Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach XII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2014 roku w Gliwicach

I.  sprawy z powództwa T. J.

przeciwko B. S. (1)

o zapłatę;

II.  sprawy z powództwa wzajemnego B. S. (1)

przeciwko pozwanemu wzajemnemu T. J.

o zapłatę;

I.  w sprawie z powództwa T. J. przeciwko B. S. (1) ;

1)  oddala powództwo;

2)  zasądza od powoda T. J. na rzecz pozwanego B. S. (1) kwotę 3617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  w sprawie z powództwa wzajemnego B. S. (1) przeciwko T. J. :

1)  oddala powództwo;

2)  zasądza od powoda wzajemnego B. S. (1) na rzecz pozwanego wzajemnego T. J. kwotę 1750,32 (jeden tysiąc siedemset pięćdziesiąt i 32/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3)  nakazuje pobrać od powoda wzajemnego B. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 244,72 (dwieście czterdzieści cztery i 72/100) złote tytułem pokrycia wydatków.

Sygn. akt XII C 4/13

UZASADNIENIE

do wyroku z dnia 20 marca 2014 roku

Powód T. J., pozwem z dnia 9 stycznia 2013 roku, wniósł o zasądzenie od pozwanego B. S. (1) kwoty 80.000zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 września 2012 roku do dnia zapłaty tytułem zwrotu zadatku w podwójnej wysokości. Dodatkowo powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że w dniu 14 maja 2012 roku strony zawarły umowę o wykonanie prefabrykowanych garaży jednostanowiskowych na nieruchomości stanowiącej własność powoda przy ulicy (...) wraz z drogą dojazdową do garaży. Pozwany zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z posiadaną dokumentacją projektową i opisem zawartym w umowie oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami i prawem budowlanym. Pozwany prace rozpoczął od przygotowania drogi i już na tym etapie wykonał prace w sposób sprzeczny z normami budowlanymi, w sposób nienależyty i z surowców nie posiadających stosownych certyfikatów. Zgodnie z umową ewentualne wady i usterki miały być usuwane przez wykonawcę w terminie 14 dni od dnia poinformowania wykonawcy przez zamawiającego o wystąpieniu wady. Powód wezwał do usunięcia wady w swojej obecności lub osoby przez niego wyznaczonej, lecz pozwany nie zareagował. Opuścił plac budowy i już się na niej nie pojawił. Powód zatem w dniu 29 sierpnia 2012 roku rozwiązał umowę.

Zgodnie z umową zleceniodawca uiścił zadatek w wysokości 40.000zł, który w obecności świadków został wręczony w dwóch ratach. Powód wezwał pozwanego do zapłaty zadatku, jednak bezskutecznie. Zapłata zadatku w podwójnej wysokości stała się wymagalna w dniu 28 września 2012 roku. W tej sytuacji powództwo jest uzasadnione.

Pozwany złożył odpowiedź na pozew wraz z pozwem wzajemnym (k.47-52). Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. Dodatkowo wniósł o zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnego) na swoją rzecz kwoty 4164,38zł i obciążenie powoda (pozwanego wzajemnego) kosztami powództwa wzajemnego, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwany (powód wzajemny) potwierdził zawarcie łączącej strony umowy, zaprzeczył jednak jakoby dopuścił się jakichkolwiek zaniedbań i nieprawidłowości przy wywiązywaniu się z jej warunków. Podał, że wszystkie prace nadzorowane były przez ojca powoda (pozwanego wzajemnego), który nie wnosił żadnych zastrzeżeń. Kwotę 40.000zł, które pozwany otrzymał od ojca powoda (pozwanego wzajemnego), była przekazana tytułem zaliczki, albowiem umowa przewidywała transzowy sposób płatności i zamawiający miał płacić z wyprzedzeniem za poszczególne etapy wykonywanych prac. Jeśli chodzi o użycie spornych materiałów na budowę drogi, to pozwany (powód wzajemny) przedstawił powodowi (pozwanemu wzajemnemu) dokumentację, z której wynikało, że użyte do budowy drogi kruszywo jest zgodne z założeniami dokumentacji projektowej i wymaganiami technicznymi. Powód (pozwany wzajemny) jednak nie przyjmował tych argumentów. Ostatecznie powód (pozwany wzajemny) zakwestionował uzgodniony pierwotnie koszt całości wykonanych prac, żądając od pozwanego (powoda wzajemnego) znacznego obniżenia ceny za 1m2 wykonanej pracy, na co pozwany (powód wzajemny nie przystał). Pieniądze miały być przekazywane w formie zaliczek, przed przystąpieniem do wykonania prac i miały być przeznaczone m.in. na zakup materiałów. Przekazane zaliczki nie stanowią zadatku w rozumieniu kodeksu cywilnego. W tym stanie rzeczy powództwo winno zostać oddalone.

Z uwagi na to, że pozwany (powód wzajemny) przedstawił powodowi (pozwanemu wzajemnemu) szczegółowe rozliczenie wykonanych przez siebie prac i wystawił fakturę do zapłaty za wykonane roboty, (przyznając ,że przekazana kwota 40.000zł została już zapłacona za wstępne przygotowanie terenu pod kostkę brukową i wylewkę), pozwany (powód wzajemny) domaga się zapłaty pozostałej, niezapłaconej należności, w wysokości 4164,38zł (powództwo wzajemne).

W odpowiedzi na pozew wzajemny, powód (pozwany wzajemny) wniósł o jego oddalenie i obciążenie pozwanego kosztami powództwa wzajemnego, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód (pozwany wzajemny) podniósł, iż w momencie gdy pozwany (powód wzajemny) przywiózł na plac budowy niecertyfikowany odpad żużla hutniczego, powód (pozwany wzajemny) zażądał by został usunięty i zastąpiony właściwym kruszywem – tłuczniem. Wszystkie dokonane przez pozwanego (powoda wzajemnego) prace były niezgodne ze sztuką budowlaną, wymagały poprawy przez powoda (pozwanego wzajemnego) i kolejne firmy, które weszły na budowę po opuszczeniu jej przez pozwanego (powoda wzajemnego). Pozwany (powód wzajemny) w żaden sposób nie wykazał zasadności swego roszczenia, zarówno co do zasady jak i co do wysokości żądanej kwoty. Dlatego powództwo wzajemne winno zostać oddalone.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 maja 2012 roku strony zawarły umowę o wykonanie zespołu prefabrykowanych garaży jednostanowiskowych na nieruchomości stanowiącej własność powoda (pozwanego wzajemnego) przy ulicy (...) w Z.. Pozwany (powód wzajemny) zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z posiadaną dokumentacją projektową i opisem zawartym w umowie oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami technicznymi i prawem budowlanym. Zobowiązał się także do stosowania wyrobów dopuszczonych do używania w budownictwie w rozumieniu przepisów prawa budowlanego. W ramach umowy pozwany miał wykonać m.in. korytowanie i wywóz ziemi oraz ułożyć warstwę tłucznia różnej granulacji. Pozwany (powód wzajemny) prace rozpoczął od przygotowania drogi, gdzie miało być zastosowane kruszywo łamane. Prace miały być wykonane kaskadowo, co wiązało się z koniecznością wykonania robót etapami, przy czym, z uwagi na specyfikę wykonania prac, poszczególne etapy wiązały się ze sobą. Pozwany (powód wzajemny) przystąpił do wykonania prac od korytowania podłoża w postaci usunięcia warstwy urodzajnej, zgodnie z wytyczonym przez geodetę obszarem. Zdjął warstwę ziemi urodzajnej (humus), po czym wywiózł z terenu budowy. Następnie nastąpiło zwiezienie kruszywa drogowego o frakcji 0-63mm pod drogi manewrowe o powierzchni ok. 1120m2 i frakcji 0-31,5mm kruszywa hutniczego o powierzchni ok. 680m2 pod płyty żelbetowe. W niższej części działki oraz w miejscu zaplanowanych garaży pozostało spryzmowane kruszywo. Wstępnie rozplantowane kruszywo nie zostało zagęszczone. Pochodzi ono z przeróbki odpadów powęglowych lub pohutniczych. Materiał dostarczony przez pozwanego nie posiada wymaganych prawem dokumentów, umożliwiających użycie go do wykonywania robót budowlanych. Zgodnie z umową pozwany (powód wzajemny) prawidłowo wykonał następujące prace: usunął warstwę ziemi urodzajnej na całej, zaplanowanej w projekcie powierzchni przeznaczonej do utwardzenia lub zabudowy; zebraną ziemię załadował i wywiózł z działki powoda. Dodatkowo pozwany (powód wzajemny) rozpoczął następujące prace: przywiózł i wstępnie rozplanował materiał na podbudowę dojazdu do garaży i na podsypkę pod płyty fundamentowe, używając kruszywa o frakcji 0-63mm (droga dojazdowa) i 0-31,5mm (płyty fundamentowe). Rozplanowane wstępnie kruszywo nie było zagęszczone. Zastosował jednak w tym celu materiały nie posiadające dokumentacji potwierdzającej dopuszczenie ich do stosowania przy robotach budowlanych. Roboty ziemne nie były objęte wadą. Przywóz i rozplantowanie kruszywa były dotknięte wadą istotną, jednak usuwalną. Wartość prac prawidłowo wykonanych przez pozwanego (powoda wzajemnego) wynosi 32.210,21zł netto (39.618,56zł brutto).

Prace nadzorowane były przez ojca powoda. Tytułem zaliczki na wykonanie prac pozwany (powód wzajemny) otrzymał łącznie 40.000zł, płatne w dwóch transzach (zamawiający miał płacić z wyprzedzeniem za poszczególne etapy wykonywanych prac wraz z ich rozliczeniem). Pierwszą kwotę 20.000 zł. pozwany otrzymał w dniu 31 maja.2012r., natomiast drugą kwote w tej samej wysokości otrzymal w dniu 8 czerwca 2012r. Przekazanie pieniędzy miało miejsce już po przejeciu przez pozwanego placu budowy i rozpoczęciu organizacji robót.Z uwagi na fakt, iż pojawiły się dodatkowe koszty (materiałów, transportu, wynagrodzenia pracowników), pozwany (powód wzajemny) zwrócił się do powoda (pozwanego wzajemnego), aby dokonał zapłaty dalszej należności. Zamawiającego nie było wówczas w kraju, a jego ojciec nie dysponował środkami finansowymi, zatem pozwany (powód wzajemny) wstrzymał się z wykonaniem dalszych prac do czasu spotkania z zamawiającym. Podczas spotkania zamawiający zakwestionował rodzaj użytego do wykonania inwestycji materiału i w ostateczności zażądał od pozwanego (powoda wzajemnego) znacznego obniżenia ceny za 1m2 wykonanej pracy, na co pozwany (powód wzajemny nie przystał).

Zgodnie z umową ewentualne wady i usterki miały być usuwane przez wykonawcę w terminie 14 dni od dnia poinformowania wykonawcy przez zamawiającego o wystąpieniu wady. Powód (pozwany wzajemny) wezwał do usunięcia wady w swojej obecności lub osoby przez niego wyznaczonej, lecz pozwany (powód wzajemny) nie zareagował. Opuścił plac budowy. Powód (pozwany wzajemny) zatem w dniu 29 sierpnia 2012 roku rozwiązał umowę. W dniu 21 września 2012 roku pozwany (powód wzajemny) otrzymał wezwanie do zapłaty kwoty 80.000 zł z tytułu podwójnego zadatku.

Pozwany (powód wzajemny) przedstawił powodowi (pozwanemu wzajemnemu) szczegółowe rozliczenie wykonanych przez siebie prac i wystawił fakturę do zapłaty za wykonane roboty, przyznając, że przekazana kwota 40.000zł została już zapłacona za wstępne przygotowanie terenu pod kostkę brukową i wylewkę. Pozwany (powód wzajemny) zażądał zapłaty pozostałej, niezapłaconej należności, w wysokości 4164,38zł (powództwo wzajemne).

dowody z : umowy z dnia 14 maja 2012 roku (k.10-15); odpisu z KW (k.16-26); pisma (...) z 10 października 2012 roku (k.28); 4 sztuk fotografii (k.27); pisma powoda z 22 sierpnia 2012 roku wraz z dowodem nadania (k.33-35); potwierdzeń pobrania z 8 czerwca 2012 roku i 31 maja 2012 roku (k.36-37); wezwania do zapłaty z 17 września 2012 roku (k.38-39), projektu budowlanego (k.71-97), z dokumentacji fotograficznej (k.56-57), pisma prywatnego W. G. (1) z 7 lutego 2013 roku (k.61), z dokumentów wydania (k.66-69), z informacji sprzedawcy kruszywa (k.58-60), z faktury wraz z dowodem nadania (k.63-64), dokumentacji fotograficznej (k.137- 142), zeznań świadków: W. G. (2), M. G., B. S. (2), T. S. (e-protokół z dnia 20 czerwca 2013 roku k.193), D. J. (k.173-174), J. J. (k.175), opinii biegłego z zakresu budownictwa lądowego L. D. (1) (k.225-254), ustna uzupełniająca opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego (e-protokół z dnia 6 marca 2014 roku k.290), zeznania stron (e-protokół z dnia 20 sierpnia 2013 roku k.201), uzupełniające zeznania stron (e-protokół z dnia 6 marca 2014 roku k.290).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe. Wiarę dowodom z dokumentów sąd dał albowiem ich prawdziwość nie została zaprzeczona. Wiarę dowodom z zeznań świadków i przesłuchania stron sąd dał w przyjętym zakresie albowiem wzajemnie się pokrywały. Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda oraz świadka J. J. w zakresie, w jakm zeznali, iz przekazana pozwanemu kwota 40.000 zł miała stanowić zadatek. Przeczą temu inne dowody (zeznania świadka B. S. (2), zeznania pozwanego, pośrednio zeznania świadka D. J.: " Teść mówił, że przekazał pozwanemu pieniądze ze względu na to, że pozwany chciał rozpocząć prace budowlane, chodziło o zakup kruszywa na utwardzenie drogi, konkretnie tłucznia". Zeznania te nie zasługują nade wszystko na wiarę w świetle zasad doświadczenia życiowego i logicznego myślenia. W sytuacji bowiem jeżeli kwota 40.000 zł stanowić miała zadatek, zostałaby wręczona przy zawarciu umowy a przed rozpoczęciem prac, zgodnie z praktyką występującą w obrocie gospodarczym. Trudno tez zrozumieć dlaczego zadatek miałby być dawany w dwóch transzach po 20.000 zł , w dwóch różnych datach. Zasady racjonalnego rozumowania w takiej sytuacji pozwalają na danie wiary twierdzeniom i zeznaniom pozwanego, według których przedmiotowa kwota stanowiła zaliczki na poczet wynagrodzenia, umożliwiające kontynuowanie poszczególnych etapów prac. Jakkolwiek na pokwitowaniach z dnia 31.05.2012r. i z 8.06.2012r. widnieje słowo zadatek, to słowo to zostało użyte w potocznym rozumieniu a nie w rozumieniu prawnym.

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego w zakresie, w jakim twierdził, iż przy wykonywaniu prac został użyty właściwy materiał budowlany; przeczy temu dowód z opinii biegłego.

Prawidłowość wykonanych robót przez pozwanego oraz użytych materiałów, jak również wartość wykonanych przez niego prac, sąd ocenił w oparciu o opinię biegłego z zakresu budownictwa L. D. (1). Opinia ta była w pełni przekonująca albowiem została sporządzona w sposób wykazujący znajomość opiniowanej problematyki przez biegłego, wyciągane przez biegłego wnioski były konsekwentne i logiczne, biegły formułując wnioski wskazał drogę, którą dochodził do tych wniosków a swoje ustalenia i wnioski prezentował zdecydowanie i przekonująco. Okoliczności te powodują , że przedmiotowe opinia zasługują na uwzględnienie. Dowód z opinii tego biegłego nie został podważony innymi środkami dowodowymi, jej moc dowodowa nie została zatem osłabiona. Biegły D. przekonująco wyjaśnił wszelkie zarzuty do opinii w trakcie przesłuchania go na rozprawie w dniu 6 marca 2014r. Strony nie zakwestionowały tychże zeznań biegłego, nie złożyły przy tym żadnych wniosków dowodowych mogących podważyć wiarygodność tej opinii.

Sąd oddalił wniosek dowodowy pozwanego dotyczący nagrań rozmów na CD (k.192) albowiem nagrania rozmów zostały dokonane na użytek procesu, bez uprzedzenia nagrywanych a w konsekwencji wbrew konstytucyjnej zasadzie wolności wypowiedzi, dowód ten przy tym nie miał dla sprawy istotnego znaczenia.

Sąd oddalił równiez wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. P. (k.288) albowiem wniosek był spóźniony, nie miał dla sprawy istotnego znaczenia a jego przeprowadzenie spowodowałoby zbędną zwłokę postępowania.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo powoda T. J. o zapłatę kwoty 80.000zł wraz z odsetkami, tytułem zwrotu zadatku w podwójnej wysokości, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód nie wykazał ażeby dał pozwanego B. S. (1) zadatek w rozumieniu art. 394 kc i ze skutkami wynikającymi z tych przepisów. Nie wykazało tego postępowanie dowodowe. Sąd nie dał w tej mierze wiary twierdzeniom i zeznaniom powoda oraz zeznaniom świadka J. J.. Przeczą temu inne dowody (zeznania świadka B. S. (2), zeznania pozwanego, pośrednio zeznania świadka D. J.: " Teść mówił, że przekazał pozwanemu pieniądze ze względu na to, że pozwany chciał rozpocząć prace budowlane, chodziło o zakup kruszywa na utwardzenie drogi, konkretnie tłucznia". Zeznania te nie zasługują nade wszystko na wiarę w świetle zasad doświadczenia życiowego i logicznego myślenia. W sytuacji bowiem jeżeli kwota 40.000 zł stanowić miała zadatek, zostałaby wręczona przy zawarciu umowy a przed rozpoczęciem prac, zgodnie z praktyką występującą w obrocie gospodarczym. Trudno tez zrozumieć dlaczego zadatek miałby być dawany w dwóch transzach po 20.000 zł , w dwóch różnych datach. Zasady racjonalnego rozumowania w takiej sytuacji pozwalają na danie wiary twierdzeniom i zeznaniom pozwanego, według których przedmiotowa kwota stanowiła zaliczki na poczet wynagrodzenia, umożliwiające kontynuowanie poszczególnych etapów prac. Jakkolwiek na pokwitowaniach z dnia 31.05.2012r. i z 8.06.2012r. widnieje słowo zadatek, to słowo to zostało użyte w potocznym rozumieniu a nie w rozumieniu prawnym.

Sąd przyjął przy tym, iż łącząca strony umowa z dnia 14 maja 2012 roku została skutecznie rozwiązana, wskutek odstąpienia przez zleceniodawcę. Rozwiązanie umowy nie było sporne. Sporna była prawidłowość wykonania prac przez pozwanego B. S. (1) a w szczególności prawidłowość użytych materiałów a tym samym przyczyny odstąpienia od umowy. W oparciu o wiarygodną opinię biegłego L. D. (1), sąd przyjął, iż nieprawidłowość wykonawcy robót polegała jedynie na tym, że użył niewłaściwego materiału do podbudowy dojazdu do garaży. Niewłaściwość materiałów wyraża się w braku dla nich dokumentów poświadczających dopuszczenie ich do stosowania przy robotach budowlanych.Użyte materiały były przy tym niezgodne z opisem w umowie.

Mając na względzie powyższe, a zatem, iż powód nie wykazał zasadności roszczenia dotyczącego zwrotu zadatku, powództwo T. janiszewskiego zostało oddalone.

Sąd oddalił również powództwo powoda wzajemnego B. S. (1) o zapłatę kwoty 4164,38zł., mającej stanowić wynagrodzenie za wykonane przez niego prace na rzecz pozwanego wzajemnego T. J., ponad wypłaconą mu juz w formie zaliczek kwotę 40.000 zł. Jak wynika bowiem z opinii biegłego L. D. (1) - którą sąd w całości uznał za wiarygodną - wartość prac wykonanych przez powoda wzajemnego na rzecz pozwanego wzajemnego, wynosi 39.618,56zł brutto. Skoro zatem pozwany wzajemny zapłacił w formie zaliczek kwotę 40.000 zł, żądanie powoda wzajemnego przekraczającę tę kwotę jest nieuzasadnione.

O kosztach orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wynikającą z art. 98 kpc. Koszty procesu rozliczano oddzielnie dla obu powództw (powoda T. J. i powoda wzajemnego B. S. (1)). Z uwagi na okoliczność, iż biegły L. D. opinię sporządzał na użytek obu powództw, sąd uznał, iż na każde powództwo przypada połowa wydatków na opinię (łączne wydatki na biegłego to 2.790,08zł, z czego na jedną sprawę przypada 1.395,04 zł).

W skład kosztów w sprawie z powództwa T. J. przeciwko B. S. (1) wchodzą koszty zastępstwa procesowego według taryfy wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

W skład kosztów w sprawie z powództwa wzajemnego przeciwko pozwanemu wzajemnemu wchodzą koszty zastępstwa procesowego według taryfy (600 zł) oraz kwota 1150,32 zł wyłozona przez pozwanego wzajemnego na bieglego (pozostałe1.395.04zł przypadło na w/w sprawę).

Z uwagi na okoliczność, iz na powoda wzajemnego przypadało pokrycie połowy wydatków na biegłego, pobrano od niego również z tego tytułu, brakujące 244,72 zł na rzecz Skarbu Państwa.