Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2016 r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z wniosku Hurtowni (...) , J. G.

z udziałem (...) S.A z siedzibą w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

1.Oddalić wniosek.

2.Uznać, iż strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Alina Kowalewska

Sygn. akt I Ns 319/15

UZASADNIENIE

(...) Spółka Jawna – M. T., J. G. wniósł o ustanowienie na rzecz (...) S.A. w L. służebności przesyłu energii elektrycznej, obciążającej nieruchomość gruntową, zabudowaną, położoną w W., oznaczoną jako działki ewidencyjne nr (...), o powierzchni 6.349 m ², dla których Sąd Rejonowy w Giżycku, VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), której użytkownikiem wieczystym jest wnioskodawca. Zgodnie z wnioskiem służebność miała polegać na znoszeniu przez wnioskodawcę istnienia na nieruchomości obciążonej napowietrznej linii średniego napięcia wraz ze słupami przesyłowymi i prawa korzystania z nieruchomości w zakresie niezbędnym do dokonywania modernizacji wraz z prawem wejścia na jej teren oraz elektroenergetycznej stacji transformatorowej i prawa korzystania z nieruchomości w zakresie niezbędnym do dokonania modernizacji wraz z prawem wejścia na jej teren. Wnioskodawca żądał także zasądzenia na swoją rzecz jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu w kwocie 150.000 zł.

W uzasadnieniu wnioskodawca podał, iż jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości, na której znajduje się infrastruktura służąca do przesyłu energii stanowiąca własność uczestnika postępowania. Podniósł, iż urządzenia przesyłowe zostały wybudowane bez zgody właściciela nieruchomości, a uczestnik korzysta z niej mając świadomość braku tytułu prawnego. Wnioskodawca twierdził, iż posadowione na jego nieruchomości elementy powodują znaczne ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem oraz obniżają jej wartość.

Uczestnik postępowania (...) S.A. z siedzibą w L. wniósł o oddalenie wniosku w całości oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz kosztów postępowania. Pełnomocnik uczestnika podniósł, iż uczestnik korzysta z nieruchomości wnioskodawcy w zakresie przysługującego mu prawa służebności przesyłu, które zostało nabyte przez poprzednika prawnego uczestnika postępowania w drodze zasiedzenia w dniu 1 lutego 2009 r.

Zgodnie z twierdzeniami uczestnika fragment linii napowietrznej SN wraz ze stanowiskami słupowymi na działce o nr geod. 458 został wybudowany przed 1945 r. zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami prawa. (...) transformatorowa posadowiona na działce o nr geod. 457 została natomiast wybudowana na podstawie pozwolenia na budowę z dnia 26.03.1986 r. i oddana do eksploatacji w dniu 20.11.1987 r. Od momentu posadowienia urządzeń pracownicy uczestnika oraz jego poprzedników prawnych bez żadnych przeszkód oraz sprzeciwu ze strony właściciela nieruchomości dokonywali konserwacji tych urządzeń oraz przeprowadzali przeglądy i naprawy.

Sąd ustalił, co następuje:

Aktem notarialnym z dnia 14 stycznia 2008 r. sporządzonym w Kancelarii Notarialnej w W. przed notariuszem (...) Spółka Jawna M. T. J. G. z siedzibą w W. nabyła zorganizowaną część przedsiębiorstwa obejmującą między innymi wieczyste użytkowanie działek gruntu oznaczonych nr 457 i 458 o powierzchni 6349 m ³ z własnością znajdujących się na nich, a stanowiących odrębnych od gruntu przedmiot własności budynków.

( dowód : akt notarialny – k. 175-178, wydruk z kw (...) – k. 14-18, kopia mapy ewidencyjnej – k. 19).

Na przedmiotowych działkach znajduje się fragment linii napowietrznej SN 15 kV wraz z słupami przesyłowymi oraz elektroenergetyczna stacja transformatorowa MSTt 20/630. Fragment linii napowietrznej SN 15kV został wybudowany przed 1945 r. (...) transformatorowa została wybudowana w 1987 r. na podstawie pozwolenia na budowę z dnia 26.03.1986 r. W dniu 20 listopada 1987 r. dokonano sprawdzenia gotowości do przyłączenia sieci. Podłączenie sieci pod napięcie uzależniono od przyjęcia umów przez Rozlewnię i CN.

Urządzenia elektroenergetyczne posadowione na działce wnioskodawcy zasilane są przez rozdzielnię znajdującą się na działce o nr geod. 571. Na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 17 grudnia 1998 r. użytkownikiem wieczystym działki o nr geod. 571 oraz właścicielem umieszczonej na niej rozdzielni jest uczestnik postępowania.

Renowacja urządzeń przesyłowych posadowionych na nieruchomości wnioskodawcy została dokonana między innymi w latach 1987 i 1998. Do chwili obecnej pracownicy uczestnika postępowania regularnie dokonują oględzin stacji transformatorowej oraz w zależności od stanu technicznego podejmują zabiegi naprawcze i konserwujące. Nigdy nie mieli problemu z dostępem do urządzeń.

( dowód : mapy – k. 57-59, pozwolenie na budowę – k. 50, protokół – k. 49, decyzja z 17.12.1998 r. – k. 45, wydruk z kw (...) – k. 46-48, zeznania świadków: M. S. – k. 155, M. T. – k. 124, fotografie – k. 136-138)

Urządzenia te wchodziły w skład przedsiębiorstwa państwowego – Zakładu (...) w B.. Przedsiębiorstwo te w dniu 12 lipca 1993 r. zostało przekształcone w Zakład (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w B.. W dniu 30 czerwca 2007 r. ze struktury tej spółki wydzielono przedsiębiorstwo Zakład (...) S.A. Operator Systemu Dystrybucyjnego – Oddział (...) w B., które wniesiono aportem do (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. W skład tego przedsiębiorstwa wchodziły m. in. prawo własności nieruchomości, budynków i budowli oraz ruchomy majątek sieci obejmujący w szczególności urządzenia służące do doprowadzania i odprowadzania prądu elektrycznego. W 2008 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. zmienił nazwę na (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. W dniu 31 sierpnia 2010 r. nastąpiło połączenie (...) Spółki Akcyjnej w L. z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. przez przejęcie przez pierwszą ze spółek majątku drugiej.

( dowód : protokół z połączenia przedsiębiorstwa państwowych – k. 104-105, wyciąg z rejestru Przedsiębiorstw Państwowych – k. 106-108, postanowienie w przedmiocie wpisania do rejestru – k. 111, zarządzenie nr 14/NO/77 z dnia 6 czerwca 1977 r. – k. 109-110, statut Przedsiębiorstwa Państwowego (...) – k. 112-116, zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09.07.1993 r. wraz z załącznikiem – k. 117, 120, 88, akt przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną z dnia 12.07.1993 r. wraz ze sprostowaniem – k. 75-87, 118-119, protokół zdawczo-odbiorczy z załącznikami – k. 89-99, wyciąg z aktu notarialnego umowy aportowego zbycia przedsiębiorstwa z dnia 30.06.2007 r. – k. 60-69, postanowienie z dnia 11.09.2008 r. – k. postanowienie o wpisie do KRS – k. 101-102, zaświadczenie o wpisie do KRS – k. 103, odpis z KRS – k. 70-74)

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek był bezzasadny i jako taki podlegał oddaleniu w całości.

Wnioskodawca oparł swe roszczenie na treści art. 305 ² § 2 k. c., zgodnie z którym jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowieniu służebności przesyłu, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za jej ustanowienie, jeżeli jest ona konieczna do korzystania z urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

W sprawie bezspornym było, iż na nieruchomości należącej do wnioskodawcy, a obejmującej działki o nr geod. 457 i 458, znajdują się urządzenia przesyłowe wchodzące w skład przedsiębiorstwa uczestnika postępowania. Jak wynika z załączonych w sprawie dokumentów oraz zeznań zawnioskowanych świadków stacja transformatorowa na działce o nr geod. 457 została wybudowana w 1987 r. Linia napowietrzna SN istniała natomiast jeszcze przed posadowieniem stacji transformatorowej, o czym świadczą przedłożone przez uczestnika postępowania warunki techniczne przyłączenia do sieci (k. 52-54) oraz opis techniczny do projektu zewnętrznych urządzeń elektrycznych (k. 55) wraz z mapami projektowymi (k. 57-59).

Wobec podniesionego przez uczestnika postępowania zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu należy wskazać, że jego uwzględnienie czyni roszczenie o ustanowienie służebności i zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości bezpodstawnym. Od daty zasiedzenia bowiem przedsiębiorstwo przesyłowe nabywa prawo do nieodpłatnego korzystania z nieruchomości, na której posadowione jest urządzenie przesyłowe. W tym kontekście należy wskazać, że przed wprowadzeniem instytucji służebności przesyłu (art. 305 ¹ - 305 ⁴ k. c.), przedsiębiorstwo przesyłowe mogło zasiedzieć służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu na mocy art. 292 k.c., zgodnie z którym przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.

W pierwszej kolejności należy jednak wskazać, iż Sąd w niniejszym postępowaniu w całości podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2012 r. ( IV CSK 183/11), zgodnie z którym nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że posiadanie służebności przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks cywilny z 1989 r. nie było posiadaniem w rozumieniu art. 352 § 1 kc i nie mogło prowadzić do zasiedzenia. W przytoczonym orzeczeniu Sąd wskazał, iż ze względu na zasadę jednolitego funduszu własności państwowej, państwowa osoba prawna nie mogła wprawdzie przeciwstawić Skarbowi Państwa jakichkolwiek własnych uprawnień, to jednak w stosunkach zewnętrznych z osobami trzecimi miała pozycję taką jak właściciel. Zatem wszelkie roszczenia, jakie powstały ze względu na składniki mienia państwowego pozostające w zarządzie państwowej osoby prawnej, realizowała w imieniu własnym ta osoba. W tym kontekście podkreślić należy, że przekształcenia podmiotowe po stronie uczestnika postępowania oraz kolejne wstępowania w ogół praw jego poprzedników nie były kwestionowane przez wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 292 k.c. w zw. z art. 305 ⁴ k. c. służebność przesyłu może być nabyta przez zasiedzenie, jeżeli polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, iż uczestnik postępowania oraz jego poprzednicy prawni trwale korzystali z urządzeń posadowionych na nieruchomości wnioskodawców od momentu ich wybudowania - tj. co najmniej od 1987 r. Powyższe potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie – M. S. i M. T.. Pracownik uczestnika postępowania M. S. wskazał, że regularnie przeprowadzane są oględziny urządzeń elektroenergetycznych, a także przeglądy i konieczne naprawy, między innymi w latach 1987 i 1998. Wobec niezakwestionowania powyższych okoliczności przez wnioskodawcę Sąd uznał je za przyznane zgodnie z art. 230 k.p.c. Wskazać również należy, iż na mocy art. 340 k.c. w zw. z art. 352 § 2 k.c. Sąd wiąże domniemanie ciągłości posiadania, którego wnioskodawca nie obalił.

Kwestią sporną była okoliczność, czy posiadanie gruntów powódki w zakresie odpowiadającym treści służebności jest posiadaniem w dobrej, czy w złej wierze. Pojęcie dobrej wiary nie posiada definicji legalnej. Przyjmuje się więc w doktrynie i orzecznictwie, iż w dobrej wierze jest ten, kto bezzasadnie tkwi w przekonaniu, że przysługuje mu określone prawo. Decydującym momentem dla oceny, czy posiadaczowi należy przypisać dobrą, czy złą wiarę, jest chwila uzyskania posiadania. Sąd zwraca uwagę na pogląd wyrażony w tej kwestii przez SN w uzasadnieniu postanowienia z dnia 14.11.2012 r. sygn. II CSK 120/12 ( publ. LEX nr 1267161). Sąd ten przyjął wówczas, że „państwowe osoby prawne, które w okresie przed dniem 31 stycznia 1989 r., w wyniku realizacji inwestycji przesyłowych, przebiegających przez nieruchomości nie należące do przedsiębiorstwa przesyłowego, co do których wydane były decyzje administracyjne o przebiegu linii przesyłowej i pozwolenia budowlane, objęły w dobrej wierze posiadanie służebności, jako korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności (art. 172 § 1 w związku z art. 292 i art. 352 k.c.)”. Sąd w niniejszej sprawie pogląd wypowiedziany przez ten Sąd podziela w całości. Dlatego też bieg terminu zasiedzenia służebności przesyłu na gruntach wnioskodawcy rozpoczął się dla poprzedników prawnych uczestnika postępowania w dobrej wierze. Uczestnik przedłożył bowiem w sprawie decyzję z dnia 26.03.1986 r. w przedmiocie udzielenia pozwolenia na budowę inwestycji obejmującej budowę linii kablowej SN – 15 kV. Ponadto, w odniesieniu do kwestii dobrej wiary posiadania służebności, Sąd zauważa, iż art. 7 k.c. ustanawia domniemanie dobrej wiary, którego wnioskodawca – reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie obalił.

Mając jednak na uwadze, iż właścicielem nieruchomości obciążonej oraz posiadaczem służebności gruntowej był Skarb Państwa nie było w ogóle możliwe nabycie służebności, bowiem właściciel nie może nabyć przez zasiedzenie służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej jego własność. Zasiedzenie służebności gruntowej przez przedsiębiorstwo państwowe możliwe stało się dopiero od dnia 1 lutego 1989 r. – tj. od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. (Dz. U. Nr 3, poz. 11) uchylającej zasadę jednolitego funduszu własności państwowej. W związku z tym po upływie 20 lat (art. 292 k.c. w zw. z art. 172 § 1 k.c.) posiadania w dobrej wierze, tj. z dniem 01.02.2009 r., poprzednik prawny uczestnika postępowania nabył w drodze zasiedzenia służebność przesyłu co do urządzeń przesyłowych posadowionych na działkach o nr geod. nr 457 i 458.

Mając na uwadze powyższe rozważania należy stwierdzić, że wnioskodawcy nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu bezumownego, bezprawnego korzystania z jego nieruchomości. Nie było bowiem trafne stanowisko wnioskodawcy, który wywodził, iż posiadanie części jej gruntów przez uczestnika postępowania było bezprawne.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił wniosek w całości, o czym na podstawie przywołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym artykułem każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie.