie stanowi daty, od której w myśl art.118 ust.1 i 1a ustawy należy ustalać dochowanie przez organ rentowy terminu do wypłaty świadczenia. Należy ponadto podkreślić, że brak orzeczenia przez Sąd na podstawie art.118 ust.1a o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, nie pozbawia ubezpieczonej prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Na stanowisku takim stanął Sąd Najwyższy w uchwale z 24 marca 2011r. w sprawie I UZP 2/11 (OSNP 2011/19-20/255). W takim samym duchu wypowiedziały się również sądy powszechne (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 maja 2013r. w sprawie III AUa 1700/12, Lex nr 1322434). Sąd Okręgowy w całości podziela te poglądy.

Reasumując, Sąd ustalił, że ubezpieczonej przysługuje prawo do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 sierpnia 2013r. do 31 października 2015r. i odsetki te są płatne od każdej miesięcznej kwoty świadczenia w powyższym okresie, czyli od dnia następnego po dniu płatności ,tj. od 16 dnia każdego miesiąca do dnia 8 grudnia 2015r.,tj. dnia poprzedzającego wypłatę na rzecz ubezpieczonej nominalnej kwoty świadczenia, co nastąpiło w dniu 9 grudnia 2015r. (vide: ustalenia faktyczne). Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.