Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 54/15
POSTANOWIENIE
Dnia 8 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z wniosku G. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę rodzinną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 8 marca 2016 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 sierpnia 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2015 r. Sąd Apelacyjny– w sprawie z
odwołania G. P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o rentę rodzinną –
na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną G. P. od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 12 grudnia 2014 r.
W uzasadnieniu swojego postanowienia Sąd Apelacyjny ustalił, że wyrokiem
z dnia 12 grudnia 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację wnioskodawczyni od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 stycznia 2014 r. W dniu 18 czerwca 2015 r.
(data nadania w Urzędzie Pocztowym) wnioskodawczyni, działając przez
pełnomocnika wyznaczonego z urzędu, złożyła skargę kasacyjną od wyroku Sądu
Apelacyjnego z 12 grudnia 2014 r. W dniu 22 czerwca 2015 r. Sąd Apelacyjny
2
wezwał pełnomocnika wnioskodawczyni do uzupełnienia braków formalnych skargi
kasacyjnej przez uiszczenie opłaty od skargi kasacyjnej w wysokości 30 zł w
terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi. Przesyłka prawidłowo powtórnie
awizowana nie została podjęta w terminie, w związku z czym zarządzeniem
Przewodniczącego z dnia 20 lipca 2015 r. pozostawiono ją w aktach ze skutkiem
doręczenia na dzień 10 lipca 2015 r. Do dnia rozpoznawania przedmiotowej sprawy
opłata od skargi kasacyjnej nie została uiszczona.
Sąd Apelacyjny powołał przepis art. 1262
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym sąd nie
podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona
należna opłata. Zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 ze
zm.), strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych nie ma
obowiązku uiszczania kosztów sądowych, z zastrzeżeniem art. 36 tej ustawy,
zgodnie z którym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach
odwołań rozpoznawanych przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych pobiera się
opłatę podstawową w kwocie 30 złotych wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi
kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia.
Sąd Apelacyjny wskazał, że pełnomocnik wnioskodawczyni nie opłacił
wnoszonej skargi kasacyjnej, w związku z czym w trybie art. 130 § 1 k.p.c. został
wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej. Wezwanie do
uzupełnienia braków formalnych zgodnie z dyspozycją art. 139 § 1 k.p.c. zostało
prawidłowo podwójnie awizowane, a wobec nieodebrania go przez stronę w tym
terminie, pozostawione w aktach ze skutkiem doręczenia na dzień 10 lipca 2015 r.
Od tej daty należało liczyć wnioskodawczyni ustawowy tygodniowy termin do
uzupełnienia braków formalnych, który upłynął bezskutecznie z dniem 17 lipca
2015 r., ponieważ ani wnioskodawczyni ani jej pełnomocnik nie uiścili opłaty od
skargi kasacyjnej. W związku z powyższym przedmiotowa skarga kasacyjna, jako
nieopłacona, podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c.
Powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego pełnomocnik wnioskodawczyni
zaskarżył zażaleniem zarzucając naruszenie:
3
- art. 139 k.p.c. przez błędne uznanie, że przesyłka listowna zawierająca
wezwanie do uzupełnienia skargi kasacyjnej została prawidłowo doręczona;
- art. 3986
k.p.c. przez błędne uznanie, że skarga kasacyjna nie została
opłacona pomimo wezwania do uzupełnienia jej braków w terminie z powodu
nieprawidłowego uznania, że przesyłka listowna zawierająca wezwanie do
uzupełnienia skargi kasacyjnej została prawidłowo doręczona.
Pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o: 1. uchylenie zaskarżonego
postanowienia, 2. przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej
w wysokości 30 zł pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej, 3. przeprowadzenie
dowodów zawartych w treści uzasadnienia zażalenia, 4. zawieszenie postępowania
do czasu rozpatrzenia postępowania reklamacyjnego przez operatora pocztowego
InPost.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że pełnomocnikowi wnioskodawczyni
nie doręczono awiza dotyczącego przedmiotowego wezwania do uzupełnienia
skargi kasacyjnej, bądź nie wydano przedmiotowej przesyłki w punkcie InPost,
pomimo wezwania do wydania wszystkich znajdujących się w punkcie InPost
przesyłek. O wydaniu wezwania do uzupełnienia skargi kasacyjnej pełnomocnik
dowiedział się 1 września 2015 r. z treści zaskarżonego postanowienia Sądu
Apelacyjnego. Pełnomocnik wnioskodawczyni w okresie od 21 czerwca do 3 lipca
2015 r. przebywał na urlopie. Po powrocie do G. niezwłocznie udał się do punktu
odbioru przesyłek InPost znajdującego się przy ul. F. w G. i odebrał znajdujące się
tam awizowane przesyłki. Wśród wydanych przesyłek nie było przedmiotowej
przesyłki - wezwania do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej. Po
otrzymaniu postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej w dniu 1 września 2015 r.
pełnomocnik złożył w dniu 2 września 2015 r. reklamację w InPost na
niedoręczenie przesyłki. Reklamacja została złożona w formie telefonicznej i
przyjęta przez pracownika InPost pod nr reklamacji IPSP 4156221. Reklamacja
będzie rozpatrzona w terminie 30 dni od daty jej złożenia. Pełnomocnik zobowiązał
się do przedłożenia informacji o rodzaju rozpatrzenia reklamacji. Pełnomocnik
żalącej się wskazał, że jako profesjonalny pełnomocnik prowadzący Kancelarię
Radców Prawnych w formie spółki cywilnej zawsze odbiera wszelką
korespondencję kierowaną do kancelarii; jest w pełni świadomy konsekwencji braku
4
odebrania przesyłek sądowych i instytucji doręczenia zastępczego z art. 139 k.p.c.
Sam fakt tej wiedzy uzasadnia zastosowanie domniemania faktycznego, że nie jest
możliwe nie odebranie przesyłki przeze niego, jako profesjonalnego pełnomocnika.
Pełnomocnik żalącej się wskazał, że w okresie pomiędzy 5 a 9 lipca 2015 r.,
tj. bezpośrednio po powrocie z urlopu odebrał przesyłki w punkcie InPost
znajdującym się przy ul. F. w G., co było dla niego naturalne ze względu na
przebywanie 11 dni na urlopie. W poprzednim czasie zdarzyły się wypadki, że w
punkcie InPost na ul. F. znajdowały się przesyłki listowne pomimo braku doręczenia
awizo.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione.
Zgodnie z art. 10 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.
Nr 167, poz. 1398 ze zm.) opłatę należy uiścić przy wniesieniu pisma
podlegającego takiej opłacie. Z treści art. 96 ust. 1 pkt 4 tej ustawy wynika, że nie
ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych strona wnosząca odwołanie do sądu
pracy i ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 36. Zwolnienie to dotyczy
stron wnoszących odwołania w obu kategoriach spraw wskazanych w art. 36
in principio. Przepis art. 36 wprowadza jednak wyjątek od tego zwolnienia, który
odnosi się do czterech rodzajów pism: zażalenia, apelacji, skargi kasacyjnej i skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Strona
wnosząca odwołanie uiszcza od tych pism opłatę podstawową w kwocie 30 zł.
Opłata podstawowa, o której mowa w art. 36 ustawy, jest opłatą w wysokości
stałej w rozumieniu przepisu art. 1302
k.p.c. (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26
września 2006 r., II UZP 11/06, OSNP 2007 nr 11-12, poz. 163; postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2007 r., I UZ 55/06, LEX nr 950813). Jeżeli
zatem pismo jest wnoszone przez pełnomocnika będącego adwokatem albo radcą
prawnym, to w razie nieuiszczenia należnej opłaty, przewodniczący zwraca je bez
wzywania do opłacenia pisma. W razie uiszczenia prawidłowej opłaty w terminie
tygodnia od doręczenia zarządzenia o zwrocie, pismo wywołuje skutki od dnia
pierwotnego wniesienia.
5
W obecnie obowiązującym stanie prawnym, po uchyleniu od 1 lipca 2009 r.
art. 1302
§ 3 k.p.c., nie ma przepisu pozwalającego na odrzucenie bez wezwania o
uiszczenie należnej opłaty stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez
stronę wartości przedmiotu zaskarżenia wniesionego przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego środka odwoławczego lub środka
zaskarżenia, który nie został w ogóle opłacony lub został opłacony w nienależytej
wysokości. Oznacza to konieczność wdrożenia trybu naprawczego określonego w
art. 130 § 1 k.p.c. Jedyny wyjątek od tej zasady wprowadza art. 112 ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Dokonując subsumcji tych przepisów do stanu faktycznego, wynikającego ze
złożonego zażalenia, należy stwierdzić, że na podstawie art. 36 tej ustawy, w
sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pobiera się opłatę podstawową w
kwocie 30 zł między innymi, od skargi kasacyjnej. Wobec powyższego opłatę od
skargi kasacyjnej pełnomocnik skarżącej będący radcą prawnym powinien był
uiścić przy wniesieniu tego środka zaskarżenia (najpóźniej w ostatnim dniu terminu
przewidzianego do złożenia skargi), zwłaszcza w sytuacji, gdy wybierał się urlop i
musiał mieć świadomość, że brak zapłaty tej niewielkiej kwoty może spowodować
niepotrzebne przedłużenie postępowania międzyinstancyjnego.
Jeśli tego nie zrobił był zobligowany do odebrania spodziewanego wezwania
do uzupełnienia braku formalnego skargi kasacyjnej – wiedząc, że sankcją
niedopełnienia obowiązku stanie się odrzucenie skargi kasacyjnej. Poza
gołosłownym twierdzeniem pełnomocnika wnioskodawczyni nie ma dowodów
potwierdzających sugestię zażalenia, że awizo w sprawie odebrania wezwania z
sądu nie zostało mu doręczone w punkcie InPostu. Działając z należytą
starannością, w sytuacji swoich wątpliwości co do otrzymania wezwania i zdając
sobie sprawę z niewykonania obowiązku niezwłocznego opłacenia skargi
kasacyjnej opłatą w wysokości stałej, miał możliwość zweryfikowania kwestii
doręczenia wezwania we właściwym sądzie.
Mając powyższe okoliczności na względzie Sąd Najwyższy uznał, że
pełnomocnik wnioskodawczyni miał możliwość zapłacenia opłaty od skargi
kasacyjnej w terminie, a ponieważ tego nie uczynił, bezzasadny jest zarzut
naruszenia art. 139 k.p.c. przez uznanie, że wezwanie do uzupełnienia skargi
6
kasacyjnej zostało prawidłowo doręczone. Zwrócić ponadto należy uwagę, że art.
139 k.p.c. zawiera pięć paragrafów; należało zatem w zażaleniu wskazać konkretny
przepis, który ewentualnie został naruszony.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy, uznając bezzasadność zażalenia, na
podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
kc