Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w Brzesku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2016 r. w Brzesku

na rozprawie

sprawy z wniosku M. S. (1)

z udziałem A. R.

o zasiedzenie

oraz

sprawy z wniosku A. R.

z udziałem W. S. i K. S.

o rozgraniczenie

postanawia:

I.  oddalić wniosek M. S. (1) o zasiedzenie;

II.  zasądzić od wnioskodawczyni M. S. (1) na rzecz uczestnika A. R. kwotę 107,00 zł (sto siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania o zasiedzenie, a to kwotę 90,00 zł tytułem wynagrodzenia adwokackiego i kwotę 17,00 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa;

III.  ustalić, że przedmiotem rozgraniczenia są nieruchomości położone w Z., z jednej strony dz. ew. nr 567 objęta KW nr (...) własności A. R., a z drugiej strony dz. ew. nr 564/1 objęta KW nr (...) własności W. S. i K. S. na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej;

IV.  dokonać rozgraniczenia pomiędzy dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1, opisanymi w pkt. III, w ten sposób, że ustala, iż granicą prawną między wyżej wymienionymi działkami będzie linia ciągła koloru czerwonego biegnąca od pkt. 100 przez pkt. 2 i pkt. 15 do pkt. 101, a następnie do pkt 7193 (granica użytkowania) przedstawiona na mapie z przebiegiem granic załączonej do opinii biegłego sądowego mgr inż. J. Z. (1) sporządzonej dnia 17 maja 2014r. do sprawy tut. Sądu o sygn. I Ns 282/13 (k. 70);

V.  zasądzić od uczestników K. S. i W. S. – solidarnie – na rzecz wnioskodawcy A. R. kwotę 1066,38 zł (jeden tysiąc sześćdziesiąt sześć złotych 38/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania o rozgraniczenie;

VI.  nakazać pobrać od wnioskodawcy A. R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brzesku kwotę 107,42 zł (sto siedem złotych 42/100) tytułem brakujących kosztów sądowych;

VII.  nakazać pobrać od uczestników K. S. i W. S. – solidarnie - na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brzesku kwotę 107,42 zł (sto siedem złotych 42/100) tytułem brakujących kosztów sądowych.

Sędzia

SR Agata Gawłowska – Sobusiak

S..

I/odnotować postanowienie,

II/kal. 3 tygodnie

III/po pr. akta przesłać biegłemu sądowemu z zakresu geodezji i kartografii J. Z. (1) celem sporządzenia ostatecznej mapy z postępowania rozgraniczeniowego zaopatrzonej w klauzulę (...)

B. dnia 23.05.2016r.

Sygn. akt I Ns 397/15

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 maja 2016 r.

Wnioskodawca A. R. wniósł o dokonanie rozgraniczenia pomiędzy dz. ew. nr 567 położoną w Z., będącą jego własnością, a dz. ew. nr 564/1 także położoną w U., własności uczestników W. i K. S.. Nadto wnioskodawca wniósł o zasądzenie kosztów postępowania.

Uzasadniając wniosek wnioskodawca podniósł, że jest właścicielem dz. ew. nr 567 położonej w Z. objętej Kw nr (...). Wymieniona działka od północy graniczy z dz. ew. 564/1 także położoną w Z. objętą Kw nr (...) własności uczestników W. S. i K. S.. Granica pomiędzy wymienionymi działkami została znacznie przesunięta w kierunku południowym. Uczestnicy W. i K. S. budując ogrodzenie siedliska dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 wprowadzili wnioskodawcę w błąd, w obecności geodety pokazali inny przebieg tej granicy niż w rzeczywistości. Ten błąd wnioskodawca odkrył dopiero w 2007 r, kiedy kompletował dokumentację - mapy dotyczące budowy domu jednorodzinnego na dz. ew. nr 567. Także wtedy okazało się, że przed budową ogrodzenia geodeta nie okazywał granicy, tylko mierzył szerokość dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2. Uczestnicy W. i K. S. zbudowali ogrodzenie nie w granicy, a to przesunęli je w kierunku południowym o około 1,5 m po skosie na odcinku 60 m. W ten sposób dz. ew. nr 567 została zawężona, od strony północnej. Powyższe ma istotne znaczenie dla wnioskodawcy, albowiem wzdłuż północnej granicy dz. ew. nr 576 przebiega szlak służebny o szerokości 2,5 m. Dla zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców tej działki, należałoby odgrodzić szlak od terenu pozostałej posesji. Szlak winien być oddalony od ściany budynku mieszkalnego znajdującego się na dz. ew. nr 567, gdyż wystający dach uniemożliwia przejazd samochodami z wysoką naczepą lub przejazd traktorem wyładowanym sianem. Powyższe będzie możliwe tylko w razie prawidłowego ustalenia przebiegu granicy. Nadto wnioskodawca uiszcza podatek od dz. ew. nr 567 o określonej powierzchni, a przy wadliwie określonej granicy, częściowo także od gruntu zajętego przez uczestników W. i K. S..

Wnioskodawca wniósł o ustalenie, że granicą prawną pomiędzy dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1 jest granica ewidencyjna wyznaczona w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym.

Uczestnicy W. S. i K. S. wnosili o ustalenie, że granicą prawną między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1 jest granica użytkowania wyznaczona przez ogrodzenie widoczne na gruncie. Nadto wnieśli o zasądzenie kosztów postępowania.

Uczestnicy podnieśli, że granica między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1 biegnie według linii aktualnie posadowionego ogrodzenia. Ogrodzenie to zostało posadowione w miejscu miedzy rozdzielającej obie wymienione działki, istniejącej od lat 60-tych XX wieku, a więc przez okres kilkudziesięciu lat. Wobec powyższego uczestnicy podnieśli zarzut zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu.

T.. Sąd postanowieniem z dnia 25 listopada 2014 r sygn. akt I Ns 282/13 dokonał rozgraniczenia między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1 według granicy ewidencyjnej.

Od powyższego postanowienia apelację złożyła uczestniczka K. S..

Sąd Okręgowy w Tarnowie Wydział I Cywilny postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015 r sygn. akt I Ca 55/15 uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał do Sądu Rejonowego w Brzesku do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania odwoławczego.

&

Wnioskodawca M. S. (1) wniosła o stwierdzenie, że najpóźniej z dniem 1 stycznia 1990 r nabyła przez zasiedzenie własność części dz. ew. nr 567, o pow. około 60 m2, stanowiącej przygraniczny pas gruntu przylegający do dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, oznaczony ogrodzeniem. Nadto wniosła o zasądzenie kosztów postępowania.

Uzasadniając wniosek wnioskodawczyni podniosła, że dz. ew. nr 564 była w posiadaniu jej i jej męża A. S. od 1964 r, kiedy została im przekazana przez teściów F. i M. S. (1), a stan prawny tej działki uregulowany został (...) nr (...). Wnioskodawczyni podniosła, że naturalną granicą pomiędzy dz. ew. 567 a dz. ew. nr 564 był betonowy mostek przechodzący nad rowem melioracyjnym, a dokładnie granica biegła wzdłuż północnej zewnętrznej krawędzi tego mostka. Opisany przebieg granicy był bezkonfliktowy między stronami. Taki przebieg granicy potwierdzały wyrysy z map ewidencyjnych sporządzone w latach 1980 i 1990, a także geodeta wezwany na grunt przed budową ogrodzenia. Ogrodzenie zostało posadowione w miejscu granicy znanej stronom. Uczestnik A. R. nigdy nie kwestionował przebiegu granicy, nawet po wzniesieniu ogrodzenia. Dopiero w 2006 r – na wniosek A. R. – zostały przeprowadzone nowe pomiary geodezyjne, a w 2012 r wszczęte administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe. Wtedy geodeta stwierdził rozbieżności w posadowieniu ogrodzenia, a to, że ogrodzenie dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 przesunięte jest w stosunku do granicy ewidencyjnej, w kierunku południowym, i znajduje się na dz. ew. nr 567. Jednocześnie geodeta stwierdził, że nie jest możliwe jednoznaczne ustalenie przebiegu granicy między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1. Uznając prawidłowość pomiarów geodety dokonanych w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym, a także to, że ogrodzenie powstało w miejscu, przyjętym jako granica od roku 1964, zasadnym jest stwierdzenie zasiedzenia przygranicznego części dz. ew. nr 567, przylegającego do dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, oznaczonego ogrodzeniem. Skoro wnioskodawczyni M. S. (1) wraz z mężem A. S. objęta w samoistne posiadanie dz. ew. nr 564 wraz ze spornym pasem gruntu w 1964 r, to do jego zasiedzenia doszło najpóźniej z dniem 1 października 1990 r, a więc jeszcze przed dokonaniem darowizny na rzecz W. i K. S..

Uczestnik A. R. wniósł o oddalenie wniosku o zasiedzenie, a nadto o zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik zarzucił, że wnioskodawczyni M. S. (1) nie przedstawiała żadnego dowodu potwierdzającego, że w 1964 r weszła w samoistne posiadanie dz. ew. nr 564. Natomiast już od roku 1990 wnioskodawczyni nie jest posiadaczem wymienionej działki, albowiem własność dz. ew. nr 564/1 przeniosła na syna W. S. w 1990 r, a dz. ew. nr 564/2 – w 1997 r. Wnioskodawczyni z uwagi na podeszły wiek i upływ czasu nie jest w stanie określić granic swojej działki, miejsca do którego ją uprawiała. Nie jest prawdą, że naturalną granicę pomiędzy dz. ew. nr 567 a nr 564 wyznaczał betonowy mostek przechodzący nad rowem melioracyjnym. Opisany mostek został posadowiony, aby umożliwić wjazd na dz. ew. nr 567, kilkakrotnie był przebudowywany, gdyż dawniej przejeżdżano po nim zaprzęgiem konnym, a obecnie ciągnikiem i maszynami rolniczymi. Ostatnia przebudowa mostka miała miejsce w latach 90-tych XX wieku, podczas prac związanych z budową rurociągu gazowego. Właściciele dz. ew. nr 564 nie pozwalali umieścić mostka w granicy, dlatego aby zaniechać konfliktów mostek ten posadowiono z dala od granicy.

Dalej uczestnik zarzucił, że gdyby wnioskodawczyni była w posiadaniu dz. ew. nr 564 w granicy wyznaczonej przez ogrodzenie, to w takiej granicy dokonano by uwłaszczenia tejże działki. Postępowania uwłaszczeniowe prowadzone w latach 70-tych i 80-tych XX wieku odbywały się w oparciu o mapy ewidencyjne, wykonane na podstawie pomiarów geodezyjnych, zgodnie z ze stanem zastanym na gruncie. Mapy te były do powszechnego wglądu i każdy zainteresowany mógł się z nimi zapoznać, zgłosić poprawki, czego w odniesieniu do granicy dz. ew. nr 567 nie zrobiono.

Uczestnik podniósł, że w styczniu 2007 r – po złożeniu wniosku o pozwolenie na budowę – poinformował W. i K. S. o błędnym posadowieniu ogrodzenia. Chcąc uniknąć konfliktów sąsiedzkich, uczestnik zaniechał złożenia pozwu o naruszenie posiadania, liczył, że problem graniczny sam się rozwiąże. Jednak po wyroku tut. Sądu z dnia 25 stycznia 2012 r okazało się, że wzdłuż północnej granicy dz. ew. nr 567 biegnie służebność drogowa szlakiem o szerokości 2,5 m. W tej sytuacji służebność ta biegnie w znacznej części po gruntach za ogrodzeniem i koniecznym stało się prawidłowe wyznaczenie granicy. Uczestnik powtórzył argumentację przedstawianą w sprawie o rozgraniczenie. Nadto uczestnik podkreślił, że prawo własności podlega szczególnej ochronie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dz. ew. nr 564 położona w Z. powstała z p. grt. 480 ujawnionej w (...) 29 gm. kat. gm. kat. Z..

Stan prawny wymienionej działki uregulowany został (...) nr (...) z dnia 18 czerwca 1979 r na rzecz A. S. i M. S. (1). W protokole ustalenia potrzeb i uprawnień uwłaszczeniowych z dnia 9 marca 1979 r A. i M. S. (1) zeznali, że w 1964 r przyjechali z T. do Z., pod warunkiem, że grunt użytkowany przez teścia F. S. zostanie im przekazany, tak też się stało. Nadto wyjaśnili, że plan budowy domu był jeszcze na teścia, ale roboty budowlane były finansowane przez nich.

T.. Sąd postanowieniem z dnia 30 grudnia 1986 r stwierdził, że spadek po A. S. zmarłym dnia 22 lutego 1985 r, na podstawie ustawy nabyli: wdowa M. S. (1) oraz synowi: M. S. (2) i W. S. – wszyscy po 1/3 części, z tym że wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne dziedziczy w całości M. S. (1).

Mapą sporządzoną dnia 15 stycznia 1990 r dokonano podziału dz. ew. nr 564 na dz. ew. nr 564/1 o pow. 0, 06 ha oraz dz. ew. nr 564/2 o pow. 0, 26 ha.

Dokonując podziału pomiar wykonano przy użyciu taśmy mierniczej metodą ortogonalną na linie pomiarowe oparte na punktach granic działki dzielonej i działek sąsiednich, sprawdzonych kontrolnie w nawiązaniu do istniejących na mapie i w terenie granic sąsiednich działek. W ramach czynności podziałowych nie dokonywano ustalenia przebiegu granic zewnętrznych dz. ew. nr 564.

Umową darowizny z dnia 13 lutego 1990 M. S. (1) przeniosła własność dz. ew. nr 564/1 na rzecz swojego syna W. S. i jego żony K. S..

Z kolei umową darowizny z dnia 9 grudnia 1997 r M. S. (1) przeniosła na rzecz W. i K. S. własność dz. ew. nr 564/2.

Obecnie dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 ujawnione są Kw nr (...) jako własność – na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej – W. S. i K. S..

Dowód:

- odpis Kw nr (...) – k. 5-7,

- opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1) z dnia 17 maja 2014 r wraz z mapą sytuacyjną i mapą z przebiegu granic – k. 62-70,

- akta tut. Sądu sygn. I Ns 738/86, a w szczególności zalegające w nich: wypis z wykazu synchronizacyjnego, postanowienie z dnia 30 grudnia 1986 r,

- akta Kw nr TR1B/00044541/3, a w szczególności zalegające w nich: mapa podziału z dnia 15 stycznia 1990 r, umowa darowizny z dnia 13 lutego 1990 r, umowa darowizny z dnia 9 grudnia 1997 r,

- (...) nr (...) z dnia 18 czerwca 1979 r – k. 171-172,

- umowa darowizny z dnia 13 lutego 1990 r – k. 174-176,

- umowa darowizny z dnia 9 grudnia 1997 r – k. 177,

- wyrys z mapy katastralnej – k. 217,

- wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 218-220,

- akta uwłaszczeniowe dotyczące dz. ew. nr 564, a w szczególności zalegające w nich: (...) nr (...) oraz protokół ustalenia potrzeb i uprawnień uwłaszczeniowych – k. 238,

- kopia mapy katastralnej – k. 245,

- kopia mapy sytuacyjnej – k. 245,

- protokół ustalenia potrzeb i uprawnień uwłaszczeniowych – k. 245.

Dz. ew. nr 567 położona w Z. o pow. 0, 49 ha powstała z p. gr. 487, 488 i (...), przy czy p. gr. (...) stanowiła tzw. parcelę drogową.

P. gr. 487, 488 i (...) objęte były (...) 485 gm. kat. Z., jako własność K. B..

Sąd Powiatowy w B. postanowieniem z dnia 22 kwietnia 1964 r sygn. Ns 938/63 dokonał działu spadku po K. B. zmarłej w 1959 r, w ten sposób, że p. gr. 487, 488 i (...) objęte (...) 485 otrzymał na wyłączną własność M. R..

Na wniosek M. R. wymienione parcele odłączono z (...) 485 i założono dla nich Kw nr (...), w której jako właściciela ujawniono M. R..

Następnie wymienione parcele zniosły się tworząc dz. ew. nr 567, której stan prawny uregulowany został (...) nr (...) z dnia 18 czerwca 1979 r na rzecz M. R.. Na wniosek M. R. dz. ew. nr 567 odłączono z Kw nr (...) i założono dla niej KW nr (...), w której jako właściciela ujawniono również M. R..

Umową darowizny z dnia 14 kwietnia 1986 r M. R. przeniósł własność dz. ew. nr 567 na rzecz swojego syna A. R..

Obecnie dz. ew. nr 567 ujawniona jest w Kw nr (...) jako własność A. R..

Dowód:

- odpis Kw nr (...) – k.8-11,

- akta Kw nr TR1B/00037192/9, a w szczególności zalegające w nich: wniosek o założenie księgi wieczystej, wypis z wykazu synchronizacyjnego, (...) nr (...),

- akta Kw nr TR1B/00025133/1, a w szczególności zalegające w nich: wniosek o założenie księgi wieczystej, postanowienie Sądu Powiatowego w B. z dnia 22 kwietnia 1964 r,

- zaświadczenie (...) tut. Sądu z dnia 4 sierpnia 2010 r – k. 93, 216,

- informacja z badania hipoteki z dnia 5 lutego 2008 r – k. 94, 215,

- umowa darowizny z dnia 14 kwietnia 1986 r – k. 211-214,

- wyrys z mapy katastralnej – k. 217,

- wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 218-220,

- mapa sytuacyjna z dnia 12 sierpnia 2009 r – k. 222,

- zezwolenie z dnia 19 listopada 1965 r – k. 242,

- kopia mapy katastralnej – k. 245,

- kopia mapy sytuacyjnej – k. 245.

W dniu 13 kwietnia 2011 r W. G., właścicielka dz. ew. nr 566 oraz dz. ew. nr 393 położonych w Z., złożyła pozew o ochronę szlaku służebnego biegnącego po dz. ew. nr 567.

W Kw nr (...) ujawniona jest służebność przechodu, przejazdu i przegonu przez p. bud. 95, p. gr. (...), 483, 484, 487, 488, 827, 828 (które weszły w skład dz. ew. nr 567) na rzecz p. gr. 490, 491, 829 (które weszły w skład dz. ew. nr 393, 496) – przepisana z urzędu z (...) 91.

Z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1) z dnia 22 listopada 2011 r wynika, że służebny szlak drogowy po dz. ew. nr 567 prawdopodobnie powinien przebiegać wzdłuż północnej granicy tej działki, szerokość szlaku nie została określona.

Na wyrysie z mapy ewidencyjnej z dnia 22 marca 1986 r, z 1989 r, z dnia 15 stycznia 1990 r szlak służebny biegnie wzdłuż północnej granicy dz. ew. nr 567.

T.. Sąd wyrokiem z dnia 25 tycznia 2012 r sygn. akt I C 91/11 nakazał A. R. i T. R., aby udostępnili W. G. wjazd na szlak służebny oraz zakazał im czynienia przeszkód w korzystaniu z tego szlaku przez wymienioną.

Dowód:

- odpis Kw nr (...) – k.8-11,

- akta Kw nr TR1B/00037192/9, a w szczególności zalegający w nich wyrys z mapy ewidencyjnej z dnia 22 marca 1986 r, ,

- akta Kw nr TR1B/00044541/3, a w szczególności zalegająca w nich mapa podziału z dnia 15 stycznia 1990 r,

- wyrys z mapy ewidencyjnej z 1989 r – k. 173,

- wyrys z mpay ewidencyjnej z dnia 15 stycznia 1990 – k. 173,

- wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 218-220,

- akta tut. Sądu sygn. I C 91/11, a w szczególności zalegające w nich: pozew, opinia, wyrok z dnia 25 stycznia 2012 r,

- wyrok tut. Sądu z dnia 25 tycznia 2012 r sygn. akt I C 91/11 –k. 221.

Dz. ew. nr 567 oraz dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 położone są w Z. po wschodniej stronie drogi gminnej.

Dz. ew. nr 567 i dz. ew. nr 564 – przed podziałem – stanowiły pola orne. Granicę między tymi polami stanowiła miedza, był to nieco podwyższony pas gruntu o szerokości 25-60 cm, zatrawniczony, przy czym trwa była tam wyższa, gdyż rzadko ją wykaszano.

Równolegle do miedzy, po stronie dz. ew. nr 567, przebiegał szlak drożny. Ten szlak to droga polna, składająca się z dwóch kolein, między którymi porastała trwa, nieutwardzona, o szerokości 1,5 -3 m.

Na opisany szlak z drogi gminnej prowadził drewniany mostek. W 1977 r w miejsce mostka drewnianego, wzniesiono mostek betonowy. Mostek ten budowały osoby korzystające z przejazdów po szlaku, a to: M. R., W. L. i J. G. (1). Granica biegła około 20 cm od północnej zewnętrznej krawędzi tego mostka.

Po uzyskaniu własności dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, pod koniec w lat 90-tych XX wieku W. i K. S. rozpoczęli budowę domu mieszkalnego na wymienionych działkach.

W tym też czasie, właściciel dz. ew. nr 567 – A. R. – zaniechał jej uprawny, wymieniona działka stała się łąką. W 2007 r A. i T. R. rozpoczęli budowę domu mieszkalnego na dz. ew. nr 567.

W 2000 r W. i K. S. postanowili ogrodzić swoje siedlisko, po linii granic. Celem prawidłowego wyznaczenia przebiegu tych granicy, wymienieni poprosili o pomiar geodetę uprawnionego H. Z.. Geodeta nie okazał granic zewnętrznych dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, sprawdził jedynie szerokość tych działek, która mieściła się granicach wyznaczonych przez miedzę od strony południowej jak i północnej. Zarówno K. J., jako właściciela działki sąsiadującej z wymienionymi działkami od północy, jak i A. R., jako właściciel dz. ew. nr 567 sąsiadującej z wymienionymi działkami od południa, nie zgłaszali zastrzeżeń co do okazanej granicy i budowy ogrodzenia. Ogrodzenie siedliska na dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 zostało posadowione w miedzy.

Dopiero w 2007 r, kiedy A. i T. R. kompletowali dokumentację na potrzeby procesu inwestycyjnego - budowy domu – na wyrysie z mapy ewidencyjnej ogrodzenia siedliska dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 znajdowało się częściowo na dz. ew. nr 567.

Dowód:

- fotografie- zdjęcia lotnicze – k. 313,

- zeznania świadka J. G. (2) – k. 248-249, 298,

- zeznania świadka M. W. – k. 249, 298,

- zeznania świadka K. J. – k. 249, 298-299,

- zeznania świadka J. Z. (2)- k. 250, 326-327,

- zeznania świadka Z. R. – k. 250-251, 300-301,

- zeznania świadka M. R. – k. 251-252, 301,

- zeznania świadka J. G. (1) – k. 253-254, 299-300,

- zeznania świadka P. M. – k. 327,

- zeznania świadka T. R. – k. 328-329,

- zeznania świadka W. J. – k. 335,

- zeznania świadka R. G. – k. 335-336,

- przesłuchanie wnioskodawczyni w sprawie o zasiedzenie M. S. (1) – k. 336-337,

- przesłuchanie uczestniczki w sprawie o rozgraniczenie K. S. – k. 101,337,

- przesłuchanie wnioskodawcy w sprawie o rozgraniczenie A. R. – k. 338-339.

Obecnie dz. ew. nr 567 ma kształt wydłużonego prostokąta, ciągnie się z zachodu na wschód. W części wschodnie tej działki znajduje się ogrodzone siedlisko, składające się z budynku mieszkalnego.

Od strony północnej do dz. ew. nr 567 przylegają dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, które stanowią jeden kompleks. Wymieniony kompleks także ma kształt wydłużonego prostokąta, ciągnie się z zachodu na wschód. Na dz. ew. nr 564/1 oraz w części zachodniej dz. ew. nr 564/2 znajduje się ogrodzone siedlisko, składające się także z budynku mieszkalnego, przy czym w większej części budynek ten zlokalizowany jest na dz. ew. nr 564/2.

Dz. ew. nr 567 oraz dz. ew. 564/1 wraz z dz. ew. nr 564/2 oddzielone są od siebie ogrodzeniem, jest to ogrodzenie na betonowej podmurówce, z betonowymi słupkami, pomiędzy którymi znajdują się przesłane z drewnami sztachetami. W odległości około 1 m od ogrodzenia, na dz. ew. nr 564/ 1 i 564/2 , na całej długości siedliska posadzone są tuje.

Odległość od podmurówki tego ogrodzenia do ściany budynku mieszkalnego na dz. ew. nr 567 wynosi 3, 59 m.

Od strony drogi gminnej na dz. ew. nr 567 znajduje się także ogrodzenie na betonowej podmurówce, z drewnianymi sztachetami. W części północnej tego ogrodzenia znajduje się brama wjazdowa. Od drogi gminnej dz. ew. 567 oddziela rów, w części północnej na tym rowie znajduje się betonowy mostek, który prowadzi do bramy wjazdowej na wymienionej działce. Mostek ten ma długość 3,1m, jego szerokości nie można dokładnie zmierzyć, gdyż zarówno zachodnia jak i wschodnia krawędź przysypane są ziemią i porośnięte trawą. Odległość widocznego, północno-wschodniego narożnika mostka od południowo-zachodniego narożnika pierwszego słupka ogrodzenia na dz. ew. nr 564/1 wynosi 20 cm.

Dowód:

- protokół oględzin z dnia 17 lipca 2013 r – k. 35,

- fotografie wykonane w trakcie oględzin – k. 39-42,

- opinia uzupełniająca mgr inż. J. Z. (1) z dnia 19 marca 2016 r – k. 319-321.

Na wniosek A. R. zostało wszczęte administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe w celu ustalenia granicy dz. ew. nr 567 na odcinku graniczącym tylko z dz. ew. nr 564/1. Uprawniony geodeta dokonujący pomiarów na gruncie, w opinii sporządzonej na potrzeby tego postępowania, stwierdził, że dla wymienionych działek nie znaleziono żadnych dokumentów pozwalających na wznowienie granicy według dokumentów z wymaganą przepisami dokładnością. Wobec powyższego jedynym źródłem do ustalenie przebiegu granic jest mapa zasadnicza, ewidencyjna oraz osnowa geodezyjna. Pomiar kontrolny w oparciu o osnowę geodezyjną wykazał, że istniejące na gruncie „stare budynki” są niezgodne z mapą i przesunięte w kierunku południowym, z kolei „nowe budynki” są zgodne z mapą (w domniemaniu, że ich położenie zostało określone na podstawie pomiaru opartego o osnowę geodezyjną). Ogrodzenie dz. ew. nr 564/1 postawione jest niezgodnie z granicami wynikającymi z mapy zasadniczej, ewidencyjnej.

Ostatecznie administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe zostało umorzone, a sprawa przekazana z urzędu do rozpoznania tut. Sądowi.

Dowód:

- akta administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, a w szczególności zalegające w nich: postanowienie o wszczęciu postępowania, protokół graniczny, szkic graniczny, opinia, postanowienie o umorzeniu postępowania – k. 12.

- opinia sporządzona w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym – k. 178-182,

- protokół graniczny – k. 183-188, 223-231.

W toku sądowego postępowania rozgraniczeniowego, czyli przedmiotowej sprawy, opinię sporządził biegły sądowy z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1). W opinii biegły stwierdził, że mapa katastralna – przedstawiająca parcele katastralne, z których powstały dz. ew. nr 567 oraz nr 564/1 i nr 564/2 – wykonana została na przełomie XIX i XX wieku według ówczesnej technologii, czyli na podstawie pomiaru szczegółów sytuacyjnych metodą stolikową. Dokładność mapy katastralnej charakteryzuje się średnim błędem pomiaru odległości wynoszącym dla linii do 200 m – 1,5 m, a dla linii dłuższych – około 3m. Z kolei mapa ewidencyjna - przedstawiająca już działki ewidencyjne – została wykonana w latach 1974-1978 metodą pomiaru fotogrametrycznego na podstawie zdjęć lotniczych odpowiednio przetworzonych i uczytelnionych. Dokładność mapy ewidencyjnej charakteryzuje się średnim błędem położenia punktu sytuacyjnego w stosunku do najbliższego punktu osnowy geodezyjnej wynoszącym 0,8m. W oparciu o tę mapę ewidencyjną został wydany (...), dla obrębu Z. kompleksowe uwłaszczenia przeprowadzono w 1979r.

Biegły porównując mapę ewidencyjną i katastralną uzyskał zgodność granicy ewidencyjnej dz. ew. nr 567 i dz. ew. nr 564/1, a więc granica katastralna pomiędzy dz. ew. nr 567 i dz. ew. nr 564/1 odpowiada części granicy pomiędzy p. gr. (...) i p. gr. 480. Biegły podkreślił, że przebieg granic przeniesionych z mapy katastralnej na mapę ewidencyjną powinien być traktowany jako przebieg przybliżony, z uwagi okres i metodę sporządzenia mapy katastralnej.

Biegły stwierdził, że ogrodzenie istniejące na gruncie – wykonane przez właścicieli dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 – przesunięte jest w głąb dz. ew. nr 567, w kierunku południowym, o około 1m, tj. w granicach błędu mapy.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1) z dnia 17 maja 2014 r wraz z mapą sytuacyjną i mapą z przebiegu granic – k. 62-70,

- ustne wyjaśnienia do opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1) z dnia 14 listopada 2014 r- k. 100,

- opinia uzupełniająca mgr inż. J. Z. (1) z dnia 19 marca 2016 r – k. 319-321.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów, fotografii, oględzin przedmiotu postępowania, opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji oraz zeznań świadków i przesłuchania stron.

Właściwie wszystkie dokumenty przedłożone w sprawie, a to w postaci: odpisów ksiąg wieczystych, orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, protokołów z postępowań administracyjnych, wyrysów z map katastralnych i ewidencyjnych, wykazów synchronizacyjnych, umów w formie aktów notarialnych – stanowiły dokumenty urzędowe. Dokumenty te zgodnie z art. 244 § 1 kpc stanowiły dowód, tego co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Na podstawie tych dokumentów, Sąd ustalił, z jakich parcel katastralnych powstały działki objęte przedmiotem postępowania, jakim podziałom ulegały na przestrzeni kilkudziesięciu lat, jak kształtował się ich stan prawny oraz kolejnych właściciel. Na podstawie tych dokumentów Sąd ustalił także przebieg administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego oraz przebieg postępowania o ochronę szklaku przebiegającego po dz. ew. nr 567. Moc dowodowa tych dokumentów nie była kwestionowana. Należy jednak zaznaczyć, że wyrysy z map ewidencyjnych są właściwie odrysowane z mapy ewidencyjnej znajdującej się (...), a jeżeli ta mapa była obarczona błędem – o czym poniżej – to także sporządzone na jej podstawie wyrysy powielały ten błąd. Błąd mapy ewidencyjnej, polegała na tym, że nie odzwierciedlała faktycznego przebiegu granicy między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564.

Pomocne w ustaleniach stron były fotografie sporządzone w trakcie oględzin oraz tzw. zdjęcia lotnicze. Wiarygodność tych fotografii nie była kwestionowana. Wbrew stanowisku pełnomocnika wnioskodawcy w sprawie o rozgraniczenie, zdjęcia lotnicze nie wymagały uczytelnienia, w oparciu o szczegóły sytuacji terenowej możliwe było zidentyfikowanie dz. ew. nr 567 oraz dz. ew. nr 564.

Oględziny, czyli tzw. wizja lokalna, polegała na bezpośrednim zbadaniu przez Sąd, przy udziale stron, sytuacji w terenie, w szczególności zaś na okazaniu granicy użytkowania. Oględziny zostały przeprowadzone zgodnie z obowiązującą procedurą i pragmatyką, strony nie zgłosiły co do ich przebiegu żądnych zastrzeżeń. Z tego też względu w oparciu o poczynione podczas oględzin obserwacje Sąd dokonywał ustaleń faktycznych.

Podstawą ustaleń Sądu była także opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. J. Z. (1) – główna i uzupełniająca. Biegły otrzymał zlecenie przedstawienia na wyrysie z mapy ewidencyjnej przebiegu granicy katastralnej, ewidencyjnej i użytkowania, co wykonał. Biegły podkreślił, że przebieg granic przeniesionych z mapy katastralnej na mapę ewidencyjną powinien być traktowany jako przybliżony. Nadto biegły określił, jaki błędem obarczona jest mapa katastralnej, a jakim mapa ewidencyjna sporządzona w oparciu o zdjęcia lotnicze. Biegły wskazał także, kiedy sporządzono mapę ewidencyjną dla działek objętych postępowanie. Opinia ta zostały sporządzone w sposób fachowy, rzetelny i jasny, dlatego Sąd w całości ją podzielił.

Istotne znaczenia dla przedmiotowej sprawy miały dowody osobowe. Słuchając zeznań świadków i stron w przedmiotowej sprawie, Sąd skupił się na ustaleniu, w jakim miejscu, do jakiej linii na gruncie, przebiegała granica między działkami stron.

Z zeznań osób słuchanych w sprawie wynika, że granicę między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564 – po podziale dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 – wyznaczała miedza (świadek J. G. (2): „granicę między polem S., a R. wyznacza miedza”; świadek M. W.: „między polami granicę wyznaczała miedza”; świadek K. J.: „granicę wyznaczała miedza”; świadek J. Z. (2): „granicę wyznaczała miedza (..) zawsze była wyżej niż droga”; świadek Z. R.: „granica między naszym polem a S. wyznaczała miedza”; świadek J. G. (1): „granicę wyznaczała miedza i droga”, „koło mostka była wbita rura, które miała wyznaczać granicę”; świadek T. R.: „granicę między naszą działką a działką S. stanowiła miedza”; wnioskodawczyni M. S. (1): „granicę między naszymi gruntami, a R. wyznaczał miedza”; uczestniczka K. S.: „granicę między naszymi działkami a R. wyznaczała miedza”; wnioskodawca A. R.: „granica szła środkiem miedzy”). Z zeznań tych wynika, że miedza miała szerokość około 25-60 cm, nikt tej miedzy nie mierzył, każdy podawał przybliżoną szerokość, według własnego oglądu. Miedza stanowiła teren nieco podniesiony w stosunku do przyległych gruntów, zatrwaniczony, przy czym trawa była tam wyższa, gdyż rzadko ją wykaszano. Niektóre ze słuchanych osób twierdziły, że miedza należała w całości do gruntów S. (świadek J. G. (2), świadek Z. R., wnioskodawczyni M. S. (1)), inni że granica szła środkiem tej miedzy (świadek M. W., świadek K. J., świadek J. Z. (2), uczestnik K. S., wnioskodawca A. R.). Istotne są zeznania świadka K. J., której działka graniczy z dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 ale od północy, także w tym przypadku granicę wyznaczała miedza. Kiedy geodeta wykonywał pomiar szerokości dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, przed budową odgrodzenia, okazało się, że działki te mieszczą się w granicach wyznaczonych przez miedze. Tak samo zeznała uczestniczka K. S..

Jak wynika z zeznań osób słuchanych w sprawie – znajdujących potwierdzenie w zdjęciach lotniczych – wzdłuż opisanej miedzy biegł szlak drożny. Szlak ten przebiegał w całości po dz. ew. 567, z resztą po szlaku tym została ustanowiona służebność przejazdu, przechodu i przegonu do działek położonych za wymienioną działką. Szlak ten zaczynał się przy drodze publicznej, mostkiem, a następnie biegł równolegle do miedzy. Szlak ten stanowiła droga pola, dwie koleiny, między którymi rosła trawa. Słuchane w sprawie osoby podawały, że szlak ten miał szerokość od 1, 5 do 3 m. Tak jak w przypadku miedzy, nikt tego szlaku nie mierzył, każdy podawał przybliżoną szerokość, według własnego oglądu. Zawsze jednak szlak ten miał szerokość mostka i p ółnocna zewnętrzna krawędź mostka wyznaczała granicę między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564 – po podziale dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2 (świadek J. G. (2): „ta miedza łączyła się z droga polną”, „miedza szła równo z mostkiem”, „kończył się mostek i zaczynała się granica”; świadek M. W.: „przy miedzy była droga”, „za mostkiem znajdowała się miedza (..) 20 cm”; świadek K. J.: „obok (obok miedzy) była droga”, „przy miedzy biegła droga”; świadek J. Z. (2): „była droga, a obok drogi miedza”, „zaraz jak kończył się mostek przebiegała granica”, „droga ciągnęła się wzdłuż miedzy”; świadek J. G. (1), który budował mostek: „ten mostek zaczynał się na przedłużeniu miedzy (..) może był trochę odsunięty, ale tylko jakieś 20 cm”; świadek W. J., który budował ogrodzenie: „ta miedza była przy drodze”; świadek Z. R.: „mostek był przesunięty od granicy na naszą działkę około 50 cm.”)

W trakcie ponownego przesłuchania świadek M. R. i Z. R. (rodzice wnioskodawcy sprawy o rozgraniczenie A. R.) zeznali, ze mostek nie był w granicy, ale był odsunięty od tej granicy, w kierunku południowym, o 1 m. Także świadkowie: P. M. i T. R. (córka i żona A. R.) twierdzili, że między drogą a miedzą, tj. między krawędzią miedzy a zewnętrzną krawędzią koleiny był zatrawniczony pas gruntu o szerokości około 1 m. Zdaniem Sądu twierdzenie te nie polegają na prawdzie. Oczywistym jest, że krawędź koleiny nie przylegała od krawędzi miedzy. Między północną zewnętrzną krawędzią koleiny a południowa zewnętrzną krawędzią miedzy musiał być fragment zatrawniczonego terenu, o szerokości nawet do 1 m. Powyższe nie zmienia faktu, że szlak drogowy biegły wzdłuż miedzy, bezpośrednio przy miedzy.

Sąd nie dał wiary także tej części zeznań świadków: Z. R., M. R., P. M., w których twierdzili, że miedza była ciągle podorywana przez S., tak iż przesunęła się w głąb dz. ew. nr 567. Świadek Z. R. zeznała, że S. podorywując miedzę utworzyli łuk na długości 50-60 m, który wchodził w dz. ew. nr 567. Z kolei M. R. zeznał, że to dz. ew. 567 wchodziła łukiem w dz. ew. nr 564 i S. ten łuk ciągle prostowali. Także A. R. zeznał, że „miedza szła łukiem na długości około 50 m”. Jak ustalono był jeden incydent, a to J. Z. (2) wykonujący prace polowe na dz. ew. nr 564 przyorał miedzę o dwie skiby, zaraz w tej sprawie interweniował M. R. i miedza została przywrócone do dalszego stanu. Incydent ten potwierdziła uczestniczka K. S..

W tej kwestii istotne były zeznania świadków, którzy korzystali ze szlaku. Świadek J. G. (1) zeznał, że „miedza i pole były na wprost”, zaś świadek R. G. zeznał, że droga szła prosto, „żadnych łuków tam nie było”. Także wnioskodawczyni M. S. (1) zeznała, że „droga szła prosto”.

Z zeznań osób słuchanych w sprawie wynika, że mostek – którego północna zewnętrzna krawędź wyznaczała granicę – został wzniesiony w 1977 r. Świadek J. G. (1) zeznał, że brał udział w budowie mostka, związek małżeński zawarł w 1975 r, a kiedy wyjeżdżał na kontrakt w 1978 r, to mostek już istniał. Z kolei świadek M. W. zeznała, że mostek został wzniesiony w 1977 r, albowiem w tym samym czasie wykonała mostek do swojej posesji. Istotne jest, że był to mostek betonowy, które położenie od roku 1977 nie uległo zmianie. Nie było wątpliwości, że mostek prowadził na nieruchomość R., albowiem do nieruchomości S. prowadził inny mostek.

Jak wynika z powyższego zeznania osób słuchanych w sprawie były zbieżne, wzajemnie się uzupełniały, a różnice wynikały z odmiennej, subiektywnej, oceny stanu faktycznego. Z tego też względu Sąd nie mógł odmówić im wiarygodności.

Powyższe zeznania dowodzą, że granica między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1, a także nr 564/2, biegła miedzą, że była to wiedza powszechna, i że w tej miedzy posadowiono ogrodzenie, widoczne obecnie na gruncie.

Ustalenie przebiegu granicy użytkowania między dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564 miało znaczenie nie tylko dla sprawy o rozgraniczenia, ale także dla sprawy o zasiedzenie.

Dla sprawy o zasiedzenie istotne znaczenie miały zeznania wnioskodawczyni M. S. (1). Należy podkreślić, że wnioskodawczyni nie potwierdziła tego, aby gospodarstwo rolne teściów przeszło w posiadanie jej i jej męża w 1964 r. Wnioskodawczyni zeznała, że dopiero „po śmierci teścia wszystko przeszło na jej męża”, po śmierci teścia miało też miejsce uwłaszczenie, czyli około roku 1979.

W pozostały zakresie zeznania świadków i stron nie miały istotnego znaczenia dla przedmiotowej sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Wnioskodawca A. R. wniósł o dokonanie rozgraniczenia pomiędzy dz. ew. nr 567 położoną w Z., będącą jego własnością, a dz. ew. nr 564/1 także położoną w U., obecnie własności uczestników W. i K. S.. Wnioskodawca wnosił o ustalenie, że granicą prawną między wymienionymi działkami jest granica ewidencyjna okazana w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym. Z kolei uczestnicy W. i K. S. wnosili o ustalenie, że granicą prawną jest między tymi działkami jest granica użytkowania wyznaczona przez ogrodzenie istniejące na gruncie – tj. ogrodzenie siedliska na dz. ew. nr 564/1, podnosząc zarzut zasiedzenie przygranicznego pasa gruntu części dz. ew. nr 567.

Sprawa o rozgraniczenie wiązała się ze sprawą o zasiedzenie. Wnioskodawczyni M. S. (1), matka uczestnika W. S., wniosła o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie własność części dz. ew. nr 567, wyznaczonej przez ogrodzenie siedliska na dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2.

Wobec powyższego obie sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania.

Rozgraniczenie nieruchomości jest postępowaniem mającym na celu ustalenie prawidłowego przebiegu granic, co do którego istnieje spór między właścicielami sąsiadujących ze sobą nieruchomości. Istotą tego sporu jest ustalenie, jaki jest zakres prawa własności właścicieli sąsiadujących ze sobą nieruchomości, a to do jakiej granicy na gruncie sięga ich prawo własności.

Kryteria, według których następuje wytyczenie przebiegu granic zostały określone w art. 153 kc. Pierwszym kryterium jest stan prawny, drugim - ostatni stan spokojnego posiadania, trzecim – „wszelkie okoliczności”. Przedstawiona kolejność kryteriów rozgraniczenia nieruchomości jest wiążąca. Pierwszeństwo ma zawsze stan prawny, któremu należy przypisać znaczenie decydujące dla ustalenia spornej granicy. Dopiero w sytuacjach, gdy stanu prawnego nie można stwierdzić, możliwe jest sięgniecie do kolejnych kryteriów. Należy dodać, że przez stan prawny rozumie się także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi (por.: orz. SN z dnia 26 kwietnia 1967 r III CR 424/66 OSNCP z 1967 r nr 14 poz. 206).

Pierwsze z kryteriów rozgraniczenia (stan prawny) wymaga przede wszystkim należytego wyjaśnienia tytułów własności. Dokumentami stwierdzającymi prawo własności nieruchomości, są te dokumenty, które z mocy przepisów prawa stwierdzają nabycie własności lub stanowią dowód, że takie nabycie miało miejsce, a to: odpisy z ksiąg wieczystych, odpisy umów notarialnych o przeniesieniu własności, dane z katastru czy wyciągi z tabel likwidacyjnych (por.: uchwała SN z dnia 25 maja 1957 r 1 CO 39/56 publ. OSN z 1958 r Nr 4 poz. 91).

Dokumentami stwierdzającymi prawo własności nieruchomości są także decyzje administracyjne, w tym tzw. Akt Własności Ziemi ( (...)). Decyzja (...) nawiązuje do oznaczeń ewidencyjnych i wynika z niego pewnego rodzaju domniemanie, że właściciel w nim wskazany nabył prawo własności nieruchomości w granicach ewidencyjnych. Niedopuszczalność orzekania o nieważności (...) nie stoi jednak na przeszkodzie ustaleniu przebiegu granicy według stanu prawnego odmiennego niż wynikający z tej decyzji, na ustaleniu że stan prawny wynikający z (...) uległ zmianie w wyniku zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu (por.: uchwała SN z dnia 13 czerwca 1993 r III CZP 57/1993 publ. OSNCP z 1993 r nr 12 poz. 222; uchwała SN z dnia 11 maja 1995 r III CZP 45/1995 publ. OSNC z 1995 r nr 10 poz. 137).

W przedmiotowej sprawie powyższe ma istotne znaczenie, albowiem stan prawny dz. ew. nr 567 jak i dz. ew. nr 564 został uregulowany w drodze decyzji (...).

Decyzją AWZ nr (...) z dnia 18 czerwca 1979 r stwierdzono nabycie dz. ew. nr 564 przez A. i M. S. (1) – wnioskodawczynię w sprawie o zasiedzenie. A. S. zmarł dnia 22 lutego 1985 r, a wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne nabyła w całości M. S. (1). M. S. (1) w 1990 r dokonała podziału dz. ew. 564 na dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, a następnie umową darowizny z dnia 13 lutego 1990 r przeniosła własność dz. ew. nr 564/1 na rzecz uczestników W. i K. S., zaś umową darowizny z dnia 9 grudnia 1997 r własność dz. ew. nr 564/1.

Z kolei decyzja AWZ nr (...) z dnia 18 czerwca 1979 r stwierdzono nabycie dz. ew. nr 567 przez M. R. – ojca wnioskodawcy A. R. w sprawie o rozgraniczenie. Umową darowizny z dnia 14 kwietnia 1986 r M. R. przeniósł własność tej działki na rzecz A. R..

Jak wyjaśnił biegły sądowy z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1), postępowanie uwłaszczeniowe zostało poprzedzone zmianą map katastralnych na mapy ewidencyjne, która polegała na komasacji parcel gruntowych w większych rozmiarów działki ewidencyjne. Mapy ewidencyjne dla terenów, na których znajdują się dz. ew. nr 567, nr (...) i nr 564/2, zostały sporządzone dopiero 1979 r, a konkretnie przed dniem 18 czerwca 1979 r (data wydania decyzji (...)). Mapy te zostały sporządzane w oparciu o zdjęcia lotnicze gruntów, obarczone średnim błędem 0,8 m. Jak zauważył geodeta uprawniony w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym, granice na mapie ewidencyjnej zostały przesunięte w kierunku południowym w stosunku do granic istniejących na gruncie. Wynika to z tego, że wrysowane na mapie stare domy po wschodniej strony drogi gminnej (istniejące w 1979 r) są przesunięte w kierunku południowym, zaś nowe budynki umiejscowione są prawidłowo. Owszem mapy ewidencyjne były przedłożone do publicznego wglądu, ale przed ich sporządzeniem nie okazywano właścicielom działek granic tych działek na gruncie. Okazania granic na gruncie nie poprzedzał także podział dz. ew. nr 564 dokonany w 1990, ani wyznaczenie miejsca posadowienia spornego ogrodzenia. O przybliżonym przebiegu granicy ewidencyjnej – wynikającej z tej mapy – wnioskodawca A. R. dowiedział się dopiero w 2007 r, kiedy na potrzeby prowadzonego postępowania inwestycyjnego, uzyskał mapę z naniesionym ogrodzenie siedliska dz. ew. nr 564/1 i 564/2. Faktyczny przebieg granicy ewidencyjnej został okazany stronom dopiero w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym. Wtedy okazało się, że ogrodzenie siedliska dz. ew. nr 564/1 i 564/2 przesunięte jest w kierunku południowym, na dz. ew. nr 567, średnio o 1m.

Należy dodać, że dla Sądu w przedmiotowej sprawie w ogóle nie były miarodajne mapy katastralne. Mapy te sporządzane były w oparciu o metodę stolikową, i cechowały się średnim błędem 1,5m. Nadto stan prawny dz. ew. nr 567 i dz. ew. nr 564 został uregulowany w drodze decyzji (...), wydawanych na podstawie map ewidencyjnych, kreujących nowy stan prawny.

Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, wszystkie osoby słuchane w sprawie potwierdziły, że granicę pomiędzy dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1 – a także nr 564/2 – wyznaczała miedza. Ta miedza odznaczała się w terenie, albowiem był to pas gruntu o szerokości 25-60 cm, nieco podniesiony w stosunku do przyległych terenów, zatrawniczony, przy czym trawa była tam wyższa, gdyż rzadziej ją wykaszano. Istotnie jest, że wzdłuż tej miedzy, wzdłuż północnej granicy dz. ew. 567 przebiegał służebny szlak drogowy. Na ten szlak z drogi gminnej prowadził betonowym mostek, który został wzniesiony w 1977 r. Mostek ten nie był poszerzany kierunku północnym, nie mógł też być przesunięty w kierunku południowym z uwagi bliskość słupów wysokiego napięcia. Bezpośrednio za północną zewnętrzną krawędzią mostka ( około 20 cm) przebiegała miedza, wyznaczająca granice działek. W tej miedzy w 2000 r posadowiono ogrodzenie siedliska dz. ew. nr 564/1, a także nr 564/2. Na mapie załączonej do opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii mgr inż. J. Z. (1) granica ta, jako granica użytkowania, została oznaczona linią ciągłą koloru czerwonego biegnącą od pkt 100 przez pkt 2 i pkt 15 do pkt 101, a następnie do pkt 7193.

Jak była mowa powyżej, ustalenie granic nieruchomości następuje w pierwszej kolejności na podstawie stanu prawnego, przez który rozumie się także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi (por.: orz. SN z dnia 26 kwietnia 1967 r III CR 424/66 OSNCP z 1967 r nr 14 poz. 206). Z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie, albowiem uczestnicy sprawy o rozgraniczenie W. i K. S. podnieśli zarzut zasiedzenie przygranicznego pasa gruntu, tj. części dz. nr 567 przyległej do dz. ew. nr 564/1, oddzielonej ogrodzeniem. Także wnioskodawczyni w sprawie o zasiedzenie M. S. (3) wniosło o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie część dz. ew. nr 567, przyległej do dz. ew. 564/1 i nr 564/ - czyli w szerszym zakresie.

Zgodnie z art. 172 kc własność nieruchomości nabywa się przez zasiedzenie, jeżeli jest się w jej samoistnym posiadaniu w dobrej wierze przez 20 lat, a w złej wierze przez lat 30. Nadto art. 176 kc zezwala na zaliczenie od czasu swojego posiadania czasu posiadania swojego poprzednika prawnego.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy, wnioskodawczyni M. S. (1) podnosiła, że weszła w samoistne posiadanie dz. ew. nr 564 – przed podziałem na dz. ew. nr 564/1 i nr 564/1 – w 1964 r, kiedy to przyjechała wraz z mężem z T. i zamieszkała u teściów. Będąc słuchaną w sprawie, wnioskodawczyni nie potwierdziła powyższego faktu, oświadczył, że nie wie, kiedy teściowie przekazali jej i jej mężowi wymienioną działkę, ostatecznie oświadczyła, że było to po śmierci teścia około 1979 r. Należy podkreślić, że w 1964 r nie może mówić o dz. ew. 564, w tym czasie istniał kataster i jednostką były parcele gruntowe. Jak już była mowa powyżej, mapa ewidencyjna tego obszaru został sporządza w 1979 r, ale przed dniem 18 czerwca 1979 r. Zatem dopiero od tej daty można mówić o zasiedzeniu przygranicznych pasów gruntów sięgających poza granice ewidencyjne. Na dzień 18 czerwca 1979 r właścicielami dz. ew. nr 564 oraz posiadaczami samoistnymi pasa gruntu wyznaczonego miedzą, byli M. i A. S.. Po śmierci A. S., która miała miejsce w dniu 22 lutego 1985 r, samoistnym posiadaczem przygranicznego pasa gruntu stała się wyłącznie M. S. (1). W 1990 r M. S. (1) dokonała podziału dz. ew. nr 564 na dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, a następnie umową darowizny z dnia 13 lutego 1990 i z dnia 9 grudnia 1997 r przeniosła ich własność, w tym samoistne posiadanie przygranicznego pasa gruntu, na uczestników W. i K. S.. Ponieważ w przedmiotowej sprawie nie można mówić o samoistnym posiadaniu dobrej wierze, 30-letni termin zasiedzenie liczony od dnia 18 czerwca 1979 upłynął dnia 18 czerwca 2009. W tej dacie samoistnymi posiadaczami przygranicznego pasa gruntu byli już uczestnicy W. i K. S..

Wobec powyższego, wniosek M. S. (1) o zasiedzenie części dz. ew. nr 567, przygranicznego pasa gruntu przyległego do dz. ew. nr 564/1 i nr 564/2, należało oddalić.

Z drugiej strony, należało uwzględnić zarzut zasiedzenia części dz. ew. nr 567, przygranicznego pasa gruntu przyległego do dz. ew. nr 564/1, podniesiony przez uczestników W. i K. S. w sprawie o rozgraniczenie. Uczestnicy weszli w samoistne posiadanie dz. ew. nr 564/1 dnia 13 lutego 1990 r, ale zgodnie z art. 176 kc do okresu swojego posiadania mogą doliczyć okres posiadania swojego poprzednika prawnego M. S. (1), czyli okres od dnia 18 czerwca 1979 r, a więc zasiedzenie przygranicznego pasa gruntu nastąpiło z dniem 18 czerwca 2009 r.

Wobec powyższego Sąd ustalił, że granicą prawną pomiędzy dz. ew. nr 567 a dz. ew. nr 564/1 jest granica użytkowania oznaczona linią ciągłą koloru czerwonego biegnącą od pkt 100 przez pkt 2 i pkt 15 do pkt 101, a następnie do pkt 7193.

W tym stanie rzeczy na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

O kosztach sprawy o zasiedzenie orzeczono zgodnie z art. 520 § 2 kpc. Jeżeli interesy uczestników postępowania nieprocesowego są sprzeczne – a tak było w przedmiotowej sprawie – Sąd może włożyć na uczestnika, którego wniosek został oddalony, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Wnioskodawczyni została zwolniona od kosztów sądowych, ale ma obowiązek zwrócić koszty postępowania poniesione przez uczestnika A. R.. Na koszty poniesione przez uczestnika złożyły się: wynagrodzenie adwokackie według poprzednio obowiązującej stawki minimalnej w kwocie 90, 00 zł (przy wartości przedmiotu postępowania 1 500, 00 zł – 50% stawki ogólnej w wysokości 180, 00 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17, 00 zł – łącznie 107, 00 zł.

O kosztach sprawy o rozgraniczenie orzeczono zgodnie z art. 520 § 1 kpc oraz art. 152 kc. Zasadą jest, że koszty rozgraniczenia ponoszą strony po połowie.

Na koszty poniesione przez wnioskodawcę A. R. złożyły się: opłata sądowa od wniosku w kwocie 200, 00 zł, wynagrodzenie adwokacie według poprzednio obowiązującej stawki minimalnej w kwocie 360, 00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17, 00 zł – łącznie 577, 00 zł. Na koszty poniesione przez uczestników W. i K. S. złożyły się: opłata sądowa od apelacji w kwocie 200, 00 zł, wynagrodzenie adwokacie według poprzednio obowiązującej stawki minimalnej w kwocie 360, 00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 2 x 17, 00 zł – łącznie 594, 00 zł. W tym zakresie koszty postępowania między stronami wzajemnie zniesiono.

Nadto na koszty sprawy o rozgraniczenie złożyły się:

- koszty dojazdu na miejsce oględzin w kwocie 110, 00 zł,

- wynagrodzenie biegłego z zakresu geodezji i kartografii kwocie 2 022, 77 zł,

- koszty przedłożenia zdjęć lotniczych – 214, 84 zł.

Koszty dojazdu na miejsce oględzin i wynagrodzenie biegłego w łącznej kwocie 2 132, 77 zł zostało pokryte z zaliczki uiszczonej przez wnioskodawcę A. R.. Zatem wnioskodawcy należał się zwrot ½ wymienionej kwoty, tj. 1066, 38 zł. Sąd zasądził kwotę 1 066, 38 zł od uczestników W. i K. S. na rzecz wnioskodawcy A. R..

Koszty przedłożenia zdjęć lotniczych, tj. 214, 84 zł, został tymczasowo pokryty z środków budżetowych. Koszt tych zdjęć obie strony winny pokryć po ½ części. Zatem Sąd nakazał pobrać od wnioskodawcy A. R. kwotę 107, 42 zł oraz od uczestników W. i K. S. także kwotę 107, 42 zł - na rzecz Skarbu Państwa – tut. Sądu tytułem brakujących kosztów sądowych.

SSR Agata Gawłowska-Sobusiak

S/

- odnotować uzasadnienie,

- odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć:

1) pełn. M. S. (1), W. S. i K. S. –

adw. K. W.,

2) pełn. A. R. – adw. A. K.,

- kal. 2 tyg.

SSR Agata Gawłowska-Sobusiak

Dnia 20 czerwca 2016 r