Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonał rozliczenia emerytury Z. B. w związku z osiągniętym przez niego przychodem w 2013 r., który wyniósł 124.601,74 zł i przekroczył wyższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, tj. 56.914,30 zł łącznie o kwotę 67.660,44 zł.

Organ rentowy wskazał, że osiągnięty przez Z. B. przychód uzasadniał zawieszenie łącznej kwoty świadczenia za ww. rok na kwotę 36.327,82 zł w tym: od 1 stycznia 2013 r. do 28 lutego 2013 r. o 2.929,66 zł x 2 miesiące tj. 5.859,32 zł oraz od 1 marca 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. o 3.046,85 x 10 miesięcy tj. 30.468,50 zł Tym samym w 2013 r. świadczenie podlegało zawieszeniu na łączną kwotę w wysokości 12.187,40 zł. Po dokonaniu rozliczenia za 2013 rok Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że Z. B. pobrał nienależnie świadczenie w kwocie 24.140,42 zł.

Decyzją z dnia 31 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonał miesięcznego rozliczenia emerytury Z. B. w związku z przychodem osiągniętym przez niego przychodem w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 28 lutego 2012 r. oraz od 1 marca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. Po dokonaniu miesięcznego rozliczenia organ rentowy ustalił, że przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu uzasadniał zawieszenia świadczenia łącznie na kwotę 29.154,60 zł. Świadczenie w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu podlegało zawieszeniu na łączną kwotę tj. 14.506,30 zł. Tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że Z. B. jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie 14.648,30 zł.

Odwołanie od powyższych decyzji złożył M. B.. Podał, że nie zgadza się z ustalonymi w decyzjach kwotami zwrotu wynoszącymi łącznie 38.788,50 zł (tj. 14.648,30 zł za 2012 r. oraz 24.140,42 za 2013 r.). Wskazał, że w okresie od września 2013 r. do stycznia 2014 r. jego emerytura była zawieszona, a pomimo to kwota zwrotu za 2013 r. jest większa od kwoty zwrotu za 2012 r. W okresie od września 2013 r. do 21 września 2014 r. podczas pobytu w Hiszpanii przebywał na zwolnieniu lekarskim. Od 21 stycznia 2014 r., z uwagi na stan zdrowia, przebywa na rencie inwalidzkiej.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniem z dnia 23 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy w Łodzi zarządził o połączeniu sprawy VIII U 336/16 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VIII U 335/15 oraz postanowił prowadzić ją pod numerem VIII U 335/16.

(zarządzenie k.4 akt o sygn. VIII U 336/16)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Ubezpieczony Z. B. urodził się (...) Prawomocną decyzją z dnia 4 sierpnia 2003 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2003 r. oraz z uwagi na kontynuację zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy, zawiesił jej wypłatę.

W dniu 15 września 2003 roku ubezpieczony złożył wniosek o podjęcie zawieszonego świadczenia z uwagi na rozwiązanie z dniem 13 września 2003 r. umowy o pracę.

Decyzją z dnia 16 września 2003 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu emeryturę w kwocie 2.126,22 zł brutto oraz podjął jej wypłatę od 14 września 2003 r.

(okoliczności bezsporne)

Decyzją z dnia 12 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wstrzymał wypłatę emerytury należnej ubezpieczonemu od 1 lipca 2011 r. z uwagi osiągnięcie przez niego przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

(decyzja k.87-87 odwrót plik III akt ZUS)

W dniu 8 czerwca 2012 r. Z. B. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o podjęcie zawieszonej emerytury wskazując, że od 1 czerwca 2012 r. nie pracuje i nie osiąga żadnych przychodów.

(wniosek k.89 plik III akt ZUS)

Po rozpatrzeniu powyższego wniosku decyzją z dnia 21 czerwca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. ponownie ustalił i od dnia 1 czerwca 2012 r. podjął wypłatę emerytury na rzecz Z. B..

(decyzja k.90-91 odwrót plik III akt ZUS)

W 2012 r. z tytułu zatrudnienia Z. B. osiągnął przychód za:

-

styczeń – 13.187,94 zł (3.030,56 €),

-

luty – 15.945,63 zł (3.795,14 €),

-

marzec – 18.458,70 zł (4.241,77 €),

-

kwiecień – 14.863,77 zł (3.396,65 €),

-

maj – 14.768,11 zł (3.374,79 €),

-

czerwiec – 320,81 zł (73,31 €),

-

lipiec – 0,00 zł,

-

sierpień – 9.692,81 zł (2.319,87 €),

-

wrzesień – 9.589,53 zł (2.295,15 €),

-

październik – 11.005,41 zł (2.630,57 €),

-

listopad – 13.143,18 zł (3.141,55 €),

-

grudzień – 12.117,22 zł (2.896,32 €).

(ustalenia k.93 plik II akt ZUS)

W 2012 r. kwota brutto świadczenia emerytalnego Z. B. wynosiła za:

-

styczeń – 2.858,66 zł

-

luty – 2.858,66 zł

-

marzec – 2.929,66 zł

-

kwiecień – 2.929,66 zł

-

maj – 2.929,66 zł

-

czerwiec – 2.929,66 zł

-

lipiec – 2.929,66 zł

-

sierpień – 2.929,66 zł

-

wrzesień - 2.929,66 zł

-

październik - 2.929,66 zł

-

listopad – 2.929,66 zł

-

grudzień – 2.929,66 zł

(ustalenia k.93 plik II akt ZUS)

Kwoty graniczne przychodu dla 2012 r. wynosiły odpowiednio:

1) 29.772,30 zł - co stanowiło sumę kwot przychodu odpowiadających 70%

przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

-

2.391,20 zł - od 1 stycznia 2012 r. do 29 lutego 2012 r.,

-

2.510,80 zł - od 1 marca 2012 r. do 31 maja 2012 r.,

-

2.552,30 zł - od 1 czerwca 2012 r. do 31 sierpnia 2012 r.,

-

2.447,80 zł - od 1 września 2012 r. do 30 listopada 2012 r.,

-

2.457,20 zł - od 1 grudnia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.;

2) 55.291,00 zł - co stanowiło sumę kwot przychodu odpowiadających 130%

przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

-

4.440,80 zł - od 1 stycznia 2012 r. do 29 lutego 2012 r.,

-

4.662,80 zł - od 1 marca 2012 r. do 31 maja 2012 r.,

-

4.740,00 zł - od 1 czerwca 2012 r. do 31 sierpnia 2012 r.,

-

4.545,90 zł - od 1 września 2012 r. do 30 listopada 2012 r.,

-

4.563,30 zł - od 1 grudnia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.

(Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2012 r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent z dnia 15 listopada 2012 r., M.P. z 2012 r., poz. 889)

W 2012 r. ubezpieczony pobrał nienależne świadczenie emerytalne w

kwocie brutto wynoszącej 14.648,30 zł (za okres od sierpnia do grudnia).

(ustalenia k.93 plik II akt ZUS)

W 2013 r. z tytułu zatrudnienia ubezpieczony osiągnął przychód za:

-

styczeń – 9.813,72 zł (2.389,47 €),

-

luty – 11.887,63 zł (2.894,43 €),

-

marzec – 11.166,75 zł (2.718,91 €),

-

kwiecień – 11.703,25 zł (2.825,24 €),

-

maj – 11.542,52 zł (2.786,44 €),

-

czerwiec – 11.990,31 zł (2.894,54 €),

-

lipiec – 11.721,94 zł (2.834,20 €),

-

sierpień – 10.450,73 zł (2.526,84 €),

-

wrzesień – 10.283,97 zł (2.482,52 €),

-

październik – 8.100,74 zł (1.895,11 €),

-

listopad – 7.839,44 zł (1.833,98 €),

-

grudzień – 8.100,74 zł (1.895,11 €),

(ustalenia k. 38, k.100 odwrót plik III akt ZUS)

W 2013 r. kwota brutto świadczenia emerytalnego ubezpieczonego wynosiła:

-

styczeń – 2.929,66 zł

-

luty – 2.929,66 zł

-

marzec – 3.046,85 zł

-

kwiecień – 3.046,85 zł

-

maj – 3.046,85 zł

-

czerwiec – 3.046,85 zł

-

lipiec – 3.046,85 zł

-

sierpień – 3.046,85 zł

-

wrzesień – 3.046,85 zł

-

październik – 3.046,85 zł

-

listopad – 3.046,85 zł

-

grudzień – 3.046,85 zł

(ustalenia k.100 odwrót plik III akt ZUS)

Kwoty graniczne przychodu dla 2013 r. wynosiły odpowiednio:

1) 30.661,20 zł - co stanowiło sumę kwot przychodu odpowiadających 70%

przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

-

2.457,20 zł - od 1 stycznia 2013 r. do 28 lutego 2013 r.,

-

2.583,30 zł - od 1 marca 2013 r. do 31 maja 2013 r.,

-

2.618,10 zł - od 1 czerwca 2013 r. do 31 sierpnia 2013 r.,

-

2.528,80 zł - od 1 września 2013 r. do 30 listopada 2013 r.,

-

2.556,20 zł - od 1 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.,

2) 56.941,30 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

-

4.563,30 zł - od 1 stycznia 2013 r. do 28 lutego 2013 r.,

-

4.797,40 zł - od 1 marca 2013 r. do 31 maja 2013 r.,

-

4.862,10 zł - od 1 czerwca 2013 r. do 31 sierpnia 2013 r.,

-

4.696,30 zł - od 1 września 2013 r. do 30 listopada 2013 r.,

-

4.747,30 zł - od 1 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.

(Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2012 r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent z dnia 19 listopada 2013 r., M.P. z 2013 r., poz.961)

W dniu 13 sierpnia 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynął wniosek Z. B. o zawieszenie mu emerytury z dniem 1 września 2013 r.

(wniosek k.97 plik III akt ZUS)

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wstrzymał wypłatę emerytury należnej Z. B. od 1 września 2013 r.

(decyzja k.26 plik I akt ZUS)

W 2013 r. Z. B. pobrał nienależne świadczenie emerytalne w

kwocie brutto wynoszącej 24.140,42 zł (za okres od stycznia do sierpnia).

(ustalenia k.100 odwrót plik II akt ZUS)

Decyzją z dnia 18 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. od dnia 1 października 2013 r. (do dnia 30 czerwca 2015 r.) przyznał Z. B. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości proporcjonalnej jako świadczenie korzystniejsze.

(decyzja k.27-28 odwrót plik II akt ZUS)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego. Podkreślić należy, że ubezpieczony w trakcie niniejszego postępowania nie przedstawił żadnych dowodów, które w jakikolwiek sposób mogłyby podważyć wyliczenia organu rentowego co do kwot nienależnie pobranych przez niego świadczeń. Organ rentowy przyjął wysokość przychodu za 212 i 2013 rok na podstawie zestawienia sporządzonego przez pracodawcę ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Odwołania są niezasadne.

Zgodnie z treścią art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2016 r. poz.884) prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a-106.informacje o jednostce

Przy czym, w myśl art.103 ust.2, przepisu ust.1 art. 103 nie stosuje się do emerytów, którzy osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3, z zastrzeżeniem art. 103a.

Zgodnie z art.24 ust.1b, wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 r. wynosi 67 lat co oznacza, że w 2012 r. i 2013 r. ubezpieczony nie osiągnął wieku emerytalnego, o którym mowa w art.24, a tym samym przepis art.103 ust.1 miał do niego zastosowanie.informacje o jednostcorzeczenia sądów

tezy z piśmiennictwa

Zgodnie z art.104 ust.1 prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust.3-8 oraz w art.105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art.6 ust.1 pkt 4 i 6. W myśl ust.2 art.104 za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust.1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust.3. Przychodami z innej pracy zarobkowej są np. przychody z umów cywilnoprawnych: zlecenia, agencyjnej i innych o świadczenie usług.

W razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, prawo do emerytury ulega zawieszeniu (art.104 ust.7).

W razie zaś osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury (art.104 ust. 8 pkt 1). Kwoty przychodu, o których mowa w ust.7 i 8 art. 104, oraz kwoty maksymalnych zmniejszeń ogłasza Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” (art.104 ust.10 i art.94 ust. 3).

Zgodnie z treścią art.127 ust.1 ww. ustawy emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art.104 ust.1-4 i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego - o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Stosownie zaś do ust.1a obowiązek określony w ust.1 nie dotyczy emerytów, którzy wiek emerytalny, o którym mowa w art.24 ust.1a i 1b oraz w art.27 ust.2 i 3, osiągnęli przed podjęciem działalności, o której mowa w art.104 ust.1-4.

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. z 1992 r., nr 58, poz. 290, z późn. zm.) emeryt i rencista zawiadamia organ rentowy niezwłocznie o podjęciu (zaprzestaniu) pracy, służby lub działalności, o której mowa w §1 ust.1.

Stosownie do treści art.138 ust.1 osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. W myśl zaś ust.2 za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust.1 punkt 1 uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

W 2012 r. kwota graniczna przychodu stanowiąca sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń (tzw. niższa kwota graniczna) wynosiła 29.772,30 zł. Kwota graniczna przychodu stanowiąca sumę kwot przychodu odpowiadających 130 % przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń (tzw. wyższa kwota graniczna) wynosiła 55.291,00 zł.

W 2013 r. kwota graniczna przychodu stanowiąca sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń (tzw. niższa kwota graniczna) wynosiła 30.661,20 zł. Kwota graniczna przychodu stanowiąca sumę kwot przychodu odpowiadających 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń (tzw. wyższa kwota graniczna) wynosiła 56.941,30 zł.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że w okresie od stycznia do końca maja 2012 r. prawo ubezpieczonego do emerytury było zawieszone (na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia12 maja 2011 r.). W dniu 8 czerwca 2012 r. ubezpieczony złożył wniosek o podjęcie zawieszonej emerytury wskazując, że od 1 czerwca 2012 r. nie pracuje i nie osiąga żadnych przychodów. O ile jednak w czerwcu i lipcu 2012 r. ubezpieczony nie osiągał przychodów powodujących zmniejszenie czy też zawieszenie należnego mu świadczenia, o tyle kwota przychodu osiągnięta przez niego w sierpniu 2012 r. uzasadniała zastosowanie w stosunku do niego dyspozycji art.104 ustawy emerytalnej. Co jednak istotne, ubezpieczony o fakcie osiągania przychodu nie zawiadomił organu rentowego i bezsprzecznie od sierpnia 2012 r. do sierpnia 2013 r. pobrał nienależne mu świadczenie. Ubezpieczony przestrzeni lat miał bądź to zawieszane świadczenie z uwagi na przekraczanie kwot granicznych przychodu, bądź też składał wnioski o odwieszenie należnej mu wypłaty świadczenia a od sierpnia 2012 do sierpnia 2103 roku nie składał takich wniosków. W ocenie Sądu ubezpieczony miał świadomość konsekwencji braku zawiadomienia organu rentowego o kwotach uzyskiwanego przychodu i tym samym ewentualnej konieczności zwrotu świadczenia.

Na marginesie należy wskazać, że różnice w kwotach zwrotu za rok 2012 r. oraz 2013 r. wynikają z faktu, że o ile w 2012 r. ubezpieczony pobierał nienależne mu świadczenie od sierpnia do grudnia, to o tyle w 2013 r. pobierał nienależne mu świadczenie od stycznia do sierpnia.

W odniesieniu zaś do ponoszonej przez ubezpieczonego możliwości zastosowania w stosunku do jego osoby dyspozycji art.103 a ustawy emerytalnej wskazać należy, że przepis ten odnosi się do innej sytuacji niż ta, w której znalazł się Z. B.. O ile art.104 odnosi się do kwestii zmniejszenia czy też zawieszenia świadczenia z uwagi na osiągane przychody, o tyle dyspozycję art. 103 a stosuje się bez względu na osiągane przez emeryta przychody, a samo prawo do emerytury ulega zawieszeniu w stosunku do niego w sytuacji gdy kontynuuje on zatrudnienie (bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z tym pracodawcą), u pracodawcy na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w stosunku do ubezpieczonego, a ponadto zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K2/12) przepis ten stosuje się do osób, które nabyły prawo do emerytury począwszy od 1 stycznia 2011r. (ubezpieczony nabył prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2003 r.).

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiadają prawu i Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c., odwołania ubezpieczonego jako niezasadne oddalił.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

22.09.2016 r.