Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 109/12
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSA Władysław Pawlak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa "B. F." M. W., A. W. Spółki Jawnej
przeciwko N. – F. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 października 2012 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w wyroku
Sądu Okręgowego w G.
z dnia 29 lutego 2012 r.,
1. zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że
zasądzone od strony powodowej na rzecz strony pozwanej
koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 1200 zł (jeden
tysiąc dwieście) podwyższa do kwoty 1606 zł (jeden tysiąc
sześćset sześć);
2. zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej
kwotę 150 zł (sto pięćdziesiąt) tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 29 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację strony
powodowej B. F. od wyroku Sądu Rejonowego w S. oddalającego powództwo
skierowane przeciwko stronie pozwanej N.-F. o zapłatę kwoty 13 734,06 zł.
Ponadto zasądził od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 1 200 zł.
tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
W motywach rozstrzygnięcia o kosztach procesu, Sąd drugiej instancji
powołał się na przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. W skład tych kosztów zaliczył
wynagrodzenie za zastępstwo procesowe, ustalone według stawki minimalnej
taryfowej od wskazanej w apelacji wartości przedmiotu sporu. Sąd Okręgowy nie
uznał za zasadne żądanie zasądzenia na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów
dojazdu do sądu na rozprawę jej pełnomocnika. W tej kwestii powołał się też na
stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 8 kwietnia 2011 r.
II CZ 137/10, niepubl.
W zażaleniu strona pozwana domagała się zmiany zaskarżonego orzeczenia
przez podwyższenie zasądzonej kwoty 1 200 zł o kwotę 406 zł, stanowiącej koszty
dojazdu pełnomocnika na rozprawę apelacyjną oraz zasądzenia kosztów
postępowania zażaleniowego.
Zarzuciła naruszenie: art. 98 § 1 i 3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie
i nie uwzględnienie wniosku o zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości; § 2 pkt 1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności zwrócić uwagę trzeba, iż na postanowienie
uwzględniające tylko część żądanych kosztów procesu, pomimo nie oddalenia
wniosku w pozostałym zakresie, stronie przysługuje zażalenie (zob. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r., IV CZ 82/10, OSNC z 2011 r., nr 7-8,
poz. 87).
Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik strony pozwanej, podtrzymując
zawarty w odpowiedzi na apelację wniosek o przyznanie kosztów zastępstwa
procesowego, wniósł dodatkowo o zasądzenie kwoty 406 zł tytułem kosztów
dojazdu na rozprawę odwoławczą z K. do G. samochodem osobowym o
pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm³ (k. 213).
3
Zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana
jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego
dochodzenia praw i celowej obrony. Do niezbędnych kosztów procesu strony
reprezentowanej przez adwokata zalicza się oprócz wynagrodzenia za zastępstwo
procesowe i kosztów sądowych także wydatki poniesione przez tego pełnomocnika.
Co do zasady, udział profesjonalnego pełnomocnika w czynnościach
procesowych, w tym w rozprawie apelacyjnej, jest podejmowany dla celowego
dochodzenia praw i celowej obrony reprezentowanej strony. Zauważyć trzeba,
że zgodnie z art. 98 § 2 k.p.c. strona, która występuje w procesie osobiście lub
przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym czy rzecznikiem
patentowym, może domagać się od przegrywającego sprawę przeciwnika
procesowego zwrotu kosztów przejazdu do sądu oraz zwrotu równowartości
utraconego zarobku. Przepis ten rozróżnia składniki kosztów procesu w postaci
wydatku na przejazd do sądu i utraconego zarobku wskutek stawiennictwa do
sądu. Skoro strona względnie jej pełnomocnik, który nie jest adwokatem, radcą
prawnym lub rzecznikiem patentowym mogą żądać zwrotu kosztów dojazdu do
sądu niezależnie od zwrotu utraconego zarobku wskutek stawiennictwa w sądzie,
to tym bardziej wydatkiem w rozumieniu art. 98 § 3 k.p.c. są koszty przejazdu
pełnomocnika w osobie adwokata do sądu na rozprawę apelacyjną, którego
siedziba znajduje się w innej miejscowości, aniżeli kancelaria pełnomocnika, gdyż
przepis ten przeprowadza wyraźną dystynkcję pomiędzy wynagrodzeniem
pełnomocnika a jego wydatkami. W związku z tym strona przegrywająca sprawę
obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi zastępowanemu przez pełnomocnika
będącego adwokatem koszty jego przejazdu do sądu, jeżeli w okolicznościach
sprawy były one niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony
(zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 33/12, Biul. SN
2012/7/8, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2012 r., III PZP 4/12, Biul.
SN z 2012/6/27). W postanowieniu z dnia 20 kwietnia 2011 r. I CZ 22/11, niepubl.,
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż wysokość zwrotu wydatków pełnomocnika z tego
tytułu nie ogranicza się do kosztów najtańszego środka transportu. Niekiedy
z uwagi na znaczną odległość do siedziby sądu możliwe jest nawet skorzystanie
z transportu lotniczego.
4
Pełnomocnik strony pozwanej sporną kwotę wyliczył przy zastosowaniu
zasad wynikających z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca
2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów
użycia dla celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów
niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271, ze zm.), mnożąc
liczbę przejechanych kilometrów w obie strony (tj. z siedziby kancelarii do siedziby
sądu drugiej instancji i z powrotem) przez wskazaną w tym rozporządzeniu stawkę
za 1 kilometr dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika powyżej
900 cm³ (0,8358 zł.).
Celowość udziału pełnomocnika strony pozwanej w rozprawie apelacyjnej
nie budzi wątpliwości, zważywszy że działał za tą stronę także w postępowaniu
przed Sądem pierwszej instancji. Za dopuszczalne uznać też trzeba posiłkowe
wykorzystanie zasad przewidzianych w powołanym rozporządzeniu do ustalenia
wysokości wydatku pełnomocnika z tytułu kosztów przejazdu do sądu na rozprawę
apelacyjną, gdyż umożliwia to zobiektywizowaną weryfikację dochodzonej przez
stronę kwoty kosztów procesu z tego tytułu.
Mając na względzie powyższe Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 i art. 39821
k.p.c., a o kosztach postępowania
zażaleniowego w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.,
art. 39821
k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. Na zasądzone koszty składa się opłata od
zażalenia (30 zł) i wynagrodzenie za zastępstwo procesowe (120 zł), ustalone
według minimalnej stawki taryfowej przy wskazanej wartości przedmiotu
zaskarżenia (§ 13 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z póź. zm.).
db