Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KZ 55/15
POSTANOWIENIE
Dnia 4 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski
w sprawie H. Z.
skazanego z art. 310 § 2 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 4 września 2015 r.
zażalenia wniesionego przez obrońcę skazanego
na zarządzenie Przewodniczącego VI Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu
Okręgowego w K.
z dnia 23 czerwca 2015 r.,
odmawiające przyjęcia kasacji
p o s t a n o w i ł:
zmienić zaskarżone zarządzenie w ten sposób, że za jego
podstawę prawną przyjąć art. 530 § 2 k.p.k. w zw. z art. 429 § 1
k.p.k. i art. 523 § 2 k.p.k., a w pozostałym zakresie zarządzenie
utrzymać w mocy.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 20 lutego 2015 r., utrzymał w mocy wyrok
Sądu Rejonowego w K. z dnia 9 stycznia 2014 r., skazujący H. Z. za popełnione w
latach 1993 i 1996 trzy przestępstwa, za które wymierzono mu stosowne kary
jednostkowe, a jako karę łączną orzeczono 2 lata pozbawienia wolności, z
warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby 3 lat.
Obrońca skazanego wniósł od tego wyroku kasację, w której nie sygnalizował
zaistnienia uchybienia wymienionego w art. 439 k.p.k.
2
Przewodniczący VI Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w K.
zarządzeniem z dnia 23 czerwca 2015 r., na podstawie art. 530 § 2 k.p.k. w zw. z
art. 523 § 1 k.p.k. odmówił przyjęcia kasacji, wskazując, że zgodnie z art. 523 § 2
k.p.k., kasację na korzyść można wnieść jedynie w razie skazania oskarżonego za
przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania, z tym, że art. 523 § 4 pkt 1 k.p.k.
stanowi, iż ograniczenie to nie dotyczy kasacji wniesionej z powodu uchybień
wymienionych w art. 439 k.p.k. Skoro w przedmiotowej sprawie obrońca żadnego z
tych uchybień nie podniósł, kasację należało uznać za niedopuszczalną i odmówić
jej przyjęcia.
Zażalenie na to zarządzenie wniósł obrońca skazanego, wywodząc, że jest ono
sprzeczne z art. 4 § 1 k.k., zgodnie z którym należy stosować ustawę obowiązującą
w chwili popełnienia przestępstwa, jeżeli jest ona względniejsza dla sprawcy, niż
ustawa obowiązująca w czasie orzekania. Art. 523 Kodeksu postępowania karnego
z 1997 r. nie zawiera ograniczenia co do wnoszenia kasacji w przypadku
orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, więc ten przepis,
jako względniejszy dla sprawcy winien być zastosowany, a wątpliwości w tym
względzie nie miał też Sąd Okręgowy, skoro pouczył strony o możliwości złożenia
kasacji. W konkluzji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego zarządzenia i nadanie
biegu kasacji, względnie o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Na wstępie należy odnotować, że błędnie skarżący utrzymuje, że art. 523
obowiązującego k.p.k. nie zawiera ograniczenia co do wnoszenia kasacji w
przypadku orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, skoro
ograniczenie takie jest zawarte w § 2 wymienionego artykułu. Wypada jednak
przyjąć, że autor zażalenia chciał zwrócić uwagę, że w początkowym okresie
obowiązywania k.p.k. było możliwe wniesienie kasacji również w razie wymierzenia
skazanemu kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i że ta reguła powinna
znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie, z uwagi na czas popełnienia
przestępstw przez H. Z. Przechodząc zaś do meritum, zaskarżone zarządzenie, w
jego części rozstrzygającej, należało utrzymać w mocy, bowiem podniesiony pod
3
jego adresem zarzut nie jest zasadny. Przed sporządzeniem zażalenia skarżący
powinien zapoznać się z orzecznictwem Sądu Najwyższego wydawanym na tle
ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego…
(Dz. U. Nr 62, poz. 717), mocą której m.in. ograniczono zakres przedmiotowy
kasacji. Po wejściu tej ustawy w życie z dniem 1 września 2000 r., zainteresowani
niekiedy wnosili kasacje na korzyść, gdy przed tą datą doszło do skazania
oskarżonego na karę inną niż kara bezwzględnego pozbawienie wolności. W
szeregu orzeczeniach Sąd Najwyższy wyjaśnił jednak, że skoro art. 4 wspomnianej
ustawy nowelizującej stanowi, że skuteczne są tylko te czynności, które zostały
dokonane przed dniem 1 września 2000 r. (o ile dokonano ich zgodnie z
przepisami dotychczasowymi), to kasacja składana od tej daty musi
dostosować się do wymogów obowiązujących w momencie jej składania, gdyż nie
jest już czynnością dokonaną przed wejściem w życie ustawy z dnia 20 lipca 2000
r. Oznacza to, że skuteczność i dopuszczalność kasacji musi być oceniana przez
pryzmat przepisów obowiązujących od 1 września 2000 r. Zaznaczono przy tym, że
zasada wyrażona w art. 4 § 1 k.k. nie ma zastosowania do zmian ustawowych
dokonanych na gruncie przepisów procesowych, które modyfikują zasady i sposób
procedowania zgodnie z datą wejścia ich w życie, bądź stosownie do zawartych w
nich przepisów przejściowych. W przypadku ustawy z dnia 20 lipca 2000 r.
przepisem przejściowym jest wspomniany art. 4 oraz, w odniesieniu do
tymczasowego aresztowania, art. 5 (zob. postanowienie z dnia 31 stycznia 2001 r.,
V KZ 130/00, LEX nr 51833, także z dnia 6 grudnia 2000 r., II KKN 454/00, LEX nr
46975; z dnia 26 kwietnia 2001 r., II KZ 10/01, LEX nr 553862; z dnia 27 czerwca
2001 r., III KKN 67/01, LEX nr 551135; z dnia 12 lipca 2001 r., III KKN 179/01, LEX
nr 551131).
Nie znajdując powodów do zajęcia w tej materii innego stanowiska, uznano za
błędny pogląd skarżącego, że w sytuacji, gdy skazany przypisanych mu
przestępstw dopuścił się przed wejściem w życie wspomnianej ustawy z dnia 20
lipca 2000 r., to dopuszczalne jest wniesienie kasacji od wyroku wydanego w 2015
r., mimo że skazanemu wymierzono karę pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania. W protokole rozprawy odwoławczej rzeczywiście
zapisano, że „pouczono oskarżonych o sposobie i terminie wniesienia kasacji”, co
4
było postąpieniem prawidłowym, bowiem nawet w wypadku wymierzenia innej kary,
niż kara bezwzględnego pozbawienia wolności, jest dopuszczalne wniesienie
kasacji, o ile skarżący wskazuje na zaistnienie któregoś z uchybień wymienionych
w art. 439 k.p.k. Jeżeli, co zdaje się sugerować autor zażalenia, pouczenie nie
zawierało tej informacji, to było niekompletne, natomiast za nadinterpretację ze
strony skarżącego wypada uznać jego pogląd, że skoro Sąd Okręgowy udzielił
wspomnianego pouczenia, to „nie miał w tym względzie wątpliwości” (tj. uznał, że
skazanego nie dotyczy ograniczenie z art. 523 § 2 k.p.k.).
W konsekwencji utrzymano w mocy zaskarżone zarządzenie w części
zawierającej decyzję merytoryczną, natomiast uznano za słuszne zmienić je w
części powołującej podstawę prawną tej decyzji. Skoro odmówiono przyjęcia
kasacji z powodu jej niedopuszczalności z mocy ustawy, to obok art. 530 § 2 k.p.k.
należało powołać przepis, do którego tenże się odwołuje, mówiący o
niedopuszczalności środka odwoławczego, tj. art. 429 § 1 k.p.k., nadto art. 523 § 2
k.p.k., który w przypadku kasacji, wprowadzając określone ograniczenie
przedmiotowe, niedopuszczalność tę statuuje. Niewłaściwe było natomiast
powołanie art. 523 § 1 k.p.k. (być może omyłkowe, skoro w uzasadnieniu
zarządzenia nawiązano do art. 523 § 2 k.p.k.), ten bowiem przepis nie zawiera
ograniczenia, które wyłączałoby możliwość wniesienia kasacji w rozpatrywanej
sprawie.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.