Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2014 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa Szkoły (...) spółki jawnej z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 26 października 2012 roku numer (...)

I.  uchyla zaskarżoną decyzję w punkcie I oraz w punkcie III – w zakresie, w jakim orzeczono karę pieniężną z tytułu naruszeń opisanych w punkcie I sentencji decyzji;

II.  oddala odwołanie w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie miedzy stronami koszty procesu.

SSO Magdalena Sajur-Kordula

Sygn. akt: XVII AmA 135/12

UZASADNIENIE

W dniu 26 października 2012 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatura w K. wydał decyzję nr (...) mocą której uznał za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów działania powoda Szkoły (...) sp. j. z siedzibą w K. polegające na:

1.  określaniu odsetek za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego w wysokości przewyższającej wysokość odsetek maksymalnych w umowach na kurs językowy w roku szkolnym 2011/2012, co jest niezgodne z art. 359 § 2 indeks 1 kodeksu cywilnego, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

2.  stosowaniu w umowach na kurs językowy w roku szkolnym 2011/2012 postanowień wzoru umowy, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 indeks 45 kodeksu postępowania cywilnego o treści:

a)  „Z listy kursantów skreślona jest każda osoba, która przekroczy termin wpłaty kolejnej raty, o co najmniej, dwa tygodnie lub o tydzień w przypadku płatności czwartej raty (system siedmiu rat) lub drugiej raty (system dwóch rat)”,

b)  „Z listy kursantów skreślona jest każda osoba, która przekroczy termin wpłaty kolejnej raty o co najmniej dwa tygodnie lub w przypadku raty płatnej do 05 stycznia przekroczy termin wpłaty o tydzień”, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

Z tytułu powyższych naruszeń Prezes UOKiK nałożył na powodową spółkę dwie kary w wysokości 14 733 zł każda z nich.

Prezes oparł decyzję na następujących ustaleniach i rozważaniach.

Przedsiębiorca prowadzi działalność polegającą na organizowaniu kursów językowych. W powyżej przytoczonych postanowieniach przedsiębiorca określił wysokość opłat o które wzrośnie rata za każde opóźnienie w uiszczeniu opłaty za kurs. Prezes UOKiK ustalił, iż opłata za 3 dni zwłoki może nawet 7-krotnie przewyższać wartość, którą przedsiębiorca ma prawo pobrać zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Natomiast w przypadku opóźnienia tygodniowego pobrana kwota mogłaby przewyższać odsetki maksymalne 3-krotnie. Prezes UOKiK zauważył, że warunki umowy nie wyłączały prawa przedsiębiorcy do naliczenia odsetek ustawowych z tytułu wystąpienia opóźnienia w zapłacie raty. W efekcie tego przedsiębiorca miał prawo żądać od konsumenta z tytułu powstałego opóźnienia w zapłacie raty oprócz odsetek ustawowych, dodatkowo określonych w umowie opłat. Praktyka ta zagrażała ekonomicznym interesom konsumentów, gdyż umożliwiała przedsiębiorcy pobieranie opłat w sytuacji nieterminowego dokonywania płatności, w wysokości przewyższającej wartości wyliczone w oparciu o zasadę wyliczenia odsetek maksymalnych. Prezes ustalił jednocześnie, że realizacja ostatniej umowy zawartej z konsumentem w oparciu o zakwestionowane wzory umów została zakończona w czerwcu 2012 r. i z tej przyczyny datę 30 czerwca 2012 r. przyjęto za datę stwierdzenia zaniechania stosowania praktyki.

W zakresie punktu II sentencji decyzji oceniana praktyka dotyczyła stosowania we wzorcu umownym postanowienia, które zostało wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone. Postanowienie o treści jak zakwestionowane zostało uznane za niedozwolone m. in. wyrokiem SOKiK z dnia 26 sierpnia 2006 r. sygn. akt: XVII AmC 115/05 i wpisane do rejestru pod numerem 956. Zakwestionowane postanowienia przewidują okoliczność, w której z tytułu powstania opóźnienia w zapłacie czesnego umowa zostaje rozwiązana po okresie wypowiedzenia bez obowiązku wcześniejszego wezwania konsumenta do uregulowania powstałej zaległości. Takie zachowanie jest sprzeczne z art. 491 k.c. Ponadto, powołując się na orzeczenia sądowe wydane w podobnych sprawach pozwany podniósł, że skreślenie z listy korzystających z usług niepoprzedzone wezwaniem do zapłaty należy uznać za nadmiernie rygorystyczne i uprawniające przedsiębiorcę do zastosowania wobec konsumenta zbyt dotkliwej sankcji za nieuiszczenie opłaty w terminie. Praktyka ta zagrażała ekonomicznym interesom konsumentów, którzy mogli zostać skreśleni z listy przez zaistnienie okoliczności, za które nie ponoszą odpowiedzialności. Prezes UOKiK wskazał nadto, że okoliczność niezastosowania przez przedsiębiorcę kwestionowanych postanowień w praktyce pozostaje bez znaczenia. Pozwany ustalił, ze powód zaniechał stosowania opisywanej praktyki w dniu 30 czerwca 2012 r. tj. w dniu w którym została zakończona realizacja ostatniej umowy zawartej z konsumentem w oparciu o zakwestionowane wzory umów.

Uzasadniając wymiar orzeczonych kra Prezes UOKiK podniósł, że powodowej spółce nie można przypisać umyślności działania; wzięto również pod uwagę krótki nie przekraczający roku okres stosowania zakwestionowanego wzorca umowy. Okolicznością obciążającą natomiast był fakt ponadlokalnego zasięgu stosowanej praktyki. (k. 4 – 13)

W odwołaniu od powyższej decyzji powód wniósł o jej uchylenie w całości zarzucając jej brak wskazania podstawy prawnej rozstrzygnięcia, błędne przyjęcie, że postanowienie umowne określone w pkt I decyzji zawiera w sobie zastrzeżenie odsetek za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego, uznanie, że to zastrzeżenie umowne może być uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów; podniósł nadto, że pozwany błędnie uznał, iż klauzule umowne wskazane w pkt II a) i b) decyzji są postanowieniami, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone. W ocenie powoda zaskarżona decyzja nie została należycie uzasadniona w części dotyczącej kar pieniężnych. W uzasadnieniu decyzji powód podniósł m. in., że wydając decyzję Prezes UOKiK powinien precyzyjnie i jednoznacznie wskazać podstawę prawną rozstrzygnięcia. Tymczasem w decyzji w punkcie I sentencji powołano się jedynie na ustęp 2 przepisu bez wskazania punktu będącego podstawą rozstrzygnięcia. Ponadto pozwany błędnie i niezgodnie z brzmieniem zakwestionowanego klauzuli uznał, że odwołujący stosuje praktykę polegająca na stosowaniu odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego przewyższającego odsetki maksymalne. W ocenie powoda kwestionowana klauzula nie zawiera w sobie zastrzeżenia odsetek, a jedynie stanowi, iż cennik usług jest dwuwariantowy. Niedotrzymanie terminu uiszczania należności ratalnych skutkuje zmianą ceny kursu. Jest to więc swojego rodzaju warunek. Istotą odsetek jest przede wszystkim ich periodyczność. Odsetki należą się bowiem za każdy dzień opóźnienia. Drugą ich cechą jest to, że powstają aż do momentu spełnienia świadczenia lub przedawnienia roszczenia głównego. Tymczasem w zakwestionowanym postanowieniu żadna z tych cech nie występuje. Nawet zresztą gdyby uznać, że omawiane zastrzeżenie dotyczy odsetek, to nie można mówić o naruszeniu interesów konsumentów, skoro przepisy przewidują, iż w przypadku zastrzeżenia odsetek w wysokości wyższej niż maksymalne nalezą się odsetki ustawowe. Ponadto, w ocenie powoda, pozwany błędnie uznał, że klauzule wskazane w punkcie II decyzji są tożsame z klauzulami wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych. Nawet pomimo zupełnie innego brzmienia zakwestionowanych klauzul pozwany nie podjął próby wykazania przedmiotowe klauzule odpowiadają klauzulom wpisanym do rejestru. (k. 14 – 20)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie w całości. W uzasadnieniu podniósł, że w niniejszym przypadku nie mamy do czynienia z dwuwariantowością cennika; zmiana ceny kursu jest reakcją przedsiębiorcy na brak terminowej zapłaty raty przez konsumenta. Biorąc pod uwagę motywy działania, cel oraz skutek, jaki przedsiębiorca chce osiągnąć przedmiotowe zastrzeżenie umowne jest podobne do zastrzeżenia odsetek. Ponadto już samo zastrzeżenie bezprawnego zapisu stanowi naruszenie prawa. Co do punktu II sentencji decyzji pozwany wskazał, że zarzut braku tożsamości porównywanych klauzul jest bezzasadny albowiem „zmiany kosmetyczne nie mają znaczenia, jeżeli istota klauzuli pozostaje taka sama”. W omawianym przypadku z pewnością można mówić o zbieżności celowościowej i funkcjonalnej z klauzulą niedozwoloną, co decyduje o uznaniu charakteru danego zapisu. (k. 31 – 34)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) – spółka jawna z siedzibą w K. prowadzi działalność gospodarczą polegającą organizowaniu kursów językowych w placówkach znajdujących się w największych polskich miastach.

dowód: odpis KRS powoda (k. 13 – 16 akt adm.)

Powód zawierał z konsumentami umowy na podstawie wzorców zawierających następujące postanowienia:

- § 10.2 wzorca umowy na kurs językowy w roku szkolnym 2011/2012 wykorzystywany w placówkach powoda w K., W., K., G., S., P., G., G., Ł., L., S. w myśl którego „W przypadku płatności w ratach, po upływie terminu będą naliczane zgodnie z cennikiem wyższe kwoty rat – (omówienie: o 1 zł w przypadku opóźnienia w płatności do 3 dni, o 5 zł przypadku opóźnienia powyżej 3 dni po terminie płatności)”.;

- § 4.2 wzorca umowy na kurs językowy w roku szkolnym 2011/2012 wykorzystywany w placówce powoda we W. w myśl którego: „W przypadku płatności w ratach, po upływie terminu będą naliczane zgodnie z cennikiem wyższe kwoty rat – (omówienie o 1 zł w przypadku opóźnienia w płatności do 3 dni, wyższe o 5 zł w przypadku opóźnienia powyżej 3 dni po terminie płatności).”;

- § 11.10 wzorca umowy na kurs językowy w roku szkolnym 2011/2012 wykorzystywany w placówkach powoda w K., W., K., G., S., P., G., G., Ł., L., S. w myśl którego „Z list Kursantów skreślana jest każda osoba, która przekroczy termin wpłaty kolejnej raty, o co najmniej, dwa tygodnie lub o tydzień w przypadku płatności czwartej raty (system siedmiu rat) lub drugiej raty (system dwóch rat). Z zastrzeżeniem § 11 pkt 4, 5, 8 i 9. Od momentu skreślenia liczony jest okres wypowiedzenia. Dyrektor, na pisemny wniosek Kursanta złożony przed upływem terminu raty, może wyznaczyć inne terminy płatności niż w ofercie.”

- § 5.7 wzorca umowy na kurs językowy w roku szkolnym 2011/2012 wykorzystywany w placówce we W. w myśl którego „Z listy Kursantów skreślona jest każda osoba, która przekroczy termin wpłaty kolejnej raty o co najmniej dwa tygodnie lub w przypadku raty płatnej do 05 stycznia przekroczy termin wpłaty o tydzień. Z zastrzeżeniem § 5 pkt 4 i § 5 pkt 5. Od momentu skreślenia liczony jest okres wypowiedzenia. Dyrektor na pisemny wniosek Kursanta złożony przed upływem terminu raty, może wyznaczyć inne terminu płatności niż ofercie.”

dowód:wzorce umów na kurs językowy na rok szkolny 2011/2012 (k. 19 – 21, 22, 23 akt adm.)

Opłaty za usługi świadczone przez powoda oraz wysokości rat zostały określone w cennikach kursów językowych 2011/2012

dowód:cenniki usług (k. 25, 26 akt adm.)

Umowy zawarte z konsumentami w oparciu o powyższe wzorce wygasły najpóźniej w czerwcu 2012 r.

dowód: pismo – wyjaśnienia powoda z dnia 20 sierpnia 2012 r. (k. 51 – 53 akt adm.)

W roku szkolnym 2012/2013 powód wprowadził do użytku nowy wzorzec umowy na kurs językowy, pozbawiony ww. postanowień. W ich miejsce powód wprowadził następujące postanowienia:

- § 10.2 „W przypadku płatności w ratach, po upływie terminu będą naliczane ustawowe odsetki.”;

- § 11.10 „W przypadku opóźnienia w zapłacie kolejnej raty przekraczającego 2 tygodnie lub tydzień, w przypadku płatności czwartej raty (system siedmiu rat) lub drugiej (system dwóch rat), Szkoła kieruje do kursanta wezwanie do zapłaty, w którym wyznacza mu dodatkowy termin na spełnienie świadczenia pod rygorem, iż bezskuteczny upływ dodatkowego terminu będzie uprawniał Szkołę do wypowiedzenia umowy i skreślenia Kursanta z listy kursantów (…).”.

dowód: wzorzec umowy na kurs językowy (k. 55v. akt adm.)

W 2011 r. powód osiągnął przychód w wysokości (...) zł.

dowód: rachunek zysków i strat (k. 43 akt adm.)

Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zgromadzonym w sprawie dokumentom; ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie we wszystkich przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.

Sąd postanowił oddalić wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadka albowiem wniosek ten dotyczył okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w całości bezsporny. Powód nie kwestionował ustaleń pozwanego co do stosowania wzorców umów zawierających zakwestionowane postanowienia. Spór w niniejszej sprawie ograniczał się wyłącznie do kwestii prawnych, w szczególności zasadności zakwalifikowania przez Prezesa UOKiK działań powoda, polegających na stosowaniu ww. wzorców, jako praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Odwołanie jest zasadne w części odnoszącej się do punktu I sentencji zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Jak stanowi ustęp 2 powołanego artykułu przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy.

W ocenie Sądu Prezes UOKiK błędnie przyjął, że postanowienie wzorca umowy określone w punkcie I sentencji decyzji jest sprzeczne z prawem (art. 359 § 2 indeks 1 k.c.); błędny jest również jego wniosek, iż stosowanie przez powoda wzorca umowy zawierającego to postanowienie godzi w interesy konsumentów.

Pierwsza z zarzuconych powodowi praktyk nie stanowi naruszenia art.359 § 2 indeks k.c. z tego powodu, że określona we wzorcu konstrukcja w ogóle nie może być uznana za odsetki, w tym również za odsetki za opóźnienie. Zauważyć należy, że instytucja odsetek nie jest co prawda zdefiniowana w ustawie, ale aby uznać dane zastrzeżenie umowne za określenie wysokości odsetek umowa musi przewidywać jednocześnie możliwość ustalenia stopy procentowej, gdyż odsetki zależą od jej wysokości, wielkości świadczenia głównego oraz czasu opóźnienia w jego uregulowaniu. Tymczasem przedmiotowy wzorzec umowy takich postanowień nie zawiera.

W ocenie Sądu omawiana klauzula stanowi zastrzeżenie kary umownej, o którym mowa w art. 483 § 1 k.c., czyli zastrzeżenie umowne zobowiązujące do zapłaty określonej sumy pieniężnej z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.

Zgodnie z powołanym przepisem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy.

W niniejszej sprawie doszło jednak do zastrzeżenia kary umownej na wypadek niewykonania świadczenia pieniężnego tj. świadczenia polegającego na uiszczeniu przez konsumentów opłaty ratalnej za udział w kursie językowym. W tej sytuacji przedmiotowy zapis należało rozpoznać w kontekście art. 58 § 1 k.c. który stanowi, iż czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Błędna ocena przedmiotowej klauzuli dokonana przez Prezesa UOKiK skutkowała dokonaniem przezeń nieprawidłowej subsumcji. W takiej sytuacji Sąd nie może dokonać zmiany zaskarżonej decyzji i orzec co do istoty sprawy; konieczne jest uchylenie decyzji w części, w której pozwany uznał, iż powód stosował zapisy umowne przewidujące obowiązek zapłaty odsetek w wysokości przewyższającej odsetki maksymalne oraz w części wymierzającej powodowi karę pieniężną z tytułu tego naruszenia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 479 indeks 31a § 3 k.p.c. orzekł jak w punkcie I sentencji.

W pozostałym zakresie odwołanie jest bezzasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 i 2 o ochronie konkurencji i konsumentów bezprawnym działaniem przedsiębiorcy jest m.in. stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, prowadzonego przez Prezesa UOKiK.

Zauważyć należy, że postanowienia o treści tożsamej z postanowieniami o których mowa w punkcie II zaskarżonej decyzji zostały już wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych. W szczególności na mocy wyroku SOKiK z dnia 24 sierpnia 2006 r., sygn. akt: XVII AmC 115/05, pod numerem 956 wpisano do rejestru następujące postanowienie: „Bezskuteczny upływ terminu uiszczenia raty czesnego uznaje się za wyrażenie woli rezygnacji ze studiów, jeżeli zaległa rata nie została uiszczona w ciągu czternastu dni od dnia upływu terminu uiszczenia. Rezygnacja wywołuje skutek piętnastego dnia po upływie terminu uiszczenia raty.”. Z kolei na mocy wyroku SOKiK z dnia 18 maja 2006 r., sygn. akt: XVII AmC 64/05, pod numerem 1198 wpisano do rejestru klauzulę „Słuchacz zobowiązany jest do opłacenia kursu w wyznaczonych przez Organizatora terminach. Nieopłacenie raty w wyznaczonym terminie powoduje skreślenie z listy uczestników kursu, utratę prawa do rabatu za kontynuację w przyszłości oraz naliczenie kary umownej w wysokości 0, 5% należnej kwoty za każdy dzień zwłoki”.

W ocenie Sądu ww. klauzule, które wpisano do rejestru, są tożsame pod względem treści z klauzulami analizowanymi przez Prezesa UOKiK w niniejszej sprawie. Podzielić należy stanowisko Prezesa UOKiK, że niewielkie różnice w brzmieniu porównywanych klauzul nie mają znaczenia, jeżeli tylko istota klauzul jest taka sama. W omawianym przypadku z pewnością można mówić o zbieżności klauzul. Istotą klauzul wpisanych do rejestru prowadzonego przez pozwanego jest możliwość skreślenia przez placówkę oświatową studenta/słuchacza z listy uczestników danego kursu w samym tylko przypadku opóźnienia w uiszczeniu opłaty za kurs, a więc jest to dokładnie taki sam sens, jak w przypadku klauzul wskazanych w punkcie II sentencji. W obu tych przypadkach postanowienia umowne nakładają na konsumenta, który nie opłacił w terminie kolejnej raty należności za kurs edukacyjny niewspółmierne do stopnia zawinienia sankcje. Skreślenie z listy korzystających z usługi niepoprzedzone wezwaniem do zapłaty należy uznać za uprawnienie nadmiernie rygorystyczne. Nadto z powołanych zapisów umownych wynika, że do chwili, gdy konsument nie wykaże, że nie ponosi odpowiedzialności za uchybienie terminu przedsiębiorca może uważać, że pozostawał on w zwłoce i musi jedynie wykazać, że zapłaty nie dokonano w terminie.

Zatem zakwestionowane w niniejszym postępowania postanowienia, podobnie jak ww. postanowienia wcześniej wpisane do rejestru, należy uznać za sprzeczne z art. 385 indeks 1 § 1 k.c. oraz art. 385 indeks 3 pkt 9 k.c. Po zbadaniu treści, znaczenia i kontekstu obu klauzul- oraz klauzul wpisanych do rejestru- Sąd uznał je za tożsame.

Tym samym nie budzą wątpliwości Sądu rozważania Prezesa UOKiK w zakresie bezprawności praktyki opisanej w punkcie II sentencji decyzji; opisywanej praktyki dopuścił się bezspornie przedsiębiorca, a sama praktyka – wymieniona w art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów tj. w przepisie szczególnym względem art. 24 ust. 1 ustawy – musi być oceniona jako godząca w zbiorowe interesy konsumentów.

Wprawdzie w niniejszej sprawie postanowienia wzorca dotyczą innego przedsiębiorcy niż ten, którego dotyczyła sprawa o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone lecz z uwagi na tzw. rozszerzoną prawomocność, wyroki, które były podstawą wpisania klauzul do rejestru, odnoszą skutek także wobec strony powodowej w niniejszej sprawie. Sąd nie podziela stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w wyroku z dnia 12 lutego 2014r. wydanego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sygn. akt: III SK 18/13, podziela natomiast pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 wydanym w sprawie o sygnaturze akt I CSK 20/14.

Konkludując, posługując się wzorcami umów zawierającymi postanowienia tożsame z klauzulami wcześniej wpisanymi do rejestru postanowień uznanych za niedozwolone, powód dopuścił się praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawały zarzuty powoda pominięcia przez pozwanego unormowań art. 750 k.c. i art. 746 § 2 k.c. W ocenie Sądu sam fakt posługiwania się przez powoda klauzulami o treści tożsamej z wpisanymi do rejestru przesądza o bezprawności jego działania.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24.

Prezes UOKiK prawidłowo ustalił, że w dacie 30 czerwca 2012 r. powód zaniechał stosowania bezprawnej praktyki. W tej dacie – zgodnie z oświadczeniem powoda – została zakończona realizacja ostatniej umowy zawartej w oparciu o wzorzec umowy zawierający niedozwolone postanowienia.

W następnej kolejności należało ocenić prawidłowość postępowania administracyjnego w zakresie wysokości nałożonej kary.

Zgodnie z art. 111 powołanej ustawy przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 106-108 ustawy, należy uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów ustawy.

Zdaniem Sądu wysokość orzeczonej kary spełnia przesłanki określone w powołanym przepisie.

Ustalając wysokość kary Prezes UOKiK prawidłowo uwzględnił okoliczność, że zachowanie powoda należało potraktować jako działanie nieumyślne; brak jest bowiem dowodów, iż powodowa spółka miała świadomość, że swoim działaniem celowo narusza interesy konsumentów. Należało również wziąć pod uwagę fakt, iż stosowanie zakwestionowanych postanowień nie było długotrwałe.

Okolicznością obciążającą powoda, jak trafnie wskazał pozwany, był ponadlokalny zasięg stosowanej praktyki. Wzorce umowy zawierające zakwestionowane postanowienia były bowiem stosowane w miastach na terenie całego kraju.

Wysokość kary znajduje pozostaje we właściwej proporcji do wysokości przychodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w 2011 r. tj. 19 644 008, 05 zł. Kwota przychodu pozwala niewątpliwie stwierdzić, iż powodowa spółka prowadzi działalność o dużych rozmiarach w ramach której obraca znacznymi kwotami pieniędzy. Zatem kara w tej wysokości nie będzie stanowić zagrożenia dla dalszego funkcjonowania przedsiębiorcy na rynku. Stanowi ona w istocie sankcję symboliczną, jako że jest równowartością zaledwie (...) przychodu powoda oraz nie przekracza (...) maksymalnego wymiaru kary przewidzianego przepisami ustawy.

Z powyższych względów na podstawie art. 479 indeks 31a § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc wzajemnie koszty procesu między stronami. Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie obie strony w równym stopniu są przegrywającymi proces.

SSO Magdalena Sajur – Kordula