Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W MIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

Sędziowie: SSO Zbigniew Ciechanowicz

SSR del. Dagmara Gałuszko (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Ziemowit Augustyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2014 roku w S.

sprawy z powództwa T. J.

przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych w W.

o uznanie rozwiązania umowy dzierżawy za bezskuteczne

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I C 613/13

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  w punkcie I ustala, że wypowiedzenie umowy dzierżawy z dnia 1.06.2001 r. dokonane pismem z dnia 13.02.201 3r. jest bezskuteczne;

b.  w punkcie ii zasądza od pozwanej Agencji Nieruchomości Rolnych w W. na rzecz powoda T. J. kwotę 190,58. zł (sto dziewięćdziesiąt osiem złotych pięćdziesiąt , osiem groszy) tytułem kosztów postępowania;

2 . zasądza od pozwanej Agencji Nieruchomości Rolnych w W. na rzecz powoda T. J. kwotę 257,16 zł (dwieście pięćdziesiąt siedem złotych szesnaście groszy) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 152/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 04.12.2013r. Sąd Rejonowy w Gryficach oddalił powództwo T. J. przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych w W. Oddziałowi Terenowemu w S. o uznanie rozwiązania umowy dzierżawy za bezskuteczne i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

W dniu 1.06.2001r. powód zawarł z pozwaną umowę dzierżawy nieruchomości rolnej stanowiącej działkę (...), położoną w L., na okres 10 lat. W § 12 wydzierżawiający zastrzegł sobie lub upoważnionej osobie prawo wstępu na teren przedmiotu dzierżawy i dokonania oględzin poszczególnych jego składników w celu skontrolowania przestrzegania przez dzierżawcę postanowień umowy. W razie naruszenia tych postanowień wydzierżawiający mógł przedstawić dzierżawcy w terminie 7 dni od ostatniego dnia oględzin pisemne uwagi, co do których dzierżawca winien był w oznaczonym terminie 14 dni, złożyć pisemne wyjaśnienia w zakresie przedstawionych uwag. Wydzierżawiający zastrzegł sobie rozwiązanie umowy przez jednostronne oświadczenie woli ze skutkiem natychmiastowym min. w przypadku, gdy dzierżawca nie wykonuje obowiązków określonych w § 12 umowy. W dniu 18.09.2012r. strony podpisały aneks do umowy przedłużając czas jej trwania do 1.10.2013r. powód i pozwana nie wiedzieli o istnieniu na przedmiotowej nieruchomości szamba, z którego korzystają posiadacze sąsiedniej działki nr (...). Pismem z dnia 15.05.2012r. powód poinformował pozwaną o nielegalnym odprowadzaniu ścieków, w związku z tym wyznaczono terminy lustracji na dzień 25.05.2012r. a następnie 30.10.2012r. Użytkownik szamba zgłaszał się do powoda o umożliwienie opróżnienia szamba, ten jednak ostatecznie nie wyraził na to zgody. Powód konsekwentnie odmawiał E. B. wjazdu na teren nieruchomości celem opróżnienia szamba. Na skutek działań powoda decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. z dnia 25.09.2013r. nakazano pozwanej rozbiórkę szamba, które stanowi niebezpieczeństwo dla ludzi i mienia i powoduje pogorszenie warunków zdrowotnych i użytkowych otoczenia z uwagi na jego nieszczelność i brak właściwego zabezpieczenia. W dniu 21.12.2012r. doszło do spotkania wyznaczonego na wniosek powoda, podczas którego powód nie udostępnił nieruchomości celem opróżnienia szamba. Na spotkaniu tym ustalono, że zostanie wyznaczony kolejny termin opróżnienia szamba, o którym zainteresowani zostaną powiadomieni na piśmie. Na wyznaczony dzień 31.01.2013r. powód nie stawił się na nieruchomości, stąd nie było możliwości opróżnienia szamba. W związku z tym pozwana pismem z dnia 13.02.2013r. rozwiązała zawarta z powodem umowę dzierżawy z dnia 12.06.2001r. i oznaczyła termin wydania nieruchomości na dzień 28.02.2013r. Pozwana nie uwzględniła sprzeciwu powoda i podtrzymała swoją decyzję.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo za nieuzasadnione. Sąd ten wskazał, iż jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21.12.2007r. sygn. akt III CZP 74/07, opublikowanej w OCNC 2008/9/95 dopuszczalne było wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy zawartej przed dniem 10 lipca 2001r. na czas oznaczony, w wypadkach określonych w tej umowie. Zdaniem sądu pierwszej instancji uporczywe zachowanie powoda, który odmawiał pozwanej wejścia na teren dzierżawionej nieruchomości w celu umożliwienia opróżnienia znajdującego się na niej szamba, co wynika ze zgromadzonych w sprawie dokumentów i zeznań świadków S. P. i C. A., wyczerpuje przyczynę wypowiedzenia umowy zawartej na czas oznaczony. W piśmie z dnia 13.02.2013r. pozwana rozwiązując z powodem umowę powołała się na te okoliczności i wskazała jako podstawę wypowiedzenia § 12 tejże umowy. Sąd Rejonowy wskazał, że powód zawierając umowę z pozwaną godził się na jej postanowienia i konsekwencje z nich wynikające, w tym również dotyczące zapisu § 12. Zdaniem Sądu I instancji skoro strony nie określiły w umowie okresu wypowiedzenia, godziły się aby miało ono skutek niezwłoczny.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżył go w całości zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku polegający na:

- dowolnym ustaleniu jakoby powód uniemożliwił swoim zachowaniem wejście pozwanej na dzierżawioną działkę, a tym samym uniemożliwił wywóz szamba,

- błędnym, dowolnym ustaleniu jakoby użytkowniczka szamba E. B. kiedykolwiek zgłaszała się do powoda z prośbą o umożliwienie jej opróżnienia szamba,

-błędnym dowolnym ustaleniu jakoby w terminach 25 maja 2012r., 30 października 2012r. pozwana wyznaczała termin tzw. „lustracji” na działce powoda,

- błędnym, dowolnym ustaleniu, że w dniu 21 grudnia 2012r., jedynym wyznaczonym terminie przez pozwaną tzw. „lustracji” działki, w którym uczestniczył powód tenże nie wyraził zgody na opróżnienie szamba,

- błędnym, dowodnym ustaleniu, że powód na dzień 31.01.2013r. został prawidłowo zawiadomiony o lustracji działki pomimo, że na zawiadomieniu wskazano błędny numer działki,

- sąd przyjął błędną i dowolną interpretację zapisu § 12 umowy dzierżawy z dnia 1.06.2001r. co do tego że:

- w zakresie punktu 1 prawo wstępu pozwanej na sporną działkę miałoby polegać na wywózce szamba a nie na skontrolowaniu przez pozwaną przestrzegania przez powoda postanowień umowy,

- co do punktu 2, że w terminie 7 dni od ostatniego dnia oględzin przedmiotu dzierżawy wydzierżawiający przedstawi dzierżawcy pisemne uwagi, a ten może w ciągu 14 dni złożyć pisemne wyjaśnienia w sprawie, co do przedstawionych uwag, czego pozwana nie uczyniła bowiem 13 lutego 2013r. rozwiązała umowę w trybie natychmiastowym,

- bledną i dowolną interpretację przepisu art. 673 § 3 kc jakoby pozwana mogła rozwiązać umowę dzierżawy zawartą na czas oznaczony z powodów leżących poza regulacją umowy dzierżawy , czym w sposób oczywisty naraziła powoda na utratę dopłat rolnych,

- niezasadne przyjęcie przez sąd, że powód nie może korzystać z ochrony dzierżawcy co do przedmiotu dzierżawy zawartej na czas oznaczony.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie odmienne, co do istoty i uznanie za bezskuteczne rozwiązanie w dniu 13 lutego 2012r. umowy dzierżawy zawartej w dniu 10.06.2001r. ,

- orzeczenie, co do kosztów za obydwie instancje i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda za pierwszą instancję kwoty 347 zł jak w pkt 6 pozwu oraz kwoty 227,16 zł za II instancję a w tym 30 zł za uiszczoną opłatę sądową od apelacji 30 zł, wynagrodzenie adwokata oraz 167,16 zł za zwrot kosztów przejazdu pełnomocnika na rozprawę apelacyjną zgodnie z rozporządzaniem Ministra Infrastruktury z dnia 25.03.2002r., gdzie za 1 km przejazdu pełnomocnika należy się 0,8358 zł na trasie Ł. – (...) km x 2 strony i zgodnie z art. 98 § 1 i 3 kpc oraz orzecznictwem Sądu Najwyższego, że celowe i niezbędne koszty przejazdu profesjonalnego pełnomocnika strony w celu wzięcia udziału w rozprawie wchodzą w skład kosztów procesu.

W uzasadnieniu poszczególne zarzuty zostały rozwinięte. Apelujący podkreślił, że nie naruszył postanowień umowy dzierżawy z dnia 1.06.2001r. uprawniających pozwaną do jej rozwiązania. Wskazał, że nie uniemożliwiał pozwanej wywozu szamba, a do dnia ostatniej rozprawy przed sądem pierwszej instancji szambo to nie zostało przez pozwaną opróżnione , co doprowadziło do wydania decyzji przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. o usunięciu szamba. Apelujący podniósł, że skutki oddalenia powództwa są dla niego negatywne bowiem utraci on prawo otrzymania dopłat rolnych za czas kiedy nie jest dzierżawcą ziemi a nadto za czas bezumownego korzystania z ziemi naliczono mu już finansowa karę pięciokrotnej kwoty czynszu dzierżawnego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie apelacji powoda i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych. Pozwana podkreśliła, że przyczyną rozwiązania zawartej z powodem umowy dzierżawy było nie przestrzeganie przez dzierżawcę jej istotnych postanowień a mianowicie § 12 umowy polegającego na zastrzeżeniu przez wydzierżawiającego prawa wstępu na teren przedmiotu dzierżawy i dokonania oględzin poszczególnych składników przedmiotu umowy. Powód bowiem pomimo zawiadomienia go o terminie oględzin przez pozwaną i kuratora sądowego nie stawił się w celu udostępnienia nieruchomości w celu wywozu szamba. Pozwana wskazała, że umowa została rozwiązana aby móc wykonać określone działania na działce mając na uwadze ochronę użytkownika szamba, które nie opróżnione zalewało mieszkańców sąsiedniego domu i stwarzało zagrożenie epidemiologiczne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

W wyniku poddania zaskarżonego orzeczenia kontroli instancyjnej Sąd
Okręgowy działając jako sąd merytorycznie rozpoznający sprawę, dokonał merytorycznego jej rozpoznania i wobec stwierdzenia podstaw w rozumieniu art. 386 § 1 kpc wydał orzeczenie o charakterze reformatoryjnym poprzez uwzględnienie powództwa T. J..

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawą prawną żądania powoda w niniejszej sprawie jest art. 189 kpc. Zgodnie z powołanym przepisem powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Podkreślenia wymaga, że dopiero ustalenie istnienia interesu prawnego po stronie powoda w żądaniu ustalenia, warunkuje przystąpienie do badania istnienia bądź nie określonego stosunku prawnego bądź prawa.

W przedmiotowej sprawie w pozwie powód wskazał, iż pozwana naliczyła mu karną opłatę w wysokości pięciokrotności czynszu za okres bezumownego korzystania z dzierżawionej nieruchomości po upływie terminu wyznaczonego na wydanie nieruchomości w związku z wypowiedzeniem umowy dzierżawy w kwocie 1494,64 zł, której nie uiścił. Istotnie zgodnie z art. 39b ust. 1 ustawy z dnia 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa(tekst jednolity DZ.U. z 2012r. poz. 1187 ze zm.) osoba władająca nieruchomością wchodzącą w skład zasobu bez tytułu prawnego jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Agencji wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych interes prawny należy uznać jako potrzebę prawną wynikającą z sytuacji prawnej w jakiej powód się znajduje, istniejącą po stronie podmiotu prawa chęć uzyskania określonej korzyści w sferze jego sytuacji prawnej. Korzyść zaś, w jakiej osiągnięciu jest zainteresowana osoba występująca z roszczeniem a art. 189 kpc polega na otworzeniu stanu pewności prawnej co do aktualnej sytuacji prawnej tego podmiotu, wzmacniającego – zgodnie z obowiązującym prawem – możliwość żądania ochrony tej sytuacji poprzez stworzenie prejudycjalnej przesłanki skuteczności tej ochrony (tak Sąd Apelacyjny Warszawie w wyroku z dnia 9.05.2014r., I ACa 1632/13). Pojęcie interesu prawnego winno być wykładane także z uwzględnieniem szeroko pojmowanego dostępu do sądu w celu zapewnienia ochrony prawnej, opartej na rzeczywistej potrzebie jej udzielenia. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości.

Zdaniem Sądu Okręgowego zatem w niniejszej sprawie interes prawny w żądaniu ustalenia uznania za bezskuteczne wypowiedzenia umowy dzierżawy dokonanego pismem z dnia 13.02.2013r., pomimo, że, została zawarta na okres do 1.10.2013r. przejawia się w dążeniu do uzyskania pewności co do możliwości żądania przez pozwaną uiszczenia podwyższonej opłaty za bezumowne zajmowanie dzierżawionej nieruchomości do czasu wygaśnięcia umowy dzierżawy, mając na względzie fakt, że pozwana nie wystąpiła jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przeciwko powodowi z pozwem o zapłatę tej kwoty.

Odnosząc się zaś do skuteczności bądź nie, rozwiązania zawartej między stronami umowy dzierżawy z dnia 1.06.2001r., pismem z dnia 13.02.2013r., po pierwsze powołując się na przytoczoną przez Sąd Rejonowy uchwałę Sądu Najwyższego z 21.12.2007r., III CZP 74/07, opublikowaną w OSNC 2008/9/95 i powołaną w uzasadnieniu sadu pierwszej instancji argumentację, uznać należy za Sądem Rejonowym, za dopuszczalną możliwość rozwiązania umowy dzierżawy zawartej na czas oznaczony, z powodów w niej wskazanych.

W piśmie z dnia 13.02.2013r. zawierającym oświadczenie pozwanej o rozwiązaniu umowy dzierżawy zawartej z powodem, pozwana wskazała, że powodem rozwiązania umowy jest zachowanie powoda polegające na tym, że pomimo pisemnego wezwania pozwanej z dnia 22.01.2013r., oraz Kuratora Zawodowego Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 14.01.2013r., w których wyznacza się na dzień 31.01.2013r. na godzinę 11.00 wywóz płynnych nieczystości znajdujących się w szambie na terenie dzierżawionej nieruchomości, nie stawił się osobiście ani nie wydał stosownego pełnomocnictwa osobie upoważnionej do jego reprezentowania, co zgodnie z zapisem § 12 umowy uzasadnia rozwiązanie jej ze skutkiem natychmiastowym. Z kolei § 12 ust. 1 umowy dzierżawy zawartej przez strony stanowi, że wydzierżawiający zastrzega sobie lub osobie upoważnionej przez niego prawo wstępu na teren przedmiotu dzierżawy i dokonania oględzin poszczególnych jego składników w celu skontrolowania przestrzegania przez dzierżawcę postanowień umowy. Stosownie zaś do ust. 2 § 12 umowy w razie stwierdzenia naruszenia postanowień niniejszej umowy wydzierżawiający przedstawi dzierżawcy w terminie 7 dni od ostatniego dnia oględzin przedmiotu oględzin pisemne uwagi, dzierżawca może złożyć pisemne wyjaśnienia w sprawie przestawionych uwag – w ciągu 14 dni od ich przedstawienia. Zgodnie zaś z treścią § 17 ust 2 umowy dzierżawy łączącej strony min. jeżeli dzierżawca nie wykonuje obowiązków określonych w § 12 umowy, wydzierżawiający może rozwiązać umowę przez jednostronne oświadczenie woli. Dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do odmiennych ustaleń niż uczynił to Sąd Rejonowy, a mianowicie nie sposób zgodzić się z sądem pierwszej instancji, iż powód uporczywie odmawiał pozwanej wstępu na dzierżawioną nieruchomość. Z treści zeznań przesłuchanych w sprawie świadków C. A. i S. P. wynika bowiem, że powód nie stawił się na jedno wyznaczone przez pozwaną spotkanie na dzień 31.01.2013r. w tym miejscu wskazać należy, że powód nie był zobowiązany do stawienia się na terenie dzierżawionej działki na wezwanie kuratora zawodowego z dnia 14.01.2013r., za skuteczne uznać natomiast zawiadomienie o obowiązku stawiennictwa na terenie dzierżawionej nieruchomości wystosowane przez pozwaną. Powód nie kwestionował bowiem, że dzierżawił od pozwanej jedną działkę stąd pomimo błędu w oznaczeniu numeru działki (...) zamiast 120, przyjąć należy, że pozwany był zawiadomiony o wyznaczonym na dzień 31.01.2013r. terminie wywozu szamba, na który co sam przyznał nie stawił się. Przesłuchany w niniejszej sprawie świadek pracownik pozwanej S. P. przyznał jednocześnie, że przedstawiciele pozwanej nie stawili się na dwóch wcześniej wyznaczonych przez siebie terminach celem umożliwienia wejścia na teren nieruchomości w dniach 25.05.2012r. i 30.10.2012r. w związku z zawiadomieniem powoda o istnieniu na dzierżawionej przez niego działce nieszczelnego szamba. Złożone przez pozwaną notatki sporządzone przez pracowników socjalnych, kuratora zawodowego, Straż Miejską i policjanta potwierdzają jego niestawiennictwo na spotkaniu w dniu 31.01.2013r. potwierdzają jednak także, że na spotkaniu w dniu 21.12.2012r. powód był obecny. Jedynie z notatki urzędowej sporządzonej przez kuratora zawodowego dniu 21.12. (...). wynika, że powód podczas spotkania nie wyraził zgody na udostępnienie działki i wywóz nieczystości płynnych. Z kolei z zeznań świadka C. A. pracownika pozwanej obecnego podczas spotkania w dniu 21.12.2013r. wynika, że na spotkaniu tym ustalono iż szambo musi zostać opróżnione i określono datę wywozu na 31.01.2013r. Nie twierdzi więc, że powód nie wyraził zgody na opróżnienie szamba. Jedynie z zeznań C. A. wynika, że kilkakrotnie przychodziła do niego E. B. zgłaszając, że powód uniemożliwia jej wywóz szamba, z czego powód potwierdził, że sytuacja taka miała miejsce jeden raz. Niezależnie od powyższego zdaniem Sądu Okręgowego nie można w przedmiotowej sprawie zarzucić powodowi niewykonywanie obowiązków wynikających z § 12 umowy dzierżawy z dnia 1.06.2001r. w dniu 31.01.2013r. powód nie miał przecież udostępnić nieruchomości celem dokonania oględzin poszczególnych jej składników w celu skontrolowania przestrzegania przez dzierżawcę postanowień umowy, a co jest niesporne celem opróżnienia znajdującego się tam szamba. Zgodnie zaś z treścią § 17 umowy dzierżawy mogła być ona rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym w razie min. niewykonywania obowiązków wynikających z § 12 umowy i na zaistnienie tej właśnie okoliczności powołała się pozwana w oświadczeniu z dnia 13.02.2013r. Na marginesie wskazać należy, że podczas przesłuchania przed Sądem pierwszej instancji w dniu 20.11.2013r. S. P. pracownik pozwanej zajmujący się sprawą powoda nie wiedział czy szambo znajdujące się na działce, której powód był dzierżawcą zostało opróżnione. Mając powyższe na uwadze w ocenie Sądu Okręgowego powództwo T. J. zasługiwało na uwzględnienie, o czym orzeczono w pkt 1a sentencji wyroku. W konsekwencji zmianie podlegało orzeczenie o kosztach postępowania, o czym zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik postępowania orzeczono w pkt 1b sentencji wyroku, przyjmując, że na koszty te składa się opłata od pozwu w wysokości 30 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w kwocie 60 zł ustalone na podstawie § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity DZ.U. z 2013r., poz. 461), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł i koszt dojazdu zawodowego pełnomocnika z Ł. do Sądu Rejonowego w Gryficach i z powrotem na jedyną rozprawę, która odbyła się w niniejszej sprawie dnia 20.11.2013r. w kwocie 83,58 zł (50 km x 2 x 0,8358 zł).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik postępowania wyrażoną w art. 98 § 1 kpc. Koszty postępowania apelacyjnego stanowią kwotę 257,16 zł, na która składa się uiszczona opłata od apelacji w kwocie 30 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 1 w zw. z art. 13 ust 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity DZ.U. z 2013r., poz. 461 oraz koszt dojazdu zawodowego pełnomocnika na rozprawę w dniu 22.10.2014r. z miejscowości, w której ma siedzibę tj. z Ł. do S. i z powrotem w kwocie 167,16 zł, podzielając pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 25.10.2012r. IV CZ 109/12, uchwale z dnia 18.07.2012r. IIICZP 33/12 opublikowanej z OSNC2013/2/14 oraz uchwale z 12.06.2012r., (...) 4/12 opublikowanej w OSNP 2012/23 – 24/ 280, zgodnie z którym koszty przejazdu zawodowego pełnomocnika do sądu mogą być w okolicznościach konkretnej sprawy uznane za niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W przedmiotowej sprawie nie budziło wątpliwości sądu prawo powoda do tego, aby na rozprawie apelacyjnej reprezentował go ustanowiony zawodowy pełnomocnik, stąd należy się powodowi ich zwrot. Za prawidłowy uznano także sposób ich wyliczenia posiłkując się pomocniczo treścią przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25.03.2002r. (DZ.U. z 2002r., nr 27, poz. 271 ze zm.) oraz przyjmując, że odległość pomiędzy Ł. a S. wynosi 100km.