Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Małgorzata Wąchała

po rozpoznaniu w dniu 14.06.2016 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w G.

przeciwko M. K.

o zapłatę 148 782, 18 zł

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

Powód (...)w G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego M. K. 148 782, 18 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości równej dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 11.07.2012 r. pozwany zawarł z (...)S.A. umowę kredytu gotówkowego nr (...). Wobec braku spłaty zadłużenia wierzytelność wynikająca z tej umowy została sprzedana na rzecz powoda na mocy umowy zawartej z (...) S.A. w dniu 02.04.2015 r. Powód nabył wierzytelność w łącznej kwocie 136 436, 39 zł, w tym: a) 111 782, 79 zł tytułem kapitału, b) 24 365, 83 zł tytułem odsetek umownych naliczanych przez bank zgodnie z treścią umowy kredytu w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia sprzedaży wierzytelności na rzecz powoda, c) 287, 11 zł tytułem kosztów poniesionych przez bank w związku z monitoringiem płatności (koszty upomnień telefonicznych i pisemnych) oraz tytułem kosztów działań windykacyjnych podejmowanych przez bank po dniu wypowiedzenia umowy (koszty windykacji pisemnej, telefonicznej i bezpośredniej) w wysokości zgodnej z treścią umowy kredytu. Zawierając umowę, z której wynika dochodzone pozwem roszczenie, pozwany zgodził się na wszystkie jej postanowienia, w tym na warunki dotyczące naliczania odsetek oraz kosztów monitoringu i czynności windykacyjnych. Wysokość naliczonych przez bank kosztów obrazuje bankowy tytuł egzekucyjny. Aktualną na dzień cesji wierzytelności wysokość zadłużenia, w tym wszystkie jego składniki, potwierdza m.in. wyciąg z załącznika do umowy sprzedaży wierzytelności. Na podstawie zawartej umowy kredytu gotówkowego oraz umowy sprzedaży wierzytelności zawartej przez powoda z poprzednim wierzycielem powód w okresie od nabycia wierzytelności do dnia 31.12.2015 r. kontynuował naliczanie odsetek za opóźnienie w spłacie wymagalnego kapitału. Łączna wysokość zadłużenia pozwanego na dzień 29.03.2016 r. została stwierdzona dokumentem księgowym w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda.

Pozwany nie stawił się na rozprawę, nie złożył odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Dnia 04.07.2012 r. (...)S.A. w G. jako kredytodawca oraz M.

K. jako kredytobiorca zawarli umowę kredytu gotówkowego nr (...).

Bank udzielił pozwanemu kredytu gotówkowego w wysokości 118 078, 18 zł na okres od dnia 04.07.2012 r. do dnia 04.07.2022 r. Kwota kredytu miała zostać pomniejszona o:

- prowizję od udzielonego kredytu – 5 903, 91 zł,

- koszty ubezpieczenia z tytułu objęcia ochroną ubezpieczeniową kredytobiorcy – 39 672, 27 zł,

zaś na rachunek pośrednika kredytowego miała zostać przelana kwota 14 500 zł z tytułu opłaty pobieranej przez tego pośrednika.

Roczna stopa oprocentowania była zmienna i wynosiła w dniu zawarcia umowy 17, 40 %. Oprocentowanie było sumą zmiennej stopy bazowej Banku dla kredytów gotówkowych, która wynosi 10, 25 % w skali roku i stałej marży. Odsetki umowne od kredytu za cały okres kredytowania wynosiły 131 667, 24 zł.

Kredyt miał zostać spłacony w 120 równych ratach zgodnie z harmonogramem spłat, z wyjątkiem ostatniej raty mającej charakter wyrównujący. Wysokość rat wynosiła 2 091, 20 zł, ostatniej zaś 2 092, 62 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 250 945, 42 zł. Spłata miała być dokonywana na rachunek (...)S.A. nr (...).

Od kwoty niespłaconego kredytu Bank naliczał i pobierał odsetki karne według zmiennej stopy procentowej określonej jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP.

Bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej albo w razie niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu. Bank miał zawiadomić kredytobiorcę o wypowiedzeniu umowy listem poleconym.

/ dowód: umowa kredytu gotówkowego z dnia 04.07.2012 r. – k. 10 /

Dnia 30.03.2015 r. (...)S.A. jako sprzedający oraz (...)jako kupujący zawarli umowę sprzedaży wierzytelności objętych listą wierzytelności przysługujących sprzedającemu od dłużników w związku z udzielonymi i dotychczas niespłaconymi kredytami gotówkowymi. Przejście wierzytelności miało nastąpić z początkiem dnia, w którym miała nastąpić zapłata wstępnej ceny sprzedaży. Cena ta miała zostać zapłacona w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy.

/ dowód: wyciąg z umowy sprzedaży wierzytelności – k. 12 /

Dnia 29.03.2016 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych, w którym oświadczył, że w dniu 02.04.2015 r. nabył od (...)S.A. wymagalną wierzytelność z tytułu umowy kredytu gotówkowego z dnia 11.07.2012 r.; kwota zobowiązania wynosi 148 782, 18 zł, w tym:

- 111 782, 79 zł z tytułu kapitału,

- 36 711, 62 zł z tytułu odsetek,

- 287, 77 zł z tytułu kosztów.

/ dowód: wyciąg – k. 3 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód dochodzi od pozwanego należności mającej znajdować źródło w umowie kredytu z dnia 04.07.2012 r. zawartej pomiędzy pozwanym a (...)SA, powołując się na nabycie wierzytelności od tego Banku na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 30.03.2015 r.

Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Normie tej w warstwie procesowej odpowiadają art. 3 kpc, wedle którego strony zobowiązane są przedstawiać dowody, oraz art. 232 kpc stanowiący, że strony zobowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Powód zobowiązany był zatem udowodnić, że osobie, którą wskazał w pozwie jako swojego poprzednika prawnego, przysługiwała wierzytelność wobec pozwanego opiewająca na kwotę wskazaną w pozwie, a także, iż nabył skutecznie tę wierzytelność. Tych okoliczności jednakże nie wykazał.

Na dowód nabycia wierzytelności powód przedłożył wyciąg z umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 30.03.2015 r. zawierający jedynie nagłówek, trzy definicje oraz zapisy § 6.1-6.3 i 7.1-7.3. Na podstawie takiego szczątkowego dokumentu sąd nie jest w stanie ocenić ważności i skuteczności postanowień umowy przelewu i w konsekwencji nabycia wierzytelności przez powoda. Nie wiadomo w istocie, na jakich warunkach została zawarta umowa przelewu oraz czy te warunki zostały wypełnione.

W szczególności należy zwrócić uwagę, że zgodnie z postanowieniem ust. 6.2 przedłożonej umowy dzień przejścia wierzytelności to dzień, w którym nastąpi zapłaty wstępnej ceny sprzedaży, o której mowa w ust. 7.1, aczkolwiek nie wiadomo, jaka jest wysokość tej ceny, gdyż w przedłożonej sądowi kopii umowy została ona zakreślona.

Zgodnie z art. 510 § 1 kc umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony umowy inaczej postanowiły. Zasada nabycia wierzytelności wskutek zawarcia samej umowy (czyli podwójnego, zobowiązująco-rozporządzającego skutku umowy przelewu) może zostać zatem przez strony umowy zmodyfikowana.

Skoro zgodnie z ust. 6.1 i 2 umowy przejście wierzytelności miało nastąpić z dniem zapłaty ceny, to znaczy, że strony uzgodniły przesunięcie skutku rozporządzającego w stosunku do dnia zawarcia umowy. Dopóki powód jako nabywca nie uiścił ceny nabycia wierzytelności, nabycie to nie nastąpiło.

Powód nie wykazał, aby zapłacił na rzecz cedenta cenę sprzedaży przewidzianą w umowie, nie przedstawił dowodu przelewu ceny na rachunek Banku, co zgodnie z ust. 7.3 miało stanowić wykonanie obowiązku świadczenia pieniężnego powoda. Wprawdzie w lewej kolumnie przedłożonego wyciągu znajduje się sformułowanie: „Zważywszy, że: .(…) 4) w dniu 02.04.2015 r. kupujący dokonał na rzecz sprzedającego płatności wstępnej ceny sprzedaży…”, ale tego rodzaju zapis budzi wątpliwości, gdyż w umowie datowanej na 30.03.2015 r. nie może znajdować się zapis o zdarzeniach zaszłych dnia 02.04.2015 r., czyli trzy dni później. Jeżeli strony dopisały coś później, to przedłożony dokument nie jest wyciągiem z umowy z dnia 30.03.2015 r., gdyż wyciąg to część dokumentu, a nie część i coś jeszcze, czego nie ma w dokumencie pierwotnym. Zatem oświadczenie o zapłacie dnia 02.04.2015 r. nie może być uznane za wystarczające.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu konsekwentnie wyraża stanowisko, że wykazanie nabycia wierzytelności w drodze umowy przelewu wymaga przedłożenia kompletnej umowy przelewu oraz wykazania wypełnienia jej warunków, w szczególności zapłaty ceny nabycia, o ile przeniesienie wierzytelności zostało powiązane z zapłatą ceny (por. wyrok SO z dnia 16.04.2014 r., II Ca 129/14). Stanowisko takie podzielił Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 09.07.2014 r., I ACa 662/14.

Powód nie wykazał też, aby osoby, których podpisy widnieją pod wyciągiem z umowy sprzedaży wierzytelności, były umocowane do reprezentowania stron tej umowy, przede wszystkim Banku. Nie przedłożył żadnych potwierdzających to dokumentów.

Dowodu nabycia wierzytelności ani jej wysokości nie może stanowić przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych, który nie stanowi dowodu istnienia wierzytelności w oznaczonym w nim zakresie. Powód oświadczył w tym dokumencie, iż został on sporządzony na podstawie art. 194 ustawy z dnia 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 194 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Jednakże zgodnie z art. 194 ust. 2 ufi moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Tym samym na potrzeby procesu cywilnego przedstawiony przez powoda wyciąg z jego ksiąg rachunkowych stanowi wyłącznie dowód złożenia przez osobę podpisującą oświadczenia zawartego w treści wyciągu, nie zaś dowód prawdziwości podanych w nim informacji.

Następnie należy zwrócić uwagę, że przywołana umowa przelewu nie wymienia wierzytelności wobec pozwanego M. K.. Powód przedłożył tabelę oznaczoną jako wyciąg z załącznika nr 3A do umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 30.03.2015 r., jednakże dokument ten został podpisany jedynie przez młodszego specjalistę ds. administracji A. D., czyli pełnomocnika towarzystwa zarządzającego powodowym funduszem, wobec czego również stanowi jedynie dowód złożenia określonego oświadczenia, nie potwierdza zaś podanych w nim okoliczności. Załącznik do umowy przelewu mający wskazywać na wierzytelności objęte tym przelewem powinien pochodzić od obu stron umowy.

Powód nie wykazał także istnienia wymagalnej wierzytelności (...)S.A. w wysokości wskazanej w pozwie.

Bank udzielił pozwanemu kredytu gotówkowego w kwocie 118 078, 18 zł, który miał zostać spłacony w 120 ratach, okres kredytowania wynosił 10 lat, do dnia 04.07.2022 r.

Powód nie przedstawił żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że pozwany zobowiązany jest do spłaty kredytu przed terminem końcowym. W uzasadnieniu pozwu znalazło się sformułowanie o kosztach działań windykacyjnych podejmowanych przez bank po dniu wypowiedzenia umowy, ale powód nie wykazał, aby Bank złożył pozwanemu skuteczne oświadczenie o wypowiedzeniu kredytu.

Tym samym granicę zobowiązania pozwanego wyznaczałaby suma rat należnych do dnia 30.03.2015 r., czyli 32 x 2 091, 20 = 66 918, 40 zł.

Nie wiadomo, jednak, czy faktycznie po stronie pozwanego zachodziła jakakolwiek zaległość w spłacie kredytu. Jak wynika z § 7.1 umowy kredytu, spłata kredytu miała być dokonywana na rachunek (...)S.A. nr (...). Powód nie przedstawił historii tego rachunku, z której wynikałoby, że spłata kredytu nie nastąpiła zgodnie z harmonogramem.

Pełnomocnik powoda zapowiedziała w pozwie, że do dnia rozprawy zobowiązuje się złożyć pełną dokumentację wierzytelności, ale tego zobowiązania nie wykonała. Zaniechanie to może działać wyłącznie na niekorzyść powoda, którego pełnomocnik zdaje się być świadomy, że materiał dowodowy załączony do pozwu może nie być wystarczający do należytego potwierdzenia zgłoszonego roszczenia.

Zastrzeżenia budzi też wskazanie na koszty działań windykacyjnych banku mających wynosić 287, 77 zł. Nie wiadomo dokładnie, co to za koszty i czy ich dochodzenie znajduje uzasadnienie w umowie kredytu, np. w postanowieniach ogólnych warunków kredytowania. Sama umowa z dnia 04.07.2012 r. przewiduje jedynie opłaty za upomnienie i wezwanie do zapłaty po 30 zł (aczkolwiek można stwierdzić, że takie kwoty są zawyżone, gdyż wysłanie jednego pisma listem poleconym to koszt rzędu 6 zł).

Sąd doszedł zatem do przekonania, iż powód nie udowodnił należycie, aby przysługiwała mu wierzytelność wobec pozwanego w kwocie 148 782, 18 zł w następstwie nabycia od (...)S.A. w drodze umowy przelewu wierzytelności mającej źródło w umowie kredytu z dnia 04.07.2012 r. To zaś prowadzi do oddalenia powództwa.

Wobec niestawiennictwa pozwanego i braku odpowiedzi na pozew sąd orzekł w sprawie wyrokiem zaocznym – art. 339 § 1 kpc. Sąd uznał jednakże, iż przedstawione w pozwie okoliczności faktyczne wywołują istotne wątpliwości, których nie można było przezwyciężyć wynikami przeprowadzonego postępowania dowodowego, wobec czego nie znajdował zastosowania art. 339 § 2 kpc. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20.10.1998 r., I CKU 85/98, niezależnie od wynikającego z art. 339 § 2 kpc domniemania prawdziwości twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd ma każdorazowo obowiązek krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń powoda z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy; w przypadku wątpliwości w tym przedmiocie, sąd ma obowiązek przeprowadzić postępowanie dowodowe z urzędu.

W konsekwencji pomimo wyrokowania zaocznego powództwo należało oddalić.

Mając powyższe na uwadze sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.