Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 140/14
POSTANOWIENIE
Dnia 1 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Halina Kiryło
w sprawie z powództwa J. P.
przeciwko Towarzystwu […] Koło w S.
o zadośćuczynienie w związku z mobbingiem,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 1 kwietnia 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w K.
z dnia 30 maja 2014 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. nie obciąża powódki kosztami postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 30 maja 2014 r., w sprawie z
powództwa J. P. przeciwko Towarzystwu […] Koło w S. o zadośćuczynienie z tytułu
mobbingu, na skutek apelacji pozwanego zmienił wyrok Sądu Rejonowego w S. z
dnia 21 listopada 2013 r. w ten sposób, że oddalił powództwo i odstąpił od
obciążania powódki kosztami postępowania za obie instancje.
Powyższy wyrok został w części, w zakresie oddalenia powództwa,
zaskarżony skargą kasacyjną powódki. Skargę oparto na podstawie naruszenia
przepisów prawa materialnego, tj. art. 943
§ 2 i 3 k.p. Skarżąca wniosła o uchylenie
wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania; ewentualnie
2
wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i orzeczenie co do istoty sprawy,
przez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 10.000 zł wraz z
ustawowymi odsetkami od dnia 16 lipca 2010 r. do dnia zapłaty tytułem
zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ponadto skarżąca wniosła o zasądzenie od
pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów
zastępstwa procesowego pełnomocnika według norm przepisanych.
Jako przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano
występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz oczywistą
zasadność skargi.
Istotne zagadnienie prawne skarżąca sformułowała następująco: czy
wcześniejsze leczenie psychiatryczne osoby poddanej mobbingowi może
uzasadniać niezastosowanie art. 943
§ 3 k.p., tj. uznanie, że rozstrój zdrowia
psychicznego nie jest wynikiem mobbingu. Podkreśliła, że jak wynika z treści
uzasadnienia zaskarżonego wyroku, działania pracodawcy były względnie
normalne w stosunku do powódki, a to, że wywarły taki a nie inny skutek na jej
psychikę, nie ma związku z pracą, a z wcześniejszym leczeniem powódki u
psychiatry. Tak sformułowane zagadnienie to nie było do tej pory przedmiotem
analizy w judykaturze.
Oczywista zasadność skargi kasacyjnej wynika zaś z rangi uchybień
popełnionych przez Sąd Okręgowy w K. W szczególności opisane w skardze
naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię w sposób oczywisty
uzasadniają wnioski skargi kasacyjnej oraz samą skargę. Zaskarżone orzeczenie
zostało bowiem wydane z rażącym naruszeniem przepisów art. 943
§ 2 i 3 k.p., a
sam wyrok jest błędny i nie odpowiada prawu.
Pozwany w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o odmowę przyjęcia jej
do rozpoznania; ewentualnie o oddalenie skargi kasacyjnej w całości, a ponadto o
zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego według norm
przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Skarga kasacyjna nie kwalifikowała się do przyjęcia celem merytorycznego
rozpoznania.
Skarga kasacyjna, jako szczególny środek zaskarżenia, służy realizacji
interesu publicznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Funkcje
postępowania kasacyjnego powodują, że wniosek o przyjęcie skargi do
rozpoznania oraz jego uzasadnienie powinny koncentrować się na wykazaniu, iż w
konkretnej sprawie zachodzą okoliczności przemawiające za interwencją Sądu
Najwyższego. Rozpoznanie skargi kasacyjnej następuje tylko z przyczyn
kwalifikowanych, wymienionych w art. 3989
§ 1 pkt 1-4 k.p.c. i tylko w przypadku
przekonania Sądu Najwyższego przez skarżącego, za pomocą jurydycznej
argumentacji, że zachodzi publicznoprawna potrzeba rozstrzygnięcia
sformułowanego w skardze zagadnienia prawnego przy jej merytorycznym
rozpoznawaniu.
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
W razie powołania przesłanki przedsądu, jaką jest występowanie w sprawie
istotnego zagadnienia prawnego, obowiązkiem skarżącego jest wywiedzenie i
uzasadnienie występującego w sprawie problemu w sposób zbliżony do tego, jaki
przewidziany jest przy przedstawianiu zagadnienia prawnego przez sąd
odwoławczy na podstawie art. 390 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
9 maja 2006 r., V CSK 75/06, niepublikowane). Sformułowanie zagadnienia
powinno zatem odwoływać się w sposób generalny i abstrakcyjny do treści
przepisu, który nie podlega jednoznacznej wykładni, a którego wyjaśnienie przez
Sąd Najwyższy przyczyni się do rozwoju jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą
Sądu Najwyższego, jako najwyższego organu sądowego w Rzeczypospolitej
Polskiej, nie jest bowiem działanie w interesie indywidualnym, lecz powszechnym,
poprzez ochronę obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością
orzekania i ujednolicanie praktyki stosowania prawa pozytywnego. Nie każde więc
orzeczenie, nawet błędnie wydane, zasługuje na kontrolę w postępowaniu
4
kasacyjnym (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2000 r., II CZ
178/99, OSNC 2000 nr 7-8, poz. 147, z dnia 18 marca 2004 r., I PK 620/03, LEX nr
513011, z dnia 8 lipca 2004 r., II PK 71/04, LEX nr 375715 i z dnia 16 kwietnia
2008 r., I CZ 11/08, LEX nr 393883). Nie spełnia określonego w art. 3989
§ 1 k.p.c.
wymagania sformułowanie istotnego zagadnienia prawnego w sposób ogólny i
nieprecyzyjny, a zwłaszcza ograniczenie się do samego postawienia pytania, bez
odniesienia się do problemów interpretacyjnych przepisów (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 25 lutego 2008 r., I UK 332/07, LEX nr 452451 i z dnia 21 maja
2008 r., I UK 11/08, LEX nr 491538).
Odnośnie tej przesłanki przedsądu, jaką jest oczywista zasadność skargi
kasacyjnej, należy w motywach wniosku zawrzeć wywód prawny wyjaśniający, w
czym wyraża się owa oczywistość i przedstawić argumenty na poparcie tego
twierdzenia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2006 r., II CZ
28/06 LEX nr 198531, z dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK 204/06, LEX nr 421035, z
dnia 9 stycznia 2008 r., III PK 70/07, LEX nr 448289, z dnia 11 stycznia 2008 r.,
I UK 283/07, LEX nr 448205, z dnia 3 kwietnia 2008 r., II PK 352/07, LEX nr
465859 i z dnia 5 września 2008 r., I CZ 64/08). O ile dla uwzględnienia skargi
wystarczy, że jej podstawa jest usprawiedliwiona, to dla przyjęcia skargi do
rozpoznania niezbędne jest wykazanie kwalifikowanej postaci naruszenia
przepisów prawa materialnego lub procesowego, polegającej na jego oczywistości
widocznej prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej, bez
potrzeby wchodzenia w szczegóły czy dokonywania pogłębionej analizy tekstu
wchodzących w grę przepisów i doszukiwania się ich znaczenia (postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r., IV CZ 100/03, LEX nr 82274, z dnia
22 stycznia 2008 r., I UK 218/07, LEX nr 375616, z dnia 26 lutego 2008 r., II UK
317/ 07, LEX nr 453107, z dnia 9 maja 2008 r., II PK 11/08, LEX nr 490364, z dnia
21 maja 2008 r., I UK 11/08, LEX nr 491538 i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08,
LEX nr 494134). W judykaturze podkreśla się, iż przesłanką przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania nie jest oczywiste naruszenie konkretnego przepisu
prawa materialnego lub procesowego, lecz sytuacja, w której naruszenie to
spowodowało wydanie oczywiście nieprawidłowego orzeczenia. Sam zarzut
naruszenia (nawet oczywistego) określonego przepisu (przepisów) nie prowadzi
5
wprost do oceny, że skarga kasacyjne jest oczywiście uzasadniona (postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 nr 13,
poz. 230, z dnia 11 stycznia 2008 r., I UK 285/07, LEX nr 442743, z dnia 11
kwietnia 2008 r., I UK 46/08, LEX nr 469185 i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08,
LEX nr 494133).
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wypada stwierdzić, że
przedstawione przez skarżącą istotne zagadnienie prawne nie spełnia wymagań
stawianych w orzecznictwie tej przesłance przedsądu. Istotne zagadnienie prawne
powinno być tak skonstruowane, aby jego rozstrzygnięcie miało znaczenie dla
wyniku sprawy. Tymczasem rozwiązanie przedstawionego w skardze kasacyjnej
problemu pozostaje bez wpływu na ewentualne rozstrzygnięcie niniejszego sporu.
Skarżąca przyznaje bowiem, że „jak wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego
wyroku, działania pracodawcy były względnie normalne w stosunku do powódki, a
to, że wywarły taki a nie inny skutek na jej psychikę, nie ma związku z pracą, a z
wcześniejszym leczeniem powódki u psychiatry”. W tym kontekście, zagadnienie
sprowadzające się do pytania, czy wcześniejsze leczenie psychiatryczne osoby
poddanej mobbingowi może uzasadniać niezastosowanie art. 943
§ 3 k.p., traci na
znaczeniu, skoro Sąd nie zastosował tego przepisu nie z racji wcześniejszego
leczenia psychiatrycznego powódki, ale z uwagi na to, iż nie dopatrzył się w
działaniu pracodawcy znamion mobbingu.
W konsekwencji chybiony jest też zarzut kwalifikowanego naruszenia
powołanego przepisu prawa materialnego, przemawiającego za przyjęciem
oczywistej zasadności skargi kasacyjnej.
Reasumując: wobec niewykazania istnienia wskazanych w skardze
kasacyjnej przesłanek przedsądu, z mocy art. 3989
§ 2 k.p.c. należało orzec jak w
sentencji.
eb

III PK 140/14

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia