Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Anna Lipnicka

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Zaklina Skrzypczak

po rozpoznaniu w dniu 08 stycznia 2016 r. na rozprawie sprawy

z powództwa I. S.

przeciwko Ł. M.

o zapłatę

1.  powództwo oddala;

2.  zasądza od powódki I. S. na rzecz pozwanego Ł. M. kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

I C 877/14

UZASADNIENIE

Powódka I. S. wystąpiła przeciwko Ł. M. z powództwem o zapłatę kwoty 5.550,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Powódka wskazała, iż w dniu 15.07.2013 r. zawarła z pozwanym Ł. M. ustną umowę pożyczki na kwotę 5.000 zł, a pozwany zobowiązał się kwotę tę powódce zwrócić w terminie do 3 miesięcy. Strony pozostawały wówczas w przyjacielskich relacjach, pozwany był w trudnej sytuacji finansowej więc powódka, na prośbę Ł. M., zdecydowała się pożyczyć mu kwotę, o która, prosił. Jak wskazała powódka, po dokonanych uzgodnieniach, ww. przekazała D. B. (swojemu konkubinowi) swoją kartę do bankomatu wraz z nr (...), następnie D. B. pobrał z bankomatu kwotę 5.000 zł i przekazał pozwanemu. Mimo wcześniejszych deklaracji, pozwany nie zwrócił w terminie pożyczonych pieniędzy. Ponieważ strony nie doszły do porozumienia co do wysokości oraz terminów spłaty poszczególnych rat pożyczki, w dniu 29.10.2013r., powódka, za pośrednictwem pełnomocnika, wezwała pozwanego do zwrotu pożyczonej kwoty. W odpowiedzi na powyższe, pozwany zaprzeczył, by kiedykolwiek pożyczał od I. S. dochodzoną sumę pieniędzy. Jak wynika z treści pozwu, do kwoty należności głównej została doliczona kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych od dnia 9.11.2013 r., tj. od dnia następującego po dniu, do którego I. S. oczekiwała dobrowolnego uregulowania przez pozwanego dochodzonej kwoty, a określonego w wezwaniu do zapłaty z dnia 29.10.2013 r., do dnia wniesienia pozwu.

W odpowiedzi na pozew, Ł. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany zaprzeczył, aby pożyczył jakąkolwiek kwotę pieniędzy od powódki I. S., a tym bardziej zaprzeczył, aby strony łączyła rzekoma ustna umowa pożyczki zawarta w dniu 15.07.2013 r. Jak wskazał Ł. M., powództwo opiewa na kwotę pięć tysięcy złotych, zatem dla czynności prawnej obejmującą kwotę żądaną w pozwie winna być zachowana forma stwierdzona pismem pod rygorem „ ad probationem". W niniejszej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca, co wyklucza możliwość prowadzenia dowodu z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności prawnej. Z uwagi na powyższe, pozwany wniósł o oddalenie wniosku dowodowego z zeznań świadka D. B. na okoliczności zawarte w pozwie. Pozwany zaprzeczył, aby składał jakiekolwiek deklaracje powódce co do spłaty pożyczki oraz aby zobowiązał się do zwrotu kwoty 5.000 zł, a tym samym do zwrotu pieniędzy w terminie trzech miesięcy, jak podaje powódka. Pozwany zaprzeczył, aby uzgodnienia stron co do kwoty pożyczki i terminu jej zwrotu miały w ogóle miejsce, tym bardziej w obecności D. B., konkubenta powódki oraz zaprzeczył, aby otrzymał od D. B. kwotę 5.000 zł. Powołując się na wskazaną w pozwie okoliczność, iż D. B. miał swobodny dostęp do rachunku bankowego powódki, pozwany podniósł, iż sam ten fakt nie możne dowodzić, iż D. B. przekazał Ł. M. jakiekolwiek środki pieniężne, albowiem nie można wykluczyć okoliczności, że D. B. w sposób dowolny rozporządził pobranymi środkami pieniężnymi. Poza tym pozwany wniósł o oddalenie wniosku o dopuszczenie w sprawie środków dowodowych, które ustawodawca traktuje jako, inny niż dokument, dowód tj. wydruk z rachunku bankowego i wydruk wiadomości sms, a to z uwagi na fakt, iż dowód ten nie jest dokumentem. Załączone dowody nie są ani dokumentem urzędowym ani prywatnym. Powód wniósł do sądu o odmowę wiarygodności i mocy dowodowej dowodów wskazanych w pozwie środków dowodowych. Odnosząc się do wiadomości sms, na którą powołała się powódka pozwany podniósł, iż nie jest możliwym ustalenie, kto z jakiego telefonu oraz do kogo i na jaki numer telefonu rzeczoną treść wysłał.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. M. od 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie skupu surowców wtórnych i utylizacji zużytych akumulatorów z siedzibą w W. przy ul. (...). Pozwany, na potrzeby prowadzonej działalności wynajmuje pomieszczenie biurowe oraz stodołę, w której magazynuje skupione surowce wtórne w ilości ok. 10 ton. Każdego dnia roboczego ww. skupuje zużyte akumulatory na rynku lokalnym: na złomowiskach i w specjalistycznych sklepach, po czym samochodem dostawczym o ładowności ok. 700-800 kg dostarcza bezpośrednio lub przez pośrednika (punkt skupu) do huty. Cena dziennego skupu akumulatorów kształtowała się na poziomie kwoty 2.000 zł. Koszty prowadzonej działalności (tj. koszty zakupu akumulatorów) pozwany pokrywał wyłącznie z własnych środków.

(dowody:

⚫

przesłuchanie pozwanego Ł. M. – k.78-79)

Ok. 2010 r., przez wspólnego kolegę, Ł. M. poznał D. B.. D. B. dwukrotnie podejmował zatrudnienie u pozwanego w charakterze kierowcy oraz przy załadunku i rozładunku akumulatorów: przez krótki okres czasu w 2011 r. oraz od listopada 2012 r. do ok. czerwca- lipca 2013 r. We wskazanych okresach czasu D. B. był jedynym pracownikiem Ł. M.. Czynności transportu akumulatorów ww. wykonywali razem lub każdy z nich samodzielnie. W sytuacji, kiedy D. B. sam dostarczał surowce do punktu skupu w B., otrzymaną gotówką zapłatę przekazywał pracodawcy (pozwanemu). Ł. M. regularnie, co tydzień wypłacał D. B. wynagrodzenie za pracę. Pozwany nigdy nie podpisał z ww. umowy o pracę.

(dowody:

⚫

zeznania świadka D. B. – k.70-71,

⚫

przesłuchanie pozwanego Ł. M. – k.78-79)

Kontakty Ł. M. i D. B. wyszły poza grunt zawodowy. Ww. sporadycznie spędzali wspólnie czas wolny np. na połowie ryb. Pozwany, przy okazji spotkania z D. B., dwukrotnie widział się z powódką. Ł. M. pożyczył od powódki krzesła na urodzinową uroczystość swojej córki., które zostały następnie zwrócone.

(dowody:

⚫

zeznania świadka D. B. – k.70-71,

⚫

przesłuchanie powódki I. S. – k.76-78,

⚫

przesłuchanie pozwanego Ł. M. – k.78-79)

Powódka, w zw. ze śmiercią męża, uzyskała odszkodowanie z (...) S.A. w łącznej wysokości ok. 200.000 zł. Środki te ulokowała na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym w G.. Ww. nie wykonuje wyuczonego zawodu krawcowej. Gospodarstwo domowe utrzymuje z renty chorobowej oraz rent rodzinnych przyznanych jej i jej dzieciom. Powyższe dochody wpływają na rachunek bankowy powódki w (...) Banku S.A. Od roku 2013 D. B. pozostaje w konkubinacie z I. S.. Ww. pozostają we wspólnocie domowej wraz z trojgiem dzieci powódki z poprzedniego związku (małżeńskiego). D. B. posiadał dostęp do pieniędzy zgromadzonych na rachunkach bankowych powódki, dysponując kartami do bankomatu I. S..

(dowody:

⚫

zeznania świadka D. B. – k.70-71,

⚫

przesłuchanie powódki I. S. – k.76-78)

Dnia 13.07.2013 r. z rachunku bankowego I. S. doszło do wypłaty kwot: 2.000 zł, 1.000 zł, 2.000 zł.

(dowody:

⚫

wydruk z rachunku bankowego – k.9)

Dnia 3.10.2013 r. Ł. M. i D. B. zerwali kontakty zawodowe oraz towarzyskie. Aktualnie D. B. jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku.

(dowody:

⚫

zeznania świadka D. B. – k.70-71,

⚫

przesłuchanie pozwanego Ł. M. – k.78-79)

Pismem z dnia 29.10.2013 r. powódka, reprezentowana przez pełnomocnika adw. K. P., wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 5.000 zł stanowiącej przedmiot umowy pożyczki z dnia 15.07.2013 r. w terminie do dnia 8.11.2013 r., pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 12.11.2013 r. pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika r. pr. M. J., zaprzeczył okoliczności przyjęcia od I. S. kwoty 5.000 zł tytułem pożyczki.

(dowody:

⚫

wezwanie do zapłaty z dnia 29.10.2013 r. wraz z dowodem nadania – k.11-12)

Dzięki pomocy finansowej rodziny, pozwany ukończył budowę domu mieszkalnego. W lipcu 2013 r. Ł. M. wraz żoną i córką spędził 7-dniowe wczasy w Turcji. W styczniu 2014 r. pozwany zakupił małżonce w prezencie samochód osobowy za kwotę 90.000 zł.

(dowody:

⚫

przesłuchanie pozwanego Ł. M. – k.78-79)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo należało oddalić.

W myśl art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktów prawotwórczych, spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, tzw. onus probandi spoczywa na tym, kto przedstawia określone twierdzenia, a nie na tym, kto im przeczy. W omawianym zakresie, istotną rolę pełnią także przepisy proceduralne, kształtując zasadę tzw. kontradyktoryjności postępowania cywilnego. Art. 3 k.p.c. zobowiązuje strony do dawania wyjaśnień, co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiania dowodów. Art. 232 k.p.c. nakłada z kolei na strony obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ciężar dowodu z reguły spoczywa na powodzie aż do momentu wykazania zasadności podnoszonego roszczenia (udowodnienia faktów będących podstawą żądania). Później, następuje jego przesunięcie na stronę pozwaną.

W ocenie sądu, zaprezentowany przez powódkę materiał dowodowy nie tylko w żaden sposób nie wykazał, jak również nawet w dostatecznym stopniu nie uprawdopodobnił okoliczności udzielenia pozwanemu pożyczki w kwocie 5.000 zł w dniu 13.07.2013r.

W myśl art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Ustawa nie uzależnia ważności umowy pożyczki od zachowania formy szczególnej. Umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 zł, powinna być stwierdzona pismem (forma ad probationem). Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych, dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności jest dopuszczalny, jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma (art. 74 § 2 k.c.).

W realiach przedmiotowej sprawy nie doszło do ujęcia treści umowy pożyczki w formie pisemnej, jak również nie został spisany żaden dokument na okoliczność potwierdzenia istotnych warunków ustnie zawartej umowy bądź przyjęcia kwoty 5.000 zł przez pozwanego. Jak wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 11 maja 2012 r. (sygn. I ACa 423/12, Lex nr 1238488), do uprawdopodobnienia faktu dokonania czynności prawnej posłużyć może jakikolwiek i sporządzony przez kogokolwiek pisemny dokument, którego treść uzasadnia prawdopodobieństwo zaistnienia czynności prawnej, choć faktu takiego on nie stwierdza. Uprawdopodobnić dokonanie czynności prawnej może nie tylko podpisane pismo spełniające kryteria dokumentu prywatnego, ale także każda wzmianka, zapisek czy informacja zawierająca treść bezpośrednio lub pośrednio wskazującą, że określona czynność prawna doszła do skutku, przy czym pismo, o którym mówi art. 74 § 2 k.c. nie ma stanowić dowodu dokonania czynności prawnej, lecz jedynie stwarzać podstawy do przypuszczeń, że czynność nastąpiła, zaś sam fakt jej podjęcia ma być dopiero udowadniany zeznaniami świadków i stron, a zatem środkami przewidzianymi w katalogu dowodów.

W poczet materiału dowodowego powódka złożyła wydruk obejmujący odtworzenie wiadomości sms wysyłanych z telefonu komórkowego o przyporządkowanym numerze (...) (tj. numerze telefonu należącego do pozwanego) na telefon należący do D. B.. Z treści jednej z wiadomości wynika, iż osoba, która w dniu 05.10.2013 r. ok. godz. 16:00 posługiwała się ww. telefonem (wg treści wydruku figuruje ona w telefonie D. B. pod imieniem (...)), utraciła płynność finansową, co uniemożliwia jej spłatę zadłużenia. Osoba ta wyraziła wolę uzgodnienia z pożyczkodawcą ugodowego sposobu rozwiązania problemu rzeczonego zadłużenia. Początkiem dowodu, czyli dokumentem wykazującym, że czynność została dokonana, może być każdy dokument, którego treść bezpośrednio lub pośrednio wskazuje na fakt dokonania czynności. Nie jest konieczne, aby pismo to pochodziło od strony, przeciwko której dowód taki będzie prowadzony. Może to być dokument prywatny albo urzędowy, list, dowód wpłaty, wycinek prasowy, wydruk komputerowy telefaksowy itp. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.04.2008 r., sygn. IV CNP 6/08, opubl. LEX nr 584768). W ocenie sądu, wydruk zawierający treść wyżej opisanej wiadomości sms, spełnia kryteria pozwalające na podjecie, na jego postawie (jako impulsu dowodowego), postępowania dowodowego, na okoliczność dokonania przez strony sporu czynności prawnej (tj. zawarcia umowy pożyczki na kwotę 5.000 zł). Z uwagi na powyższe, sąd dopuścił dowód z przesłuchania świadka D. B. celem potwierdzenia okoliczności zawarcia przez strony umowy pożyczki na kwotę 5.000 zł. D. B. zeznał, iż do zawarcia ustnej umowy pożyczki doszło w domu jego konkubiny I. S., zaś środki pieniężne w kwocie 5.000 zł, przekazane następie pozwanemu, zostały wypłacone dnia 13.07.2013 r. z rachunku bankowego I. S. przez D. B. posługującego się kartą bankomatową ww. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka. Zważyć należy, iż świadek pozostaje w bliskich relacjach z powódkę (D. B. i I. S. od 2013 r. pozostają w związku konkubenckim, wspólnie zamieszkując), co nie pozostaje bez wpływu na treść złożonych przez ww. zeznań w istocie swej tożsamych z zeznaniami złożonymi przez powódkę. Co więcej, od lipca (ew. sierpnia) 2013 r. świadek nie jest już pracownikiem pozwanego, w październiku zaś, w atmosferze wzajemnej niechęci, ww. zaprzestali wzajemnych kontaktów. Powyższa okoliczność także znacznie obniża walor dowodowy zeznań świadka D. B. w sposób niepozwalający na ustalenie istotnych okoliczności przedmiotowej sprawy (faktu zawarcia umowy pożyczki pomiędzy I. S. a Ł. M.) wyłącznie w oparciu o ww. zeznania. Faktem jest, iż w poczet materiału dowodowego został przedłożony wydruk z rachunku bankowego I. S., jednakże treść jego dowodzi wyłącznie pobrania w dniu 13.07.2013 r. z konta powódki trzech kwot tj.: 2.000 zł, 1.000 zł i 2.000 zł. Nie można natomiast na podstawie wskazanego dokumentu ustalić, kto pobrał kwotę i w jakim celu oraz komu została ona ostatecznie przekazana. Negatywny wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego (przesłuchanie świadka D. B.), zniweczył walor dowodowy zapisów informacji sms przesyłanych z telefonu należącego do pozwanego na telefon komórkowy D. B. (pozwany potwierdził, iż numer telefonu przypisany do wiadomości sms należy do niego). Wobec bowiem braku możliwości ustalenia na podstawie zeznań świadka istotnych okoliczności sprawy (tj. okoliczności podniesionych w treści pozwu i związanych z czynnością prawną pożyczki), początek dowodu, za jaki sąd uznał wydruk obejmujący wiadomość sms, również nie może stanowić środka uprawdopodabniającego te okoliczności w jakimkolwiek stopniu.

Co istotne, pozwany Ł. M. wyjaśnił, iż często zostawiał telefon komórkowy w miejscu dostępnym dla osób postronnych (w tym dla D. B.), tym samym należało przyjąć, iż istniała możliwość wysłania wiadomości z telefonu pozwanego lecz przez inną osobę. Sam pozwany nigdy nie potwierdził okoliczności wysyłania do powódki oraz świadka widomości sms odnoszących się do ciążącego na nim wobec I. S. długu. Z uwagi na powyższe, sąd oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z opinii z zakresu elektroniki i eksploatacji sprzętu elektronicznego. W ocenie sądu bowiem, wobec założenia możliwości nadania wiadomości sms z telefonu pozwanego przez osobę trzecią, wskazany środek w żaden sposób nie przyczyni się do rozstrzygnięcia zaistniałych w sprawie wątpliwości, w konsekwencji zaś - wyjaśnienia istoty sporu. Biegły z zakresu elektroniki i eksploatacji sprzętu elektronicznego w wyniku przeprowadzonego badania aparatu telefonicznego pozwanego może ustalić jedynie, iż w istocie z telefonu tego została nadana wiadomość o określonej treści, nie będzie jednak w stanie wskazać, kto jest jej rzeczywistym autorem.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala przyjąć z całą pewnością, iż pozwany miał problemy finansowe stawiające go w przymusowym położeniu korzystania z pomocy finansowej I. S. za pośrednictwem D. B.. Ł. M. od 2006 r. do chwili obecnej prowadzi działalność gospodarczą w zakresie skupu surowców wtórnych i utylizacji zużytych akumulatorów. Ww., co potwierdził także w swoich zeznaniach świadek D. B., regularnie, raz w tygodniu wypłacał D. B. należne mu wynagrodzenie. W toku postępowania dowodowego sąd nie ustalił żadnej okoliczności, która mogłaby świadczyć o utracie przez pozwanego płynności finansowej. Przeciwnie, okoliczności podniesione przez Ł. M. podczas przesłuchania i niezakwestionowane przez powódkę, wskazują, iż prowadzona przez niego działalność gospodarcza była zajęciem wysoce dochodowym (wakacje pozwanego i jego rodziny w Turcji, zakup samochodu dla żony za kwotę ok. 90.000 zł), nadto, iż ww. mógł liczyć na finansową pomoc rodziny (budowa domu mieszkalnego). W kontekście powyższego bezzasadne zdają się być twierdzenia powódki, iż pozwany zmuszony był kilkunastokrotnie korzystać z jej pomocy finansowej (pożyczając na okres maksymalnie 2 dni kwoty po 1.000 zł, 2000 zł), w tym zaciągnąć u I. S. pożyczkę w wysokości 5.000 zł.

Mając powyższe na uwadze, powództwo w sprawie należało oddalić.

Orzeczenie o kosztach uzasadnia art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002, Nr 163, poz. 1349) oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006r . o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006r. Nr 225, poz. 1635).