Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KZ 29/15
POSTANOWIENIE
Dnia 22 lipca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon
w sprawie M. W.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
w dniu 22 lipca 2015 r.,
na posiedzeniu w przedmiocie zażalenia skazanego
na zarządzenie Sędziego Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego
w K. z dnia 21 maja 2015 r.,
o odmowie przyjęcia kasacji
p o s t a n o w i ł:
zaskarżone zarządzenie utrzymać w mocy.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 29 września 2014 r., sygn. akt […] Sąd Okręgowy w K.
utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 5 maja 2014 r., sygn. akt […]
skazujący M. W. za przestępstwo z art. 216 § 1 k.k. na karę grzywny z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres roku, uznając wniesioną przez
obrońcę oskarżonego apelację za oczywiście bezzasadną .
W dniu 2 października 2014 r. do Sądu Okręgowego w K. wpłynął wniosek
skazanego o uzasadnienie wspomnianego wyroku tego Sądu. Po doręczeniu
skazanemu odpisu tegoż wyroku z uzasadnieniem przesłał on do Sądu
Okręgowego wniosek o „przyznanie pełnomocnika z urzędu dla skierowania skargi
kasacyjnej‘’, w którym to piśmie skazany zgłosił swoje zastrzeżenia tak do
prowadzonego w jego sprawie postępowania, jak i sposobu wykonywania przez
wyznaczonego mu w nim obrońcę z urzędu obowiązków. Zarządzeniami z dnia 13
listopada 2014 r. odmówiono skazanemu wyznaczenia obrońcy z urzędu w celu
2
sporządzenia kasacji, a także poinformowano go o tym, że ma prawo do usunięcia
braków formalnych kasacji od wspomnianego wyroku Sądu Okręgowego poprzez
sporządzenie i podpisanie kasacji przez obrońcę ustanowionego z wyboru. Wobec
tego, że skazany nie usunął w wyznaczonym terminie tych to braków formalnych
kasacji zarządzeniem z dnia 29 grudnia 2014 r. odmówiono przyjęcia kasacji.
Zażalenie na to zarządzenie wniósł skazany . Postanowieniem z dnia 11 marca
2015 r., sygn. akt V KZ 4/15 Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone zarządzenie, a
także zarządzenie z dnia 13 listopada 2014 r. w przedmiocie odmowy wyznaczenia
skazanemu obrońcy z urzędu i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w K. do
ponownego rozpoznania. W dniu 17 marca 2015r. wyznaczono skazanemu
obrońcę z urzędu w osobie adw. P. J., celem sporządzenia i podpisania kasacji,
ewentualnie poinformowania sądu o niestwierdzeniu podstaw do wniesienia kasacji.
W dniu 9 kwietnia 2015 r. wpłynęła do Sądu Okręgowego w K. sporządzona przez
obrońcę z urzędu opinia o braku podstaw do sporządzenia i podpisania kasacji na
rzecz skazanego. W związku z treścią tej opinii skazany został ponownie wezwany
do usunięcia braku formalnego, sporządzonego przez niego, inicjującego
postępowanie kasacyjne, pisma procesowego zapowiadającego wolę zaskarżenia
kasacją przedmiotowego wyroku, poprzez sporządzenie i podpisanie tej kasacji
przez adwokata lub radcę prawnego. Skazany jednakże – w zakreślonym terminie
– tego braku formalnego nie usunął. W związku z tym zarządzeniem z dnia 21 maja
2015 r., upoważniony Sędzia Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego
w K. odmówił przyjęcia kasacji skazanego M. W. od wyroku tegoż Sądu z dnia 29
września 2014 r., sygn. […]. W uzasadnieniu tego zarządzenia podniósł, że kasacja
wniesiona przez skazanego nie została sporządzona i podpisana przez adwokata
lub radcę prawnego. Wyznaczony obrońca z urzędu nie znalazł podstaw do
wniesienia kasacji, o czym poinformował Sąd na piśmie, stosownie do art. 84 § 3
k.p.k., zaś wezwanie skazanego do uzupełnienia braku formalnego kasacji
osobistej przez sporządzenie jej i podpisanie przez obrońcę z wyboru, pozostało
bezskuteczne.
Zarządzenie zostało zaskarżone przez skazanego zażaleniem. W zażaleniu
skarżący zarzucił, że wymóg przymusu adwokackiego narusza „konstytucyjne
prawo dochodzenia sprawiedliwości”, a obowiązkiem adwokata wyznaczonego jako
3
obrońca z urzędu jest świadczenie stronom pomocy prawnej. W konkluzji wniósł o
„staranne przyjrzenie się sprawie” i procedowanie zgodnie z Konstytucją RP.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepis art. 526 § 2 k.p.k. ustanawia tzw. przymus adwokacko-radcowski, tj.
obowiązek sporządzenia i podpisania kasacji przez podmiot fachowy (prokuratora,
adwokata lub radcę prawnego). Wobec niemożności ustanowienia przez
skazanego obrońcy z wyboru, skazanemu wyznaczono obrońcę z urzędu.
Stosownie zaś do art. 84 § 3 k.p.k., adwokat wyznaczony w postępowaniu
kasacyjnym powinien sporządzić i podpisać kasację, jeśli zaś nie stwierdza
podstaw do jej wniesienia, powinien poinformować o tym na piśmie sąd.
Wyznaczony na żądanie skazanego obrońca z urzędu postąpił zgodnie z
cytowanym przepisem prawa – nie znalazłszy podstaw do wniesienia kasacji,
poinformował o tym na piśmie Sąd Okręgowy w K. Zauważyć należy, że treść tego
pisma (k. 26-28, którego odpis skazanemu wysłano) wskazuje na przeprowadzenie
przez adw. P. J. rzetelnej i dogłębnej analizy sprawy. W związku z tym brak jest
także podstaw do zakwestionowania zasadności, wyrażonego w zarządzeniu z dnia
10 kwietnia 2015 r., przekonania o braku podstaw prawnych do wyznaczenia
skazanemu kolejnego obrońcy z urzędu w toczącym się postępowaniu
przedkasacyjnym.
Wobec takiego stanowiska wyznaczonego obrońcy z urzędu i nieusunięcia
braku formalnego (nierespektowania przymusu adwokacko-radcowskiego przy
sporządzeniu kasacji), przez skazanego we własnym zakresie, koniecznym stało
się wydanie zarządzenia o odmowie przyjęcia tej - nie dopełniającej tego wymogu -
kasacji.
Odnosząc się natomiast do wyrażonego przez skazanego stanowiska o tym,
że przymus adwokacko-radcowski ogranicza jego konstytucyjne prawo do sądu,
uznać należało bezzasadność tego przekonania. Nie tylko z tej racji, że zaskarżone
zarządzenie wydano w oparciu o obowiązujące przepisy ustawy procesowej ,
których przestrzeganie – w zaistniałym układzie procesowym – było obowiązkiem
organu procesowego, który je wydał, lecz również dlatego, iż w sprawie skazanego
przeprowadzono zwyczajną kontrolę odwoławczą, zainicjowaną apelacją, w której
4
strony miały możliwość przedstawienia wszelkich racji i argumentów. Działanie zaś
adwokata z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, którego wszak przedmiotem jest
skarga będąca – według obowiązującego prawa - nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia, zależy, zgodnie z tymi to przepisami prawa, nie od samej li tylko
trudnej sytuacji materialnej skazanego i jego niezadowolenia z prawomocnego,
zapadłego przeciwko niemu prawomocnego rozstrzygnięcia, ale też od istnienia
uzasadnionych podstaw do inicjowania tego rodzaju wyjątkowej kontroli. Zauważyć
przy tym należy, iż – stosownie do treści art. 523 § 2 i 4 k.p.k. - kasację na korzyść
można wnieść jedynie w razie skazania oskarżonego za przestępstwo lub
przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez warunkowego
zawieszenia jej wykonania. Te ograniczenia nie dotyczą kasacji wniesionych z
powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. i w przypadku kasacji
nadzwyczajnej wniesionej w oparciu o przepis art. 521 k.p.k. przez wskazany w tym
przepisie podmiot uprawniony (Prokuratora Generalnego, a także Rzecznika Praw
Obywatelskich).
W niniejszej sprawie wyznaczony z urzędu obrońca takich podstaw
uprawniających do sporządzenia i wniesienia kasacji nie stwierdził, skutkiem czego
wydanie zarządzenia o odmowie przyjęcia kasacji stało się w pełni zasadne.
Wobec powyższego orzeczono jak na wstępie.