Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KZ 22/15
POSTANOWIENIE
Dnia 11 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski
na posiedzeniu w Izbie Karnej
w sprawie J. P.
skazanego z art. 284 § 2 k.k.
po rozpoznaniu zażalenia obrońcy skazanego na zarządzenie upoważnionego
sędziego Sądu Okręgowego w K.
z dnia 29 kwietnia 2015 r.
w przedmiocie odmowy przyjęcia kasacji złożonej przez obrońcę skazanego od
wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 27 listopada 2014 r.
na podstawie art. 437 k.p.k.
p o s t a n o w i ł:
utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym zarządzeniem odmówiono przyjęcia kasacji obrońcy
skazanego J. P. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 27 listopada 2014 r.
W uzasadnieniu tej decyzji procesowej wskazano, że w tej sprawie, J. P.
został skazany za popełnienie przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 k.k.s. na
karę grzywny w wysokości 60 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej
stawki na kwotę 60 zł. Zatem, stosownie do dyspozycji przepisu art. 523 § 2 k.p.k.
w zw. z § 4, w takiej sytuacji strona procesowa może wnieść kasację na korzyść
skazanego jedynie z powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. W tej
sprawie, w toku kontroli wstępnej dokonanej na poziomie sądu odwoławczego,
wyrażono przekonanie, że to wymaganie zostało spełnione tylko pozornie, bowiem
2
wśród wielu zarzutów sformułowanych w kasacji sporządzonej przez obrońcę J. P.,
dotyczących przepisów różnych ustaw, wskazano także jako jedną z podstaw
nadzwyczajnego środka zaskarżenia naruszenie prawa stanowiące bezwzględny
powód odwoławczy określony w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 11
k.p.k. Zdaniem autora kasacji skazanie J. P. nastąpiło w sytuacji, gdy zachodziła
„inna okoliczność wyłączająca ściganie polegająca na braku możliwości stosowania
wobec obywateli przepisów prawa, które nie podlegały notyfikacji”. Tymczasem,
wedle oceny wyrażonej w zaskarżonym zarządzeniu, sytuacja dotycząca przepisów
ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 154)
– nie kreuje ujemnej przesłanki procesowej określonej w art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k.
Rozstrzygnięcie to zaskarżył obrońca skazanego podnosząc rozbieżność
poglądów wyrażanych w kwestii stosowania przepisów ustawy o grach
hazardowych jako elementu zasadniczego z punktu widzenia podstawy
odpowiedzialności karnej z art. 107 § 1 k.k.s. Skoro zatem zagadnienie to jest
wątpliwe i rozbieżnie rozstrzygane, to ocena, czy przyjęcie tych norm za podstawę
skazania J. P. stanowi uchybienie należące do kręgu bezwzględnych przyczyn
odwoławczych nie należy do sfery wstępnej kontroli dopuszczalności kasacji
przeprowadzanej w sądzie odwoławczym i powinna nastąpić w drodze rozpoznania
skargi kasacyjnej.
W konkluzji skarżący wyraził przekonanie o konieczności przyjęcia do
rozpoznania kasacji wniesionej na korzyść skazanego J. P.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Zażalenie obrońcy skazanego J. P. nie mogło zostać uwzględnione. W
sytuacji, gdy w/w został skazany na karę grzywny, możliwości wniesienia kasacji na
jego korzyść przez strony procesowe, są ograniczone wyłącznie do przesłanek
stanowiących bezwzględne przyczyny uchylenia orzeczenia wymienione w art. 439
k.p.k. (arg. ex art. 523 § 2 w zw. z § 4 k.p.k.). Wśród zarzutów nadzwyczajnego
środka zaskarżenia autor wymienił wprawdzie także sytuację opisaną w art. 439 § 1
pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k., ale błędnie odniósł ją do realiów
niniejszej sprawy. Na tym etapie postępowania istota zagadnienia nie polega
jeszcze na rozstrzygnięciu, czy w sprawie doszło do zaistnienia zarzucanego
uchybienia, ale sprowadza się do zbadania, czy podnoszona okoliczność w ogóle
3
należy do kręgu stanowiącego bezwzględną przyczynę odwoławczą. Nie jest
bowiem tak, jak zdaję się mniemać autor zażalenia, że samo sformułowanie
zarzutu wystąpienia okoliczności o jakich mowa w art. 439 § 1 k.p.k., pozwala
uniknąć wstępnej kontroli dopuszczalności kasacji i prowadzi bezpośrednio do
rozstrzygania przez sąd kasacyjny zagadnienia, czy w „sprawie istotnie doszło do
uchybienia które należy uznać za bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia”.
Odróżnić trzeba przy tym dwie sytuacje. Rzeczywiście, to sąd kasacyjny
będzie rozstrzygał, czy w toku postępowania w konkretnej sprawie doszło do
takiego naruszenia prawa, które odpowiada sytuacjom opisanym w przepisie art.
439 k.p.k. Natomiast wstępna kontrola skargi kasacyjnej, prowadzona na poziomie
sądu odwoławczego sprowadza się do sprawdzenia, czy okoliczność podnoszona
przez autora nadzwyczajnego środka zaskarżenia odpowiada ustawowym
kryteriom bezwzględnych przyczyn uchylenia orzeczenia. Są to dwa zupełnie
odmienne zakresy kontroli rozdzielonej przez ustawodawcę między dwa różne
organy procesowe. Zaskarżone zarządzenie w całej rozciągłości mieści się zatem
w granicach tej części weryfikacji formalnych przesłanek nadzwyczajnego środka
zaskarżenia, która - stosownie do dyspozycji art. 530 § 1 i 2 k.p.k., należy do
prezesa sądu odwoławczego (odpowiednio przewodniczącego wydziału lub
upoważnionego sędziego).
Nie można też zgodzić się z poglądem autora zażalenia co do prawnego
charakteru okoliczności, którą podniósł jako bezwzględną przyczynę odwoławczą.
Zagadnienie znaczenia braku notyfikacji przepisów ustawy o grach hazardowych
może mieć hipotetycznie znaczenie z punktu widzenia wypełnienia znamion
blankietowej normy art. 107 § 1 k.k.s., bądź stanowić ewentualną przesłankę do
oceny w kwestii ich dekompletacji. W tym aspekcie, przynajmniej potencjalnie
mogłaby podlegać rozważaniu jako ujemna przesłanka określona w at. 17 § 1 pkt 2
k.p.k. Ta jednak nie została wymieniona w przepisie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k., jako
bezwzględna podstawa uchylenia orzeczenia. Niewątpliwie natomiast – skoro
zagadnienie obowiązywania normy determinującej krąg znamion określonego typu
przestępstwa – z punktu widzenia przesłanek procesu – należy do kategorii objętej
dyspozycją art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., to nie sposób uznać ją za „inną okoliczność
wyłączającą ściganie” w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. W piśmiennictwie
4
prawniczym uznaje się, że ten charakter mają bowiem przeszkody prawne spoza
katalogu zamieszczonego w art. 17 § 1 pkt 1 -10 k.p.k., wynikające z ustawy albo
umów międzynarodowych takie, jak np. abolicja, konsumpcja skargi publicznej, list
żelazny, czy też ograniczenia wynikające z zakresu przekazania osoby przekazanej
w wykonaniu Europejskiego Nakazu Aresztowania (por. T. Grzegorczyk: Kodeks
postępowania karnego. Komentarz. Warszawa 2014, s. 150-153 oraz powołana
tam literatura).
Wobec tego zatem, że kasację w tej sprawie wniesiono bez zachowania
obowiązujących ograniczeń ustawowych, zarządzeniem upoważnionego sędziego
Sądu Okręgowego w K. z dnia 29 kwietnia 2015 r., w pełni zasadnie odmówiono jej
przyjęcia w dotychczasowej postaci.
Z tych wszystkich względów należało postanowić, jak na wstępie.