Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KO 25/15
POSTANOWIENIE
Dnia 30 lipca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący)
SSN Józef Dołhy (sprawozdawca)
SSN Dorota Rysińska
w sprawie z wniosku J. P.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie za szkodę i krzywdę wynikłe z wykonania
decyzji o internowaniu
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, bez udziału stron
w dniu 30 lipca 2015 r.,
wniosku pełnomocnika wnioskodawcy o wznowienie postępowania sądowego
zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 2 czerwca 2009 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w K.
z dnia 6 marca 2009 r.
postanowił:
1. oddala wniosek o wznowienie postępowania,
2. kosztami sądowymi postępowania wznowieniowego
obciąża wnioskodawcę.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K., wyrokiem z dnia 6 marca 2009 r., zasądził od Skarbu
Państwa na rzecz J. P., na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o
uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za
działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego – Dz. U. Nr 34, poz. 49
2
ze zm. (dalej określana jako ustawa lutowa), kwotę 20 000 zł tytułem
zadośćuczynienia za doznana krzywdę wynikłą z wykonania decyzji Komendanta
Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w K. nr 12 z datą 26 lutego 1982 r. o
internowaniu, trwającym od 10 lutego do 12 lipca 1982 r. W pozostałej części
wniosek J. P., który pierwotnie domagał się z tego powodu odszkodowania za
poniesioną szkodę i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w łącznej wysokości 25
000 zł, oddalono.
Od powyższego wyroku apelację wniósł pełnomocnik wnioskodawcy.
Zarzucając obrazę prawa materialnego - art. 362 k.c. w zw. z art. 553 § 3 k.p.k.
oraz art. 8 ust. 1, 1a i 3 ustawy lutowej, jak też obrazę prawa procesowego - art.
410 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k., wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie
tytułem zadośćuczynienia kwoty 25 000 zł.
Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 2 czerwca 2009 r., uwzględnił apelację i
zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił orzeczenie o oddaleniu dalej
idącego żądania, a orzeczoną kwotę zadośćuczynienia podwyższył do 25 000 zł. W
dniu 19 marca 2015 r. wpłynął do Sądu Najwyższego wniosek pełnomocnika J. P. o
wznowienie postępowania w przedmiotowej sprawie na podstawie art. 540 § 2
k.p.k., a to wobec utraty mocy obowiązującej przepisu art. 8 ust. 1a ustawy lutowej
w następstwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2011 r., sygn. P
21/09. W pisemnym stanowisku prokurator Prokuratury Generalnej wniósł o
oddalenie wniosku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek o wznowienie postępowania nie jest zasadny.
Wprawdzie przepis art. 540 § 2 k.p.k. nakazuje wznowić postępowanie na
korzyść strony w razie uznania przepisu prawnego, na podstawie którego zostało
wydane orzeczenie, za niekonstytucyjny, to jednak uznanie niekonstytucyjności
wymienionego w wyroku Trybunału Konstytucyjnego przepisu art. 8 ust. 1a ustawy
lutowej nie oznacza powinności niejako automatycznego wznawiania postępowań
we wszystkich sprawach, w których uznany za niekonstytucyjny przepis był
podstawą rozstrzygnięć co do roszczeń za represje związane z działalnością
niepodległościową.
3
W judykaturze Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, wynikający z
podzielenia argumentacji zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2011 r., P 21/09, w myśl którego skuteczne
wystąpienie w sprawach osądzonych na podstawie ustawy lutowej z wnioskiem
opartym o art. 540 § 2 k.p.k. wymaga kumulatywnego spełnienia trzech warunków:
1) zapadłe przed wyrokiem Trybunału orzeczenie wydane zostało na podstawie art.
8 ust. 1 a ustawy lutowej; 2) żądanie wniosku przekraczało kwotę 25.000 zł; 3)
szkoda i krzywda byłyby wyższe niż wskazana kwota 25.000 zł (zob. wyroki SN: z
dnia 26 września 2011 r., sygn. akt II KO 51/11, LEX nr 960529, z dnia 6 czerwca
2013 r., sygn. akt III KO 15/13, LEX nr 1318555, z dnia 22 października 2013 r.,
sygn. akt V KO 56/13, LEX nr 1381083, postanowienie SN z dnia 19 lutego 2015 r.,
sygn. akt III KO 94/14 niepubl.).
W realiach sprawy żaden z powyższych warunków nie został spełniony.
Zderogowany przepis ust. 1a art. 8 ustawy lutowej nie stanowił podstawy ani
dorozumianej odmowy przyznania wnioskodawcy odszkodowania, ani zasądzenia
na jego rzecz zadośćuczynienia w kwocie mieszczącej się w limicie ustawowym,
przy czym ani wnioskodawca, ani jego pełnomocnik nie sformułowali przed
prawomocnym zakończeniem procesu żądania przyznania sumy przewyższającej
ten limit. Wszechstronne i wyczerpujące wywody zawarte w uzasadnieniu Sądu
Apelacyjnego wskazują jednoznacznie, iż zasądzona ostatecznie kwota
zadośćuczynienia była adekwatna do doznanej przez wnioskodawcę krzywdy
moralnej i w pełni zaspokajała jego roszczenia z tego tytułu. Brak zatem
jakichkolwiek przesłanek do przyjęcia, by przyznana tytułem zadośćuczynienia
kwota była efektem „kalkulacji” sądu w granicach art. 8 ust. 1a ustawy lutowej i nie
spełniała warunku odpowiedniości w rozumieniu art. 445 § 2 w zw. z § 1 k.c.
Podstawą negatywnego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w kwestii
odszkodowania było stwierdzenie braku przesłanek do ustalenia, iż wykonanie
decyzji o internowaniu wnioskodawcy, spowodowało szkodę w rozumieniu
przepisów Kodeksu cywilnego.
W sytuacji, gdy wnioskodawcy, po zwolnieniu go z internowania, wypłacono
w całości wynagrodzenie należne mu z tytułu zatrudnienia w […] Komitecie
Zakładowym NSZZ „Solidarność”, powyższe rozstrzygnięcie sądu nie może być
4
kwestionowane. W tych okolicznościach argumentacja wniosku o wznowienie w tej
części sprowadza się w istocie do kwestionowania ustaleń faktycznych, na
podstawie których oddalono żądanie odszkodowania.
Z tych wszystkich powodów Sąd Najwyższy oddalił wniosek o wznowienie
postępowania, orzekając o kosztach zgodnie z art. 639 k.p.k.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13