Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku w X Wydziale Karnym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Julia Kuciel

Protokolant: Anny Ciechanowicz

bez udziału Prokuratora

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 29 marca 2016 roku i 15 kwietnia 2016 roku w sprawie

K. O., syna P. i J. z domu C., urodzonego (...) w S.

oskarżonego o to że:

w okresie od lutego 2001 roku do stycznia 2002 roku, od marca 2007 roku do czerwca 2007 roku, od grudnia 2007 roku do lipca 2008 roku oraz od kwietnia 2011 roku do stycznia 2014 roku w miejscowości L., będąc zobowiązany z mocy ustawy oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 13 stycznia 2009 roku, sygn. akt III RC 344/08, po czym wyrokiem zaoczonym Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku V Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 03 lipca 2013 roku, sygn. akt V RC 235/13 uporczywie uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie córki E. O., czym naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o czyn z art. 209 § 1 k.k.

***

I.  oskarżonego K. O. w ramach czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia uznaje za winnego tego, że:

1.  w okresie od grudnia 2007 roku do czerwca 2008 roku w miejscowości L., będąc zobowiązany z mocy ustawy oraz wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 18 października 2001 roku w sprawie o sygn. akt I C 272/01, uporczywie uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie córki E. O., czym naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. popełnienia występku z art. 209 § 1 k.k. i za to skazuje go, a na mocy art. 209 § 1 k.k. w zw. z art. 34 § 1, § 1a pkt 1, § 1b i § 2 pkt 1 i 3 k.k. w zw. z art. 35 § 1 k.k. wymierza mu karę 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na obowiązku wykonywania przez ten okres nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez Sąd, w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,

2.  w okresie lutego 2012 roku do sierpnia 2013 roku oraz w okresie od października 2013 roku do marca 2016 roku w miejscowości L., będąc zobowiązany z mocy ustawy oraz wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 18 października 2001 roku w sprawie o sygn. akt I C 272/01 oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 13 stycznia 2009 roku, sygn. akt III RC 344/08, po czym wyrokiem zaoczonym Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku V Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 03 lipca 2013 roku, sygn. akt V RC 235/13, uporczywie uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie córki E. O., czym naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. popełnienia występku z art. 209 § 1 k.k. i za to skazuje go, a na mocy art. 209 § 1 k.k. w zw. z art. 34 § 1, § 1a pkt 1, § 1b i § 2 pkt 1 i 3 k.k. w zw. z art. 35 § 1 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku i 10 (dziesięciu) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na obowiązku wykonywania przez ten okres nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez Sąd, w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,

II.  na mocy art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 85a k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu w pkt I ppkt 1 i 2 wyroku kary jednostkowe ograniczenia wolności łączy i w to miejsce wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat ograniczenia wolności, a na mocy art. 86 § 3 k.k. w zw. z art. w zw. z art. 34 § 1a pkt 1, § 1b i § 2 pkt 1 i 3 k.k. w zw. z art. 35 § 1 k.k. określa, że polegać ona będzie na obowiązku wykonywania przez oskarżonego w tym okresie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez Sąd, w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,

III.  na mocy art. 626 § 1 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 1 oraz art. 2 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 490 złotych (czterysta dziewięćdziesiąt złotych), w tym kwotę 300 złotych (trzysta złotych) tytułem opłaty.

Sygn. akt X K 1182/14

UZASADNIENIE

W oparciu o dowody zgromadzone w sprawie, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. O. jest ojcem E. O., urodzonej z jego związku małżeńskiego z M. B. (1) (uprzednio O.) w dniu 21 listopada 1998 roku. Małżeństwo pomiędzy K. O. a M. B. (1) (uprzednio O.) zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 18 października 2001 roku z winy K. O..

Wyrokiem z dnia 02 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku w sprawie o sygn. Akt V RC 235/ 13 zasądził od K. O. na rzecz małoletniej E. O. alimenty w kwocie 500 złotych miesięcznie, płatnych z góry do 10-go każdego miesiąca do rąk przedstawicielki ustawowej M. B. (1) (uprzednio O.) wraz z odsetkami w razie opóźnienia, poczynając od dnia 30 stycznia 2013 roku. Alimenty te zostały zasądzone w miejsce rat alimentacyjnych przyznanych małoletniej E. O. od K. O. wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 13 stycznia 2009 roku w sprawie III C 344/08 w kwocie po 300 złotych miesięcznie.

Uprzednio, w odniesieniu do obowiązku alimentacyjnego obciążającego K. O. zapadły następujące orzeczenia:

- wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 08 czerwca 2000 roku w sprawie o sygn. Akt III RC 342/00, w którym zasądzono od niego na rzecz E. O. i M. O. tytułem zabezpieczenia potrzeb rodziny kwotę łącznie po 600 złotych miesięcznie, płatną z góry do 15-go każdego miesiąca do rąk M. O. począwszy od dnia 28 kwietnia 2000 roku, zmieniony wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 18 października 2000 roku w ten sposób, że zasądzone w nim świadczenie obniżono do kwot po 250 złotych,

- wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 13 czerwca 2001 roku w sprawie III RC 159/01, w którym świadczenie z tytułu zabezpieczenia potrzeb rodziny podwyższono do kwoty po 300 złotych miesięcznie, płatne do 15-go każdego miesiąca do rąk M. O.,

- wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 18 października 2001 roku w sprawie I C 270/01, w którym zasądzono od K. O. na rzecz małoletniej E. O. alimenty w kwocie 220 złotych, płatne z góry do 10 każdego miesiąca do rąk M. O. jako przedstawicielki ustawowej.

dowody: kopia wyroku zaocznego k.3, kopia odpisu aktu urodzenia k.2, wyroki SR Suwałki k.34, 36; wyrok SO Suwałki k.35, wyrok SO Suwałki k.37-v, wyrok SR Suwałki k.38, pismo od komornika k.211, zeznania E. O. k.270, zeznania świadka M. B. (1) k.13-14, 270-271, zeznania świadka M. B. (2) k.44v, ujawnione k.271, częściowo wyjaśnienia oskarżonego k.136-137, ujawnione k.269

Z uwagi na trudności w uzyskaniu świadczeń alimentacyjnych od K. O., M. B. (1) (uprzednio O.) wystąpiła o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Egzekucję świadczeń alimentacyjnych wynikających z powyższego tytułu wykonawczego prowadzi Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Suwałkach B. M. w sprawie egzekucyjnej KMP 77/00. Prowadzone postępowanie egzekucyjne, jako bezskuteczne nie doprowadziło do uregulowania zaległości alimentacyjnych przez K. O. ani do uzyskania bieżących alimentów na rzecz E. O.. Stan zaległości alimentacyjnych K. O. wobec małoletniej wynosił na 01 kwietnia 2016 roku kwotę 21 475, 16 złotych (kwota główna) oraz 25 984, 39 złotych (odsetki).

Decyzją z dnia 20 września 2000 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał E. O. kwotę 300 złotych tytułem świadczenia z funduszu alimentacyjnego, płatną począwszy od sierpnia 2000 roku. Przyznanie świadczenia nastąpiło z uwagi na całkowitą bezskuteczność egzekucji tych świadczeń od K. O.. W dniu 22 września 2008 roku M. B. (1) (uprzednio O.) przyznane zostało przez (...) w S. świadczenie w formie zaliczki alimentacyjnej, przyznanej na E. O., w kwocie 220 złotych miesięcznie, na okres od 01 sierpnia 2008 roku do 30 września 2008 roku. Kolejna decyzja wydana została w dniu 21 października 2008 roku na okres do czasu ukończenia przez E. O. 18 roku życia.

M. B. (1) (uprzednio O.) korzystała także z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w K.; wypłacano jej zasiłek rodzinny z dodatkami w kwocie 398 złotych, opłacano obiady szkolne w okresie od września 2013 roku do czerwca 2014 roku dla dwójki jej dzieci oraz otrzymywała świadczenia z funduszu alimentacyjnego na małoletnią E. O. w wysokości 300 złotych miesięcznie począwszy od 1 lipca 2009 roku. Dochód M. B. (1) (uprzednio O.) wynosi obecnie 1600 złotych; otrzymuje go ona jako pomocnik magazyniera. Dodatkowo otrzymuje 440 złotych tytułem świadczenia rodzinnego i alimenty na dwoje młodszych dzieci w wysokości 1000 złotych. Ponoszone przez nią opłaty wynoszą około 800 złotych.

dowody: informacja od komornika wraz z wykazem dokonanych wpłat oraz kartą rozliczeniową k. 4,8, 31-33, pismo z (...) k.21, pismo z ZUS k.41, pismo (...) k.42, 43, pismo od komornika k.211, pismo z PUP S. k.223, zeznania E. O. k.270, zeznania świadka M. B. (1) k.13-14, 270-271, zeznania świadka M. B. (2) k.44v, ujawnione k.271, informacja od komornika k.278-282, częściowo wyjaśnienia oskarżonego k.136-137, ujawnione k.269

K. O. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku w okresie od 21 stycznia 2011 roku do 02 stycznia 2012 roku, jednak status ten utracił w dniu 03 stycznia 2012 roku na skutek niestawienia się w Urzędzie w wyznaczonym terminie. Ponownie, nabył status osoby bezrobotnej w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. bez prawa do zasiłku od 02 września 2013 roku i posiadał go do dnia 16 września 2013 roku; z dniem 17 września 2013 roku utracił ów status na skutek niestawienia się w wyznaczonym terminie.

W okresie od 2007 do 2013 roku K. O. złożył roczne zeznania podatkowe.

W okresie pomiędzy rokiem 2001 a 2006 K. O. opłacał alimenty na rzecz małoletniej E. O.. I tak, w tym okresie:

- w dniu 11 stycznia 2001 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 31 stycznia 2002 roku wpłacił 300 złotych,

- w dniu 25 marca 2002 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 30 kwietnia 2002 roku wpłacił 200 złotych,

- w dniu 31 maja 2002 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 28 czerwca 2002 roku wpłacił 30 złotych,

- w dniu 31 lipca 2002 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 04 września 2002 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 10 października 2002 roku wpłacił 600 złotych,

- w dniu 05 listopada 2002 roku wpłacił 300 złotych,

- w dniu 06 grudnia 2002 roku wpłacił 300 złotych,

- w dniu 10 stycznia 2003 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 18 lutego 2003 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 26 marca 2003 roku wpłacił 300 złotych,

- w dniu 29 kwietnia 2003 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 21 maja 2003 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 30 czerwca 2003 roku wpłacił 20 złotych,

- w dniu 31 lipca 2003 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 26 sierpnia 2003 roku wpłacił 150 złotych,

- w dniu 30 września 2003 roku wpłacił 20 złotych,

- w dniu 31 października 2003 roku wpłacił 150 złotych,

- w dniu 27 listopada 2003 roku wpłacił 150 złotych,

- w dniu 23 grudnia 2003 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 30 stycznia 2004 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 27 lutego 2004 roku wpłacił 20 złotych,

- w dniu 30 marca 2004 roku wpłacił 100 złotych,

- w dniu 30 kwietnia 2004 roku wpłacił 150 złotych,

- w dniu 14 czerwca 2004 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 30 lipca 2004 roku wpłacił 50 złotych,

- w dniu 31 sierpnia 2004 roku wpłacił 614, 92 złotych,

- w dniu 10 września 2004 roku wpłacił kwoty 243 złotych i 236, 64 złotych,

- w dniu 29 października 2004 roku wpłacił kwotę 227, 37 złotych,

- w dniu 01 grudnia 2004 roku wpłacił kwotę 390, 08 złotych,

- w dniu 28 grudnia 2004 roku wpłacił kwotę 793, 23 złotych,

- w dniu 01 lutego 2005 roku wpłacił kwotę 397, 08 złotych,

- w dniu 24 lutego 2005 roku wpłacił kwotę 841,14 złotych,

- w dniu 25 marca 2005 roku wpłacił kwotę 51, 86 złotych,

- w dniu 31 maja 2005 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 27 lipca 2005 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 29 września 2005 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 19 grudnia 2005 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 26 stycznia 2006 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 24 lutego 2006 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 17 marca 2006 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 21 kwietnia 2006 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 23 maja 2006 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 17 lipca 2006 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 31 sierpnia 2006 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 29 września 2006 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 22 listopada 2006 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 26 lutego 2007 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 31 lipca 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 14 września 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 31 października 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 30 listopada 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 30 września 2008 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 25 listopada 2008 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 09 grudnia 2008 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 29 stycznia 2009 roku wpłacił kwotę 40 złotych,

- w dniu 23 marca 2009 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 05 maja 2009 roku wpłacił kwotę 40 złotych,

- w dniu 25 czerwca 2009 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 27 lipca 2009 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 23 lipca 2010 roku wpłacił kwotę 268,26 złotych.

K. O. nie utrzymuje żadnego kontaktu ze swoją córką; nie odwiedzał jej, nie dowiadywał się o stan jej zdrowia, nie uczestniczył ani w jej wychowaniu ani w zapewnieniu jej utrzymania.

dowody: pismo z ZUS k.29, zaświadczenia o dokonanych wpłatach i informacja od komornika k.31-33; pismo od komornika k.211, pismo z PUP k.112-113, pismo z US w S. k.114, zeznania E. O. k.270, zeznania świadka M. B. (1) k.13-14, 270-271, zeznania świadka M. B. (2) k.44v, ujawnione k.271, pismo z PUP S. k.223, informacja od komornika k.278-282, częściowo wyjaśnienia oskarżonego k.136-137, ujawnione k.269

Wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2002 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Suwałkach w sprawie II K 255/02 K. O. został uznany za winnego popełnienia w okresie od lutego 2001 roku do stycznia 2002 roku czynu z art. 209 § 1 k.k. na szkodę m.in. E. O..

K. O. odbywał uprzednio kary pozbawienia wolności w okresie od 28 listopada 2005 roku do 02 czerwca 2006 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 640/01), w okresie od 10 lipca 2008 roku do 5 stycznia 2009 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 255/03), w okresie od 05 stycznia 2009 roku do 5 kwietnia 2010 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 640/01) i od 05 kwietnia 2010 roku do 17 kwietnia 2011 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 126/07).

dowody: wyrok k.41-v, dane dot. osadzenia k.61-62, 235-239, k.254-259, 261

Oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu wskazując, iż nie był w stanie z uwagi na swoją sytuację finansową pokrywać alimentów.

Jednocześnie z uwagi na wymóg zwięzłości uzasadnienia wynikający z art. 424 § 1 k.p.k. odstąpiono od cytowania całości wyjaśnień oskarżonego odsyłając do wskazanych poniżej kart akt postępowania.

wyjaśnienia oskarżonego k. 136-137, ujawnione k.269

K. O. ma wykształcenie podstawowe. Jest rozwiedziony i ma troje małoletnich dzieci pozostających na jego utrzymaniu. Cieszy się dobrym ogólnym stanem zdrowia, nie był leczony psychiatrycznie, odwykowo ani neurologicznie. Był uprzednio karany.

dowody: dane osobopoznawcze k. 136,137 154; dane o karalności k. 82-83,105-107,205-207, 249-251; odpis wyroku k.41,

Sąd zważył co następuje:

Poddając szczegółowej analizie przeprowadzone w toku rozprawy głównej dowody, Sąd doszedł do przekonania, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, uzasadnia przypisanie oskarżonemu K. O. sprawstwa czynów z art. 209 § 1 k.k. Materiał dowodowy, w zakresie w jakim poszczególne dowody uznane zostały przez Sąd za wiarygodne, jest bowiem spójny, wewnętrznie niesprzeczny, a nadto nawzajem się uzupełnia, dając podstawy do powyższego ustalenia.

Sąd uznał przede wszystkim, iż na wiarę zasługują zeznania M. B. (1) (uprzednio O.), która w sposób szczery opisała swoją sytuację majątkową, możliwości zarobkowe i wysokość ponoszonych wydatków, a także zachowanie oskarżonego – w szczególności zaś sposób, w jaki realizuje on ciążący na nim obowiązek alimentacyjny. Zeznania w/w potwierdzają przy tym inne dowody zgromadzone w aktach sprawy, które uznane zostały za wiarygodne – dokumenty pochodzące z akt postępowania egzekucyjnego oraz odpisy wydanych orzeczeń. Brak zatem powodów, ażeby podważać prawdziwość tych depozycji. Nadto, powyższym okolicznościom, w szczególności faktowi nie wywiązywania się w pełni przez oskarżonego z obowiązku alimentacyjnego, nie przeczy sam oskarżony – którego wyjaśnienia należało w tej części uznać za zasługujące na wiarę i mogące stanowić podstawę dokonywanych ustaleń faktycznych.

Sąd zważył dalej, iż na zeznaniach M. B. (1) (uprzednio O.) w głównej mierze oparto ustalenia stanu faktycznego. Jako przedstawicielka ustawowa pokrzywdzonej rzeczowo przedstawiła sposób, w jaki w okresie objętym zarzutem utrzymywała córkę. Świadek wskazała, jakie dochody w tym czasie uzyskiwała oraz w jakim zakresie otrzymywała świadczenia alimentacyjne, rodzinne. Scharakteryzowała również stosunek oskarżonego do ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, wskazała, że poza drobnymi wpłatami (co koresponduje z uzyskanymi informacjami o dokonanych wpłatach) ściągniętymi w drodze egzekucji nie otrzymywała żadnych pieniędzy na utrzymanie córki. Stosownie do twierdzeń świadka, oskarżony, nie inicjuje kontaktów z pokrzywdzoną, nie jest nią zainteresowany, nie dba też o jej potrzeby. Co istotne depozycje świadka znajdują potwierdzenie również w zeznaniach E. O.. Z powyższych względów Sąd oparł się na zeznaniach tych świadków, nie mając zastrzeżeń do ich wiarygodności.

Sąd dał wiarę również zeznaniom E. O., która opisała swój kontakt z pokrzywdzonym, wskazała na to, iż nie realizuje on obowiązków alimentacyjnych, a także wychowawczych: nie spotyka się z nią, nie kontaktuje się, nie przekazuje jej nawet drobnych kwot. Świadek opisała również swoje zarobki, otrzymywane z prac dorywczych i ponoszone przez siebie wydatki, a także sposób, w jaki próbuje realizować swoje zamierzenia edukacyjne. Zeznania świadka w ocenie Sądu zasługiwały w całości na uwzględnienie, albowiem znalazły one potwierdzenie w depozycjach M. B. (1) i nie były kwestionowane przez oskarżonego w toku postępowania przygotowawczego.

Z zeznaniami matki pokrzywdzonej korelowały zeznania złożone przez M. B. (2), jej byłego partnera. Zdaniem Sądu twierdzenia w/w polegały na prawdzie, świadek zeznawał bowiem w sposób rzeczowy wprost sygnalizując, co do jakich okoliczności nie ma wiedzy. Z uwagi na okoliczność, iż prowadzi on wspólnie z M. B. (1) gospodarstwo domowe jego wskazania posłużyły do ustalenia możliwości zaspokojenia potrzeb małoletniej E. O. przez jej matkę oraz ich sytuacji bytowej.

Ponadto Sąd uznał za podstawę ustaleń faktycznych w sprawie dokumenty ujawnione w trybie art. 393 § 1 i 2 k.p.k., w szczególności w postaci danych osobopoznawczych, danych o karalności, informacji z urzędu oraz kopii orzeczeń i dokumentacji komorniczej, których autentyczność, wiarygodność i rzetelność nie była kwestionowana, a które zostały sporządzone przez upoważnione osoby i podmioty, w zakresie ich kompetencji.

Jednocześnie, Sąd oparł się częściowo na wyjaśnieniach oskarżonego, w szczególności w odniesieniu do jego sytuacji finansowej – uzyskiwanych uprzednio dochodów, formy zarobkowania i posiadanego majątku, a także sposobu realizacji obowiązku alimentacyjnego. W ocenie Sądu, przytoczone wyjaśnienia oskarżonego są rzetelne i zgodne z rzeczywistością. Znajdują one również potwierdzenie w ujawnionych dokumentach i wiarygodnych zeznaniach świadka – M. B. (1). Jednocześnie Sąd poddał w wątpliwość wiarygodność twierdzeń oskarżonego odnośnie niemożności łożenia rat alimentacyjnych począwszy od lutego 2012 roku do marca 2016 roku. Oskarżony jest, jak sam podał, zdrowym mężczyzną, nie choruje przewlekle, nie leczy się; brak zatem medycznych przeciwskazań dla podjęcia przez niego zatrudnienia. Oskarżony nie rejestrował się przy tym po 2013 roku w PUP, co w ocenie Sądu świadczy o tym, że nie poszukiwał on aktywnie pracy.

Sąd stwierdził ponadto, iż oskarżony posiadał kwoty pozyskiwane w wyniku wykonywania prac dorywczych, które mógł – choćby w części - przeznaczyć na potrzeby pokrzywdzonej. Oskarżony podał przecież bowiem, że z prac dorywczych otrzymywał dochód około 1200 złotych (k. 136-137). Jak wynika jednak z samych wyjaśnień oskarżonego przedłożył on potrzeby swoje ponad potrzeby pokrzywdzonej, nie dokładając nawet starań, by ustalić, jakie są jej aktualne warunki bytowe oraz możliwości finansowe. W tym miejscu zaznaczyć ponadto należy, iż w ocenie Sądu wskazane przez oskarżonego powody, dla których nie realizował obowiązku alimentacyjnego wobec pokrzywdzonej (utrzymywanie, iż na przeszkodzie temu stały trudności w uzyskaniu stałej pracy) mają w ocenie charakter wymówek, których Sąd nie mógł uwzględnić. Zdaniem Sądu w pełni uprawnionym jest bowiem twierdzenie, że gdyby oskarżonemu zależało na bieżącym kontrolowaniu sytuacji życiowej pokrzywdzonej znalazł by niezbędne w tym celu instrumenty, chociażby w postaci właściwych procedur z zakresu prawa rodzinnego – np. wystąpiłby o obniżenie kwoty alimentów. Skoro oskarżony nie uczynił jednak wysiłku, ażeby choćby w niewielki sposób wspomóc pokrzywdzonej, to wynikało to jedynie z tego, iż uznał swoje potrzeby za ważniejsze.

Sąd zważył dalej, iż odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. podlega ten, kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. W ocenie Sądu zachowanie oskarżonego wypełniło ustawowe znamiona określone w tym przepisie.

W ocenie Sądu zachowanie oskarżonego wypełniło ustawowe znamiona określone w tym przepisie.

Sąd doszedł przede wszystkim do przekonania, że K. O. w okresie wskazanym w pkt I ppkt 1 wyroku uchylał się od wykonania obowiązku łożenia na utrzymanie córki, a jego zachowanie miało charakter uporczywy. Pamiętać należy, iż przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. jest przestępstwem z zaniechania. Czynu określonego w tym przepisie dopuszcza się zatem ten tylko, kto mógłby wykonać ciążący na nim obowiązek, ale nie czyni tego mimo realnych możliwości. Chodzi przy tym o zdarzenia o charakterze obiektywnym, niezależnym od woli zobowiązanego (przykładowo: leczenie sanatoryjne czy szpitalne; pobyt w zakładzie karnym). W okolicznościach sprawy ustalono, że K. O. jest w wieku umożliwiającym mu podjęcie stałego zatrudnienia i jest zdolny do pracy (o czym świadczy choćby to, że podejmował on m.in. prace dorywcze). W okresie pomiędzy grudniem 2007 roku a czerwcem 2008 oskarżony nie był przy tym pozbawiony wolności, nie występowały także inne okoliczności umożliwiające mu wykonywanie ciążącego na nim obowiązku. Stąd, w ocenie Sądu oskarżony nie miał żadnych przeszkód, by w tym okresie uzyskiwane środki przeznaczać na utrzymanie nie tylko siebie, ale także pokrzywdzonej. Oskarżony nie uczynił jednak tego, co prowadzi do wniosku, iż w tym okresie warunki bytowe pokrzywdzonej był oskarżonemu obojętne, co wprost wynika z relacji tak M. B. (1), jak i E. O..

Sąd zważył przy tym, że dokonując odmiennego opisu czynu, przypisanego oskarżonemu w pkt I ppkt 1 wyroku, umknęła jego uwadze data postawienia oskarżonemu zarzutu, co miało miejsce 13 listopada 2014 roku. Czyn z art. 209 § 1 k.k. zagrożony jest przy tym karami alternatywnymi, w tym karą pozbawienia wolności do lat 2, co oznacza, że stosownie do art. 101 § 1 pkt 4 k.k. jego karalność ustaje z upływem 5 lat od czasu jego popełnienia. Licząc datę popełnienia tego czynu od 30 czerwca 2008 roku, karalność tego czynu upływała w czerwcu 2013 roku (wszczęcie postępowania w tej sprawie nastąpiło z dniem 01 marca 2014 roku, k. 22, patrz art. 102 k.k.). Niewątpliwie zatem w odniesieniu do tego czynu w dacie orzekania nastąpiło już przedawnienie karalności.

Odnosząc się natomiast do pkt I ppkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że także w tym okresie K. O. uchylał się od wykonania obowiązku łożenia na utrzymanie córki, a jego zachowanie miało charakter uporczywy. Nie chcąc powtarzać powyższych rozważań na ten temat Sąd zważył, że niewątpliwie w okresie pomiędzy lutym 2012 roku a sierpniem 2013 roku i październikiem 2013 roku a marcem 2016 roku miał realną, obiektywną możliwość realizacji obowiązku alimentacyjnego. Nie ograniczało go w tym czasie ani leczenie sanatoryjne czy szpitalne, czy też pobyt w zakładzie karnym. Był on wówczas w wieku umożliwiającym mu podjęcie stałego zatrudnienia i był zdolny do pracy (o czym świadczy choćby to, że podejmował on m.in. prace dorywcze). Stąd, w ocenie Sądu oskarżony nie miał żadnych przeszkód, by w tym okresie uzyskiwane środki przeznaczać na utrzymanie nie tylko siebie, ale także pokrzywdzonej. Oskarżony nie uczynił jednak tego, co prowadzi do wniosku, iż w tym okresie warunki bytowe pokrzywdzonej był oskarżonemu obojętne, co wprost wynika z relacji tak M. B. (1), jak i E. O..

Oceniając zachowanie oskarżonego pod kątem uporczywości, Sąd miał na względzie zarówno element subiektywny, polegający na szczególnym nastawieniu psychicznym, ujawniającym się w nieustępliwości, chęci postawienia na swoim (obojętnie z jakich pobudek), podtrzymywaniu własnego stanowiska na przekór ewentualnym próbom jego zmiany (np. mimo wszczęcia egzekucji, prowadzenia rozmów z oskarżonym przez matkę dzieci itp.) jak i obiektywny, wyrażający się w trwaniu takiego stanu rzeczy przez pewien dłuższy czas ( zob. uchwała SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7-8, poz. 9). Podkreślenia wymaga fakt, że oskarżony w odniesieniu do czynu z pkt I ppkt 2 wyroku łącznie przez okres niemalże czterech lat nie dążył do wspomożenia pokrzywdzonej, mimo ciążącego na nim w tym zakresie obowiązku. Nie płacąc alimentów oskarżony stawiał pokrzywdzoną w sytuacji, w której jedynie swoimi staraniami oraz przy udziale innych osób (matki) musiała zapewnić środki na utrzymanie siebie i dalszą naukę. Dodatkowo o tym, że niełożenie przez oskarżonego na utrzymanie E. O. miało charakter uporczywy świadczy to, iż nie podjął on, mimo takiej możliwości, realnych prób celem nawiązania kontaktu z pokrzywdzoną, które to zachowanie – oceniane zgodnie ze wskazaniami doświadczenia życiowego – należy ocenić jako świadczące o braku zainteresowania dzieckiem.

Sąd miał przy tym na uwadze to, że przestępstwo określone w art. 209 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym. Warunkiem jego dokonania jest zatem to, żeby uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego spowodowało skutek w postaci narażenia pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z 29 maja 2012 roku, sygn. akt II KK 106/12). W przedmiotowej sprawie należy stwierdzić, iż postępowanie oskarżonego we wskazanych okresach tj. pomiędzy lutym 2012 roku a sierpniem 2013 roku i październikiem 2013 roku a marcem 2016 roku niewątpliwie naraziło E. O. na niemożność zaspokojenia jej podstawowych potrzeb życiowych. Zaspokojenie podstawowych potrzeb oznacza przede wszystkim dostarczenie środków materialnych koniecznych do utrzymania, ale również do uzyskania niezbędnego wykształcenia i odpowiedniego leczenia – o ile takie okaże się potrzebne. Jak wynika z zeznań pokrzywdzonej podjęła ona naukę w gimnazjum zaocznym, jednak zmuszona była również do pojęcia pracy dorywczej, ażeby móc kontynuować naukę. Nie otrzymując przy tym w tym okresie kwot z funduszu alimentacyjnego w ramach MOPS w P. z pewnością nie mógłby owych zamierzeń edukacyjnych zrealizować.

Jednocześnie Sąd mając na względzie dokumenty dołączone do akt sprawy zdecydował o konieczności dokonania ustaleń, w wyniku których ograniczono, w stosunku do postawionego zarzutu, okresy, w których doszło do popełnienia występku z art. 209 § 1 k.k.

I tak, Sąd zważył, że K. O. odbywał kary pozbawienia wolności w okresie od 28 listopada 2005 roku do 02 czerwca 2006 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 640/01), w okresie od 10 lipca 2008 roku do 5 stycznia 2009 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 255/03), w okresie od 05 stycznia 2009 roku do 5 kwietnia 2010 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 640/01) i od 05 kwietnia 2010 roku do 17 kwietnia 2011 roku (wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach, sygn. akt VII K 126/07). Niewątpliwie te okresy winny zatem zostać wyłączone z okresu nie alimentacji. Ponadto, K. O. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku w okresie od 21 stycznia 2011 roku do 02 stycznia 2012 roku i od 02 września 2013 roku do dnia 16 września 2013 roku. Również te okresy, z uwagi na aktywne poszukiwanie pracy w tym okresie, musiały zostać przez Sąd wyłączone z okresu, w którym dopuszczał się on popełnienia czynu z art. 209 § 1 k.k.

Ponadto, oskarżony częściowo realizował obowiązek alimentacyjny. I tak, dokonał on następujących wpłat:

- w dniu 26 lutego 2007 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 31 lipca 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 14 września 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 31 października 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 30 listopada 2007 roku wpłacił kwotę 50 złotych,

- w dniu 30 września 2008 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 25 listopada 2008 roku wpłacił kwotę 20 złotych,

- w dniu 09 grudnia 2008 roku wpłacił kwotę 20 złotych.

Uwzględniając powyższe wpłaty należało uznać, że okresy pomiędzy marcem 2007 roku a czerwcem 2007 roku oraz grudniem 2007 roku i czerwcem 2008 roku (w lipcu 2008 roku oskarżony został osadzony) są zbyt krótkie, ażeby można byłoby mówić o uporczywości w jego zachowaniu.

Warto także zauważyć, że wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2002 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Suwałkach w sprawie II K 255/02 K. O. został uznany za winnego popełnienia w okresie od lutego 2001 roku do stycznia 2002 roku czynu z art. 209 § 1 k.k. na szkodę m.in. E. O.. Mimo tego, że orzeczenie to uległo zatarciu, nie jest możliwe ponowne przypisanie mu w/w występku.

Sąd na początku swoich rozważań odnośnie wymiaru kary zważył, iż w przedmiotowej sprawie zastosowanie, jak to wprost wynika z treści wyroku znalazła ustawa – kodeks karny w jej brzmieniu obowiązującym od dnia 15 kwietnia 2016 roku. Sąd kierował się w tym względzie treścią art. 4 § 1 k.k. Zgodnie z tą normą jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. (...)ustawy względniejszej", w rozumieniu przepisu art. 4 § 1 k.k., powinno dokonywać się przy tym nie na płaszczyźnie abstrakcyjnej (poprzez porównywanie samej treści ustaw), lecz konkretnej, uwzględniając wszystkie okoliczności popełnionego czynu, biorąc pod uwagę faktyczne konsekwencje prawne, jakie mogą zostać orzeczone wobec sprawcy na podstawie podlegających ocenie ustaw” (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 lutego 2015 roku, wydany w sprawie o sygn. akt IV KK 294/14). W przedmiotowej sprawie niewątpliwie korzystniejsza dla oskarżonego była ustawa obowiązująca obecnie, zakładająca prymat kar nie izolacyjnych.

Przechodząc do omówienia kwestii kary, należy zwrócić uwagę, iż Sąd przy określeniu jej wymiaru miał na względzie dyrektywy wskazane w art. 53 k.k. W myśl tego przepisu sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do oskarżonej osoby (prewencja szczególna), a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i zaspokojenie potrzeby poczucia sprawiedliwości (prewencja ogólna). Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Sąd wziął również pod uwagę zawartą w art. 58 § 1 k.k. zasadę prymatu kar nieizolacyjnych oraz to, że przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Te właśnie normy Sąd miał na uwadze uznając kary 4 miesięcy ograniczenia wolności w odniesieniu do czynu z pkt I ppkt 1 wyroku i karę 1 roku i 10 miesięcy ograniczenia wolności w odniesieniu do czynu z pkt I ppkt 2 wyroku, polegające na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez Sąd, za sprawiedliwe w stosunku do popełnionych przez oskarżonego czynów. W ocenie Sądu, wymierzone oskarżonemu kary są adekwatne zarówno do stopnia jego zawinienia, jak i stopnia społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów. Uwzględniają one nadto okoliczności go obciążające – tj. fakt, iż działał on w pełni umyślnie, okresy niealimentacyjne, lekceważący stosunek do nałożonego na niego orzeczeniem sądu obowiązku; oraz okoliczności łagodzące winę oskarżonego tj. przyznanie się do winy. Sąd miał także na uwadze względy prewencji ogólnej, w szczególności nagminność popełnienia czynów z art. 209 § 1 k.k. i konieczność kształtowania w tym zakresie świadomości społeczeństwa, jednakże uznał, że względy te muszą ustąpić względom prewencji szczególnej. Uwzględniając bowiem cele, które kara wymierzana oskarżonemu ma osiągnąć w stosunku do jego osoby, w ocenie Sądu kara ograniczenia wolności spełni je pełniej niż kara grzywny albo kara pozbawienia wolności. Sąd zważył w tym względzie, iż kara ograniczenia wolności, zakładająca konieczność aktywności i wykonywania przez oskarżonego określonej pracy na cele społeczne, co pozwoli mu odczuć w sposób bezpośredni skutki naruszenia przez niego norm prawnych. Z tego też względu taka kara została w stosunku do oskarżonego orzeczona. Natomiast wymiar nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne został określony przy uwzględnieniu tego, że oskarżony nie jest stale aktywny zawodowo, lecz pracuje dorywczo. Mając to na uwadze Sąd określił wymiar nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na 20 godzin w stosunku miesięcznym, tj. najniższy przewidziany ustawą, tak by kara ta nie kolidowała z możliwościami zarobkowania.

Sąd zważył także, że z uwagi na sytuację finansową oskarżonego wymierzenie mu kary grzywny wydawało się niecelowe i mogłoby prowadzić do zarządzenia wobec niego wykonania kary zastępczej.

W dalszej kolejności, mając na względzie, iż w stosunku do oskarżonego zostały spełnione przesłanki określone w art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 85a k.k. i art. 86 § 1 k.k., Sąd połączył wymierzone oskarżonemu w pkt I ppkt 1 i ppkt 2 wyroku jednostkowe kary ograniczenia wolności i wymierzył mu karę łączną 2 lat ograniczenia wolności (pkt II wyroku). Sąd miał przy tym na uwadze art. 86 § 1 k.k. zgodnie z którym karę łączną wymierza się w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy. Oznacza to, iż w niniejszej sprawie, z uwagi na wysokość orzeczonych wobec oskarżonego jednostkowych kar ograniczenia wolności, kara łączna pozbawienia wolności mogła być wymierzona w granicach od 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności (najwyższa kara jednostkowa), do 2 lat ograniczenia wolności (maksymalny wymiar kary łącznej ograniczenia wolności). Sąd wziął jednocześnie pod uwagę, iż na wymiar kary łącznej nie ma wpływu stopień zawinienia z jego funkcją limitującą, ani stopień społecznej szkodliwości poszczególnych przestępstw. Decydujące znaczenie ma w tym wypadku wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej. Popełnienie wielu przestępstw jest istotnym czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji (orzekania kary łącznej w wysokości najsurowszej kary jednostkowej). Sąd uwzględnił również utrwalone poglądy doktryny, w myśl których, wymiar kary łącznej opierającej się na zasadzie kumulacji kar, a więc prostego sumowania kar powinien należeć do wyjątków. Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd, wymierzając oskarżonemu karę łączną uznał, że celowe będzie ustalenie jej na maksymalnym poziomie 2 lat ograniczenia wolności. Sąd wziął przy tym pod uwagę rozbieżność czasową czynów, których popełnienia dopuścił się oskarżony, co w jego ocenie nie mogło skutkować przyjęciem wobec niego zasady absorpcji i asperacji. Sąd pragnie podkreślić, że z uwagi na dyspozycję art. 91 § 1 k.k. w przedmiotowej sprawie, z uwagi na upływ czasu dzielącego oba okresy nie alimentacji oskarżonego, nie zachodziły podstawy dla jego zastosowania. Sąd określił także, na mocy art. 86 § 3 k.k. wymiar nieodpłatnej, kontrolowanej pracy wykonywanej w ramach kary łącznej na 20 godzin w stosunku miesięcznym, tj. najniższy przewidziany ustawą.

Ponadto, na mocy art. 626 § 1 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 1 oraz art. 2 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) Sąd, zgodnie z zasadną odpowiedzialności strony za wynik procesu, obciążył oskarżonego kosztami sądowymi w przedmiotowej sprawie – tj. 490 zł, w tym opłatą w wysokości 300 złotych. Sąd nie znalazł bowiem podstaw dla zwolnienia oskarżonego od ponoszenia tychże kosztów.