Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Magdalena Balion – Hajduk (spr.)

Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędzia SO Roman Troll

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2016 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1) (M.)

przeciwko B. M. (M.)

o alimenty

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 30 lipca 2015 r., sygn. akt III RC 270/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punktach 1 i 2 o tyle, że w miejsce zasądzonej w punkcie 1 kwoty alimentów po 600 zł miesięcznie zasądza alimenty w kwocie po 1.000 zł (tysiąc złotych) miesięcznie;

b)  w punkcie 3 o tyle, że w miejsce zasądzonej kwoty 240 zł zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

c)  w punkcie 4 o tyle, że w miejsce kwoty 360 zł nakazuje pobrać od pozwanego kwotę 600 zł (sześćset złotych);

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty od apelacji od uiszczenia której powódka była zwolniona.

SSO Roman Troll SSO Magdalena Balion - Hajduk SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt. III Ca 1984/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 lipca 2015r. sad Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim zasadził od pozwanego B. M. na rzecz powódki M. M. (1) alimenty w kwocie po 600zł miesięcznie, począwszy od dnia 23 kwietnia 2015r. z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności, oddalił powództwo w części i orzekł o kosztach procesu, obciążając nimi pozwanego.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka M. M. (1) oraz pozwany B. M. są małżeństwem. Sąd Okręgowy w Gliwicach OZ w R. wyrokiem z 5 października 2005 r. orzekł separację małżeństwa z winy pozwanego, oddalił żądanie powódki o alimenty.

W tym czasie powódka pracowała na KWK (...) jako starszy inspektor z wynagrodzeniem netto 2006, 68 zł miesięcznie. Pozwany otrzymywał emeryturę w kwocie 2733 zł netto .

Powódka w związku z likwidacją jej stanowiska została zwolniona 27 czerwca 2013r. i otrzymała odprawę jednorazową emerytalną w kwocie ponad 62 000 zł netto oraz nagrodę barbórkową, 14 pensję za 2014 r. i premię w łącznej kwocie około 4 000 zł netto. W okresie pierwszych miesięcy otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych, a od 8 stycznia 2014 r. otrzymuje świadczenie przedemerytalne w wysokości 875,92 zł. Powódka nabędzie prawo do emerytury w marcu 2016 r. Powódka za odprawę i pozostałe środki kupiła samochód za 23000 zł, resztę pieniędzy przeznacza na swoje utrzymanie, które miesięcznie wynosi ponad 2500 zł, w tym wyżywienie 500 zł, podróże 400 zł czynsz i media 600 zł, paliwo i utrzymanie samochodu 490 zł, ubrania, obuwie 250 zł miesięcznie, nadto inne wydatki (środki czystości, lekarstwa, fryzjer , kosmetyczka, rozrywka, drobne naprawy). Powódka choruje na „haluksy”, z czym związana jest konieczność zakupu droższego obuwia, nadto okresowo korzysta z rehabilitacji z uwagi na zwyrodnienie kręgosłupa. Obecnie środki otrzymane z odpraw kończą się.

Pozwany ma 72 lata jest emerytem górniczym i pobiera emeryturę w kwocie 4100 zł netto miesięcznie. Pozwany choruje, ma założą endoprotezę, na co przeznaczył 30 000 zł (zabieg sfinansował ze swoich środków). Z uwagi na stan zdrowia ( cukrzyca i nadciśnienie tętnicze) musi stosować droższą dietę, na którą przeznacza około 800 zł miesięcznie, na leki wydaje około 100 zł. Utrzymuje dom, ponosi koszty jego ogrzania w kwocie 300 zł miesięcznie, dodatkowo zatrudnia osoby do prac porządkowych w domu i obejściu, co go kosztuje 200-300 zł miesięcznie. Wykonał remont domu (ocieplenie elewacji) i wymianę centralnego ogrzewania na gazowe. Posiada niewielkie oszczędności.

Sąd Rejonowy jako podstawę prawną orzeczenia powołał art. 60 § 2 k.r.o. w związku z 61 ⁴ §4 k.r.o., statuujący obowiązek alimentacyjny małżonków żyjących w separacji orzeczonej przez sąd. Wskazał, że powódka licząca 60 lat obecnie utrzymuje się z zasiłku przedemerytalnego w kwocie około 900 zł, jej możliwości zarobkowe są ograniczone z uwagi na wiek i doświadczenie zawodowe, co oznaczałoby, że znajduje się w niedostatku, w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Sąd przyjął, że w okresie od lipca 2013 r. powódka w części utrzymała się z dochodów – oszczędności otrzymanych w związku rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Zasiłek jaki otrzymała w wysokości około 66 000 zł netto, w przeważającej części przeznaczyła na pokrycie kosztów utrzymania w okresie do czasu przysługiwania świadczeń emerytalnych czyli do marca 2016 r.

Sąd stwierdził, że powódka, wbrew twierdzeniom pozwanego, jakoby żyła w luksusie, prowadzi rozsądne życie. Zamieszkuje w małym mieszkaniu w przeciwieństwie do pozwanego, który zamieszkuje sam w domu, ponosi znaczne koszty jego ogrzania, potrzebuje osób do utrzymanie porządku we wnętrzu i na zewnątrz z uwagi na swoją niepełnosprawność.

Z powodu ustalonej wyłącznej winy pozwanego w orzeczonej separacji powódka ma prawo do życia na podobnej stopie jak pozwany, w szczególności ma prawo do zaspokajania nie tylko podstawowych potrzeb życiowych, ale także prawo do korzystania z wycieczek, wyjazdów, zakupu odzieży czy korzystaniu z innych usług. W trakcie wspólnego życia z pozwanym strony żyły na średnim poziomie, wyjeżdżały na wycieczki i wczasy, zwiedzali Polskę, Europę i także dalsze kraje. Powódka, gdyby małżeństwo stron żyło zgodnie, w dalszym ciągu korzystałaby także ze środków pozwanego i wyjeżdżała na wczasy czy wycieczki, oraz byłoby ją stać na inne wydatki, prócz opłacenia mieszkania i wyżywienia.

Sąd I instancji założył, że powódce pozostało ze wszystkich środków otrzymanych po zwolnieniu i po zakupie samochodu 43 000 zł i przez okres 32 miesięcy do czasu otrzymania emerytury nie mogłaby przeznaczać na swoje utrzymanie więcej niż 1 343 zł ( 43 000 zł : 32 miesiące.) Ta kwota nawet w połączeniu z zasiłkiem dla bezrobotnych, a następnie z zasiłkiem przedemerytalnym nie starczałaby na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb powódki. Pozwany pomimo swoich usprawiedliwionych kosztów utrzymania ma wolne środki, którymi ma obowiązek podzielić się z powódką , a zasądzenie alimentów w kwocie po 600 zł miesięcznie nie będzie dla niego dużym obciążeniem finansowym, tym bardziej, że nie ma nikogo na utrzymaniu. Pozwana będzie obecnie dysponować kwotą średnio miesięcznie 2 600 -2 800 zł (43 000 zł podzielone na 32 miesiące plus kwota z zasiłku dla bezrobotnych lub zasiłku przedemerytalnego, plus 600 złotych alimentów) co pozwoli zabezpieczyć jej usprawiedliwione potrzeby, żyć na podobnym poziomie kiedy strony zamieszkiwały razem.

Od wyroku w części oddalającej powództwo apelację wniosła powódka, zarzucając błędne ustalenie, że przy zasądzeniu alimentów w kwocie 600 zł powódka będzie dysponować miesięcznie na swoje wydatki kwotą 2 600 – 2 800 zł, w sytuacji gdy powódka do dnia wytoczenia powództwa wydała większość środków uzyskanych z odprawy, a także błędne ustalenie, że zasądzenie alimentów w kwocie 1 000 zł przekraczałoby możliwości finansowe pozwanego, w sytuacji gdy otrzymuje on emeryturę w kwocie 4 100 zł.

Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Zarzuciła, że Sąd I instancji niezasadnie doliczył do dochodu, którym dysponuje powódka kwotę 43 000 zł podzieloną przez okres 32 miesięcy liczony od czasu rozwiązania stosunku pracy do czasu otrzymania emerytury 1 343 zł miesięcznie. W momencie wniesienia powództwa środki z odprawy zostały praktycznie wydane a powódka, aby zapewnić sobie dotychczasowy standard życia kwotę pozostałą jej z odprawy przeznaczała na koszty bieżącego utrzymania, w kwocie wyższej niż 1 343 zł miesięcznie. Założenia Sądu byłyby prawidłowe, gdyby powódka dochodziła alimentów bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, co jednak nie miało miejsca.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji jako bezzasadnej i obciążenie strony powodowej kosztami postępowania w sprawie odwoławczej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji jak i wskazaną podstawę prawną. Nie można jednak nie zgodzić się z powódką, iż Sąd przyjmując hipotetyczne rozłożenie przez powódkę środków pieniężnych uzyskanych z odprawy równo na kolejne miesiące aż do emerytury wykroczył poza ustalony stan faktyczny. Powódka nie podzieliła środków z odprawy na wszystkie miesiące, które pozostały jej do otrzymania uprawnień emerytalnych, ale jak to wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a także z twierdzeń apelacji, które z wynikami tego postępowania są zbieżne, przeznaczała środki w taki sposób na życie, aby utrzymać jego dotychczasowy standard. Dopiero wówczas, gdy środki te się skończyły, wystąpiła o zasądzenie alimentów, do których zgodnie z art. art. 60 § 2 k.r.o. w związku z 61 ⁴ §4 k.r.o. miała pełne prawo. Rację ma również skarżąca twierdząc, że ma prawo do życia na podobnej stopie jak pozwany, w szczególności ma prawo do zaspokajania nie tylko podstawowych potrzeb życiowych, ale także prawo do korzystania z wycieczek, wyjazdów, zakupu odzieży czy korzystania z innych usług. Nie można zatem zgodzić się z konstatacją Sądu Rejonowego, że zasądzona kwota alimentów po 600zł to prawo powódki zrealizuje.

Sąd Okręgowy przeprowadził uzupełniające postępowanie dowodowe, na podstawie którego ustalił, że powódka od marca 2016r. uzyskuje emeryturę, wynoszącą 2 100 zł miesięcznie, wcześniej świadczenie przedemerytalne wynosiło 875 zł netto. Sytuacja pozwanego natomiast nie zmieniła się, jego emerytura wynosi 4 100 zł netto. Strony ponoszą podobne koszty utrzymania. Tak zatem w okresie od marca 2016r. powódka wraz z alimentami w wysokości 1 000 zł dysponowałaby kwotą 1 875 zł miesięcznie, pozwanemu pozostawałaby do dyspozycji kwota 3 100 zł, natomiast od marca 2016r. powódka dysponowałaby kwotą 3 100 zł miesięcznie, zaś pozwanemu po potraceniu alimentów zostałaby również kwota 3 100 zł. W ocenie Sądu odwoławczego w realiach tej sprawy alimenty w kwocie po 1 000 zł są zgodnie z przytoczoną wyżej podstawa prawną oraz uwzględniają sytuację materialną i życiową obu stron.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 i 2 i orzekł jak w sentencji. W konsekwencji zmienił także zgodnie z art. 98 k.p.c. rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Wynagrodzenie pełnomocnika powódki od wartości przedmiotu sporu wynoszącej 12 000 zł zgodnie z § 6 pkt5 i §7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. wyniosło 2 400 zł.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł także na mocy art. 98 k.p.c. oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a złożyło się na nie nieuiszczona opłata od apelacji w kwocie 240 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 300 zł.

SSO Roman Troll SSO Magdalena Balion - Hajduk SSO Leszek Dąbek