Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 310/15
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski
w sprawie J. S. skazanego z art. 190 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 16 listopada 2015 r.,
z urzędu kwestii dopuszczalności kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 8 maja 2015 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w W.
z dnia 2 grudnia 2014 r.,
p o s t a n o w i ł
1. pozostawić bez rozpoznania kasację wniesioną przez
obrońcę skazanego J. S. jako niedopuszczalną
z mocy ustawy,
2. zwolnić skazanego od kosztów sądowych postępowania
kasacyjnego,
3. nie uwzględnić wniosku o przyznanie adw. M.
M. wynagrodzenia od Skarbu Państwa z tytułu
pomocy prawnej udzielonej z urzędu skazanemu J.
S. w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Obrońca skazanego J. S. wniósł na jego rzecz kasację od wyroku Sądu
Okręgowego w W. z dnia 8 maja 2015 r., sygn. akt […], utrzymującego w mocy
wyrok Sądu Rejonowego w W. z dnia 2 grudnia 2014 r. sygn. akt […].
W zarzucie kasacji wskazano na naruszenie art. 8 § 1 k.p.k., art. 424 § 1
k.p.k., art. 433 § 2 k.p.k., art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art.
2
410 k.p.k. oraz art. 452 § 2 k.p.k., art. 453 § 2 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z
art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k., a także art.167 k.p.k. w zw. z art.
193 k.p.k. i art. 200 k.p.k. Podniesione uchybienia miały polegać na nierozważeniu i
nieustosunkowaniu się do zarzutów apelacyjnych dotyczących błędów w
ustaleniach faktycznych, braku uzupełnienia materiału dowodowego i dopuszczeniu
do wykorzystania dowodu z niepełnej i niejasnej opinii biegłych lekarzy psychiatrów.
W oparciu o tak skonstruowane zarzuty autor kasacji wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku sądu odwoławczego – nie formułując wniosku co do
dalszego postępowania w sprawie oraz wystąpił o przyznanie kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej skazanemu w postępowaniu kasacyjnym.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Nadzwyczajny środek zaskarżenia wniesiony w tej sprawie okazał się
niedopuszczalny z mocy samego prawa, wobec czego żaden z wniosków
skarżącego – poza postulatem zwolnienia skazanego od kosztów sądowych
postępowania kasacyjnego – nie zasługiwał na uwzględnienie.
Stosownie do dyspozycji art. 523 § 1 i 2 k.p.k., kasację na korzyść
oskarżonego strony procesowe mogą wnieść jedynie w razie skazania za
przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania, bądź też z powodu wystąpienia uchybień
wymienionych w art. 439 k.p.k. Ograniczenie to nie dotyczy podmiotów specjalnych
wymienionych w art. 521 k.p.k.
W niniejszej sprawie osk. J. S. został uznany za winnego dokonania dwóch
przestępstw z art. 190 § 1 k.k., popełnionych w warunkach przewidzianych w art. 91
§ 1 k.k. i skazany na karę roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo
zawieszono na okres 5 lat próby. Ponadto, Sąd I instancji zobowiązał oskarżonego
do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu, a także do powstrzymywania
się od inicjowania kontaktów z pokrzywdzonym R. M. oraz jego córką N. M. w
jakiejkolwiek formie oraz oddał oskarżonego pod dozór kuratora sądowego w
okresie próby. Wyrok ten został utrzymany w mocy przez Sąd Okręgowy w W. po
rozpoznaniu apelacji obrońcy ówcześnie oskarżonego.
Jak z powyższego wynika, osk. J. S. nie został prawomocnie skazany na
karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
3
Zatem już rodzaj wymierzonej kary ograniczał możliwość wystąpienia w tej
sprawie z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia przez stronę procesową, co
wprost wynika z treści art. 523 § 2 k.p.k. Zauważyć trzeba również, że podniesione
przez skarżącego uchybienia zarzucane Sądowi Okręgowemu w W., dotyczyły
jedynie sposobu przeprowadzenia kontroli odwoławczej, jej zakresu oraz wyników.
Żaden z zarzutów kasacji nie wskazywał natomiast na wystąpienie okoliczności
wymienionych w przepisie art. 439 k.p.k., a tylko takie wady zaskarżonego wyroku
– w realiach tej sprawy – otwierały stronie procesowej możliwość skutecznego
wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
W świetle powyższych okoliczności jest oczywiste, że kasacja wniesiona w
tej sprawie przez obrońcę skazanego jest niedopuszczalna z mocy samego prawa.
Nie wskazuje ona bowiem na zaistnienie tzw. bezwzględnych przyczyn uchylenia
wyroku, ani nie została wniesiona przez jeden z podmiotów wymienionych w art.
521 k.p.k. odnosi się natomiast do wyroku, w którym nie została orzeczona kara
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. W tej sytuacji
nie podlegała ona rozpoznaniu, wobec czego postanowiono, jak na wstępie.
Z uwagi natomiast na trudną sytuacje materialną skazanego, która była
podstawą zwolnienia go od kosztów postępowania w toku instancji, również Sąd
Najwyższy uznał za zasadne zwolnienie go od kosztów postępowania kasacyjnego.
Brak było natomiast podstaw do uwzględnienia wniosku obrońcy o
przyznanie mu wynagrodzenia tytułem, jak to ujęto „pomocy prawnej udzielonej
skazanemu z urzędu w postępowaniu kasacyjnym”. Wprawdzie rzeczywiście adw.
M. M. sporządził pismo, które określił mianem kasacji wniesionej na korzyść
skazanego J. S., ale w realiach procesowych tej sprawy, wynikających z treści
prawomocnego wyroku kończącego postępowanie oraz z uwagi na podniesione
zarzuty – kasacja strony procesowej była niedopuszczalna z mocy samego prawa.
Wykonanie czynności polegającej na wniesieniu środka zaskarżenia, który na
podstawie obowiązujących przepisów nie podlega w ogóle rozpoznaniu i wymaga
jedynie pozostawienia go bez rozpoznania, nie może być traktowane jako
udzielanie pomocy prawnej z urzędu, za którą przysługuje wynagrodzenie od
Skarbu Państwa. Wprawdzie, odpowiednie rozporządzenie Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
4
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) przewiduje
zasądzenie stosownego wynagrodzenia za sporządzenie i wniesienie kasacji przez
obrońcę wyznaczonego z urzędu, ale jest oczywiste, że nie dotyczy to sytuacji, w
której taki obrońca sporządził ten nadzwyczajny środek zaskarżenia w warunkach,
gdy sama ustawa uznaje go za niedopuszczalny. Wprowadzenie obowiązku
sporządzenia i podpisania skargi kasacyjnej przez podmiot fachowy ma zapobiegać
wnoszeniu tych środków zaskarżenia wbrew obowiązującym unormowaniom
prawnym. W orzecznictwie Sądu Najwyższego od lat ugruntowany jest pogląd,
zgodnie z którym Skarb Państwa nie może ponosić wydatków wynikających z
czynności procesowo wadliwych, a dokonanych przez podmiot fachowy,
przydzielony stronie procesowej specjalnie po to, aby zapewnić prawną
poprawność jej działania (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
17.02.2005 r., IV KK 418/04 OSNwSK 2005/1/387, z dnia 24.04 2007 r., IV KK
98/07, Lex nr 301157, z dnia 27.08.2008 r., IV KK 271/08, OSNwSK 2008/1/1710, z
dnia 3.02.2014 r., III KK 276/13, OSNKW 2014, z. 8, poz. 65, z dnia 10.04.2014 r.,
SDI 10/14, Lex nr 1459165).
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w postanowieniu.
eb