Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 455/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa A. S.
przeciwko M. S. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 12 czerwca 2015 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 30 stycznia 2014 r.,
1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1800 (jeden
tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
2
Powódka domagała się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego
w postaci aktu notarialnego z dnia 19 marca 2010 r. sporządzonego przed
notariuszem w G., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną
postanowieniem Sądu Rejonowego w G. z dnia 13 stycznia 2011 r., zawierającego
oświadczenie powódki o zawarciu z pozwanym w dniu 19 marca 2010 r. umowy
pożyczki w kwocie 78.000 zł z oprocentowaniem w wysokości stawki WIBOR 12M
plus 1% i poddaniu się egzekucji wprost z tego aktu w zakresie obowiązku zapłaty
pozwanemu kwoty 100.000 zł stanowiącej pożyczkę z dnia 19 marca 2010 r.
i upoważniającym pozwanego do prowadzenia na podstawie tego aktu na jego
rzecz egzekucji w przedmiocie zwrotu tej pożyczki. Twierdziła, że obowiązek
stwierdzony powołanym aktem notarialnym nie istnieje.
Pozwany domagał się oddalenia powództwa. Wyrokiem z dnia 23 lipca
2013 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo. W motywach rozstrzygnięcia Sąd ustalił,
że pozwany był przyjacielem rodziców powódki i w związku z kłopotami
finansowymi w jakie popadł ojciec powódki, pożyczał im różne kwoty, do roku 2005
r. łącznie 85.000 zł. Rodzice powódki spisali oświadczenie o istnieniu ich
solidarnego długu w tej kwocie wobec pozwanego; długu tego nie spłacili. W 2010 r.
pozwany zaczął upominać się o zwrot długu, który w tym czasie wynosił 78.000 zł.
Ponieważ rodzice powódki nie posiadali majątku a powódka była właścicielką
ponad 100 - metrowego dwupoziomowego lokalu mieszkalnego, pozwany
zaproponował, aby ustanowić na tym lokalu hipotekę. Rozmowy pozwany prowadził
z ojcem powódki. Powódka zgodziła się udzielić zabezpieczenia długu rodziców
jednak nie przez ustanowienie hipoteki ale przez podpisanie pozornej umowy
pożyczki na kwotę 78.000 zł. Pozwany nie świadczył na rzecz powódki z tytułu
umowy pożyczki żadnych pieniędzy. Zawarta umowa stanowiła w rzeczywistości
oświadczenie powódki o kumulatywnym przystąpieniu do długu rodziców jaki mieli
wobec pozwanego. Wykonaniem umowy było poddanie się przez powódkę w
drodze aktu notarialnego egzekucji co do obowiązku zapłaty pozwanemu kwoty
100.000 zł. Umowa, której treść ustalano przez dłuższy czas, została spisana przez
strony w obecności adwokata pozwanego oraz ojca powódki. Koszty aktu
3
notarialnego obejmującego oświadczenie o poddaniu się egzekucji poniosła
powódka, pozwany wcześniej uiścił podatek od umowy pożyczki. Wobec tego, że
powódka nie realizowała uzgodnionych warunków spłaty kwoty wymienionej w
umowie, pozwany ponaglał o zapłatę tak ojca powódki jak i powódkę. W
odpowiedzi, powódka w piśmie z dnia 14 listopada 2010 r. oświadczyła, że umowa
pożyczki miała charakter formalny i nie czuje się zobowiązana do zwrotu
jakiejkolwiek kwoty. Jesienią 2010 r. powódka sprzedała swoje mieszkanie,
jednakże żadnej kwoty z uzyskanej ceny nie przekazała pozwanemu. Na wniosek
pozwanego aktowi notarialnemu o poddaniu się egzekucji została nadana klauzula
wykonalności i na podstawie tego tytułu wykonawczego wszczął on przeciwko
powódce egzekucję. Powódka wystąpiła z powództwem o ustalenie, że umowa
pożyczki jako pozorna jest nieważna, jednakże to powództwo zostało prawomocnie
oddalone z braku interesu prawnego; w ocenie sądu rozstrzygającego wskazaną
sprawę, z uwagi na toczącą się egzekucję właściwym środkiem ochrony interesu
powódki powinno być powództwo przeciwegzekucyjne.
Oddalając powództwo w sprawie niniejszej Sąd Okręgowy wskazał,
że zawarta przez strony umowa pożyczki była pozorna, nie mogła być jednak
poczytana za nieważną, ponieważ kryła ważną umowę kumulatywnego
przystąpienia powódki do długu rodziców. Na jej podstawie powódka poddała się
egzekucji na rzecz pozwanego do kwoty 100.000 zł. Istnienie zatem ważnego
zobowiązania czyniło zarzut powódki nieistnienia obowiązku stwierdzonego tytułem
wykonawczym chybionym i tym samym prowadziło do oddalenia powództwa.
Na skutek apelacji powódki Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 30 stycznia
2014 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo uwzględnił. Podzielił
ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji co do pozorności umowy pożyczki,
jednakże za nietrafną uznał ocenę tego Sądu, że ukryta czynność prawna stanowiła
umowę kumulatywnego przystąpienia do długu. Wskazał jednak, że zagadnienie
czy i jaka umowa kryła się pod umową pozorną nie miało dla rozstrzygnięcia
sprawy istotnego znaczenia. Niezależnie bowiem od ustaleń w tym zakresie,
aczkolwiek w ocenie Sądu Apelacyjnego pod pozorną umową pożyczki kryła się
umowa poręczenia, oświadczenie powódki o poddaniu się egzekucji jest
nieskuteczne. Oświadczenie o poddaniu się egzekucji, o jakim stanowi art. 777 § 1
4
pkt 4 i 5 k.p.c. musi zawierać dokładne oznaczenie świadczenia i źródło jego
powstania i jest skuteczne wobec ściśle oznaczonego roszczenia tak co do
przedmiotu jak i podstawy prawnej. Oświadczenie powódki dotyczyło obowiązku
spłaty pożyczki, która miejsca nie miała, nie dotyczyło umowy poręczenia, którą
ukrywała pozorna umowa pożyczki. W zakresie poddania się egzekucji ukryta
czynność prawna nie weszła w miejsce czynności pozornej, nie istniał zatem
obowiązek stwierdzony tytułem egzekucyjnym w postaci aktu notarialnego z dnia
19 marca 2010 r.; stąd też powództwo należało uwzględnić.
W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego opartej na obu
podstawach z art. 3983
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c., pozwany, w ramach
podstawy naruszenia prawa materialnego zarzucił naruszenie art. 83 § 1 zdanie
2 k.c., a w ramach podstawy naruszenia przepisów postępowania w sposób
mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy skarżący jako naruszone wskazał art.
840 § 1 k.p.c. i art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. oraz art. 382, art. 328 § 2 w związku
z art. 391 § 1 k.p.c.
We wnioskach skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku
i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Tradycyjnie pozorność określana jest jako założona przez strony
niezgodność między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 23 czerwca 1986 r., I CR 45/86, niepubl i z dnia 12 lipca
2002 r., V CKN 1547/00, niepubl.). Konstrukcja i konsekwencje prawne
symulowanego oświadczenia woli uregulowane zostały w art. 83 § 1 k.c.
Konstrukcyjnie, pozorna czynność prawna wymaga łącznego wystąpienia trzech
elementów: oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, tylko dla pozoru,
a adresat oświadczenia musi zgadzać się na jedynie pozorne dokonanie czynności
prawnej (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r., I UK 120/06,
OSNP 2007, nr 19-20, poz. 294, z dnia 18 maja 2006 r., II UK 164/05,
"Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2006, nr 9, s. 33, i z dnia 18 marca 2004 r.,
III CK 456/02, niepubl.). Powołany przepis reguluje przy tym dwie sytuacje.
Pierwszą jest pozorność określana jako bezwzględna lub zwykła, która ma miejsce
5
wtedy, gdy strony nie miały zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych.
Drugą jest pozorność nazywana względną lub kwalifikowaną; w tym wypadku
strony pod czynnością pozorną ukrywają inne, rzeczywiste oświadczenie woli
(por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2008 r., I UK 223/07, niepubl.,
z dnia 27 września 2000 r., II UKN 744/99, OSNAPUS 2002, nr 8, poz. 194 i z dnia
7 marca 2007 r., II CSK 478/06, niepubl.). O kwalifikowanej pozorności czynności
prawnej można mówić jedynie wtedy, gdy zgodną wolą stron jest wyrażenie na
zewnątrz innej treści niż ta, która kształtuje umowę ukrytą.
Sądy obu instancji ustaliły, że strony w dniu 19 marca 2010 r. zawarły
umowę pożyczki i była to umowa pozorna, po czym ustaliły, że pozorność miała
charakter kwalifikowany, umowa pożyczki ukrywała bowiem inną umowę. Zdaniem
Sądu pierwszej instancji była to umowa kumulatywnego przystąpienia do długu,
zdaniem Sądu drugiej instancji - umowa poręczenia. Odmienne było też stanowisko
Sądów co do skutków pozorności. Sąd pierwszej instancji ocenił umowę jako
ważną, z uwagi na ważność umowy ukrytej, natomiast Sąd drugiej instancji uznał,
że umowa pożyczki, jako pozorna, jest nieważna. To stanowisko skarżący
kwestionuje. Można wskazać, że w piśmiennictwie, a także w orzecznictwie Sądu
Najwyższego (por. postanowienie z dnia 25 października 2006 r. III CSK 214/06,
niepubl.) rozważając na gruncie art. 83 § 1 k.c. skutki umowy pozornej, wyrażono
pogląd, że przy pozorności kwalifikowanej mamy do czynienia z jedną czynnością
połączoną, w której ważność zachowują te elementy ujawnionego na zewnątrz,
pozornego oświadczenia woli, które da się pogodzić z postanowieniami ukrytymi.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje jednak pogląd opowiadający się,
przy pozorności kwalifikowanej, za istnieniem dwóch odrębnych, samodzielnych
czynności prawnych, z których czynność ujawniona jest zawsze nieważna,
natomiast ważność czynności dyssymulowanej (ukrytej) zależy od jej właściwości,
to jest spełnienia wymogów ustawowych właściwych dla czynności danego rodzaju
(por. wyrok z dnia 12 października 2001 r., V CKN 631/00, OSNC 2002, nr 7-8,
poz. 91; wyrok z dnia 27 kwietnia 2004 r., II CK 191/03, niepubl.; uchwała z dnia
22 maja 2009 r. III CZP 21/09, OSNC 2010 r., nr 1, poz.13, uchwała z dnia
9 grudnia 2011 r. III CZP 79/11, OSNC z 2014 r., nr 6, poz. 74). Ten kierunek
wykładni Sąd rozstrzygający sprawę niniejszą w pełni aprobuje. Ustalenie zatem
6
przez Sądy, że umowa pożyczki była pozorna powoduje, że skutek tej wady
podlega ocenie według art. 83 § 1 zd. 1 k.c. – umowa taka jest nieważna.
Oświadczenie powódki o poddaniu się egzekucji złożone w formie aktu
notarialnego (art. 777 § 2 k.p.c.) wskazywało zdarzenie prawne, stanowiące źródło
jej obowiązku świadczenia na rzecz pozwanego kwoty 100.00 zł - według treści
tego oświadczenia była to umowa pożyczki zawarta w dniu 19 marca 2010 r.
Wskazanie w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji źródła obowiązku
świadczenia Sąd Apelacyjny uznał za konieczne i w ślad za poglądem Sądu
Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 marca 1975 r. III CRN
368/74 (OSNC z 1976 r. nr 4, poz. 86) nazwał to źródło podstawą prawną,
aczkolwiek nie ulega wątpliwości, że rozumiał przez to stosunek prawny łączący
strony, z którego dla dłużnika wynika obowiązek świadczenia, a dla wierzyciela
uprawnienie do żądania spełnienia przez dłużnika tego świadczenia.
Skarżący kwestionuje stanowisko Sądu Apelacyjnego co do potrzeby
wskazywania w oświadczeniu dłużnika o poddaniu się egzekucji stosunku
prawnego, z którego wynika egzekwowany obowiązek, dowodząc, że warunki
ważnego, skutecznego tytułu egzekucyjnego, jakim jest akt notarialny, zawierają
pkt 4 i 5 art. 777 § 1 k.p.c., a przepisy te o „podstawie prawnej” milczą.
Zwrócić więc należy uwagę, że jeżeli oświadczenie dłużnika o poddaniu się
egzekucji zawarte jest w akcie notarialnym, którym równocześnie dokonano
czynności będącej źródłem obowiązku świadczenia, wówczas nie istnieje
ani wątpliwość co do związania dokonanej czynności materialnoprawnej
i wynikających z niej obowiązków dłużnika z oświadczeniem dłużnika o poddaniu
się egzekucji, ani też nie poddaje się w wątpliwość ich współzależności.
Dopuszczenie natomiast przez ustawodawcę złożenia przez dłużnika oświadczenia
o poddaniu się egzekucji w odrębnym akcie notarialnym (art. 777 § 2 k.p.c.)
rzeczywiście zaktualizowało zagadnienie potrzeby wskazywania w tymże
oświadczeniu tytułu prawnego, z którego wynika zobowiązanie dłużnika.
Tytuł ten może przy tym wynikać z różnych stosunków prawnych, tak z kontraktu
jak i z deliktu czy też bezpodstawnego wzbogacenia; w stosunkach umownych
źródłem zobowiązania może być również umowa ustna. W orzecznictwie
(por. powołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1975 r.
7
oraz uchwała z 7 marca 2008 r., III CZP 155/07, OSNC z 2009 r., nr 3, poz. 42)
i w piśmiennictwie zgodnie wskazuje się, że tytuł prawny zobowiązania dłużnika
powinien być w akcie notarialnym określony. Powinność ta jest następstwem
kwalifikowania oświadczenia o poddaniu się egzekucji jako czynności prawnej
(jednostronnej). Czynność prawna dla swej skuteczności musi obejmować
elementy konieczne i właściwe dla danej czynności. Stąd też treść minimalna tej
czynności powinna zwierać m.in. jednoznaczne oświadczenie dłużnika, że poddaje
się egzekucji dla wyegzekwowania przez oznaczonego wierzyciela oznaczonego
świadczenia wynikającego z oznaczonego stosunku prawnego łączącego tego
wierzyciela ze składającym oświadczenie. Tak więc wymogi tego, złożonego
w formie aktu notarialnego, oświadczenia, opisane w punktach 4 i 5 art. 777 § 1
k.p.c. są koniecznym, aczkolwiek zaledwie kolejnym elementem tej czynności
prawnej, a nie jak chce skarżący, jej elementem wyłącznym. Skonstruowana
w wyżej wskazany sposób treść czynności prawnej, skutkującej powstaniem tytułu
egzekucyjnego, wyznacza równocześnie zakres kognicji sądu rozpoznającego
powództwo opozycyjne, a więc nie tylko co do stron postępowania egzekucyjnego
i przedmiotu egzekucji ale także co do stosunku prawnego powołanego w tym
tytule jako źródła egzekwowanego od dłużnika obowiązku. Powództwo opozycyjne
pełni bowiem w takiej sytuacji funkcję postępowania rozpoznawczego,
rozpoznający je sąd działa jak sąd rozpoznający roszczenie. Wskazanie
stosunku prawnego będącego źródłem obowiązku świadczenia jest przy tym
w literaturze traktowane jako chroniące prawa dłużnika, bowiem wyłącznie od jego
woli wyrażonej w oświadczeniu zależy czy egzekucja świadczeń z danego,
konkretnego stosunku prawnego, nastąpi na podstawie tak uzyskanego tytułu
egzekucyjnego/wykonawczego czy też na podstawie np. orzeczenia sądu.
Trafnie też dostrzega się, że pominięcie w takim tytule egzekucyjnym stosunku
prawnego, z którego wynika egzekwowany obowiązek, otworzyłoby
drogę do nadużyć, umożliwiłoby bowiem wykorzystanie powstałego tytułu do
egzekwowania świadczeń z innych stosunków prawnych łączących strony o ile
w ich ramach składający oświadczenie byłby dłużnikiem zobowiązanym do
analogicznego świadczenia.
8
Zważywszy na okoliczności sprawy - złożenie oświadczenia o poddaniu się
egzekucji w oddzielnym akcie notarialnym lecz w odniesieniu do długu,
który z uwagi na nieważność umowy stanowiącej jego źródło, nie istniał - można
rozważać czy oświadczenie o poddaniu się egzekucji samo w sobie stanowi
samoistne źródło zobowiązania. W tej kwestii podzielić jednak należy
poglądy orzecznictwa i literatury, które taką możliwość wykluczają. Jednostronne
oświadczenie dłużnika zawarte w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji
nie ma charakteru konstytutywnego, nie kreuje między stronami, nazywanymi
w oświadczeniu dłużnikiem i wierzycielem, żadnego zobowiązania. Podobnie
ocenia się sytuację gdy oświadczenie o podaniu się egzekucji podpisał wierzyciel,
chociaż uczestnictwo wierzyciela w czynności kieruje rozważania ku konstrukcji
umowy. Umowę taką można byłoby traktować jako uznanie (właściwe) długu.
Jakkolwiek taka sytuacja w sprawie miejsca nie miała, można wskazać, że uznanie
właściwe jest co prawda umową, ale dotyczy ona długu istniejącego; jej treścią
i celem jest ustalenie lub stabilizacja istniejącej między stronami sytuacji prawnej.
Uznanie właściwe ma więc charakter kauzalny co oznacza, że ważność takiej
umowy jest uzależniona od istnienia ważnej podstawy prawnej uznanego
roszczenia. Ponieważ w obowiązującym porządku prawnym nie jest znane
abstrakcyjne uznanie długu, a więc takie uznanie, które byłoby samoistnym źródłem
zobowiązania powstającym niezależnie od tego czy uznany dług istniał
w rzeczywistości (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1961 r. I CR
540/60, OSNC z 1963 r., nr 3, poz. 53) tym samym wykluczyć należy możliwość
przyjęcia, że złożone w takich warunkach oświadczenie o poddaniu się egzekucji
stanowi samoistne źródło zobowiązania.
Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać
pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo
ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli
wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku
stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu. Powołany
przepis umożliwia więc dłużnikowi ochronę przed egzekucją prowadzoną na
podstawie aktu notarialnego, przez wykazanie, że tytuł wykonawczy zawiera treść
nie odpowiadającą rzeczywistemu stanowi rzeczy, w tym, że obowiązek objęty
9
poddaniem się egzekucji, z racji nieważności umowy stanowiącej źródło tego
obowiązku, nie istnieje. Wskazana w akcie notarialnym zawierającym oświadczenie
powódki o poddaniu się egzekucji podstawa prawna obowiązku świadczenia
na rzecz pozwanego, to jest umowa pożyczki była umową pozorną; była nieważna,
co też oznaczało, że z tego stosunku prawnego dług nie istniał. Skuteczne
zatem zakwestionowanie przez powódkę obowiązku świadczenia stwierdzonego
tytułem egzekucyjnym prowadziło do uwzględnienia powództwa opozycyjnego.
Oświadczenie o poddaniu się egzekucji w żadnej mierze nie odnosiło się do
czynności prawnej dyssymulowanej, stąd nie było żadnych podstaw do wiązania
tego oświadczenia z tą, całkowicie inną, czynnością prawną, to jest czynienia z tej
innej czynności prawnej źródła egzekwowanego świadczenia. Wiązania takiego nie
usprawiedliwiała też okoliczność, że chodziło o czynność dyssymulowaną, a więc tę,
której strony rzeczywiście dokonały, skoro, jak wyjaśniono wyżej, czynności
pozorna i ukryta są czynnościami samodzielnymi, odrębnymi. Biorąc zaś pod
uwagę, że oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji wymaga formy aktu
notarialnego zastrzeżonej ad solemnitatem oznacza to, że pod rygorem
nieważności formą tą muszą być objęte wszystkie elementy oświadczenia woli
dłużnika czyli warunki, o jakich była mowa wyżej, a więc nie tylko warunki
wymienione w pkt 4 i 5 art. 777 § 1 k.p.c., ale i warunek istotny tego oświadczenia
w postaci oznaczenia stosunku prawnego, z którego wynika obowiązek dłużnika
świadczenia. Skutecznie poddanie się egzekucji z czynności prawnej ukrytej
(dyssymulowanej) wymagałoby więc formy aktu notarialnego.
W świetle powyższego zarzuty naruszenia art. 83 § 1 zd. 2 k.c. i art. 840 § 1
k.p.c. są nietrafne. Zauważyć przy tym należy, że skarżący powołując w skardze
kasacyjnej jako naruszony art. 840 k.p.c. wskazał jedynie § 1 tego artykułu,
bez sprecyzowania adekwatnej do okoliczności sprawy jednostki redakcyjnej ujętej
we właściwym punkcie tego paragrafu co jest niestarannością, skoro § 1 ma cztery
punkty. Ponadto zarzut naruszenia tego przepisu skarżący pomieścił w podstawie
procesowej, co jest wadliwe. Powołany przepis nie reguluje przebiegu
postępowania przed sądem ale określa podstawy powództwa opozycyjnego,
stanowi więc funkcjonalny odpowiednik przepisów prawa materialnego i stanowi
podstawę rozstrzygnięcia sądu o istocie sporu w takim postępowaniu. Stąd też
10
zarzuty skargi kasacyjnej odnoszące się do podstaw powództwa opozycyjnego
powinny być wykazywane w ramach pierwszej podstawy kasacyjnej, to jest
naruszenia prawa materialnego.
Nietrafne są zarzuty naruszenia art. 382 i art. 328 § 2 w związku z art. 391
k.p.c. Uzasadnienie tych zarzutów sprowadza się do kwestionowania ustalenia
sądów, że umowa pożyczki była czynnością pozorną. W związku z tym
przypomnieć należy, że pozorność czynności prawnej jest okolicznością faktyczną.
Sąd Najwyższy kilkakrotnie wyjaśniał, że okoliczność ta podlega ustaleniu przez
sądy merytoryczne i ustalenie to nie podlega kontroli kasacyjnej (por. wyroki: z dnia
23 stycznia 1997 r., I CKN 51/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 79, z dnia 27 lipca
2000 r., IV CKN 91/00, niepubl., z dnia 8 grudnia 2000 r., I CKN 1233/00, niepubl.
i z dnia 9 listopada 2007 r., V CSK 278/06, niepubl.). Ponadto, ustalenie to, wbrew
stanowisku skarżącego, zostało dokonane bez naruszenia wskazanych w skardze
kasacyjnej przepisów procesowych.
Z przedstawionych przyczyn Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
k.p.c.,
orzekł jak w sentencji, o kosztach postępowania kasacyjnego orzekając na
podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 108 § 1 i art. 39821
k.p.c. i § 6 pkt 6 oraz
§ 13 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U.
z 2013 r., poz. 461).