Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w Wydziale XVIII Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: SSR Artur Piotr Wewióra

protokolant: Michał Frajtak

rozpoznawszy w dniu: 17 lutego 2016 roku

w Ł. na rozprawie

sprawę z powództwa: (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł.

przeciwko: T. W.

o: zapłatę

(1)  zasądza od pozwanego T. W. na rzecz powoda (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. 2.529,37 złotych (dwa tysiące pięćset dwadzieścia dziewięć złotych trzydzieści siedem groszy), z odsetkami:

(a)  ustawowymi od 24 kwietnia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku,

(b)  ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

(2)  oddala powództwo w pozostałej części;

(3)  wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie 2.467,78 zł (dwóch tysięcy czterystu sześćdziesięciu siedmiu złotych siedemdziesięciu ośmiu groszy);

(4)  zasądza od pozwanego T. W. na rzecz powoda (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. 627 zł (sześćset dwadzieścia siedem złotych) tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu.

XVIII C 4514/15

UZASADNIENIE

I.  Stanowiska stron .

Pozwem z 24 kwietnia 2015 roku1 powód (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w Ł., reprezentowany przez adwokata, domagał się zasądzenia od pozwanego T. W. 2.891,88 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, nadto kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że dochodzone kwoty opłaty z tytułu korzystania z lokalu w spółdzielni mieszkaniowej za okres od 1 sierpnia 2014 roku do 28 lutego 2015 roku – 2.818,69 zł, nadto odsetki 73,19 zł za okres od 1 września 2014 roku do 28 lutego 2015 roku. (k. 2 – 5)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 18 czerwca 2015 roku w sprawie XVIII Nc 6656/15 orzeczono zgodnie z żądaniem i rozstrzygnięto o kosztach procesu. (k. 35)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zaskarżył nakaz w całości, wniósł o oddalenie powództwa w całości na wypadek niewykazania zasadności wysokości dochodzonego roszczenia, nadto o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że działania powoda w zakresie ustalania wysokości opłat należnych od osób niebędących członkami są niezgodne z obowiązującym prawem- powód usiłuje odeń pobierać zawyżone opłaty. (k. 39 – 40)

Pismem z 16 grudnia 2015 roku powód wskazał, że przy założeniu wskazanym w zarządzeniu iż wobec pozwanego nie stosuje się uchwały rady nadzorczej powoda nr (...), przewidującej zwiększenie opłat dla osób niebędących członkami Spółdzielni, wysokość zaległości wyniosłaby 2.502,78 zł w tym 84 zł za wywóz nieczystości według stawki 12 zł miesięcznie. (k. 60 – 61).

Ostatecznie na rozprawie 17 lutego 2016 roku pozwany uznał swoją zaległość do wysokości 2.467,78 zł uznając iż winno się doń stosować niższą stawkę za wywóz odpadów komunalnych – 7 zł. Do zamknięcia rozprawy strony nie zmieniły swoich stanowisk odnośnie przedmiotu sporu. (k. 91)

II.  Ustalenia faktyczne i ocena dowodów.

T. W. zamieszkuje w lokalu znajdującym się w zasobach mieszkaniowych (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł., do którego przysługuje mu spółdzielcze własnościowe prawo. Z uwagi na trudną sytuację materialną, nie uiszcza na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. żadnych opłat. Nie jest członkiem (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł.. Łączne zaległości T. W. za okres od 1 sierpnia 2014 roku do 28 lutego 2015 roku, przy założeniu zastosowania stawek obowiązujących członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł., wynoszą 2.502,78 zł w tym 84 zł za wywóz nieczystości według stawki 12 zł miesięcznie, zaś przy zastosowaniu stawki 7 zł miesięcznie – 2.467,78 zł. Termin płatności opłat z tytułu korzystania z lokalu w zasobach Spółdzielni ustalono każdorazowo na koniec miesiąca.

(bezsporne)

Rada nadzorcza (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. podjęła 27 czerwca 2012 roku uchwałę nr 66/2012, na podstawie której dla osób niebędących członkami (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. stawki opłat za eksploatację podniesiono o 42 gr/m ² w stosunku do stawek obowiązujących członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł., stawki opłat na fundusz remontowy – o 55 gr/m ².

(uchwała, k. 52 )

Zasadnicza część ustaleń faktycznych była bezsporna, w tym w istocie również samo podjęcie uchwały 66/2012. Jedynie dla porządku powołano się na złożony przez powoda jej tekst. Spór między stronami dotyczy w zasadzie wyłącznie kwestii prawnej, a to zasadności stosowania tejże uchwały do pozwanego, kwestionującego jej legalność, a także ustalenia która ze stawek opłat za wywóz nieczystości – a właściwie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, winna znaleźć zastosowanie wobec pozwanego.

Powód ostatecznie nie zaoferował żadnego dowodu na kwestionowaną przez pozwanego zasadność zróżnicowania stawek wobec członków i osób niebędących członkami powoda.

Odnośnie wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, nie zaoferowano w terminie żadnego dowodu. Powód nie przygotował się należycie do rozprawy, nie mając nawet kopii dokumentów, które okazał na rozprawie. Pozwany nie przyznał okoliczności, w związku z tym brak było podstaw do poczynienia w tym kierunku jakichkolwiek ustaleń, aczkolwiek należy zauważyć, że z okazanych dokumentów nie wynikało w żadnym razie, że zawiadomienie rzeczywiście dotarło do pozwanego w sposób należycie ustalony – powód nie był w stanie nawet powiedzieć, na jakiej podstawie określono procedurę postępowania w zakresie spornej opłaty. Ma to istotne znaczenie z uwagi na uwarunkowania prawne, które zostaną omówione w dalszej części uzasadnienia.

III.  Ocena roszczenia.

(A)  Zasada odpowiedzialności.

Osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni (art. 4 ust. 1 ¹ u.s.m.2) z tym, że pożytki i inne przychody z nieruchomości wspólnej służą pokrywaniu wydatków związanych z jej eksploatacją i utrzymaniem, a w części przekraczającej te wydatki przypadają właścicielom lokali proporcjonalnie do ich udziałów w nieruchomości wspólnej (art. 5 ust. 1 u.s.m.), zaś pożytki i inne przychody z własnej działalności gospodarczej spółdzielnia może przeznaczyć w szczególności na pokrycie wydatków związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w zakresie obciążającym członków oraz na prowadzenie działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej (art. 5 ust. 2 u.s.m.).

(B)  Brak statusu członka a relacje ze spółdzielnią.

Należy podkreślić, że prawo pozwanego do sądowej kontroli prawidłowości naliczania opłat jest szczególnie ważne właśnie dlatego, że pozwany jest pozbawiony możliwości korzystania z uprawnień kontrolnych jakie posiada członek spółdzielni. Nie można rozstrzygnięcia wobec pozwanego opierać wyłącznie na aktach wewnętrznych powoda – te go same z siebie nie obowiązują, bo brak jest legitymizującego je stosunku członkostwa. Reguła iż pozwany, jako niebędący członkiem spółdzielni, obowiązany jest partycypować w kosztach na takich samych zasadach jak członkowie spółdzielni nie oznacza, że ma on regulować należności według takich stawek, jakie uchwaliły dla tej kategorii osób właściwe organy spółdzielni. Zastosowanie doń mają wprawdzie takie same zasady, jednakże nie te same. Owo rozróżnienie nie jest tylko kwestią stylistyczną, lecz kryje w sobie wskazanie, że zasady te wynikają z innego tytułu – ustawowego – aniżeli stosunek członkowski; są jedynie odbiciem, analogią z reguł wynikających z przepisów wewnątrzspółdzielczych, jedynie w takim zakresie, w jakim dopuszcza to ustawa.

Oznacza to z jednej strony wskazaną już bezpośrednio w ustawie możliwość uprzywilejowania członków spółdzielni poprzez zaliczenie w ich wypadku dochodów z własnej działalności gospodarczej spółdzielni na poczet kosztów, ale jednocześnie wskazuje na odmienne położenie osoby niebędącej członkiem spółdzielni względem spółdzielni: przysługuje takiej osobie ochrona na zasadach ogólnych choćby dlatego, że nie wiążą jej przepisy określające prawa i obowiązki członków spółdzielni3. W okolicznościach przedmiotowej sprawy oznacza to, że powód jako dochodzący zapłaty jest obowiązany wykazać zarówno zasadność jak i wysokość zgłaszanego roszczenia w takim zakresie, w jakim jest ono sporne. Wykazanie to nie może przy tym polegać wyłącznie na powołaniu się na akty wewnętrzne powoda w sytuacji, gdy tak ustalone stawki są przez pozwanego kwestionowane z podaniem skonkretyzowanej argumentacji, w szczególności co do prawidłowości – czy też braku przedstawienia – wyliczeń leżących u podstaw zróżnicowania stawek, ustalonego przez wewnętrzne organy powoda. Trzeba wszak pamiętać, że w relacjach między stronami niniejszego sporu akty wewnętrzne powoda co do wysokości opłat mają w istocie walor li tylko dokumentów prywatnych, skoro nie można przypisać im waloru dokumentu urzędowego, gdyż z całą pewnością nie dotyczą spraw z dziedziny administracji publicznej, powierzonych ustawą powodowi jako organizacji spółdzielczej (art. 244 § 2 k.p.c.).

W praktycznym z punktu widzenia niniejszego postępowania wymiarze oznacza to, że samo wskazanie w dokumencie zawierającym uchwałę rady nadzorczej powoda, że opłaty eksploatacyjne dla osób niebędących członkami są wyższe o określoną kwotę nie jest dowodem, że tak rzeczywiście jest (art. 244 § 1 k.p.c.), lecz jedynie dowodem na to, że rada nadzorcza złożyła takie oświadczenie. W procesie zatem powód jako żądający zasądzenia określonych sum musi wykazać, że rzeczywiście dochodzone od pozwanego kwoty są zasadne w szczególności w sytuacji, gdy powołuje się na wyjątkowe w świetle ustawy uprzywilejowanie członków względem osób niebędących członkami co do wysokości opłat; innymi słowy musi wykazać, że wspomniana konkluzja rady nadzorczej była prawidłowa, to jest iż zróżnicowanie znajduje w całości swoje ekonomiczne uzasadnienie w wyniku finansowym powoda (art. 6 k.c. w związku z art. 5 ust. 2 u.s.m.).

Należy podkreślić, że nie jest to stawianie w żadnym wypadku powodowi wymogów niemożliwych do spełnienia. Jakkolwiek nie jest rolą Sądu dawanie wskazówek stronom co do tego, jak prowadzić sprawę by wygrać, to nie można nie zauważyć, że wystarczającym byłoby przeprowadzenie przez powoda w toku procesu – w razie potrzeby z udziałem biegłego z zakresu rachunkowości – dokładnie tego samego rachunku ekonomicznego, który powinien być przeprowadzony już przez zarząd gdy wnioskował do rady nadzorczej o ustalenie spornej obecnie różnicy opłat należnych od członków Spółdzielni i osób niebędących członkami, z odwołaniem się do dokumentów źródłowych w postaci co najmniej ksiąg rachunkowych, a nie samych twierdzeń zarządu.

(C)  Uchwała nr 66/2012.

W zakresie opłat eksploatacyjnych, powód nie kwestionując podnoszonego przez pozwanego zróżnicowania opłat dochodzonych od niego w porównaniu do członków spółdzielni, wskazuje iż owo zróżnicowanie wynika z pokrycia części kosztów dochodami z działalności gospodarczej powoda.

Twierdzenie to nie zostało potwierdzone żadnymi dowodami.

W pierwszej kolejności zauważyć należy iż już samo sformułowanie uchwały 66/2012 budzi poważne zastrzeżenia w świetle postanowień ustawowych. Uchwała nie przewiduje obniżenia stawek dla członków, lecz w istocie wprowadza coś na kształt dodatkowego „narzutu” na stawki, obciążającego osoby niebędące członkami powoda. Nie jest to działanie prawidłowe i już samo takie ujęcie regulacji – choćby nawet matematycznie i przede wszystkim ekonomicznie w pełni zgodne z ustawą – nakazuje z dużą ostrożnością doń podchodzić. Takie ujęcie świadczy nie o tym, że przeprowadzono szczegółowy rachunek ekonomiczny, lecz że postanowiono zwiększyć przychody od osób niebędących członkami o jakąś z góry określoną kwotę.

Jak wyżej wskazano (pkt III.B) niezależnie nawet od wyżej wskazanej wątpliwości co do prawidłowości uregulowania w uchwale 66/2012 odnośnie zwiększenia stawek dla osób niebędących członkami powoda, jako w istocie wprowadzającego swego rodzaju dodatkową opłatę, to skoro powód powołuje się na jego uprawnienie do takiego zróżnicowania twierdząc, że wynika ono z osiąganych przezeń dochodów, winien był te okoliczności wykazać. Nie jest oczywiście w żaden sposób wystarczające dla wykazania tych okoliczności powoływanie się na jakiekolwiek wewnętrzne lustracje, a tym bardziej fakt iż tak uchwaliła rada nadzorcza. Tymczasem na podstawie dowodów przedstawionych przez powoda nie sposób ocenić, czy takie zróżnicowanie jak w przywołanych uchwałach, rzeczywiście znalazło swoją podstawę w uzyskanych dochodach, liczbie członków spółdzielni i liczbie osób obowiązanych do partycypacji w kosztach, a niebędących członkami spółdzielni.

(D)  Opłaty z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Drugą kwestią sporną między stronami były opłaty z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi, określane w zestawieniu powoda jako koszty wywozu nieczystości.

W spornym okresie obowiązywały na terenie Ł. dwie stawki: 12 zł od osoby miesięcznie za odpady zbierane i odbierane w sposób nieselektywny oraz 7 zł od osoby miesięcznie za odpady zbierane i odbierane w sposób selektywny (§ 1 pkt 2 uchwały4).

Opłata jest świadczeniem publicznoprawnym, przy czym podmiotem obowiązanym do jej uiszczenia jest właściciel nieruchomości (art. 6h u.c.p.g.5), przez co rozumie się także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością (art. 2 ust. 1 pkt 4 u.c.p.g.). Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkiem wielolokalowym, w którym ustanowiono odrębną własność lokalu, obowiązki właściciela nieruchomości wspólnej oraz właściciela lokalu obciążają wspólnotę mieszkaniową albo spółdzielnię mieszkaniową (art. 2 ust. 3 u.c.p.g.). W przypadku nieruchomości zabudowanej budynkiem wielolokalowym, wspólnota mieszkaniowa lub spółdzielnia mieszkaniowa może żądać od właściciela lokalu, osoby, której służy spółdzielcze prawo do lokalu lub osoby faktycznie zamieszkującej lokal podania danych niezbędnych do ustalenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6m ust. 1c u.c.p.g.).

Jak wyżej wskazano, powód nie wykazał iżby skorzystał z uprawnienia do żądania od pozwanego danych niezbędnych do należytego ustalenia wysokości opłaty. Na podstawie ustawy pozwany nie jest adresatem obowiązku ani informacyjnego, ani fiskalnego co do uiszczenia opłaty. W tej sytuacji zasadnym jest zastosowanie wobec pozwanego najniższej dopuszczalnej stawki, skoro to powód nie wykazał iżby dopełnił należytej staranności.

(E)  Rozstrzygnięcie.

Zasadnym jest obciążenie pozwanego należnościami z tytułu opłat na rzecz powoda do 2.467,78 zł, to jest według niespornych wyliczeń opłat z pominięciem uchwały nr 66/2012 oraz przy zastosowaniu stawki 7 zł opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 4 ust. 1 ¹ u.s.m.). Do tego należy doliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie poszczególnych kwot, które doliczono w pozwie w wysokości 73,19 zł, a które przy uwzględnieniu niższej podstawy naliczenia wyniosły łącznie 61,59 zł; powód w przedmiotowym okresie był zawsze uprawniony do dochodzenia za opóźnienie świadczenia pieniężnego odsetek w wysokości ustawowej (art. 481 § 1 i 2 zd. 1 k.c. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku). Tym samym łącznie zasadne roszczenie powoda to 2.529,37 zł.

Powód zgłosił również żądanie zasądzenia od tak skapitalizowanego roszczenia odsetek ustawowych za opóźnienie od wytoczenia powództwa. A. jest dopuszczalny w tej sytuacji (art. 482 § 1 k.c.). Z uwagi na nowelizację, zasadnym było rozróżnienie okresów odsetkowych na okres od wytoczenia powództwa do 31 grudnia 2015 roku, za który należą się powodowi odsetki ustawowe (art. 481 § 1 i 2 zd. 1 k.c. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku), oraz od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, za który należą się powodowi odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 481 § 1 i 2 zd. 1 k.c.).

Uznanie roszczenia pociąga za sobą konieczność nadania rygoru natychmiastowej wykonalności w zakresie objętym uznaniem (art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c.).

W pozostałym zakresie powództwo oddalono jako nieudowodnione co do wysokości.

I.  Koszty.

Pozwany przegrał sprawę w części, co skutkuje koniecznością stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu (art. 100 zd. I k.p.c.).

Na koszty procesu powoda złożyło się: 100 zł opłaty od pozwu, 600 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek minimalnych, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa; łącznie 717 zł (art. 98 § 3 k.p.c.).

Pozwany nie wykazał poniesienia żadnych kosztów, podlegających uwzględnieniu jako koszty procesu.

Pozwany obowiązany jest zatem zwrócić powodowi: 2.529,37 zł ÷ 2.891,88 zł × 717 zł ≈ 627 zł.

1 Jeżeli inaczej nie zaznaczono, daty pism według prezentaty Sądu.

2 Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (j.t. – Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.); art. 4 i 5 w brzmieniu obowiązującym w okresie objętym sporem.

3 Por.: wyrok SN z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 439/06, OSNC z 2008, nr 1, poz. 10.

4 Uchwała nr LXXVII/1621/13 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 13 grudnia 2013 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty dla nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (Dz.Urz.Łd poz. 5631).

5 Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. – Dz.U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.).