Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Lidia Grzelak

Protokolant Aleksandra Czaplicka

po rozpoznaniu na rozprawie

w dniu 28 lipca 2016 r. w Ciechanowie

sprawy z wniosku I. K.

z udziałem J. K.

o dział spadku

postanawia:

1.  wniosek oddalić;

2.  koszty dokumentacji bankowej orzeczone postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r. przejąć na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt I Ns 243/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawca I. K. wnosił o ustalenie, że w skład spadku po zmarłej M. K. wchodzi:

1) odrębna własność lokalu mieszkalnego, położonego w P., dla którego Sąd Rejonowy w Piszu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...) o wartości 45000,00 zł,

2) środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym w banku (...) S.A. w W.,

3) akcje spółki (...) Spółka Akcyjna w W..

Wnioskodawca I. K. wnosił o dokonanie działu spadku po M. K. przez:

- przyznanie własności lokalu mieszkalnego na jego rzecz, z zasądzeniem na rzecz uczestnika postępowania J. K. spłaty w wysokości połowy jego wartości, ewentualnie przyznanie go na rzecz uczestnika postępowania J. K. z zasądzeniem na rzecz wnioskodawcy spłaty;

- podział środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym (...) S.A. w W. pomiędzy wnioskodawcę i uczestnika postępowania,

- przyznania akcji spółki (...) S.A. w W. na rzecz uczestnika postępowania, z zasądzeniem na rzecz wnioskodawcy spłaty odpowiadającej wartości jego udziału.

Wnioskodawca wnosił ponadto o zasądzenie od uczestnika postępowania kosztów postępowania.

Uczestnik postępowania J. K. przyłączył się do wniosku co do zasady. W zakresie podziału lokalu mieszkalnego wnosił o jego przyznanie na rzecz wnioskodawcy z zasądzeniem na swoją rzecz jednorazowej spłaty pieniężnej, w odniesieniu zaś do pozostałych składników majątkowych wniósł o ich podział stosownie do udziałów. Uczestnik postępowania wnosił ponadto o zasądzenie od wnioskodawcy kosztów postępowania.

W piśmie z dnia 8 września 2015 r. ( data nadania w placówce pocztowej ) wnioskodawca wyraził zgodę na proponowany przez uczestnika postępowania podział spadku.

Na pierwszej rozprawie niniejszej sprawy wnioskodawca wnosił ponadto o zasądzenie od uczestnika postępowania kwoty 10000,00 zł tytułem wynagrodzenia za korzystanie przez niego z lokalu stanowiącego przedmiot postępowania oraz rozliczenie nakładów z tytułu czynszu ponoszonego na ten lokal.

Uczestnik postępowania w piśmie z dnia 24 września 2015 r. wnosił o dokonanie rozliczenia długów spadkowych w kwocie 9836,00 zł, które zostały przez niego pokryte z tytułu kosztów pogrzebu.

W piśmie z dnia 25 listopada 2015 r. ( data nadania w placówce pocztowej ) wnioskodawca ograniczył wniosek o dział spadku po M. K. wyłącznie do podziału akcji spółki (...) S.A. w W., wskazując, że strony niniejszego postępowania dokonały podziału pozostałych składników majątku spadkowego na drodze pozasądowej.

Wnioskodawca w piśmie z dnia 18 stycznia 2016 r. ( data nadania w placówce pocztowej ) określił wartości 1560 akcji spółki (...) S.A. w W. na aktualną, tj. zgodnie z informacją o wartości rynkowej akcji następcy (...) S.A. – (...) S.A. na kwotę 9656,40 zł, tj., po 6,19 zł za 1 akcję i wnosił o ich poddział w częściach równych pomiędzy wnioskodawcę i uczestnika postępowania.

W piśmie z dnia 8 lutego 2016 r. uczestnik postępowania nie wyraził zgody na przyjęcie wartości akcji według wskazań wnioskodawcy. Uzasadniając swoje oświadczenie wskazał, iż nie ma pewności co do istnienia akcji, ich wartości i ilości będących częścią składową masy spadkowej. W przypadku gdyby faktycznie akcje istniały w ilość wskazanej przez wnioskodawcę wnioskował o ich podział w równych częściach. Natomiast na rozprawie w dniu 3 marca 2016 r. żądał podziału akcji, o ile wchodzą w skład spadku.

Ostatecznie strony postępowania wspólnie wniosły o podział dział spadku wyłącznie w zakresie podziału akcji spółki (...) S.A. w W..

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. zmarła 14 września 2011 r. w P.. Spadek po niej na podstawie ustawy nabyli – brat I. K. i siostrzeniec J. K. w częściach równych po ½ części ( akta Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim I Ns 448/13 ).

M. K. w dniu 24 listopada 1999 r. na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji nieodpłatnie nabyła 1560 sztuk akcji spółki (...) S.A. ( obecnie (...) S.A. ) opiewających na cenię nominalną - 3,00 zł za akcję z tytułu bycia pracownikiem spółki ( pismo Departamentu Mienia Skarbu Państwa z dnia 4 stycznia 2016 r. – k. 140 ).

Spadkodawczyni na dzień śmierci nie posiadała akcji (...) S.A. w W. ( pisma (...) w W. – k. 42, następcy prawnego TP. S.A. – (...).A. k 134, 153, Banku (...) S.A. w W. (...) – k. 157 ).

W dniu 24 listopada 2015 r. I. K. i J. K. zawarli z Ł. S. umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego, wchodzącego w skład spadku po M. K., położonego w P., dla którego Sąd Rejonowy w Piszu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...) za cenę 60000,00 zł, z której kwotę 32000,00 zł otrzymał I. K., zaś kwotę 28000,00 zł J. K.. Jednocześnie zawarli porozumienie w zakresie działu spadku po M. K., ustalając, że w skład spadku po M. K. wchodzą jedynie sprzedany lokal mieszkalny oraz akcje (...) S.A. w W., co do których ograniczyli sądowy dział spadku. I. K. i J. K. uzgodnili ponadto, że zawarte porozumienie wyczerpuje również roszczenia obu stron z tytułu posiadania poszczególnych składników spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych, w tym kosztów pogrzebu, przejazdów, załatwienia spraw urzędowych, stypy itp., jak również poniesionych kosztów sądowych ( wypis aktu notarialnego k. 96 – 103, porozumienie k. 104 – 107 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt sprawy o stwierdzenie nabycia spadku po M. K. Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim I Ns 448/13 oraz zebranych w sprawie dokumentów: pism określonych instytucji finansowych stanowiących odpowiedzi na zapytanie Sądu o posiadanie przez M. K. akcji (...) S.A. w W., wypisu aktu notarialnego ( k. 96 – 103 ), porozumienia ( k. 104 – 107 ). Zebrane w sprawie dowody są – w ocenie Sądu – w pełni wiarygodne. Żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej.

Pokreślić należy, że wnioskodawca I. K. zgłosił do podziału określone składniki majątkowego wchodzące w skład spadku po M. K., następnie zaś strony – zgodnie ograniczyły przedmiot postępowania wyłącznie do jednego składnika majątkowego tj. akcji (...) S.A. w W., wskazując, że podziału pozostałych składników dokonały na drodze pozasądowej.

Wskazać należy, że, zgodnie z art. 684 kpc, Sąd zobowiązany był ustalić, czy w skład spadku po M. K. wchodziły przedmiotowe akcje (...) S.A. w W..

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu wniosek wnioskodawcy I. K., na obecnym etapie postępowania, nie zasługuje na uwzględnienie.

Przepisy o dziale spadku tzn. przede wszystkim art. 1035, 1037 – 1046 kc oraz art. 682, 684 – 689 kpc nie regulują kwestii działu spadku w sposób wyczerpujący i samodzielny, lecz odsyłają co do kwestii w nich nie uregulowanych do przepisów o zniesienie współwłasności w częściach ułamkowych tzn. art. 210 kc i nast. oraz art. 680 kpc i nast., które z kolei – w art. 688 kpc – odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3. Zgodnie zatem z art. 1038 § 1 kc dział spadku powinien obejmować cały spadek, jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. Ponadto stosownie do art. 689 kpc, jeżeli cały majątek spadkowy lub poszczególne rzeczy wchodzące w jego skład stanowią współwłasność z innego tytułu niż dziedziczenie, dział spadku i zniesienie współwłasności mogą być połączone w jednym postępowaniu.

Wnioskodawca w sprawie niniejszej I. K. do podziału majątku spadkowego po M. K. początkowo zgłosił trzy składniki majątkowe, jednakże w toku sprawy ograniczył swoje żądanie wyłącznie do podziału akcji (...) S.A. w W., wskazując, że strony niniejszego postępowania dokonały podziału pozostałych składników majątku spadkowego na drodze pozasądowej. Uznać zatem należy, że w tym zakresie, nastąpił już zgodny dział spadku między spadkobiercami M. K.: I. K. i J. K. bez ingerencji Sądu.

Niewątpliwie, M. K. otrzymała nieodpłatnie w dniu 24 listopada 1999 r. 1560 akcji (...) S.A. w W. po cenie nominalnej 3,00 zł za sztukę. Nie oznacza to jednakże, że w dniu 14 września 2011 r. tj. w dacie jej śmierci, akcje powyższe nadal jej przysługiwały.

Podkreślić należy, że w toku ponad rocznego postępowania Sąd próbował ustalić czy M. K. w chwili jej śmierci przysługiwały akcje (...) S.A. w W., a jeśli tak to w jakiej ilość i wartości. Sąd zwracał się w związku z tym do różnych instytucji finansowy rozpoczynając od (...) w W. ( k. 42 ), następcy prawnego (...) ( k 134, 153 ), aż po (...) ( k. 140 ) i Bank (...) S.A. w W. (...) ( k. 157 ), który wskazał, iż spadkodawczyni na dzień śmierci nie posiadała akcji (...) S.A. Należy zatem stwierdzić, iż ani wnioskodawca, ani uczestnik postępowania, jak również prowadzone postępowanie nie wykazało, aby ten składnik majątkowy istniał w chwili otwarcia spadku po M. K.. Uznać zatem należy, że brak jest obecnie w niniejszej sprawie przedmiotu działu.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji postanowienia.

W związku z faktem, iż to Sądzie ciąży ustalenie składu i wartości majątku spadkowego ( art. 684 kpc ) oraz stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych, którego treść stanowi, iż kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu, Sąd doszedł do przekonania, iż brak jest podstaw do obciążania którejś ze stron postępowania nieuiszczonymi kosztami sądowymi w postaci kosztów dokumentacji bankowej orzeczonych postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r., tym samym Sąd przejął je na rachunek Skarbu Państwa, o czym orzekł w pkt 2 sentencji postanowienia.

Wskazać również należy, że w zawartym porozumieniu pozasądowym z dnia 24 listopada 2015 r. strony uzgodniły, że wyczerpuje ono również roszczenia obu stron z tytułu poniesionych kosztów sądowych.